Artykuł w wersji PDF - Pro-Test

zdrowie i uroda
CUKIER
Osoby dbajàce o lini´ unikajà produktów, na których liÊcie sk∏adników widnieje cukier. Tymczasem
cz´sto kryje si´ on pod innymi
nazwami. Co wcale nie oznacza, ˝e
jest wtedy bardziej zdrowy…
UKRYTY
CUKIER
NiegdyÊ niezwykle cenny, wart tyle, co szlachetne metale,
dziÊ zwany jest bia∏à Êmiercià. Cukier, czy raczej nadmierne
jego spo˝ywanie, obwiniany jest o przyczynianie si´ do epidemii oty∏oÊci szerzàcej si´ w zastraszajàcym tempie w krajach rozwijajàcych si´, równie˝ w Polsce. A trzeba pami´taç,
˝e oty∏oÊç to nie tylko problem estetyczny – oznacza
zwi´kszone zagro˝enie wystàpienia chorób serca, nadciÊnienia, mia˝d˝ycy, cukrzycy, a nawet niektórych
rodzajów nowotworów i w efekcie zwi´ksza
ÊmiertelnoÊç. Wed∏ug danych Âwiatowej Organizacji Zdrowia nadwag´ ma ju˝ od 30 do 80%
Europejczyków. Jedzenie
t∏usto, s∏odko, a do tego
siedzàcy tryb ˝ycia
– to dziÊ g∏ówni wrogowie nas, konsumentów. Co gorsza, cukier
zjadamy cz´sto zupe∏nie nieÊwiadomie. Kiedy s∏odzimy herbat´ bia∏ym proszkiem, wiemy
28
 W I A T
K O N S U M E N T A
g r u d z i e ƒ
doskonale, ile cukru za chwil´ wprowadzimy do organizmu.
Ale kiedy jemy p∏atki Êniadaniowe, pijemy sok lub spo˝ywamy inny produkt, który z pozoru wydaje si´ bardzo
zdrowy, cz´sto nawet nie podejrzewamy, ˝e mo˝e on zawieraç wi´cej cukru ni˝ s∏odycze. Tym sposobem dajemy z∏apaç
si´ w pu∏apk´. W pu∏apk´ ukrytego cukru. Bo cukier w produktach czasami kryje si´ pod innymi nazwami.
Zwodnicze nazwy
Zacznijmy od tego, czym w ogóle jest cukier. Otó˝ bia∏a,
krystaliczna substancja, której u˝ywamy w kuchni do s∏odzenia, to sacharoza. Tworzà jà dwie czàsteczki: glukozy
i fruktozy. I nic wi´cej – ˝adnych sk∏adników od˝ywczych,
jak na przyk∏ad witaminy czy minera∏y. Tylko i wy∏àcznie
same kalorie. Puste kalorie.
„S∏odzone sokiem owocowym”, „z fruktozà”, „bez dodatku
cukru krystalicznego”, „zawiera naturalny cukier z owoców”
– tego rodzaju pozycje na liÊcie sk∏adników brzmià jak
zapowiedê zdrowej przekàski. Nic bardziej mylnego. Takie
sk∏adniki to po prostu cukier, tyle ˝e dobrze ukryty w okre-
2 0 0 6
Êleniach byç mo˝e zdrowiej brzmiàcych. W ten sposób wraz
z owocowymi jogurtami, serkami czy puszkowanymi owocami kupujemy dobre samopoczucie i czyste sumienie, ˝e jemy
zdrowo. Tymczasem nie wszystko, co s∏odkie, nosi nazw´
„cukru” lub „sacharozy”. Warto zachowaç czujnoÊç równie˝,
kiedy na liÊcie sk∏adników widzimy syrop glukozowy,
glukoz´, maltodekstryn´, maltoz´, dekstroz´ czy laktoz´.
– Dla osób, które muszà uwa˝aç, ˝eby nie s∏odziç, nie
ma znaczenia, czy na liÊcie sk∏adników napisano
„syrop glukozowy” czy „cukier” – t∏umaczy dr Ma∏gorzata Koz∏owska-Wojciechowska
Inaczej jest z cukrami prostymi. Otó˝ natychmiast po
zjedzeniu czegoÊ s∏odkiego, gwa∏townie podnosi si´ poziom
cukru we krwi. Aby go obni˝yç, trzustka produkuje hormon
zwany insulinà. Kiedy insulina obni˝y poziom cukru,
powraca g∏ód.
z Akademii Medycznej w Warszawie. – Cukier dodaje si´ do wielu ró˝nych produktów.
