raport z ewaluacji w obszarze i - Szkoła Podstawowa nr 6 w Lublinie

SZKOŁA PODSTAWOWA NR 6
IM. ROMUALDA TRAUGUTTA W LUBLINIE
ROK SZKOLNY 2009/2010
RAPORT Z EWALUACJI
W OBSZARZE I:
EFEKTY DZIAŁALNOŚCI
DYDAKTYCZNEJ I WYCHOWAWCZEJ
WYMAGANIE:
ANALIZUJE SIĘ WYNIKI SPRAWDZIANU
Opracowanie: Monika Szalast
WSTĘP
Raport z ewaluacji wewnętrznej przeprowadzonej w Szkole Podstawowej nr 6 im. R. Traugutta w Lublinie w roku szkolnym 2009/2010
zawiera:
1. Część informacyjną – w której określono:

zasadniczy obiekt badań (przedmiot ewaluacji),

kryteria ewaluacyjne (aspekty brane pod uwagę w badaniu),

pytania kluczowe, na które szukano odpowiedzi w ramach prowadzonych badań.
2. Część opisową – która przedstawia w formie tabelarycznej:

dostosowane do kolejnych pytań kluczowych metody oraz narzędzia badania,

informacje o próbie badawczej i osobach odpowiedzialnych za przeprowadzenie poszczególnych badań,

przyjęte dla danego obszaru i dostosowane do określonego wymagania wskaźniki wewnętrzne, świadczące o istnieniu lub/i
natężeniu badanego zjawiska,

pozyskane w badaniach uszczegółowione informacje na temat poszczególnych wskaźników ewaluacyjnych.
3. Część podsumowującą – która obejmuje wnioski i rekomendacje.
2
I. CZĘŚĆ INFORMACYJNA
Zasadniczym obiektem badań prowadzonych w ramach ewaluacji były wyniki sprawdzianów próbnych uczniów klas szóstych oraz
wyniki sprawdzianu zewnętrznego OKE.
W badaniu wzięto pod uwagę następujące kryteria ewaluacyjne:
1. Szkoła analizuje wyniki sprawdzianów próbnych i sprawdzianu zewnętrznego w sposób celowy (dla poprawy jakości swojej pracy) oraz
profesjonalny ( tj. z wykorzystaniem różnych metod adekwatnych do stawianych celów) .
2. Szkolne analizy wyników sprawdzianów próbnych i sprawdzianu zewnętrznego są użyteczne (szkoła wdraża wnioski płynące z w/w badań) ,
a także efektywne (wdrażane wnioski przyczyniają się do wzrostu efektów kształcenia).
W ramach prowadzonych badań szukano odpowiedzi na powiązane z kryteriami następujące pytania kluczowe:
1. W jaki sposób analizuje się w szkole wyniki sprawdzianu próbnego i zewnętrznego, tj.:
a/ jakim celom szczegółowym służą analizy?
b/ jakie metody analiz stosowane są dla osiągnięcia postawionych celów?
2. W jaki sposób szkoła wykorzystuje analizy sprawdzianów próbnych i sprawdzianu zewnętrznego dla poprawy jakości swojej pracy w
zakresie:
a/ właściwego przepływu informacji,
b/ planowania procesu dydaktycznego,
c/ modyfikacji metodycznych i dydaktycznych podnoszących efektywność procesu kształcenia?
3. W jakim zakresie i w jakim stopniu analizy sprawdzianów próbnych i sprawdzianu zewnętrznego przyczyniły do poprawy jakości pracy
szkoły?
3
II. CZĘŚĆ OPISOWA
EWALUACJA WEWNĘTRZNA W OBSZARZE: EFEKTY DZIAŁALNOŚCI DYDAKTYCZNEJ I WYCHOWAWCZEJ;
WYMAGANIE: ANALIZUJE SIĘ WYNIKI SPRAWDZIANU
PYTANIA
KLUCZOWE
METODY/
NARZĘDZIA/
PRÓBA
BADAWCZA/
OSOBY
ODPOWIEDZIALNE
1. W jaki
sposób
analizuje się w
szkole wyniki
sprawdzianu
próbnego i
zewnętrznego:
a/ jakim celom
szczegółowym
służą analizy?
b/ jakie metody
analiz
stosowane są
dla osiągnięcia
postawionych
celów?
Analiza dokumentacji/
Arkusz analizy
dokumentacji
Katarzyna Mikos
WSKAŹNIKI
1.1. Dokonuje się ilościowej i

