projekt ustawy - BIP - Ministerstwo Skarbu Państwa

PROJEKT(uwagi – uzgodnienia międzyresortowe)
U S T A W A
z dnia ...........................
o zadośćuczynieniu z tytułu nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944 -1962
Art.1. 1. Ustawa określa zasady ustalania, przyznawania i wypłaty zadośćuczynienia
za krzywdy wyrządzone w toku przeprowadzonych procesów nacjonalizacyjnych.
2. Zadośćuczynienie polega na wypłacie przez Skarb Państwa świadczenia
pieniężnego lub zaliczenia na poczet ceny nieruchomości przejętej.
3. Prawo do zadośćuczynienia przysługuje osobom fizycznym, które w dacie
dokonania nacjonalizacji:
1) były właścicielami lub współwłaścicielami nieruchomości, wyposażenia
aptek, taboru żeglugi śródlądowej oraz
2) były obywatelami polskimi,
3) w razie śmierci przed dniem wejścia w życie ustawy osoby, której w myśl
przepisów ust. 3 przysługiwałoby zadośćuczynienie, prawo to przysługuje jej
spadkobiercom.
4. Zadośćuczynienie nie przysługuje osobom:
1) którym przysługiwały w stosunku do państw obcych roszczenia
odszkodowawcze, wynikające z aktów prawa międzynarodowego zawartych
po dniu 1 stycznia 1944 r. między Państwem polskim lub jego rządem, a
państwami obcymi lub ich rządami i roszczenia te zostały zaspokojone;
2) które utraciły obywatelstwo polskie na podstawie dekretu z dnia 13
września 1946 r. o wyłączeniu ze społeczeństwa polskiego osób narodowości
niemieckiej (Dz. U. Nr 55, poz. 310, z 1947 r. Nr 65, poz. 390 i Nr 66, poz.
404, z 1948 r. Nr 57, poz. 453 oraz z 1949 r. Nr 32, poz. 238 i Nr 65, poz.
533);
3) którym na mocy orzeczenia sądu lub decyzji organu administracji przyznano
odszkodowanie od Skarbu Państwa lub gminy z tytułu nacjonalizacji
dokonanej z naruszeniem ówczesnych przepisów;
4) na rzecz, których Skarb Państwa lub gmina:
a) przeniosła własność lub współwłasność, albo
b) ustanowiła prawo użytkowania wieczystego nieruchomości, do której
prawa zostały nabyte uprzednio przez Skarb Państwa lub gminę na skutek
nacjonalizacji, albo taki obowiązek Skarbu Państwa lub gminy został
stwierdzony prawomocnym orzeczeniem sądu lub organu administracji;
5)będącym właścicielami nieruchomości, które wchodziły w skład
przedsiębiorstwa stanowiącego własność spółek prawa handlowego oraz
innych osób prawnych;
1
6) zadośćuczynienie nie przysługuje spadkobiercom osób, o których mowa w
pkt 1-6;
7) ustawa nie dotyczy spraw związanych z przejęciem mienia przez Skarb
Państwa w związku z wykonaniem aktów prawa międzynarodowego i innych
aktów prawnych potwierdzających ustalone po II wojnie światowej granice.
5. Przepisu ust. 4 pkt. 4 nie stosuje się do nabycia własności, współwłasności lub
prawa użytkowania wieczystego w wykonaniu prawa pierwszeństwa w ich nabyciu,
przysługującego byłym właścicielom nieruchomości na podstawie odrębnych
przepisów.
6. Jeżeli w dacie dokonania nacjonalizacji nieruchomość stanowiła przedmiot
współwłasności w częściach ułamkowych, każdy ze współwłaścicieli może żądać
odrębnie wypłaty przez Skarb Państwa zadośćuczynienia w części odpowiadającej
wielkości jego udziału we współwłasności takiej nieruchomości.
8. Przepisu ust. 4 pkt. 3 nie stosuje się w razie przyznania lub wypłacenia
ograniczonych odszkodowań na podstawie prawomocnych wyroków sądowych. W
takich przypadkach zadośćuczynienie przysługuje, zaś przyznane lub wypłacone
odszkodowanie zalicza się na poczet zadośćuczynienia.
Art. 2. 1. Prawo do zadośćuczynienia jest niezbywalne.
2. Prawo do zadośćuczynienia podlega dziedziczeniu na podstawie właściwego
prawa spadkowego.
3. Do spraw o dziedziczenie prawa do zadośćuczynienia za przejęte nieruchomości
stosuje się art. 1102 Kpc.
4. Prawo do złożenia wniosku o wypłatę zadośćuczynienia wygasa po upływie 12
miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.
Art. 3. 1. Nacjonalizacją w rozumieniu ustawy jest przejecie prawa własności lub
współwłasności nieruchomości, na rzecz Skarbu Państwa lub gminy na podstawie
przepisów:
1) art. 1 dekretu z dnia 16 grudnia 1918 r. w przedmiocie przymusowego
zarządu państwowego (Dz. Pr. P. P. Nr 21, poz. 67 oraz z 1927 r. Nr 49,
poz. 437);
2) art. 2 ust. 1 lit. e dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z
dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. z 1945 r.
Nr 3, poz. 13, z 1946 r. Nr 49, poz. 279, z 1957 r. Nr 39, poz. 172, z 1958 r.
