D - Sąd Rejonowy w Olsztynie

Sygn. akt III RC 1121/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 18 lutego 2014r.
Sąd Rejonowy w Olsztynie III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:
Przewodniczący SSR Wiktor Sienicki
Protokolant Katarzyna Łukaszewicz
po rozpoznaniu w dniu 18 lutego 2014r. w Olsztynie
na rozprawie
sprawy z powództwa małoletniego A. M.
reprezentowanego przez matkę N. K.
przeciwko M. M.
o alimenty
I. zasądza od pozwanego M. M. na rzecz małoletniego powoda A. M. alimenty w kwocie po 300 (trzysta) złotych
miesięcznie, płatnych do rąk matki małoletniego powoda N. K., do dnia 15-go każdego miesiąca z góry, z ustawowymi
odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 01 listopada 2013r.;
II. oddala powództwo w pozostałej części;
III. odstępuje od obciążenia stron kosztami sądowymi;
IV. wyrokowi w punkcie I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności;
V. wyrokowi w punkcie I nadaje z urzędu klauzulę wykonalności.
sygn. akt. III RC 1121 / 13
UZASADNIENIE
Działając w imieniu małoletniego A. M. jego matka N. K. wniosła o zasądzenie od pozwanego M. M. alimentów w
wysokości 500 zł miesięcznie.
Podała w uzasadnieniu pozwu , że małoletniego powoda wychowuje sama , zaś pozwany nie interesuje się jego losami.
Środki pieniężne na rzecz powoda przekazywali do tej pory rodzice pozwanego, jednakże pozwany nie zgodził się na
zawarcie ugody na warunkach proponowanych przez matkę powoda.
Powód ma stwierdzony zespół (...) co wiąże się z wydatkami na specjalne kształcenie i terapię.
Pozwany uznał powództwo do kwoty 300 zł miesięcznie zaś w pozostałym zakresie wniósł o jego oddalenie.
Podał w uzasadnieniu pozwu , że od stycznia 2009r odbywa karę 7 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczoną
przez Sąd Okręgowy w Olsztynie.
Nie jest zatrudniony w zakładzie karnym i nie posiada majątku.
Pieniądze w kwocie po 500 zł miesięcznie przekazywali do tej pory matce powoda jego rodzice , jednakże pozwany
pozostaje z nimi w konflikcie i nie ma pewności czy nadal będą tak czynili.
Na pozwanym ciążą ponadto zobowiązania finansowe z tytułu orzeczonych nawiązek.
Sąd ustalił co następuje :
A. M. urodził się (...)
Jest synem N. K. i M. M. .
Ma zdiagnozowany Zespół (...) z podejrzeniem mutyzmu wybiórczego oraz orzeczono o potrzebie jego kształcenia
specjalnego i wczesnego wspomagania rozwoju.
Pozostaje pod opieką Centrum (...) spółka z o.o. z siedzibą w K..
Ponadto powód chorował na przerost migdałka gardłowego , wysiękowe zapalenie uszu oraz guza okolicy pachwowej
( dowód : odpis aktu urodzenia k 25 , dokumentacja lekarska k 20-21 , opinia i orzeczenie Poradni P.-Pedagogicznej
k 5-9 ).
Powód uczęszcza obecnie do przedszkola publicznego, za które jego matka płaci 600 zł miesięcznie.
Co pół roku jeździ na konsultacje do W. do oddziału wspomnianej powyżej spółki lekarskiej.
Matka powoda N. K. jest studentką ostatniego roku na kierunku biotechnologia molekularna w systemie dziennym
na Uniwersytecie (...) .
Otrzymuje stypendium socjalne w wysokości 404 zł miesięcznie.
Innych źródeł dochodu ani majątku nie posiada.
Mieszka z matką i bratem, nie dokłada się do kosztów utrzymania mieszkania z uwagi na brak środków.