jakościowej analizy wyników
sprawdzianów próbnych i
sprawdzianu właściwego w
odniesieniu do poszczególnych
standardów egzaminacyjnych, aby:
Wywiad z zespołem

a/ ustalić poziom ich opanowania,
nauczycieli
b/ określić typ zadań sprawiających
opracowujących wyniki
uczniom najwięcej problemów i pod
sprawdzianów/
tym kątem ukierunkować dalszą pracę
Kwestionariusz wywiadu
dydaktyczną,
Violetta Zygmunt
c/ dokonać korelacji pomiędzy
wynikami sprawdzianu właściwego i
Wywiad z losowo
wynikami sprawdzianów próbnych oraz
wybranymi
wynikami klasyfikacji uczniów, a
następnie wykorzystać wnioski
nauczycielami /
płynące z tych zestawień w celu
Kwestionariusz
autoewaluacji dalszej pracy,
wywiadu
d/ określić osiągnięty przez szkołę
Violetta Zygmunt
poziom efektywności kształcenia na tle
innych szkół w mieście i regionie.
POZYSKANE W BADANIU USZCZEGÓŁÓWIONE
INFORMACJE NA TEMAT WSKAŹNIKÓW
Analiza dokumentacji dotyczącej sprawdzianów próbnych i
sprawdzianu właściwego w r. szk. 2009/2010 oraz wywiady z
nauczycielami potwierdzają w pełni występowanie wymienionych
wskaźników 1.1. i 1.2.
Stosowane w analizach sprawdzianów metody są różnorodne,
wyraźnie ukierunkowane i adekwatne do celów przyjętych w
opisach wyników zarówno sprawdzianów próbnych, jak i
sprawdzianu właściwego. Dla przykładu: uwzględnianie w
analizach sprawdzianów indywidualnych wyników uczniów i
zbiorczego wyniku szkoły pozwala wskazać uczniów o
szczególnych potrzebach edukacyjnych i dodatkowo wesprzeć ich
w procesie uczenia; korelacja między wynikami uzyskanymi na
sprawdzianach i wynikami klasyfikacji pozwala diagnozować
prawidłowość oceniania i umożliwia nauczycielom autoewaluację
pracy.
4
1.2. Aby osiągnąć wspomniane wyżej
cele w analizach:
a/ wykorzystuje się skalę staninową,
średni wynik, medianę, modalną i
rozkład wyników,
b/ uwzględnia się indywidualne wyniki
uczniów, dane dotyczące całych
zespołów klasowych i zbiorczy wynik
szkoły,
c/ porównuje się wyniki sprawdzianu
właściwego z wynikami sprawdzianów
próbnych oraz wynikami klasyfikacji,
d/ dokonuje się analizy porównawczej
własnych wyników z wynikami
osiągniętymi przez inne szkoły w
mieście i regionie.
2. W jaki
sposób szkoła
wykorzystuje
analizy
sprawdzianów
próbnych i
sprawdzianu
zewnętrznego
dla poprawy
jakości swojej
pracy w
zakresie:
a/ właściwego
przepływu
informacji?
Ankieta dla rodziców
uczniów klas szóstych /
Kwestionariusz ankiety
Irena Chmiel
2.1. Z rezultatami analiz sprawdzianów 
próbnych i sprawdzianu zewnętrznego
zapoznaje się uczniów klas szóstych, ich
rodziców i wszystkich nauczycieli.
Ankiety dla uczniów klas
szóstych /
Kwestionariusze ankiet
Irena Chmiel
Maria Brodowska
Wywiady z losowo
wybranymi
nauczycielami/
Kwestionariusze