Nr 17, poz. 71 i 72 oraz z 1968 r. Nr 3, poz. 6) oraz przepisów wydanych
na podstawie tego dekretu;
3) art. 1 dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 12
grudnia 1944 r. o przejęciu niektórych lasów na własność Skarbu Państwa
(Dz. U. Nr 15, poz. 82, z 1948 r. Nr 57, poz. 456, z 1968 r. Nr 3, poz. 6
oraz z 1969 r. Nr 13, poz. 95);
4) dekretu z dnia 13 listopada 1945 r. o utworzeniu przedsiębiorstwa
państwowego „Film Polski” (Dz. U. Nr 55, poz. 308);
2
5) dekretu z dnia 28 listopada 1945 r. o przejęciu niektórych nieruchomości
ziemskich na cele reformy rolnej i osadnictwa (Dz. U. Nr 57, poz. 321);
6) art. 3 ustawy z dnia 3 stycznia 1946 r. o przejęciu na własność Państwa
podstawowych gałęzi gospodarki narodowej (Dz. U. Nr 3, poz. 17, Nr 71,
poz. 389 i Nr 72, poz. 394, z 1958 r. Nr 45, poz. 224 oraz z 1969 r. Nr 13,
poz. 95);
7) art. 34 ust. 1 i 3 dekretu z dnia 8 marca 1946 r. o majątkach opuszczonych
i poniemieckich (Dz. U. Nr 13, poz. 87, Nr 49, poz. 279, Nr 71, poz. 389 i
Nr 72, poz. 395, z 1947 r. Nr 19, poz. 77 i Nr 66, poz. 402, z 1948 r. Nr 57,
poz. 454 oraz z 1969 r. Nr 13, poz. 95);
8) art. 41 ust. 1 i art. 42 dekretu z dnia 6 września 1946 r. o ustroju rolnym i
osadnictwie na obszarze Ziem Odzyskanych i byłego Wolnego Miasta
Gdańska (Dz. U. Nr 49, poz. 279, z 1947 r. Nr 66, poz. 410, z 1958 r. Nr
17, poz. 71, z 1969 r. Nr 13, poz. 95, z 1971 r. Nr 27, poz. 250 oraz
z
1998 r. Nr 106, poz. 668);
9) dekretu z dnia 7 kwietnia 1948 r. o wywłaszczeniu majątków zajętych na
cele użyteczności publicznej w okresie wojny 1939-1945 r. (Dz. U. Nr 20,
poz. 138 oraz z 1949 r. Nr 65, poz. 527);
10) dekretu z dnia 27 lipca 1949 r. o przejęciu na własność Państwa nie
pozostających w faktycznym władaniu właścicieli nieruchomości ziemskich,
położonych w niektórych powiatach województwa białostockiego,
lubelskiego, rzeszowskiego i krakowskiego (Dz. U. Nr 46, poz. 339 oraz z
1958 r. Nr 17, poz. 71);
11) art. 15 ust. 1 dekretu z dnia 18 kwietnia 1955 roku o uwłaszczeniu i o
uregulowaniu innych spraw związanych z reformą rolną i osadnictwem
rolnym (Dz. U. z 1959 r. Nr 14, poz. 78);
12) ustawy z dnia 13 lipca 1957 r. o zmianie dekretu z dnia 18 kwietnia 1955 r.
o uwłaszczeniu i uregulowaniu innych spraw, związanych z reformą rolną i
osadnictwem rolnym (Dz. U. Nr 39, poz. 174, z 1961 r. Nr 32, poz. 161
oraz z 1982 r. Nr 11, poz. 79);
13) ustawy z dnia 25 lutego 1958 r. o uregulowaniu stanu prawnego mienia
pozostającego pod zarządem państwowym (Dz. U. Nr 11, poz. 37 oraz z
1968 r. Nr 3, poz. 6);
14) art. 16 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o sprzedaży nieruchomości
Państwowego Funduszu Ziemi oraz uporządkowaniu niektórych spraw
związanych z przeprowadzeniem reformy rolnej i osadnictwa rolnego (Dz.
U. z 1989 r. Nr 58, poz. 348, z 1990 r. Nr 34, poz. 198 oraz z 1991 r. Nr
107, poz. 464);
15) ustawy z dnia 30 maja 1962 r. – Prawo wodne (Dz. U. Nr 34, poz. 158 oraz
z 1971 r. Nr 12, poz. 115).
2. Nacjonalizacją w rozumieniu ustawy jest także:
1) przejęcie prawa własności lub współwłasności nieruchomości, na rzecz Skarbu
Państwa lub gminy w latach 1944 -1962 z naruszeniem przepisów wskazanych w
ust. 1 albo bez podstawy prawnej,
3
2) przejęcie przez Skarb Państwa praw własności lub współwłasności nieruchomości
położonych na tzw. obszarach włączonych do Rzeszy oraz obszarach okupowanych,
3) przejęcie aptek na podstawie ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. o przejęciu aptek na
własność Państwa (Dz. U. Nr 1, poz. 1, z 1968 r. Nr 3, poz. 6 oraz z 1969 r. Nr 13,
poz. 95),
4) przejęcie taboru żeglugi śródlądowej na podstawie dekretu z dnia 2 lutego 1955 r.
o przejęciu taboru żeglugi śródlądowej na własność Państwa (Dz. U. Nr 6, poz. 36
oraz z 1968 r. Nr 3, poz. 6).
3. Za datę dokonania nacjonalizacji uważa się dzień, w którym decyzja o przejęciu
własności lub współwłasności nieruchomości przez Skarb Państwa lub gminę stała
się ostateczna. W przypadku, gdy przejęcia własności lub współwłasności
nieruchomości dokonano bez wydania decyzji, za datę dokonania nacjonalizacji
nieruchomości uważa się dzień, w którym sporządzono protokół przejęcia
nieruchomości.
