The Book of Records of Apprentices, Promotions and Entries of the

The Book of Records of Apprentices, Promotions and Entries of the Grand Guild in Koszyce
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Date of production 1546–1891 Place of creation Koszyce, Poland Dimensions height: 210 mm, width: 160 mm, thickness: 30 mm ID no. The National Archives in Kraków, craft guilds of Małopolska’s towns and villages – set of fond remnants, IT 1493/9 Museum The Stanisław Boduch Koszyce Land Museum Subjects city, written Technique tanning, pressing, binding, handwriting Material leather, paper, handmade paper Object copyright The National Archives in Kraków Digital images copyright public domain Digitalisation RDW MIC, Małopolska's Virtual Museums project Tags Koszyce, księga, rzemiosło, 2D, cechy rzemieślnicze Koszyce jako miasto funkcjonujące na prawie magdeburskim miało dogodne warunki do rozwoju rzemiosła. Dodatkowo na rozwój rzemiosła wpływały: przebiegające przez Koszyce trakty handlowe (królewski i kijowski), port rzeczny w Morsku, cotygodniowe targi w poniedziałki, a od 1421 roku we wtorki, oraz ośmiodniowe jarmarki w święto Magdaleny, jak również opłaty pobierane od przejeżdżających kupców i podatki od miejscowej ludności.
W XVI wieku w Koszycach było 70 rzemieślników. Według ówczesnej 4­stopniowej klasyfikacji miast polskich, Koszyce zaliczane były do miast trzeciej kategorii, do której należały m.in. Częstochowa, Pińczów, Jędrzejów, Kielce i Nowy Targ.
Z tego okresu zachowały się m.in. prezentowane na naszym portalu obesłanie stolarskie z 1546 roku i niezwykle cenna księga zapisu uczniów, wyzwolin i wpisu członków cechu wielkiego w latach 1546—
1891.
Elaborated by the Stanisław Boduch Koszyce Land Museum, © all rights reserved
Koszyce, miasto królewskie
Pierwsze źródłowe informacje o Koszycach pochodzą z danych dotyczących świętopietrza z roku 1328, gdzie odnotowane jest: „Świętopietrze oddawane było wspólnie przez parafię Witów—Koszyce”.
Przełom w źródłach pisanych dotyczących miejscowości następuje w 1374 roku. W tym to roku nastąpiła lokacja miasta Koszyce na prawie magdeburskim dokonana przez Elżbietę Łokietkównę.
Nadanie miastu Koszyce prawa magdeburskiego oznaczało, że były już wcześniej rozwiniętym miastem. Wydany przez Elżbietę przywilej lokacyjny na prawie magdeburskim mógł być z jednej strony potwierdzeniem, z drugiej zaś — rozszerzeniem wcześniejszego aktu, którego nie znamy. Królowa Elżbieta, lokując Koszyce, ustanowiła cotygodniowe targi w poniedziałki. Po lokacji Koszyce stały się miastem królewskim, czyli państwowym.
Zaskakujący jest fakt, iż w 1421 roku, a więc 47 lat później, Koszyce otrzymały drugi akt lokacyjny na prawie magdeburskim, nadany przez Władysława Jagiełłę. Trudno dziś jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, dlaczego Koszyce otrzymały dwa akty lokacyjne na prawie magdeburskim. Uwzględniane są dwie wersje. Pierwsza zakłada, że dokument z 1374 roku mógł zaginąć i należało go ponowić. Zgodnie z drugą wersją pierwszy akt lokacyjny nie był nadany przez głowę koronowaną, tylko przez regentkę, jaką była wówczas Elżbieta Łokietkówna, i konieczne było jego ponowienie przez króla.
W każdym razie w tym czasie nastąpił bardzo szybki rozwój Koszyc. Istotny wpływ, oprócz wprowadzonego prawa magdeburskiego sprzyjającego rozwojowi, miały na ten fakt przebiegające przez królewskie już miasto trzy szlaki handlowe: tak zwany trakt królewski Kraków—Sandomierz, trakt kijowski Kraków—Sandomierz—Lublin—Kijów oraz szlak rzeczny wzdłuż Wisły (w miejscowości Morsko obok Koszyc znajdował się piąty co do wielkości port rzeczny, skąd spławiano sól z Bochni, zboże i drewno).
Koszyce jako miasto posiadały herb, rynek oraz ratusz. Herb był elementem prawno­ustrojowym miasta i figurował na jego pieczęci. Nie są znane procedura i data nadania herbów. Według prof. M. Gumowskiego, Koszyce posiadały dwa herby. Pierwszym były dwa koszyczki na niebieskim polu. W drugim herbie na niebieskim polu umieszczona jest postać św. Stanisława z Szczepanowa w złocistych szatach — i ten typ znaku tożsamościowego miasta pojawia się na prezentowanej na portalu pieczęci.
