program profilaktyki gimnazjum nr 2 im. ireny sendlerowej w otwocku

PROGRAM PROFILAKTYKI
GIMNAZJUM NR 2
IM. IRENY SENDLEROWEJ
W OTWOCKU
Autorzy:
Wiesława Niewińska
Barbara Pietraszek
Agnieszka Skolimowska
Urszula Skulimowska
I. PODSTAWA PRAWNA
Ustawa o systemie oświaty z dn. 7 września 1991r. z późn. zm.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej – art. 72.
Konwencja o Prawach Dziecka – art. 3, 19.
Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r. z późn.
zm.
5. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości
i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z późn. zm.(tekst jedn. 28 marca 2007);
6. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r.. o przeciwdziałaniu narkomanii.
7. Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami
używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z późn. zm.
1.
2.
3.
4.
-
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dn. 28 grudnia 2008r. (Dz.U. nr 4
poz.17) w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz
kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół;
-
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001r.
(Dz.U. z 2007 r. Nr 35, poz. 222, z późn. zm.).w sprawie ramowych statutów
publicznego przedszkola oraz publicznych szkół;
-
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010r.
w sprawie zasad udzielania pomocy psychologiczno–pedagogicznej w publicznych
przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 228 z 2010r., poz.1487);
II. WSTĘP
Szkolny program profilaktyki opracowany został przy aktywnej współpracy
nauczycieli, uczniów oraz rodziców i przyjęty do realizacji przez Radę
Pedagogiczną po uzyskaniu akceptacji Rady Rodziców i Samorządu
Uczniowskiego.
Programem objęta jest młodzież wszystkich klas naszego Gimnazjum.
Program proponuje kształcenie dojrzałej postawy każdego wychowanka
wobec samego siebie i wobec otaczającej go rzeczywistości. Jego zadaniem jest
również odpowiedź na realne problemy i zagrożenia pojawiające się w szkole.
III. ZAŁOŻENIA PROGRAMU
W programie wychowawczym zakładamy,
że nasze działanie sprzyjają
kształtowaniu sylwetki absolwenta, a podejmowane działania profilaktyczne
zostały tak zorganizowane i zaplanowane, by jak najpełniej sprostać wizji
absolwenta– program profilaktyki jest więc uzupełnieniem programu
wychowawczego szkoły.
2
IV. CELE PROGRAMU
Cele główne:

wszechstronny rozwój młodego człowieka wspierany przez współpracujące
ze sobą ogniwa społeczności szkolnej– nauczycieli, rodziców, rówieśników i niego
samego tak, by stawał się on samodzielny, a tym samym stopniowo przejmował
odpowiedzialność za siebie.

Ochrona ucznia przed zakłóceniami rozwoju czyli przed
podejmowaniem zachowań hamujących lub niszczących rozwój oraz
kształtowanie u wychowanka optymalnych sposobów właściwego
postępowania.
Cele szczegółowe:
1. Promocja zdrowia– budzenie odpowiedzialności za własne zdrowie
 Pokazanie, jak zapobiegać infekcjom, chorobom oczu, próchnicy, wadom
postawy
 Motywowanie dzieci do dbałości o higienę osobistą
 Promowanie wzorców zdrowego trybu życia (zdrowe odżywianie się,
aktywność ruchowa, wolność od nałogów)
 Wskazanie sposobów radzenia sobie z napięciem emocjonalnym
 Kształtowanie świadomości na temat zmian zachodzących w procesie
dojrzewania
2. Integracja grupy– budowanie dobrych relacji z rówieśnikami
 Kształtowanie umiejętności rozpoznawania i właściwego wyrażania
emocji– w tym empatii
 Uczenie szacunku dla drugiego człowieka i tolerancji
 Rozwijanie umiejętności kluczowych sprzyjających integracji grupy – tu
komunikowania się i wspólnego rozwiązywania problemów
 Uczenie odpowiedzialności za swoje słowa i postępowanie
 Rozwijanie
solidarności
grupy
i
współodpowiedzialności
za
postępowanie innych
3.