4. Jeśli dokumentów o których mowa w ust. 3 nie sporządzono albo jeśli dokumenty
te zaginęły, a istnieją inne dowody potwierdzające prawo własności lub
współwłasności wskazane w art. 5 ust. 3, za datę dokonania nacjonalizacji na
podstawie przepisów aktów prawnych, o których mowa w ust. 1, uznaje się dzień ich
wejścia w życie.
Art. 4. 1. Wypłata zadośćuczynienia przez Skarb Państwa następuje na podstawie
decyzji wojewody po przeprowadzeniu postępowania w sprawie wypłaty
zadośćuczynienia.
2. Postępowanie w sprawie wypłaty zadośćuczynienia wszczyna się na wniosek
złożony przez osoby uprawnione na mocy przepisów art. 1 i art. 2 ust. 4.
Art. 5.1. Wniosek o wypłatę zadośćuczynienia wnosi się pisemnie na urzędowym
formularzu.
2. Prezes Rady Ministrów upoważni ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa
do określenia w drodze rozporządzenia wzoru urzędowego formularza wniosku o
wypłatę zadośćuczynienia oraz sposób jego udostępniania.
3. Formularz wniosku powinien zawierać w szczególności:
1) dane osobowe wnioskodawcy oraz informację, czy jest on
osobą uprawnioną, czy spadkobiercą osoby uprawnionej;
2) dane o obywatelstwie właściciela przejętego mienia;
3) dane dotyczące przejętego mienia:
a) określenie rodzaju mienia, powierzchni oraz miejsca jego
położenia, a w przypadku taboru żeglugi śródlądowej
miejsca rejestracji,
b) podstawę prawną przejęcia mienia przez państwo lub
oświadczenie wnioskodawcy o przejęciu mienia bez
podstawy prawnej,
4
c) informacje o stanie mienia w dniu przejęcia, w tym
składników wyposażenia apteki lub taboru żeglugi
śródlądowej wraz ze wskazaniem dowodów na te
okoliczności,
d) oświadczenie wnioskodawcy o uzyskanych dotychczas
świadczeniach wymienionych w art. 16 ust.1, z tytułu
przejęcia mienia przez państwo,
5) wskazanie sposobu realizacji zadośćuczynienia (wypłata lub
zaliczenie na poczet ceny nieruchomości przejętej);
6) numer rachunku bankowego, na który ma nastąpić przelew
przyznanej kwoty zadośćuczynienia;
7) oświadczenie o nie prowadzeniu postępowania sądowego lub
administracyjnego o stwierdzenie nieważności decyzji
nacjonalizacyjnej, o zwrot przejętego przez Państwo mienia
lub o odszkodowanie albo oświadczenie wskazujące, przed
którym organem lub sądem taka sprawa się toczy i pod jaką
sygnaturą;
8) w przypadku, gdy wnioskodawca jest spadkobiercą właściciela
przejętego mienia – wskazanie organu podatkowego,
właściwego
ze
względu na miejsce zamieszkania
spadkobiercy;
9) oświadczenie
wnioskodawcy,
złożone
pod
rygorem
odpowiedzialności karnej o wypełnieniu wniosku zgodnie ze
swoją najlepszą wiedzą w zakresie zgodności danych i
informacji w nim zawartych ze stanem faktycznym;
10) uprzedzenie o odpowiedzialności karnej za
fałszywego oświadczenia, o którym mowa w pkt 9.
złożenie
4. Do wniosku o wypłatę zadośćuczynienia, składanego na formularzu dołącza się:
1) odpisy ksiąg wieczystych lub wypisy z rejestrów gruntów, a w przypadku
ich braku akty notarialne, potwierdzające nabycie prawa własności
nieruchomości lub odpisy decyzji o nacjonalizacji nieruchomości lub
protokoły przejęcia nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa lub gminy lub
zaświadczeń wydanych przez właściwe organy,
2) dowody, które świadczą o tym, że wnioskodawcy albo ich spadkodawcy,
którzy w dacie dokonania nacjonalizacji byli właścicielami lub
współwłaścicielami
znacjonalizowanych
nieruchomości
posiadali
obywatelstwo polskie, w szczególności wydane przez władze polskie
dokumenty, które świadczą o posiadaniu obywatelstwa polskiego, a w
przypadku ich braku oświadczenia dwóch świadków złożone pod rygorem
odpowiedzialności karnej;
3) organy, będące następcami prawnymi byłych organów, które na podstawie
wymienionych w art. 3 przepisów nadzorowały wykonanie nacjonalizacji,
do których zwrócił się w ramach prowadzonego postępowania z wnioskiem
5
Wojewoda, zobowiązane są w terminie 30 dni od doręczenia wniosku do
wydania stosownego zaświadczenia.
4) opłacie skarbowej nie podlega wydanie zaświadczenia na wniosek osoby
uprawnionej, o której mowa w art. 1 ust. 3.
5. W przypadku, gdy wnioskodawcą jest spadkobierca zmarłego, który w dniu
nacjonalizacji był właścicielem albo współwłaścicielem znacjonalizowanej
nieruchomości, do wniosku należy dołączyć dokumenty urzędowe wykazujące
nabycie praw do spadku po zmarłym.
6. W razie prowadzenia postępowania o stwierdzenie nabycia spadku i nie
zakończenia tego postępowania przed upływem terminu, określonego w art. 8 ust. 4
Wojewoda zawiesza z urzędu postępowanie w sprawie wypłaty zadośćuczynienia.