W początkowym okresie po wprowadzeniu prawa magdeburskiego władzę w imieniu króla sprawował mianowany wójt. Źródła z 1382 roku mówią, że władzę w Koszycach sprawował wójt Paweł, a z 1412 roku wymieniają Wojciecha, sołtysa z Jawiszowic, który pełnił funkcję ławnika. Wraz z rozwojem miasta pojawili się rajcowie. Pierwsza informacja o koszyckich rajcach pochodzi z 1399 roku. Z biegiem czasu władza wójta została zastąpiona władzą burmistrza i rady miasta, której uprawnienia były bardzo duże. Mogła ona między innymi uchwalać statuty dla cechów, jak na przykład prezentowany przez nas statut cechu wielkiego w Koszycach, które później musiał zatwierdzić jeszcze król.
Koszyce należały do miast o obliczu rzemieślniczo­handlowym. Według rejestru z końca XVII wieku w mieście było 70 rzemieślników, 12 przekupniów, a 46 osób zajmowało się rolnictwem. Dla porównania, w tym czasie w Proszowicach było 56 rzemieślników. Świadczy to o szybkim rozwoju Koszyc, które posiadały też własną miarę, tj. 1 korzec koszycki równy ¼ korca krakowskiego.
Od XVII wieku następuje zmierzch miast Małopolski, w tym i Koszyc. Przychodzą rozbiory, wojny napoleońskie (Koszyce były w granicach Księstwa Warszawskiego) i ważne dla Koszyc powstanie styczniowe 1863 roku. Miasto stało się wówczas terenem przepraw oddziałów i przerzutów broni, a mieszkańcy — sprzymierzeńcami powstańców. Po stłumieniu powstania rozpoczęły się dotkliwe represje ze strony cara, który — poprzez Komitet Urządzający Królestwa — 1 czerwca 1868 roku odebrał Koszycom i kilkudziesięciu innym miastom prawa miejskie. Jak na razie, bezpowrotnie.
Opracowanie: Muzeum Ziemi Koszyckiej im. Stanisława Boducha, Redakcja WMM, © wszystkie prawa zastrzeżone
Zobacz pieczęć miasta Koszyce w kolekcji Wirtualnych Muzeów Małopolski.
Tags: The Stanisław Boduch Koszyce Land Museum, history, Koszyce, city Guilds
The main aim of the existence of guilds was to ensure that the associated craftsmen would have exclusive rights to practice their craft in town (craftsmen who did not belong to guilds were called botchers). But the role of guilds was not limited to administrative functions (representation before the town authorities, acquiring new qualifications, ensuring standards of workmanship, caring for equal chances of sale by limiting the production and sale), the organisations also fulfilled religious and culture­forming functions.
Did you know that guilds were the courts for the first instance, resolving all disputes among craftsmen. In case of brawls, gambling, disputes connected with debts, or work outside of guilds (botchers), guilds imposed fines, which were usually paid with candles or wax.
Guild organisations still function, for example, the Polish Association of Stage Actors, although, under somewhat different names today.
In the past, a craftsman membership was obligatory; today guild associations only encourage voluntary association because thanks to this “the plant gains prestige and a craftsman does not feel lonely in the trade.“ This is particularly significant when certain professions are dying out.
The mechanisation of many professions that used to be made by hand in workshops has resulted in a marginalised role of guilds and also in the disappearance of many guild rituals and celebrations.
Guilds which work to this day (there are 479 registered guilds in the structures of the Polish Craft Association) fulfil a communicative function – they settle disputes that may arise between a client and a craftsman; its members sit on examination boards before which young apprentices of the craft take a master's exam to receive the title of master or journeyman).
The activity of guilds was not limited only to administrative and professional matters. Guild meetings and also rituals interfered in the zone of guild brothers' spirit. Every member of the association was obliged to participate in religious rituals and ceremonies (masses, Corpus Christi processions).
Participation in ceremonies was often an occasion to show other people the affluence and wealth of a given association (banners embroidered with a gold thread were exhibited).
After the death of a guild brother, a funeral service was celebrated in a particular solemn way.
Members of guilds also founded altars, in which they placed valuable jewellery, treating them as a kind of treasury protecting them from being robbed.
Did you know that guilds were equipped with instruments of punishment, also called good advice?
Elaborated by the editorial team of Małopolska's Virtual Museums, CC­BY 3.0 PL See also:
Chest of the tailors’ guild and related guilds in Kęty
Cross of tailors' guild in Kęty
Stamp of the drapers’ guild
“Obesłanie” – metal plate bearing the emblem of the grand guild of Tarnów Welcoming cup of Sword Bearers' Guild
Manuscipt “
Charter of shoemakers’ guild
“
Read more about guilt chests.
Tags: seal, The Aleksander Kłosiński Museum in Kęty, craft, Kęty, guilds, city, disapearing trades