Zapobieganie agresji
 Nabywanie umiejętności rozpoznawania własnych i cudzych stanów
emocjonalnych
 Budzenie poczucia własnej wartości
 Eliminowanie zachowań agresywnych – m.in. przez kierowanie agresji
negatywnych liderów na inne obszary aktywności
 Ćwiczenie umiejętności rozwiązywania konfliktów
 Kształtowanie postawy zrozumienia i otwartości
3
 Kształtowanie
i postawy
odpowiedzialności
za
podejmowane
zachowania
4. Profilaktyka uzależnień – przygotowanie młodzieży do życia w świecie
dorosłych przez ukazanie różnych aspektów życia społecznego wraz
z jego zagrożeniami
 Budzenie świadomości o przyczynach sięgania po środki uzależniające
i negatywnych skutkach uzależnień
 Uczenie dobrych wyborów i odpowiedzialności za własne decyzje
 Pielęgnowanie klimatu zaufania do dorosłych
 Wskazywanie wzorców i autorytetów
 Wskazywanie sposobów radzenia sobie z własnymi problemami – także
przez szukanie pomocy u osób zaufanych i specjalistów
 Wykształcenie nawyków aktywnego spędzania czasu wolnego,
wskazywanie alternatywy dla nudy
 Uczenie sztuki odmawiania i niepoddawania się presji grupy
 Podkreślanie mocnych stron dziecka i jego indywidualności –
kształtowanie odporności na manipulację
V. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW
1. Zasady realizacji programu.
a) działania profilaktyczne szkoły służą realizacji celów w zakresie
wskazanym do realizacji w rocznym planie pracy dydaktyczno –
wychowawczej szkoły.
b) program profilaktyki jest spójny z innymi programami pracy w szkole –
w tym z programem wychowawczym
c) w działania profilaktyczne włącza się każdy nauczyciel – także inni
pracownicy szkoły (pielęgniarka, pracownicy obsługi i administracji)
i specjaliści z instytucji pozaszkolnych – przy szczególnym
zaangażowaniu:
 wychowawców
 pedagoga szkolnego – lidera szkolnego programu profilaktyki
 psychologa szkolnego
 doradcy zawodowego
 nauczycieli wychowania do życia w rodzinie, biologii, religii/ etyki,
wychowania fizycznego, języka polskiego, chemii, fizyki,
informatyki, techniki, edukacji dla bezpieczeństwa, zajęć
technicznych
 opiekuna szkolnego koła PCK
d) Nauczyciele prowadzący zajęcia uczestniczą w doskonaleniu
zawodowym w ramach wewnątrzszkolnego doskonalenia oraz form
doskonalenia zewnętrznego – są więc przygotowani do prowadzenia
4
działań profilaktycznych I stopnia, czyli adresowanych do grupy
niskiego ryzyka.
e) O ile zaistnieją przesłanki, prowadzi się profilaktykę II stopnia
adresowaną do grupy podwyższonego ryzyka.
f) Szkoła dąży do tego, by stać się miejscem, gdzie te same normy
obowiązują uczniów i pracowników, nauczyciele respektują prawa
ucznia.
2. Bloki tematyczne (treści).
a) Promocja zdrowia
 Co to znaczy być zdrowym? Jak żyć, by być zdrowym? Kreujemy modę
na zdrowy tryb życia (wiemy, co jemy; spędzamy czas aktywnie; wolni od
nałogów; znaczenie snu, zapobieganie chorobom przenoszonym drogą
kropelkową (choroby grypopodobne).
 Higiena ciała, odzieży i otoczenia w życiu młodego człowieka.
 Odmienność płci – urokiem i wzajemnym uzupełnianiem się (Co to
znaczy być Ewą? Co to znaczy być Adamem? Moje ciało zasługuje na
szacunek. Dlaczego czekać z rozpoczęciem życia seksualnego? Na czym
polega partnerstwo?)
 Higiena pracy umysłowej (Jak się uczyć? Jak radzić sobie ze stresem?