Wywiady z nauczycielami przynoszą informacje o tym, że zespół
opracowujący wyniki sprawdzianów próbnych i sprawdzianu
zewnętrznego zapoznał z rezultatami analiz innych nauczycieli, a
także o tym, że uczący w kl. 6. zapoznali uczniów i ich rodziców
z wynikami sprawdzianów próbnych. Ten ostatni wskaźnik
poświadczają badania ankietowe: szóstoklasiści w 95% , a ich
rodzice 97,3% stwierdzają, że zostali zapoznani z wynikami
sprawdzianów próbnych. Należy jednak zaznaczyć, że tylko
ankieta dla uczniów wydaje się w pełni miarodajna – objęła ona 81
szóstoklasistów; jeśli natomiast idzie o rodziców, to badaniu
ankietowemu ostatecznie poddało się zaledwie 37 z nich (reszta
rodziców nie wypełniła badź nie oddała ankiety).
Wg nauczycieli na zajęciach wspólnie z uczniami
przeprowadzono analizę wyników testów próbnych w zakresie
5
nauczanych przedmiotów i na tej podstawie szóstoklasiści byli
zorientowani, jakie mają braki w wiadomościach i
umiejętnościach. W opinii uczących zadania, z którymi uczniowie
mieli problemy, zostały wyjaśnione i rozwiązane.
Przeprowadzone wśród uczniów i rodziców ankiety poświadczają
to jedynie częściowo. Rodzice szóstoklasistów w 81,1%
potwierdzili, że mieli możliwość wglądu w próbne testy dziecka;
według 78,4% rodziców analiza wyników sprawdzianów
pozwoliła się zorientować w tym, jakie ich dziecko ma braki w
wiadomościach i umiejętnościach. Jeśli chodzi szóstoklasistów, to
tylko 55,6% z nich potwierdziło, że miało wgląd do swoich
testów. Zbliżony procent ankietowanych (54,3%) uznał, iż analiza
wyników sprawdzianów próbnych pozwoliła uczniom określić ich
braki w wiadomościach i umiejętnościach. Według 68% badanych
zadania, które okazały się trudne dla uczniów, zostały wyjaśnione
przez nauczyciela.
wywiadów
Maria Brodowska
Violetta Zygmunt
Analizy
dokumentacji /Arkusze
analizy dokumentacji
Katarzyna Mikos
Maria Brodowska
b/ planowania
procesu
dydaktycznego?
2.2. Wyniki analizy sprawdzianów są
podstawą do formułowania wniosków i
rekomendacji, ukierunkowanych na
poprawę jakości pracy szkoły w
zakresie efektów kształcenia
uwidaczniających się na sprawdzianie
OKE.

Analiza dokumentacji i wywiad z nauczycielami przekonują, że
opis wyników sprawdzianów próbnych i sprawdzianu
zewnętrznego zawiera wnioski i rekomendacje zmierzające do
poprawy jakości pracy szkoły, co pozwala ukierunkować dalsze
działania dydaktyczne nauczycieli. Dostrzega to jednak tylko
część rodziców szóstoklasistów: jedynie 64,9% badanych uznało,
że analiza sprawdzianów zawierała wnioski dotyczące dalszej
pracy dziecka nad uzupełnieniem wiadomości.
c/ modyfikacji
metodycznych i
dydaktycznych
podnoszących
efektywność
procesu
kształcenia?
2.3. Na podstawie rekomendacji
sformułowanych w opracowaniach
wyników sprawdzianów wdrażane są
konkretne działania zmierzające do
poprawy jakości pracy szkoły, które
realizowane są w następujących
obszarach:

Z danych uzyskanych w wywiadach z nauczycielami uczącymi w
kl. szóstych wynika, iż po sprawdzianach próbnych tylko
niektórzy nauczyciele dokonali modyfikacji planów pracy
dydaktycznej poprzez zwiększenie liczby zajęć poświęconych
określonym zagadnieniom. Większość uczących w kl. 6. nie
wprowadzała zmian do planów dydaktycznych. Nauczyciele
podjęli natomiast dodatkowe działania dydaktyczne, aby lepiej
6
a/ modyfikacja indywidualnych planów
pracy nauczycieli, metod i form pracy z
uczniami,
przygotować uczniów do sprawdzianu właściwego. Najczęściej
polegały one na zwiększeniu podczas lekcji liczby ćwiczeń
poświęconym określonym zagadnieniom, prowadzeniu zajęć
dodatkowych lub samodzielnej pracy ucznia, której towarzyszyła
systematyczna kontrola.
b/ ukierunkowanie współpracy z
rodzicami uczniów,