7. Jeżeli do wniosku nie dołączono dokumentów, o których mowa w ust. 4 i 5,
wojewoda niezwłocznie wzywa wnioskodawcę do usunięcia tego braku.
Art. 6. 1. Organem prowadzącym postępowanie w sprawie wypłaty zadośćuczynienia
jest wojewoda właściwy ze względu na miejsce położenia znacjonalizowanej
nieruchomości w tym apteki. Jeżeli nieruchomość taka w tym apteka położona jest na
obszarze właściwości miejscowej kilku wojewodów, właściwym jest wojewoda, na
którego obszarze działania znajduje się większa część przejętej nieruchomości w tym
apteki. W odniesieniu do taboru żeglugi śródlądowej właściwość ustala się według
miejsca położenia portu macierzystego przejętego statku.
2. W przypadku złożenia wniosku o wypłatę zadośćuczynienia z tytułu
znacjonalizowania kilku nieruchomości w tym aptek położonych na obszarze
właściwości miejscowej kilku wojewodów, właściwym jest wojewoda, na którego
obszarze działania znajduje się powierzchniowo większa część znacjonalizowanych
nieruchomości w tym apteki. W odniesieniu do taboru żeglugi śródlądowej
właściwość ustala się według miejsca położenia portu macierzystego większej części
przejętych statków.
3. W przypadku złożenia wniosku o wypłatę zadośćuczynienia z tytułu
znacjonalizowania kilku nieruchomości w tym aptek o równej powierzchni,
położonych na obszarze właściwości miejscowej kilku wojewodów właściwego
wojewodę wskazuje we wniosku wnioskodawca. W odniesieniu do taboru żeglugi
śródlądowej właściwy port macierzysty wskazuje wnioskodawca.
Art. 7. W postępowaniu w sprawie wypłaty zadośćuczynienia, stwierdzenie
dokonania nacjonalizacji nieruchomości oraz ustalenie jej właściciela lub
współwłaścicieli może nastąpić wyłącznie na podstawie dokumentów, o których
mowa w art. 5 ust. 4 pkt 1 i 2.
Art. 8. 1. Po przeprowadzeniu postępowania w sprawie wypłaty zadośćuczynienia
wojewoda wydaje decyzję o potwierdzeniu bądź odmowie potwierdzenia prawa do
zadośćuczynienia.
2. Decyzja o potwierdzeniu prawa do zadośćuczynienia określa w szczególności:
1) osobę uprawnioną;
6
2) rodzaj, oznaczenie i wartość przejętej
wyposażenia apteki, taboru żeglugi śródlądowej;
nieruchomości,
3. Wartość przejętej nieruchomości, wyposażenia apteki, taboru żeglugi śródlądowej
określa się w pełnych złotych, zaokrąglając grosze w górę do pełnego złotego.
4. Decyzja, o której mowa w ust. 1, powinna być wydana w terminie 6 miesięcy od
dnia złożenia wniosku wraz z kompletem dokumentów.
5. Od decyzji wojewody służy odwołanie do ministra właściwego do spraw Skarbu
Państwa.
Art. 9. Z dniem dokonania adnotacji na decyzji o potwierdzeniu prawa do
zadośćuczynienia, wygasają wszelkie roszczenia osoby, na rzecz której przyznano to
zadośćuczynienie, związane z nacjonalizacją dokonaną z naruszeniem przepisów
albo wynikające z przejęcia mienia bez podstawy prawnej.
Art. 10. 1. Po upływie terminu określonego w art. 2 ust. 4 oraz na podstawie ogólnej
wartości znacjonalizowanych nieruchomości, wyposażenia aptek, taboru żeglugi
śródlądowej, określonej we wnioskach o wypłatę zadośćuczynienia, minister
właściwy do spraw Skarbu Państwa wyda obwieszczenie w Monitorze Polskim o
stawce procentowej zadośćuczynienia.
2. Stawka procentowa, o której mowa w ust. 1 zostanie obliczona na podstawie
następującego wzoru:
Pb
——
·
100 %
R
,
gdzie Pb oznacza całkowitą sumę środków pieniężnych przeznaczonych na
realizację ustawy, zaś R – całkowitą wartość nieruchomości, wyposażenia aptek,
taboru żeglugi śródlądowej wynikającą ze złożonych wniosków.
Art. 11. 1. Wysokość zadośćuczynienia przysługującego osobie uprawnionej określa
się jako iloczyn stawki procentowej, o której mowa w art. 10 oraz wartości przejętej
nieruchomości, wyposażenia apteki, taboru żeglugi śródlądowej, ustalonej w decyzji
o której mowa w art. 8 ust. 1.
2. Wojewoda w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie obwieszczenia wystąpi
do uprawnionych, wzywając ich do stawienia się, celem dokonania adnotacji na
decyzji o potwierdzeniu prawa do zadośćuczynienia.
3. Kolejność zawiadamiania określa wojewoda.
4. W zawiadomieniu wzywa się uprawnionego do wyboru zadośćuczynienia lub
zaliczenia kwoty zadośćuczynienia na poczet ceny przeniesienia własności
nieruchomości
przejętej
w
związku
z
przeprowadzonymi
procesami
nacjonalizacyjnymi.
5. Wojewoda dokonuje na decyzji o potwierdzeniu prawa do zadośćuczynienia
adnotacji o wysokości zadośćuczynienia lub zaliczeniu przysługującego
zadośćuczynienia na poczet ceny nieruchomości przejętej i wpisuje osoby którym
przyznano zadośćuczynienie do rejestru, o którym mowa w art. 12 ust. 1.