Jest ukryty w wi´kszoÊci napojów gazowanych, nie mówiàc
o ca∏ej gamie s∏odyczy. Ale pami´tajmy, ˝e mamy równie˝
cukier owocowy, fruktoz´, którà zjadamy z owocami. A wi´c
êróde∏ cukru jest bardzo du˝o. Niestety cukier jest wsz´dobylski – dodaje dr Koz∏owska-Wojciechowska.
Im wi´cej
nasz organizm wyprodukuje insuliny, tym wi´kszy g∏ód odczuwamy. Ale wraz
z obni˝eniem poziomu cukru spada te˝ nagle poziom naszej
energii. I ju˝ po godzinie od momentu zjedzenia na przyk∏ad batonika mo˝emy poczuç si´ ospali i zm´czeni.
Kawa cappuccino do Êniadania (150 kcal), napój orzeêwiajàcy na lunch (210 kcal), po po∏udniu jeszcze energy drink (115 kcal) i wieczorem po pracy piwo (200 kcal)
– w ten sposób z napojami przyjmiemy prawie dodatkowych 700 kcal w ciàgu dnia pochodzàcych z cukru.
Niepostrze˝enie – bo przecie˝ to „tylko” napoje. Tymczasem po tygodniu dostarczania takich dodatkowych
kalorii przyb´dzie nam prawie pó∏ kilo.
W tej sytuacji bardzo ∏atwo o przekroczenie dziennej
dawki cukru. – W naszej diecie nie powinniÊmy dostarczaç wi´cej ni˝ 10% energii z cukrów prostych – ostrzega
dr Koz∏owska-Wojciechowska. Tymczasem wi´kszoÊç
ludzi nie zdaje sobie sprawy, jakà iloÊç cukru ukrytego
w ró˝nych potrawach codziennie spo˝ywa, a co za tym
idzie, je go wi´cej, ni˝ ich organizm jest w stanie
przetworzyç na energi´. Te nadwy˝ki cukru sà odk∏adane
w postaci fa∏dek t∏uszczu.
8wskazówek jak skutecznie
ograniczyç cukier w diecie?
1.
2.
3.
4.
5.
Z∏y czy dobry?
Z drugiej strony cukier jest niezb´dnym sk∏adnikiem
naszej diety. Dostarcza nam paliwa energetycznego. Lepiej
jednak wybieraç przede wszystkim w´glowodany z∏o˝one,
a unikaç w´glowodanów prostych, o których mowa
powy˝ej. Cukry z∏o˝one, zawarte g∏ównie w makaronach,
produktach zbo˝owych i kaszach, sà wch∏aniane przez
organizm wolniej od prostych. Dzi´ki temu energia, którà
dostarczyliÊmy organizmowi, utrzymuje si´ d∏u˝ej na
wysokim poziomie i nie odczuwamy silnego ∏aknienia.
zdrowie i uroda
CUKIER
6.
7.
8.
 W I A T
Mniej s∏odkich przekàsek i kolorowych napojów
– to pierwszy krok do ograniczenia spo˝ywania
cukru.
Zamiast napojów gazowanych i owocowych lepiej
piç wod´ lub soki niedos∏adzane, które rozcieƒczymy z wodà. Amatorzy napojów z bàbelkami
mogà do soków dodawaç wod´ gazowanà.
Masz ochot´ na ciastko lub batonik? Zjedz jab∏ko
albo inny owoc; mogà byç te˝ owoce suszone.
JeÊli s∏odzisz kaw´ czy herbat´, stopniowo
dodawaj do tych napojów coraz mniej cukru
i w koƒcu w ogóle z niego zrezygnuj.
Zamiast smarowaç chleb d˝emem lub kremem
czekoladowym, spróbuj do tego u˝yç niskot∏uszczowy serek lub mus z banana.
Zawsze czytaj etykiety i sprawdzaj, ile cukru zawierajà produkty trafiajàce na twój stó∏.