W przeprowadzonych wywiadach nauczyciele podkreślają na
ogół dobrą lub zadawalającą współpracę z rodzicami w okresie
wzmożonych przygotowań do sprawdzianu zewnętrznego. Uczący
zwracają uwagę na to, że w kontakcie indywidualnym informowali
rodziców o trudnościach, jakie mają dzieci; służyli wskazówkami
dotyczącymi samodzielnej pracy ucznia w domu. Badani
zauważyli jednak także, iż zdarzały się przypadki braku
zainteresowania tymi problemami ze strony rodziców.
c/opracowanie i realizacja programów
naprawczych.

Wywiad z nauczycielami uczącymi w kl.6. dotyczący programów
naprawczych potwierdza ich realizację. 89% badanych nauczycieli
wykorzystało analizy sprawdzianów próbnych do samodzielnego
opracowania lub zmodyfikowania przygotowanych przez WSiP
programów naprawczych oraz wdrożenia ich w proces
dydaktyczny.

Głównym wskazywanym celem podejmowanych przez
nauczycieli działań było kształcenie umiejętności przedmiotowych
i ponadprzedmiotowych , optymalizacja procesu kształcenia w
zakresie wiedzy, umiejętności i postaw u uczniów ze
zróżnicowanym potencjałem intelektualnym oraz obserwacja
wyników uczniów przed i po realizacji programu naprawczego.
Kluczowym założeniem podejmowanych działań było
motywowanie uczniów do nauki poprzez systematyczne
diagnozowanie wiedzy uczniów i przyczyn niepowodzeń
szkolnych oraz organizację pracy z uczniami szczególnie zdolnymi
i słabymi, wspomaganie uczniów w nauce, a także równoległe
informowanie o wynikach kształcenia i porównywanie wyników
sprawdzianów zewnętrznych.
7
3. W jakim
zakresie i w
jakim stopniu
analizy
sprawdzianów
próbnych i
sprawdzianu
zewnętrznego
przyczyniły do
poprawy
jakości pracy
szkoły?
3.1. W wyniku dokonanych analiz
sprawdzianów próbnych:
a/ wzrasta poziom motywacji uczniów
przystępujących do sprawdzianu
zewnętrznego OKE,

Z wywiadów przeprowadzonych z uczącymi w kl. 6. wynika, iż
zdaniem większości nauczycieli analizy sprawdzianów próbnych
przyczyniają się do wzrostu poziomu motywacji uczniów
przystępujących do sprawdzianu zewnętrznego. Podobne zdanie
mają na ten temat ankietowani rodzice szóstoklasistów: 81,1% z
nich uważa, że informacje o wynikach sprawdzianów próbnych
zachęciły ich dziecko do bardziej wytężonej pracy. Nie
potwierdzają tego jednak badania ankietowe wśród sami uczniów:
53% z nich stwierdza, iż informacje o wynikach sprawdzianów
próbnych nie zachęciły ich do większego wysiłku.
b/ podnosi się techniczna sprawność
rozwiązywania arkuszy
egzaminacyjnych przez uczniów,

Analiza dokumentacji szkolnej potwierdza, że w wyniku
dokonanych analiz próbnych podniosła się techniczna sprawność
rozwiązywania arkuszy egzaminacyjnych przez uczniów. Podczas
sprawdzianu właściwego żaden z uczniów nie zastosował ołówka
ani niedozwolonego koloru długopisu (taki błąd na pierwszym
sprawdzianie popełniło próbnym – 38% , na drugim – 25%
piszących). Uczniowie również lepiej kodowali swoje prace. Na
sprawdzianie zewnętrznym niestarannie zrobiło to 6% piszących
(wcześniej odpowiednio 11% i 36%) , niewłaściwie – 4%
(wcześniej odpowiednio 1% i 13%). Na sprawdzianie OKE
uczniowie nie opuścili żadnego zadania zamkniętego (na
sprawdzianach próbnych – taki błąd popełniło odpowiednio 2% i
16%).