Matka N. K. a babcia powoda pracuje w sklepie i zarabia około 1000 zł miesięcznie ( dowód : rachunki k 52-56 ,
zeznania matki powoda k 57-58 ).
Pozwany M. M. (2) ma 25 lat.
Ma wykształcenie średnie , nie ma wyuczonego zawodu.
Od 13 stycznia 2009r odbywa karę pozbawienia wolności w wymiarze 7 lat i 6 miesięcy orzeczoną przez Sąd Okręgowy
w Olsztynie w sprawie II K 206/10 za czyny z art. 280 § 2 w zw. z art. 156 § 1 w zw. z 13 § 1 kk i 157 § 1 w zw. z 11 §
3 kk oraz art. 35 ust 2 ustawy o ochronie zwierząt.
Koniec kary przypada na 13 lipiec 2016r.
Obecnie przebywa w zakładzie karnym we W..
Nie jest zatrudniony odpłatnie i nie posiada żadnego majątku.
Orzeczono wobec niego w przedmiotowej sprawie 8 nawiązek po 200 zł każda.
Przed osadzeniem w zakładzie karnym pozwany nie miał stałej pracy ( dowód : obliczenie kary i pismo z ZK nr 1 we
W. , zeznania matki powoda k 57-58 , okoliczności bezsporne ).
Powyższy stan faktyczny sąd ustalił w oparciu o dokumenty przedstawione przez strony i uzyskane przez sąd oraz
zeznania matki powoda.
W istotnej części jest on bezsporny.
Sąd zważył co następuje :
Podstawą prawną powództwa są artykuły 133 § 1 i 135 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
Zgodnie z art. 133 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice są zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych wobec
dzieci, które nie są w stanie utrzymać się samodzielnie.
Wysokość zaś obowiązku alimentacyjnego reguluje art. 135 § 1 kpc stanowiący, iż zakres świadczeń alimentacyjnych
zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.
Oczywistym i bezspornym jest , że powód z uwagi na wiek i brak majątku nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie.
Matka powoda może się powoływać na treść art.135 § 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zgodnie z którym
wykonywanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka , które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie
może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub wychowanie uprawnionego ; w
takich wypadkach świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części
kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.
Poprzez możliwości zarobkowe należy rozumieć nie tylko rzeczywiście osiągane przez zobowiązanego dochody lecz
także wszystkie te , które jest w stanie uzyskać przy właściwym wykorzystaniu wszystkich zdolności i sposobności
legalnego zarobkowania.
Mając na uwadze stan zdrowia powoda oraz sytuację życiową jego matki kwota 500 zł miesięcznie odpowiada
usprawiedliwionym potrzebom małoletniego , czego nie kwestionował nawet pozwany.
Przypomnieć jedynie należy , że N. K. studiuje w systemie dziennym i nie ma majątku zaś jedynym źródłem utrzymania
jest niewielkie stypendium .
Wydatki na małoletniego obejmują m.in. opłatę za przedszkole w wysokości 600 zł miesięcznie , diagnostykę i terapię
mało jeszcze rozpoznanego i trudnego w leczeniu schorzenia.
Niemniej jednak niezależnie od powyższego pozew nie może być uwzględniony w pełni z uwagi na brak
wystarczających możliwości zarobkowych pozwanego.
Zagadnienie możliwości płatniczych osób zobowiązanych do alimentacji było niejednokrotnie przedmiotem
orzecznictwa Sądu Najwyższego i wypowiedzi doktryny prawa rodzinnego.
W niepublikowanym orzeczeniu z dnia 7 kwietnia 1994r w sprawie I CR 3/94 stwierdzono , że jeśli zobowiązany ,
niemający majątku , w czasie odbywania kary pozbawienia wolności nie pracuje z uwagi na brak miejsca pracy dla
skazanych i w związku z tym nie ma żadnych dochodów , które mogłyby służyć zaspakajaniu potrzeb uprawnionych ,
trzeba przyjąć , że nie ma on możliwości świadczenia alimentów.