Jak rozpoznawać własne możliwości i zdolności?)
 Bezpieczeństwo w szkole (regulamin szkoły, zasady zachowania się w
pracowniach przedmiotowych, sali gimnastycznej, boisku i miejscach
szczególnie niebezpiecznych, wewnątrzszkolny system oceniania – kryteria
oceny zachowania a zachowania nieakceptowane społecznie). Rola
monitoringu wizyjnego w zapewnieniu bezpieczeństwa.
 Bezpieczeństwo poza szkołą (bezpieczeństwo w czasie ferii i wakacji,
droga do i ze szkoły – dziecko na jezdni, autobus szkolny, wycieczki)
 Zagrożenia jednostki ze strony przyrody, ich minimalizacja
i postępowanie w określonych sytuacjach (słońce – pozytywne i negatywne
oddziaływanie na człowieka; wyładowania atmosferyczne
 Zagrożenia cywilizacyjne (urządzenia elektryczne; środki chemiczne,
używki, leki; choroby cywilizacyjne, społeczne, zawodowe.
 Zagrożenia zbiorowe – zasady postępowania w razie niebezpieczeństwa
(pożary, zagrożenie hałasem, klęski żywiołowe, skażenia toksyczne,
radiologiczne i biologiczne, zagrożenia terrorystyczne)
 Zasady udzielania pierwszej pomocy
b) Integracja grupy
 Ja w grupie rówieśniczej – Czego wymagam od siebie i innych, by nie
czuć się samotnym? Jak polubić siebie samego? Mam się czym pochwalić.
5
 Blaski i cienie koleżeństwa i przyjaźni – Kto jest moim kolega, a kto
przyjacielem? Korzyści i zagrożenia, jakie niosą związki koleżeńskie.
 Presja grupy – Umiem powiedzieć „nie”. Asertywność – sposób na bycie
sobą bez ranienia uczuć innych.. Role społeczne a nasze zachowania –
uległość, przywództwo. Kompromis. Subkultury młodzieżowe.
 Wspólne zainteresowania i pasje.
 Moje miejsce w przyszłości – Kim chce być, kim będę? Skutki
podejmowanych decyzji. Konsekwencje. Odpowiedzialność.
 Przynależę do grupy – Zasady obowiązujące w grupie. Inicjacja.
Wtajemniczeni i profani. Zjawisko fali. Odpowiedzialność za siebie i za
grupę. Solidarność i lojalność a etyka. Uczciwość – czy ściąganie jest złe?
c) Zapobieganie agresji
 Czym jest agresja? – przejawy i skutki.
 Wpływ mediów na zachowania agresywne. Gry komputerowe. Internet.
 Środowiska rodzące przemoc – czy mogę coś zrobić? – Przeciw agresji
w szkole, w domu, na ulicy.
 Dyscyplina w szkole – pomaga w zwalczaniu agresji czy sprzyja
zachowaniom agresywnym?
 Konflikty – jak je rozwiązywać?
 Sposoby rozładowywania niepożądanej agresji.
 Alfabet emocjonalny – czy umiem dobrze czytać, co komunikują inni?
 Uczę się komunikować z innymi – Mówię głośno o moich emocjach.
Komunikaty werbalne i niewerbalne.
 To mi się nie podoba – o sztuce mądrej argumentacji.
 Kompleksy a zachowania agresywne.
d) Profilaktyka uzależnień
Wagary – jako forma młodzieńczego buntu, głupoty czy zagubienia?
Mechanizmy uzależnień, skutki, zapobieganie.
Alkohol – mity a rzeczywistość.
Nikotyna – co robić, aby w przyszłości nie palić?
Narkotyki – dziękuję, nie biorę.
AIDS – mity a rzeczywistość.
Komputer i Internet – od nich też można się uzależnić.
Magia reklamy.
Chcę być piękny – zagrożenia bulimią, anoreksją. Sterydy.
Autorytety – rodzice, rówieśnicy, idole? Pozytywne wzorce. Pozytywne
grupy.