W badaniu ankietowym większość ( 69%) uczniów potwierdziła,
że do kodowania i wypełniania arkusza egzaminacyjnego
przygotowały szóstoklasistów zarówno szkolenia przeprowadzone
na lekcjach przez wychowawcę, jaki sprawdziany próbne.

Analiza dokumentacji szkolnej dowodzi, że pośrednim i
praktycznym efektem analiz sprawdzianów próbnych jest także
wzrost średniej wyników osiąganych przez uczniów na
sprawdzianie OKE w stosunku do sprawdzianów próbnych. W
2009/2010 średnia ze sprawdzianu właściwego wyniosła 30,63
c/ wzrasta średnia wyników osiąganych
przez uczniów na sprawdzianie
zewnętrznym.
8
punkty, średnia z pierwszego sprawdzianu próbnego 28,39, średnia
z drugiego sprawdzianu próbnego – 27,27.
3.2. W wyniku dokonywanych analiz 
sprawdzianów próbnych i sprawdzianu
zewnętrznych
rokrocznie
wzrasta
średnia wyników osiąganych przez
uczniów na sprawdzianie zewnętrznym,
wynik szkoły utrzymuje się w staninie 
„najwyższy”.
Analiza dokumentacji szkolnej pokazuje, iż jednym z efektów
prowadzonej od lat analizy sprawdzianów próbnych i
zewnętrznych jest wysoka efektywność kształcenia uwidaczniająca
się podczas sprawdzianów OKE .
Należy zauważyć, że średnia punktowa szkoły co prawda nie
wzrasta rokrocznie w sposób stały (w 2005 r. średnia wyniosła 34,
34 punktu; od 2006 r. oscyluje wokół 29-30 punktów), niemniej
wyraźnie poprawiła się w stosunku do roku ubiegłego (średnia w
2009 r. 28,9, średnia tegoroczna – 30,63).

Co więcej, od 5 lat szkoła każdego roku uzyskuje wynik co
najmniej o dwa punkty wyższy od średniego wyniku gminy, a w 4
ostatnich latach średni wynik punktowy szkoły był o ponad 6
punktów wyższy od wyniku województwa.