Wspomniana problematyka stała się też przedmiotem szczegółowej oceny i analizy w uchwale Sądu Najwyższego z
dnia 26 maja 1995 r w sprawie III CZP 178/94 .
Ma ona przełomowe znaczenie albowiem wskazuje , że co do zasady przy ocenie zdolności zarobkowych osób
pozbawionych wolności może mieć zastosowanie art. 136 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Oznacza to , że brak możliwości zarobkowych spowodowany odbywaniem kary jest okolicznością zawinioną przez
zobowiązanego i sąd może jej nie uwzględnić w określonych okolicznościach sprawy.
Sama kwalifikacja prawna , wysokość orzeczonej wobec pozwanego kary wskazuje , że jego czyny miały charakter
umyślny i w rażący sposób naruszyły porządek prawny.
Popełniając je pozwany sam doprowadził do wymierzenia mu długoterminowej kary , pozbawiając się możliwości
zarobkowania podczas gdy musiał zdawać sobie sprawę , że jest zobowiązany do alimentacji wobec syna.
Stad też ,w ocenie Sądu nie może być skutecznie zwolniony od alimentów w całości , co zresztą zdaje się przyznawać
wnosząc o zasądzenia alimentów w wysokości 300 zł miesięcznie.
Niemniej jednak wspomniana uchwała wykluczyła wszelki automatyzm ze stosowania art. 136 kro wobec osób
pozbawionych wolności , wskazując na szeroką swobodę w ocenie każdej sytuacji przez Sądy I instancji.
Zwrócono uwagę zarówno na szczególny charakter tego przepisu posługującego się tzw. fikcją prawną jak też na ryzyko
postępowań zmierzających w gruncie rzeczy do przerzucenia ciężaru alimentacji na organy dysponujące funduszami
publicznymi.
W ocenie sądu przyjąć więc należy , że o ile pozwany nie jest zwolniony od alimentacji pomimo , że realnych
możliwości zarobkowych nie posiada to nie można tychże możliwości określać zupełnie tak samo jak
gdyby przebywał on na wolności.
W konsekwencji przyjęcia wyżej wyrażonego poglądu sąd doszedł do przekonania , że uznana przez pozwanego kwota
alimentów w wysokości 300 zł jest adekwatna do wypadkowej wszystkich okoliczności , które sąd bierze pod uwagę
w świetle art. 135 i 136 kro i uwzględnia zalecenia wyrażone w powołanej powyżej uchwale Sądu Najwyższego.
Dodatkowo wskazać też trzeba , że zakładając , iż w czasie odbywania kary alimenty będą płacone ze środków
publicznych sąd musi także mieć na uwadze , żeby ich wysokość pozwoliła zobowiązanemu na realny zwrot
wypłaconych w sposób zastępczy środków.
Pozwany rozpoczął zaś odbywanie długotrwałej kary w bardzo młodym wieku , nie ma wyuczonego zawodu ani
doświadczenia zawodowego.
Świadczenia alimentacyjne nie mogą być też ukrytą formą pomocy społecznej , na którą skądinąd powód i jego matka
w pełni zasługują.
Za uwzględnieniem pozwu w całości nie może też przemawiać fakt , że rodzice pozwanego przekazywali do tej pory
matce powoda całą dochodzoną kwotę.
Żądania dotyczyły pozwanego i to jego zdolności zarobkowe są przedmiotem oceny sądu.
Obowiązek zobowiązanych w dalszej kolejności określony w art. 132 kro może zaś być przedmiotem kolejnego ,
odrębnego postępowania.
Stąd też sąd zasądził alimenty w wysokości 300 zł miesięcznie zaś w pozostałym zakresie powództwo oddalił.
Na podstawie art. 113 pkt 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 102 kpc sąd zwolnił strony
od kosztów sądowych na nie przypadających albowiem nie mają ani dochodów ani majątku.