Nadczynność przytarczyc spowodowana jest nadmiernym

Nadczynność przytarczyc spowodowana jest nadmiernym wydzielaniem parathormonu
(PTH) przez przytarczyce. Wyróżnia się pierwotną nadczynność przytarczyc, w której zaburzone
jest sprzężenie zwrotne pomiędzy stężeniem wapnia i PTH, oraz postaci wtórne (występujące np. w
przewlekłych chorobach nerek, czy w zaburzeniach wchłaniania wapnia i witaminy D3). U
pacjentów ze schyłkową niewydolnością nerek, leczonych hemodializami, nierzadko rozwija się
trzeciorzędowa nadczynność przytarczyc.
Najczęstszą przyczyną pierwotnej nadczynności przytarczyc są gruczolaki przytarczyc
(częściej pojedynczy gruczolak, rzadziej mnogie).
Często pierwotna nadczynność przytarczyc przebiega bezobjawowo i jest przypadkowo
rozpoznawana w oparciu o podwyższone stężenie wapnia całkowitego, co kierunkuje dalszą
diagnostykę. Do klasycznego obrazu tej choroby zalicza się zmiany kostne stwierdzane w
badaniach radiologicznych i densytometrycznych: osteoporozę i zaniki kostne, torbiele kostne, guzy
brunatne kości, resorbcję podokostnową. Istnieje zwiększone ryzyko złamań. Ponadto w przebiegu
pierwotnej nadczynności przytarczyc mogą wystąpić kamica nerek (często nawracająca), choroba
wrzodowa żołądka, zapalenie trzustki, zaburzenia psychiczne, nadciśnienie tętnicze, miażdżyca i
przerost lewej komory serca.
Do podstawowych badań laboratoryjnych służących w diagnostyce nadczynności
przytarczyc należą: oznaczenia stężenia wapnia i fosforanów we krwi oraz w dobowej zbiórce
moczu, fosfatazy zasadowej, witaminy D3 oraz PTH we krwi. Badania obrazowe pomocne w
rozpoznaniu choroby i jej powikłań obejmują: USG szyi z oceną przytarczyc, scyntygrafię
przytarczyc, niekiedy TK szyi, badanie densytometryczne kości oraz USG jamy brzusznej.
Wskazana jest również ocena okulistyczna.
Objawowa nadczynność przytarczyc jest wskazaniem do leczenia operacyjnego,
polegającego na usunięciu gruczolaka lub gruczolaków przytarczyc. W przypadku bezobjawowej
nadczynności przytarczyc istnieją określone wskazania do leczenia operacyjnego, a jeśli pacjent ich
nie spełnia konieczne jest skrupulatne monitorowanie stężenia wapnia, funkcji nerek oraz gęstości
mineralnej kości. W leczeniu zachowawczym (farmakologicznym) główne zastosowanie mają
bisfosfoniany (stosowane w przypadku hiperkalcemii i osteoporozy).
PAMIĘTAJ!
Jeśli masz rozpoznaną nawracającą, uporczywą kamicę nerek lub chorobę wrzodową żołądka,
przebyłaś/-eś złamanie przy niewielkim urazie lub bez urazu poproś lekarza POZ o oznaczenie
stężenia wapnia. Wymienione schorzenia mogą występować w przebiegu pierwotnej nadczynności
przytarczyc.