Trzeba także podkreślić, że w skali staninowej najwięcej wyników
uzyskiwanych przez szóstoklasistów SP6 mieści się w
przedziałach „wysoki’ i „bardzo wysoki” . W stosunku do roku
ubiegłego w roku 2010 podwoiła się liczba uczniów, którzy
uzyskali wynik bardzo wysoki, o 85% wzrosła liczba
szóstoklasistów, którzy uzyskali najwyższy wynik. Można także
zauważyć wzrost liczby uczniów, którzy uzyskali wynik co
najmniej dobry 0 29% w stosunku do roku 2009.
9
III. CZĘŚĆ PODSUMOWUJĄCA
WNIOSKI:
1. Szkoła analizuje wyniki sprawdzianów próbnych i sprawdzianu zewnętrznego w sposób celowy, kierunkując badania na
poprawę jakości swojej pracy.
2. Szkoła analizuje wyniki sprawdzianów próbnych i sprawdzianu zewnętrznego w sposób profesjonalny. Badania
przeprowadzane są z wykorzystaniem różnorodnych metod, które są adekwatne do stawianych w analizach szczegółowych
celów i pozwalają je osiągnąć.
3. Wymaganie: Analizuje się wyniki sprawdzianu w aspekcie teoretycznym (badawczym) jest spełniane przez szkołę na
najwyższym poziomie.
4. Szkolne analizy wyników sprawdzianów próbnych i sprawdzianu zewnętrznego są użyteczne: badania pozwalają na
sformułowanie wniosków i rekomendacji, które zmierzają do poprawy jakości pracy szkoły i są wdrażane przede
wszystkim w postaci programów naprawczych. W stosunkowo niewielkim stopniu szkoła wykorzystuje analizy
sprawdzianów próbnych i sprawdzianu zewnętrznego do modyfikacji indywidualnych planów pracy nauczycieli, metod i
form pracy z uczniami.
5. Z rezultatami analiz sprawdzianów próbnych i sprawdzianu zewnętrznego zapoznaje się uczniów klas szóstych, ich
rodziców i nauczycieli. Przepływ informacji nie jest jednak pełny: niemal połowa uczniów stwierdza, że nie miała wglądu
do swoich testów próbnych i że przeprowadzana wespół z uczniami analiza wyników sprawdzianów próbnych nie
pozwoliła im określić braków w swoich wiadomościach i umiejętnościach; blisko jedna trzecia badanych uczniów,
twierdzi, że zadania, które sprawiły najwięcej problemów, nie zostały wyjaśnione przez nauczyciela; ponad jedna trzecia
badanych rodziców nie zauważyła w analizach sprawdzianów próbnych wniosków dotyczących dalszej pracy ich dziecka
nad uzupełnieniem wiadomości.
10
6. Szkolne analizy wyników sprawdzianów próbnych i sprawdzianu zewnętrznego są efektywne: wdrażane wnioski
przyczyniają się do wzrostu efektów kształcenia.
7. W wyniku dokonywanych analiz sprawdzianów próbnych i sprawdzianu zewnętrznego rokrocznie szkoła uzyskuje średni
wynik punktowy wyższy od wyniku gminy i województwa. W skali staninowej najwięcej wyników uzyskiwanych przez
szóstoklasistów SP6 mieści się w przedziałach „wysoki’ i „bardzo wysoki” . Wzrasta liczba uczniów, którzy uzyskują
wynik bardzo wysoki.
8. W rezultacie analiz wyników sprawdzianów próbnych
oraz wskutek działań podejmowanych na podstawie
formułowanych w badaniach wniosków i rekomendacji podnosi się techniczna sprawność rozwiązywania arkuszy
egzaminacyjnych przez uczniów i wzrasta średnia wyników osiąganych przez uczniów na sprawdzianie właściwym.
Natomiast – jeśli uznać za miarodajne badaniach przeprowadzone wśród samych uczniów – wbrew wyobrażeniom
nauczycieli i rodziców – w niewielkim stopniu wzrasta poziom motywacji uczniów przystępujących do sprawdzianu
zewnętrznego OKE.
REKOMENDACJE:
1. W większym stopniu wykorzystywać analizy sprawdzianów próbnych i sprawdzianu zewnętrznego do modyfikacji
indywidualnych planów pracy nauczycieli, metod i form pracy z uczniami. Zajęcia w klasie szóstej związane z
przygotowaniem do sprawdzianu zaplanować na pierwszy semestr.
11
2. W sposób szczególny należy zadbać o to, by wszyscy uczniowie mieli taki wgląd do swoich testów próbnych, który
pozwoli im uświadomić sobie i określić braki w wiadomościach i umiejętnościach. Z wynikami sprawdzianów powinni
zapoznawać uczniów nauczyciele poszczególnych przedmiotów, nie tylko wychowawcy klas.
3. Po sprawdzianach próbnych i sprawdzianie właściwym więcej czasu poświęcić na wyjaśnienie i rozwiązanie zadań, które
okazały się trudne dla uczniów.
4. Analizę wyników sprawdzianów próbnych przeprowadzać wespół z uczniami w ciągu dwóch tygodni od opracowania
wyników i kierunkować ją pod kątem motywowania uczniów do bardziej wytężonej pracy, przygotowującej do pisania
sprawdzianu właściwego. Wypracować inne – poza analizą wyników sprawdzianów próbnych – sposoby motywacji
szóstoklasistów.
5. Zwrócić baczniejszą uwagę na przekaz informacji do rodziców uczniów, uwydatniając zawarte w analizach sprawdzianów
próbnych wnioski dotyczące dalszej pracy dziecka nad uzupełnieniem wiadomości. Informację o wynikach sprawdzianu
przekazywać rodzicom w formie pisemnej.
6. Aby uzyskać pełniejsze informacje, przeprowadzać badania dotyczące sprawdzianów szóstoklasistów bezpośrednio po
testach.
Opracowanie: Monika Szalast
na podstawie analiz badań ewaluacyjnych przygotowanych przez zespół w składzie:
Maria Brodowska, Irena Chmiel, Katarzyna Mikos, Anna Pilzak, Violetta Zygmunt
12