Do potraw przyrzàdzanych w domu zacznij
dodawaç mniej cukru, ni˝ jest w przepisie – te˝
wyjdà smaczne. Wyjàtek to d˝emy, lody i bezy.
Wybieraj p∏atki Êniadaniowe z pe∏nego ziarna
i bez dodatku cukru zamiast oblanych miodem
czy tych z cukrem.
K O N S U M E N T A
g r u d z i e ƒ
2 0 0 6
29
Jak czytaç
etykiety?
Na etykiecie znajdziemy napis „w´glowodany”
oraz ich iloÊç, jaka mieÊci si´ w 100 g danego
produktu. Je˝eli jest ich 10 g lub wi´cej, mamy
do czynienia z produktem o wysokiej zawartoÊci cukru. JeÊli zaÊ 2 g lub mniej, trzymamy produkt o niskiej zawartoÊci cukru. Natomiast
wartoÊci pomi´dzy 2 a 10 g oznaczajà Êrednià
zawartoÊç cukru. Lepiej wybieraç te produkty,
w których cukru jest mniej. Te liczby nie mówià
nam jednak, czy mamy do czynienia z cukrem
pochodzàcym z mleka, z owoców czy z dodanà
sacharozà. Ale niektórzy producenci podajà
bardziej szczegó∏owà informacj´, na przyk∏ad:
„w´glowodany 15 g, w tym cukry 8 g”. Wtedy
wiemy, ile w produkcie znajduje si´ w´glowodanów z∏o˝onych, takich jak skrobia, a ile prostych.
Warto spojrzeç te˝ na sk∏ad produktu. Sk∏adniki wypisane sà w kolejnoÊci poczynajàc od
tych, których jest najwi´cej w produkcie. JeÊli
wi´c na poczàtku widnieje cukier, wiemy, ˝e
dodano go du˝o. Uwa˝ajmy te˝ na cukier kryjàcy si´ pod innymi nazwami, na przyk∏ad: syrop glukozowy, fruktoza, maltoza lub miód.
spo˝ywanie na Êniadanie cukru przez nadaktywne dzieci
powoduje u nich trudnoÊci z naukà.
Ale nie jest a˝ tak êle – z nadwy˝ki cukru znacznie ∏atwiej
zrezygnowaç ni˝ z narkotyków. Ch´ç na s∏odkie jedzenie
to kwestia przyzwyczajenia. Ju˝ po kilku dniach, a na
pewno tygodniach, od zmniejszenia iloÊci dodawanego do potraw cukru, b´dà nam one znów smakowaç. Co wi´cej, dania takie, jak jedliÊmy dawniej, wydadzà si´ s∏odkim, md∏ym ulepkiem.
I dopiero teraz poczujemy prawdziwy smak
potraw.
Joanna Wosiƒska
Uzale˝nieni od cukru
Si´gasz po coÊ s∏odkiego, kiedy masz chandr´? S∏odycze
poprawiajà ci humor? Nic dziwnego, cukier stymuluje bowiem wydzielanie serotoniny – hormonu, który ma dzia∏anie przeciwdepresyjne.
Takie traktowanie s∏odyczy jako leku na chandr´ to jak
si´ganie po narkotyk. Có˝, cukier jest jak narkotyk.
I jak narkotyk uzale˝nia. Ró˝nica tkwi tylko w stopniu
uzale˝nienia i w skutkach. Podobne sà te˝ efekty
nag∏ego zrezygnowania z cukru: zm´czenie, depresja,
niesta∏oÊç nastrojów, bóle g∏owy – to przecie˝ symptomy odwykowe, które wyst´pujà po odstawieniu narkotyków. Co wi´cej, jak wynika z badaƒ, spo˝yciu cukru,
podobnie jak narkotykom czy alkoholowi, mo˝na
przypisaç gwa∏towne zachowania, a nawet akty przemocy. Stwierdzono na przyk∏ad, ˝e po wyeliminowaniu
z wi´ziennej diety cukru zmniejsza si´ liczba aktów gwa∏tu. Z kolei Dr C. Keith Connors z George Washington
University School of Medicine w Waszyngtonie ustali∏, ˝e
30
 W I A T
K O N S U M E N T A
g r u d z i e ƒ
2 0 0 6