 Sposoby na nudę.










6
 Zachowania ryzykowne – Inicjacja seksualna – czy już czas? Ryzyko
wczesnej ciąży.
 Co to znaczy „dobra zabawa”?
 Czy można zaufać dorosłym? – o sztuce porozumienia.
 Prawo a narkotyki. Organizacje niosące pomoc ludziom
uzależnionym.
3. Metody i formy realizacji.
 współpraca z rodzicami (spotkania, prelekcje, warsztaty) i instytucjami
pozaszkolnymi wspierającymi pracę szkoły
 dobór programów nauczania
 korelacja z innymi programami pracy w szkole
 organizowanie zajęć pozalekcyjnych – kół zainteresowań, przedmiotowych,
sportowych
 zajęcia wyrównawcze, reedukacja
 indywidualne konsultacje z rodzicami
 zajęcia lekcyjne
 debaty i dyskusje
 wykłady
 prowadzenie zajęć metodami aktywnymi
 próbna ewakuacja
 zajęcia zorganizowane przez rodziców
 imprezy kulturalne, regionalne, turystyczno – krajoznawcze, sportowo –
rekreacyjne, ekologiczne
 przedsięwzięcia o charakterze przedmiotowym i blokowym (konkursy,
zawody sportowe)
 wyjścia i wycieczki
 warsztaty i zajęcia ze szkolnymi specjalistami (psychologiczno –
pedagogiczne, prozdrowotne)
 konsultacje ze specjalistami szkolnymi i pozaszkolnymi
 prelekcje i pogadanki
 apele i uroczystości szkolne
 projekty edukacyjne
 akcje o charakterze humanitarnym
 wolontariat
 uczestnictwo w życiu szkoły – działalność samorządowa
 prace użyteczne na rzecz szkoły i środowiska
 uczestnictwo w życiu miasta i regionu
 godziny do dyspozycji wychowawcy
 „zielone szkoły” i „białe szkoły”
7
 uczestnictwo uczniów w promocji szkoły – wydawanie gazetki szkolnej
i prowadzenie strony internetowej
 organizowanie pomocy koleżeńskiej
 wydarzenia o charakterze rozrywkowym i integracyjnym
 biblioteczka tematyczna dla rodziców
Materiały pomocnicze:
a)
b)
c)
d)
e)
f)




ulotki
broszury
filmy edukacyjne
ankiety ewaluacyjne
duże arkusze papieru, mazaki, karty, przybory do pisania
programy profilaktyczne ( wykorzystywane we fragmentach)
Program profilaktyki szkolnej – “Bądź sobą”.
Drugi elementarz, czyli program siedmiu kroków
“Jak żyć z ludźmi” (umiejętności personalne) – program profilaktyczny dla
młodzieży
Program profilaktyczno – wychowawczy „Saper, czyli jak rozładować
agresję”.
VI. EWALUACJA








monitorowanie efektów pracy profilaktycznej
dyskusje i refleksje ogniw tworzących społeczność szkolną – wymiana
informacji, spostrzeżeń, propozycji zmian
kontrola wewnętrzna realizacji zadań – ocena realizacji planu
dydaktyczno – wychowawczego szkoły w zakresie profilaktyki
okresowa ocena i samoocena zachowania uczniów
analiza wytworów uczniów
ankiety, wywiady, kwestionariusze
analiza dokumentacji
testy psychologiczne i socjometryczne
Program przyjęto do realizacji uchwałą nr 3/2003/04 rady pedagogicznej
z dnia 11 września 2003r. po uzyskaniu pozytywnej opinii rodziców i uczniów.
Zmiany naniesiono uchwałą nr 4/2010/11 rady pedagogicznej
w dn. 30 września 2010r. w porozumieniu z Radą Rodziców.
Zmiany naniesiono uchwałą rady pedagogicznej nr 15/2010/11
w dn. 16 czerwca 2011r. w porozumieniu z Radą Rodziców.
8