7
Art. 12. 1. Wojewodowie prowadzą wojewódzkie rejestry osób, którym przyznano
zadośćuczynienie i którym odmówiono potwierdzenia prawa do zadośćuczynienia.
2. Wojewodowie przekazują dane zawarte w rejestrach wojewódzkich o których
mowa w ust. 1, ministrowi właściwemu do spraw Skarbu Państwa, który prowadzi
rejestr centralny.
3. Rejestry, o których mowa w ust. 1 i 2 prowadzić należy w formie elektronicznej i
winny one zawierać:
1) dane osób, którym przyznano zadośćuczynienie,
2) wartość przejętego mienia,
4. Prezes Rady Ministrów upoważni Ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa
do określenia, w drodze rozporządzenia, wzorów i formatów informatycznych
rejestrów, o których mowa w ust. 1 - 3.
Art. 13. W zakresie nieuregulowanym ustawą do postępowania w sprawie wypłaty
zadośćuczynienia stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku - Kodeks
postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. Nr 98 poz. 1071 ze zm.).
Art. 14. 1. Wartość prawa własności albo współwłasności znacjonalizowanej
nieruchomości ustala się według jej stanu z dnia nacjonalizacji oraz według zasad
określonych w rozporządzeniu, o którym mowa w art. 15 ustawy.
2. Wartość prawa własności albo współwłasności znacjonalizowanej nieruchomości,
wyposażenia apteki, taboru żeglugi śródlądowej może być również ustalona na
podstawie wyceny przedstawionej przez wnioskodawcę.
3. Wyceny wartości znacjonalizowanej nieruchomości, określonej w ust. 2 dokonują
rzeczoznawcy majątkowi, o których mowa w przepisach rozdziału 1 działu V ustawy
z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, zgodnie z przepisami
działu IV tej ustawy według ich stanu z dnia nacjonalizacji.
4. Stan prawny przejętych nieruchomości ustala się na podstawie dokumentów
określonych w art. 5 ust. 3 pkt. 1.
Art. 15. 1. Wartość znacjonalizowanej nieruchomości, wyposażenia apteki, taboru
żeglugi śródlądowej ustala się jako sumę wartości poszczególnych zespołów
składników majątkowych określonych w załączniku do rozporządzenia.
2. Przy ustalaniu wartości znacjonalizowanej nieruchomości nie uwzględnia się
wartości:
1) przynależności,
2) urządzeń służących do doprowadzania lub odprowadzania wody, gazu,
prądu elektrycznego ścieków lub innych podobnych urządzeń, chociażby
stanowiły część składową takiej nieruchomości,
3) praw związanych z własnością lub współwłasnością nieruchomości.
8
3. Wartość nieruchomości pomniejsza się o ograniczone odszkodowania wypłacone
lub przyznane wnioskodawcy, o których mowa w art. 1 ust. 8.
4. Wartość składnika majątkowego ustala się jako iloczyn jego wielkości, wyrażonej
w jednostkach określonych w załączniku do rozporządzenia oraz ceny jednostkowej.
5. Cena jednostkowa jest to wyrażona w złotych cena jednostki podstawowej,
stanowiącej miarę wielkości składnika majątkowego.
6. Ceny jednostkowe dla zespołu składników majątkowych stanowiących las ustala
się przy użyciu rachunku rentowego w gospodarce leśnej według wzoru
określającego ich wielkość na podstawie skapitalizowanej wartości dochodu netto z
gospodarki leśnej przypadającego średniorocznie na 1 ha nieruchomości stanowiącej
las oraz trzy procentowego współczynnika rentowności.
7. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, tabele cen jednostkowych dla
poszczególnych rodzajów składników majątkowych na podstawie następujących
założeń:
1)
ceny jednostkowe dla poszczególnych rodzajów składników
majątkowych są zróżnicowane w zależności od cech kwalifikacyjnych
określonych w załączniku do rozporządzenia;
2)
ceny jednostkowe dla poszczególnych rodzajów składników
majątkowych o danych cechach kwalifikacyjnych ustala się na podstawie
przeciętnych cen stosowanych w dniu wejścia w życie ustawy w obrocie
składnikami majątkowymi tego samego rodzaju i o takich samych cechach
kwalifikacyjnych, a w przypadku braku takich cech – na podstawie innych
dostępnych danych.
Art. 16. 1. Jeżeli za przejęte nieruchomości, wyposażenie aptek, tabor żeglugi
śródlądowej osoba uprawniona otrzymała, na podstawie prawomocnego wyroku
sądowego lub decyzji administracyjnej od Skarbu Państwa lub od innego podmiotu
zwrot przejętego mienia lub inne świadczenie, wartość uzyskanego świadczenia
zalicza się na poczet zadośćuczynienia.
2. W przypadku gdy wartość świadczeń otrzymanych w zamian za przejęte
nieruchomości, wyposażenie aptek, tabor żeglugi śródlądowej jest równa lub wyższa
od wysokości zadośćuczynienia, zadośćuczynienie nie przysługuje.
3. W przypadku gdy wartość świadczeń otrzymanych w zamian za przejęte
nieruchomości, wyposażenie aptek, tabor żeglugi śródlądowej jest niższa od
wysokości zadośćuczynienia, osobie uprawnionej przysługuje różnica pomiędzy
wysokością zadośćuczynienia, a wartością uzyskanych świadczeń.
