Tematyka „Przedwiośnia”

Pobrano z http://magda.of.pl
„PRZEDWIOŚNIE”
STEFANA śEROMSKIEGO
Przedwiośnie polskiej państwowości
Wiosna to odzyskanie wolności, rozkwit na nowo państwa polskiego po 123 latach niewoli.
Utwór stanowi sumę obserwacji politycznych i społecznych, państwowości, która narodziła
się na nowo. Konfrontacja mitu szklanych domów z rzeczywistością.
Śledząc losy Cezarego Baryki moŜna zauwaŜyć jak róŜne środowiska poznał.
• Ziemiaństwo
− Ŝycie urozmaicone przejaŜdŜkami, balami, spacerami, romanse, zabijanie czasu, którego
nie ma na co spoŜytkować.
− nie zainteresowanie tym co dzieje się w kraju
− monotonne Ŝycie ziemiaństwa rządzi się prawami: dobre pochodzenie, etykieta, dobre
wychowanie, majątek
• Wieś
− trudne, prymitywne warunki
− nędza wsi prezentowana wyrywkowo - dobitnie sygnalizowane są warunki Ŝycia
Przyczyny:
− od dawna istniejące stosunki społeczne, których nikt nie zmieniał i nikt nie zamierza
zmienić
− bierność wyzyskiwanych
− wyzysk chłopów nie opiera się na gwałcie, bowiem chłopi poddają się, Ŝycie wsi toczy się
od dawna ustalonym rytmem.
• Mieszczanie
− nędza klasy robotniczej
− polska krajem policyjnym, więzienia przepełnione, złe warunki, niemoŜliwe wręcz
traktowanie więźniów, terror
Niepodległość zaskoczyła Polskę, rząd nie bierze losu kraju w swoje ręce. Nie wiele się
zmienia (radykalizujące się klasy robotnicze, bezrobotni umieszczani są w więzieniach, a rząd
nic nie robi aby zapewnić godność Polakom w wolnej suwerennej Polsce).
Jest gwałtownym przewrotem społeczno-politycznym, mającym na celu obalenie panującego
ustroju i wprowadzenia nowego ładu sprawiedliwości społecznej. ZałoŜenia rewolucji są więc
słuszne, nawiązują do haseł Wielkiej Rewolucji Francuskiej: wolność, równość, braterstwo.
Jednak wszelkie nagłe zmiany wiąŜą się teŜ z przemocą i krwawymi walkami..
Rewolucja w Rosji w 1917 r. obaliła despotyzm carski. śeromski umiejscawiając akcję w
Baku, daje dokładny obraz wydarzeń rewolucyjnych, sugeruje takŜe ich ocenę. Ocena
rewolucji jest niejednoznaczna, co wynika w duŜej mierze ze zmienności poglądów głównego
bohatera. Dojrzewanie Cezarego sprawia, Ŝe zmianie ulegają jego poglądy i sposób patrzenia
na świat. Początkowo bohater jako młody człowiek angaŜował się - spontanicznie i
bezkrytycznie - w działania rewolucyjne. Rewolucja oznaczała wtedy dla niego wolność,
swobodę, ucieczkę od codziennych obowiązków, bezkarność. Cezary brał udział w masowych
spotkaniach, podczas których wygłaszano przemówienia, a takŜe organizowano samosądy:
wiece przeradzały się często w okrutne, samowolne egzekucje więzionych przeciwników
(generałów). Działania rewolucyjne były bezprawiem i okrucieństwem. Rewolucja w Baku
Pobrano z http://magda.of.pl
wprowadziła nieład i wyzwoliła spory narodowościowe pomiędzy Tatarami a Ormianami.
Stopniowo Cezary zaczął zauwaŜać ujemne cechy rewolucji. Jednak dalej uwaŜał, Ŝe jest ona
koniecznością i Ŝe pokrzywdzeni ludzie mają moralne prawo do buntu przeciw
krzywdzicielom. Później i ten sąd uległ zmianie. Wyzwolone przez rewolucję spory
narodowościowe doprowadziły do makabrycznych wydarzeń: masowych mordów, terroru i
skrajnej nędzy, która czyniła ludzi obojętnymi nawet na śmierć.
Obalenie starego porządku nie zapewnia jeszcze wprowadzenia nowej cywilizacji. Te
spostrzeŜenia potwierdziła później podróŜ do Polski. Miał wówczas okazję zaobserwowania
Rosji objętej rewolucją. Rosja została ukazana jako państwo pogrąŜone w chaosie, źle
funkcjonujące, całkowicie zdezorganizowane. Obraz rewolucji stanowi ostrzeŜenie przed tym,
do czego moŜe doprowadzić społeczna krzywda oraz lekcewaŜenie problemu, jakim są
warunki Ŝycia najniŜszych warstw i nierówności społeczne.