4. Zaliczenia, o którym mowa w ust. 1-3, dokonuje się w adnotacji, o której mowa w
art. 11 ust. 4.
Art. 17. 1. Jeżeli w dacie nacjonalizacji, prawo do nieruchomości stanowiło przedmiot
współwłasności, zadośćuczynienie przysługuje każdemu współwłaścicielowi.
9
2. Wysokość zadośćuczynienia przysługującego osobie uprawnionej, która utraciła
udział we współwłasności przejętego mienia, ustala się mnożąc wysokość
zadośćuczynienia określonego zgodnie z art. 11 ust. 1, przez liczbę ułamkową
odpowiadającą udziałowi tej osoby we współwłasności.
3. Wysokość zadośćuczynienia przysługującego spadkobiercy osoby uprawnionej
ustala się mnożąc wysokość zadośćuczynienia przez liczbę ułamkową
odpowiadającą udziałowi tej osoby w spadku.
4.
W przypadku gdy przejęte mienie było objęte współwłasnością łączną, dla
ustalenia udziału osoby uprawnionej w zadośćuczynieniu, stosuje się odpowiednio
przepisy dotyczące stosunku, z którego ta współwłasność wynika.
Art. 18. 1. Zadośćuczynienie, wypłacane jest w okresie 15 lat, począwszy od roku
kalendarzowego następującego bezpośrednio po roku, w którym upłynął termin na
dokonanie przez właściwych wojewodów adnotacji o wysokości należnego
zadośćuczynienia.
2. Roczna rata wypłaty zadośćuczynienia stanowi iloraz sumy środków
przeznaczonych na wypłatę przewidzianą w danym roku budżetowym, do liczby
uprawnionych, jednakże nie więcej niż wartość przyznanego zadośćuczynienia.
3. Raty zadośćuczynienia wypłaca się wraz z waloryzacją obliczoną na dzień jej
wypłaty.
4. Waloryzacja obliczana jest jako iloczyn wartości nominalnej raty zadośćuczynienia
i skumulowanych miesięcznych wartości wskaźnika wzrostu cen i usług
konsumpcyjnych ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, od
miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym decyzja o ustaleniu wysokości
roszczenia stała się ostateczna lub zakończono postępowanie w sprawie o ustalenie
roszczenia do miesiąca przypadającego na dwa miesiące przed pierwszym
miesiącem, w którym uprawniony może odebrać ratę z tytułu rekompensaty.
Art.19. 1. Tworzy się państwowy fundusz celowy pn. "Fundusz Reprywatyzacyjny", z
którego realizuje się wypłaty zadośćuczynienia. Dysponentem Funduszu
Reprywatyzacyjnego jest minister właściwy do spraw Skarbu Państwa.
2. Przychodami Funduszu Reprywatyzacyjnego są:
1) środki pochodzące ze sprzedaży 5 % akcji należących do Skarbu Państwa
w każdej ze spółek powstałych w wyniku komercjalizacji;
2) wpływy ze sprzedaży nieruchomości pochodzących z Zasobu Własności
Rolnej Skarbu Państwa o łącznej powierzchni nie mniejszej niż 500 tys. ha;
2a) środki stanowiące składnik funduszu leśnego w rozumieniu art. 57 ust. 1
pkt 1 ustawy z dnia 28 września 1991 roku o lasach w wysokości
odpowiadającej sumie przyznanych zadośćuczynień w związku z
roszczeniami zgłoszonymi na podstawie art. 3 ust. 1 lit. c;
3) wpływy pozostałe po likwidacji lub upadłości państwowych osób prawnych
i państwowych jednostek organizacyjnych;
4) wpływy z mienia polikwidacyjnego;
5) 20% wpływów z gospodarowania nieruchomościami przekazanymi przez
Skarb Państwa jednostkom samorządu terytorialnego na podstawie
10
przepisów wprowadzających ustawy regulujące ustrój samorządu
terytorialnego, wchodzącymi w skład zasobu gminy, powiatu, województwa
oraz wpływów z gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa,
którymi gospodarują starostowie wykonujący zadania zlecone z zakresu
administracji rządowej;
6) odsetki z tytułu oprocentowania środków zgromadzonych na rachunku
Funduszu Reprywatyzacyjnego;
7) pożyczki z budżetu państwa udzielane, w przypadku niedoboru środków
wymienionych w pkt 1-6, w kwocie przeznaczonej na wypłatę
zadośćuczynień;
8) dotacje z budżetu państwa w wysokości przeznaczonej na realizację
ustawy.
3. Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa będzie upoważniony corocznie do
występowania do Ministra Finansów z wnioskiem o udzielenie pożyczki z budżetu
państwa w przypadkach gdy stan środków na rachunku Funduszu
Reprywatyzacyjnego będzie niższy od rocznej raty zadośćuczynienia ustalonej na
zasadach określonych w ustawie.
4. Ze środków Funduszu Reprywatyzacyjnego finansowane są odszkodowania
przyznane na podstawie orzeczeń sądowych lub administracyjnych z tytułu
stwierdzenia bezprawności przejęcia mienia w związku ze stosowaniem aktów
prawnych, o których mowa w art. 3.
5. Środki ze źródeł, o których mowa w ust. 2 pkt 2-5, właściwe jednostki
organizacyjne przekazują w formie zaliczek kwartalnych w wysokości ustalonej na
podstawie planów finansowych tych jednostek, stanowiących załączniki do ustawy
budżetowej na dany rok, w terminie 30 dni po zakończeniu kwartału. Rozliczenie
przychodów Funduszu Reprywatyzacyjnego, następuje w terminie 60 dni po
zakończeniu roku obrotowego lub budżetowego.
6. Do przychodów Funduszu Reprywatyzacyjnego w zakresie, o którym mowa w ust.
2, stosuje się przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja
podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, z późn. zm. ).
Art. 20. Rada Ministrów w drodze rozporządzenia przeznaczy na realizację ustawy
środki zgromadzone na rachunku Funduszu Reprywatyzacyjnego w kwocie nie
mniejszej niż 20.000.000.000,00 zł oraz określi wysokość dotacji z budżetu państwa,
niezbędnej na realizację ustawy.
Art. 21. 1. Bankową obsługę wypłaty zadośćuczynień prowadzi Bank Gospodarstwa
Krajowego na podstawie umowy zawartej z ministrem właściwym do spraw Skarbu
Państwa po zasięgnięciu opinii ministra właściwego do spraw finansów publicznych.
2. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, tryb przekazywania środków z
Funduszu Reprywatyzacyjnego do Banku Gospodarstwa Krajowego obsługującego
wypłaty zadośćuczynień, uwzględniając w szczególności terminy wypłaty
poszczególnych rat zadośćuczynienia oraz ich wysokość.
11
Art. 22.1. Roszczenia wynikające z przejęcia mienia przez państwo z naruszeniem
przepisów nacjonalizacyjnych albo wynikające z przejęcia mienia bez podstawy
prawnej, na podstawie tytułów i zdarzeń wymienionych w art. 3 z zastrzeżeniem
przepisów poniższych mogą być dochodzone wobec Skarbu Państwa tylko na
podstawie przepisów niniejszej ustawy.
2. Postępowanie sądowe lub administracyjne o stwierdzenie nieważności decyzji
nacjonalizacyjnej, zwrot przejętego przez państwo mienia lub o odszkodowanie,
wszczęte na podstawie przepisów dotychczasowych toczy się na podstawie tych
przepisów.
3. Osoba uprawniona na podstawie niniejszej ustawy, prowadząca postępowanie, o
którym mowa w ust. 2 może przed terminem nie późniejszym niż określony w art. 2
ust. 4 złożyć wniosek o zadośćuczynienie. W tym przypadku prowadzone
postępowanie umarza się.
4. Osobie, o której mowa w art. 1 ust. 3, która w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia
w życie niniejszej ustawy rozpoczęła postępowanie sądowe lub administracyjne o
stwierdzenie nieważności decyzji nacjonalizacyjnej zadośćuczynienie nie
przysługuje.
5. Sąd z urzędu zwraca stronie cały wpis
podstawie przepisów dotyczących kosztach
w przypadku umorzenia postępowania w
o zadośćuczynienie pod warunkiem jednak,
przyznane zadośćuczynienie.
albo opłatę sądową uiszczone na
sądowych w sprawach cywilnych
związku ze złożeniem wniosku
że stronie postępowania zostało
Art. 23. W ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U.
z 2004 r. Nr 261 poz. 2603 ze zm.).wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 34:
a) w ustępie 1 pkt. 1-3 dodaje się punkt 4 w brzmieniu:
„4) jest dawnym właścicielem nieruchomości uprawnionym do
złożenia wniosku o wypłatę zadośćuczynienia pieniężnego na
podstawie ustawy z dnia __________ o zadośćuczynieniu z tytułu
nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944 –1962, jeżeli złoży
wniosek o nabycie przed upływem terminu określonego w wykazie,
o którym mowa w art. 35 ust. 1; termin złożenia wniosku nie może
być krótszy niż 6 tygodni, licząc od dnia wywieszenia wykazu;
b) po ustępie 5 dodaje się ustępy 5a , 5b, 5c, w brzemieniu:
„5a. W odniesieniu do osób korzystających z uprawnienia do
pierwszeństwa w nabyciu określonego w ust.1 pkt.4, na poczet
ceny nieruchomości ustalonej w sposób określony w ustawie,
zalicza się świadczenie pieniężne określone w prawomocnej
decyzji w sprawie wypłaty zadośćuczynienia o którym mowa w
ustawie z dnia __________ o zadośćuczynieniu z tytułu
nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944 -1962, aż do
całkowitej zapłaty ceny nabytej nieruchomości.
12
5b. Jeżeli cena ustalona w sposób określony w ustawie jest
wyższa od wartości świadczenia pieniężnego określonego w
prawomocnej decyzji w sprawie wypłaty zadośćuczynienia, osoba
uprawniona do pierwszeństwa w nabyciu nieruchomości pozostałą
część ceny jest zobowiązana zapłacić w ratach rozłożonych na
okres nie dłuższy niż 10 lat.
5c. Jeżeli cena ustalona w sposób określony w ustawie jest niższa
od wartości świadczenia pieniężnego określonego w prawomocnej
decyzji w sprawie wypłaty zadośćuczynienia, pozostała część
świadczenia będzie jej wypłacana na zasadach przewidzianych w
ustawie z dnia __________ o zadośćuczynieniu z tytułu
nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944 -1962 „.
c)
ust. 7 otrzymuje brzmienie:
„7. Zbycie nieruchomości zabudowanej domem wielolokalowym na
rzecz innych osób niż wymienione w ust. 1 pkt 1,2 i 4 nie może nastąpić
z pominięciem pierwszeństwa w nabyciu lokali mieszkalnych
przysługujących najemcom lokali”.
d) dodaje się ustęp 7a w brzmieniu:
„7a. Zbycie nieruchomości nie może nastąpić przed dniem, w którym
decyzja o potwierdzeniu prawa do zadośćuczynienia stała się
ostateczna”.
2) w art. 35 w ust. 2 pkt 12 otrzymuje brzmienie:
„12) termin do złożenia wniosku przez osoby, którym przysługuje
pierwszeństwo w nabyciu nieruchomości na podstawie art. 34 ust. 1 pkt 1,2
i 4; termin ten nie może być krótszy niż 6 tygodni, licząc od dnia
wywieszenia wykazu.”
3) w art. 38 ust. 2 zd. pierwsze otrzymuje brzmienie:
„Ogłoszenie o przetargu podaje się do publicznej wiadomości nie
wcześniej niż po upływie terminów, o których mowa w art. 34 ust. 1 pkt 1,2
i 4 oraz ust. 4.”
Art. 24. W ustawie z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu
nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz.U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1700) w art.
29:
1) w ust. 1 zmienia się brzmienie pkt 1:
1) byłemu właścicielowi zbywanej nieruchomości lub jego spadkobiercom,
osobie uprawnionej do złożenia wniosku o wypłatę zadośćuczynienia na
podstawie ustawy z dnia_______ o zadośćuczynieniu z tytułu
nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944 – 1962;
2) skreśla się ust. 1a;
3)po ustępie 1g dodaje się ustępy 1h - 1k w brzmieniu:
„1h. W odniesieniu do osób korzystających z uprawnienia do
pierwszeństwa w nabyciu określonego w ust. 1 pkt.1, na poczet ceny
13
nieruchomości ustalonej w sposób określony w ustawie, zalicza się
świadczenie pieniężne określone w prawomocnej decyzji w sprawie
wypłaty zadośćuczynienia o którym mowa w ustawie z dnia __________ o
zadośćuczynieniu z tytułu nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944 1962, aż do całkowitej zapłaty ceny nabytej nieruchomości.
1i. Jeżeli cena ustalona w sposób określony w ustawie jest wyższa od
wartości świadczenia pieniężnego, o którym mowa w ust. 1h osoba
uprawniona do pierwszeństwa w nabyciu nieruchomości pozostałą część
ceny jest zobowiązana zapłacić Agencji na zasadach ogólnych.
1j. Jeżeli cena ustalona w sposób określony w ustawie jest niższa od
wartości świadczenia pieniężnego, o którym mowa w art. 1h pozostała
część świadczenia będzie jej wypłacana na zasadach przewidzianych w
ustawie z dnia __________ o zadośćuczynieniu z tytułu nacjonalizacji
nieruchomości w latach 1944 -1962.
1k. Zbycie nieruchomości, do której pierwszeństwo w nabyciu na
podstawie ust. 1 pkt 1 przysługuje osobie uprawnionej nie może nastąpić
przed
wydaniem
prawomocnej
decyzji
w
sprawie
wypłaty
zadośćuczynienia, chyba, że zbycie to nastąpi za pisemną zgodą osoby
uprawnionej.”
„Art. 25. W ustawie z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z
2004 r. Nr 142 poz. 1514, z późn. zm.) w art. 4 ustęp 1 po punkcie 16 dodaje się pkt
17 w brzmieniu:
„17) nabycie w drodze dziedziczenia prawa do zadośćuczynienia w
rozumieniu ustawy z dnia __________ o zadośćuczynieniu z tytułu
nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944 -1962,”.
Art. 26. W ustawie z dnia z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach
państwowych (Dz.U. z 2002 r. Nr.112, poz.981 j.t) uchyla się art. 49 ust. 3.
Art. 27. Nie znajdują zastosowania przepisy ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo
wodne (Dz. U. z 2005 Nr 239, poz. 2019 j.t) w zakresie w jakim wyłączają lub
ograniczają możliwość skorzystania z prawa pierwszeństwa w nabyciu
nieruchomości.
Art. 28. Z dniem wejścia w życie ustawy likwiduje się Fundusz Reprywatyzacji i
uchyla się art. 56 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i
prywatyzacji (Dz. U. z 2002 r. Nr 171, poz. 1397 z późn. zm.), środki obrotowe w tym
należności i zobowiązania oraz przychody i wydatki likwidowanego funduszu stają
się środkami obrotowymi w tym należnościami i zobowiązaniami oraz przychodami i
wydatkami Funduszu Reprywatyzacyjnego, o którym mowa w art. 19 ust. 1.
Art. 29. W ustawie z dnia 28 września 1991 roku o lasach (Dz. U. Z 2005 r. Nr 45,
poz. 435 ze zm.) w art. 58 dodaje się po ust. 3 ustęp w brzmieniu następującym:
„Środki funduszu leśnego, o których mowa w art. 57 ust. 1 pkt 1 przeznacza się
14
również na cele związane z realizacją ustawy o zadośćuczynieniu z tytułu
nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944 – 1962.
Art. 30. W ustawie z dnia 16 listopada 2006 roku o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2008
r. Nr 63, poz. 394) w art. 1 ust. 1 pkt 1 litera b dopisuje się słowa z wyłączeniem
osób, o których mowa w art. 1 ust. 3 ustawy z dnia... o zadośćuczynieniu z tytułu
nacjonalizacji nieruchomości w latach 1944 – 1962.
Art. 31. Ustawa wchodzi w życie po upływie 6 miesięcy od dnia jej ogłoszenia, z
wyjątkiem art. 14 i art. 20, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 20__ roku.
15