Wybrane zagadnienia z historii sztuki

KARTA KURSU DLA STUDIÓW DOKTORANCKICH
Nazwa
Wybrane zagadnienia z historii sztuki
Nazwa w j. ang.
History of Art. Selected Issues
Kod
Punktacja ECTS
2
Koordynator
Dr hab. Rafał Solewski, prof. UP
Zespół dydaktyczny
Katedra Edukacji Artystycznej i Teorii Sztuki Instytutu Malarstwa i Edukacji Artystycznej
Wydziału Sztuki UP
Opis kursu (cele kształcenia)
Doktorant:
Definiuje pojęcia kultura, filozofia, estetyka, twórczość, sztuka, artysta, wytwór, dzieło sztuki, percepcja, zna
podstawowe kategorie estetyczne (piękno, wzniosłość, malowniczość, mimesis, intensywność doznania)
klasyfikacje dziedzin sztuki, zna wybrane konwencje przedstawieniowe i stylistyczne (klasycyzm, realizm,
naturalizm, abstrakcja).
Znając podstawowe nurty kulturowe i doktryny estetyczne dostrzega ich wpływ na twórczość artystyczną, umie
przeprowadzić analizę i atrybucję dzieła sztuki oraz hermeneutyczną interpretację dzieła sztuki.
Definiuje pojęcia współczesność, sztuka współczesna, modernizm, postmodernizm, instalacja, performance,
intermedia, immateriały, hybrydyczność . Rozróżnia i wyjaśnia podstawowe trendy w sztuce od czasów Marcela
Duchampa do czasów najnowszych. Identyfikuje najważniejszych artystów i dzieła sztuki wieku XX i XXI. Zna
najważniejsze wystawy i pisma dotyczące sztuki najnowszej.
Efekty kształcenia
Wiedza
Efekt kształcenia dla kursu
Doktorant:
Odniesienie do efektów dla
studiów doktoranckich
DKW01, Ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu
historii i teorii sztuki w systemie nauk oraz jej specyfice
przedmiotowej i metodologicznej.
DKW02, Ma podstawową wiedzę o powiązaniach
historii i teorii sztuki, szczególnie sztuki najnowszej, z
innymi dziedzinami nauki i dyscyplinami naukowymi.
DW03 Zna podstawy wiedzy
filozoficznej lub innej wybranej
dyscypliny dodatkowej
DW05 Zna szkoły badań
literaturoznawczych oraz
metodologię badań w zakresie
literaturoznawstwa
Efekt kształcenia dla kursu
Doktorant:
Umiejętności
DKU01, Umie wyszukiwać, analizować, oceniać,
selekcjonować i użytkować informację z wykorzystaniem
różnych źródeł i sposobów.
DKU02, Posiada umiejętności badawcze, obejmujące
formułowanie i analizę problemów badawczych, dobór
metod i narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację
wyników, pozwalające na rozwiązywanie problemów w
zakresie historii, teorii i krytyki sztuki, w tym szczególnie
sztuki najnowszej.
DKU03, Potrafi interdyscyplinarnie łączyć problematykę
literaturoznawczą i językoznawczą z nabytą wiedzą o
historii i teorii sztuki, szczególnie sztuki najnowszej
Efekt kształcenia dla kursu
Doktorant:
Kompetencje
społeczne
Odniesienie do efektów dla
studiów doktoranckich
DKSK01, rozumie społeczną rolę
sztuki
DKSK02, rozumie wartość
interdyscyplinarnych,
międzyobszarowych przedsięwzięć
badawczych
DKSK03, docenia miejsce sztuki w
procesie formowania i kultywowania
dziedzictwa rozumianego w
kontekście hermeneutycznym
DU01, Potrafi: stawiać pytania
problemowe, gromadzić
argumenty badawcze,
formułować hipotezy,
podejmować polemikę,
rozwijać podjęty temat,
podsumowywać
DU04, Umie gromadzić,
analizować i ocenić poznawany
materiał badawczy oraz
integrować go z posiadaną już
wiedzą
Odniesienie do efektów dla studiów
doktoranckich
DK02 Poczuwa się do odpowiedzialności za
rozwój myśli naukowej i jej przełożenie na rzecz
społeczeństwa
DK03 Inicjuje i współtworzy wydarzenia
kulturalne w uczelni i w środowisku lokalnym
DK04 Docenia kulturowe dziedzictwo regionu,
kraju, Europy
DK05 Ma świadomość przynależności do
wspólnoty naukowej i płynących z tego
obowiązków etycznych
Organizacja
zajęcia w grupach
Forma zajęć
Wykład
(W)
A
Liczba godzin
K
L
S
P
Z
14
Opis metod prowadzenia zajęć
Wykład ilustrowany prezentacjami w programie PowerPoint, fragmentami filmów, cytatami z literatury.
Materiał zorganizowany jest zgodnie z dyskursem dedukcyjnym, problemowym. Zakłada zadawanie
pytań studentom i elementy dyskusji. Zamierzony jest jako inspiracja dla przygotowania eseju
koniecznego dla zaliczenia i możliwego do publikacji.
Forma zaliczenia
kursu
Kryteria oceny
Zaliczenie z oceną
Egzamin
Zaliczenie
x
Przydatność eseju do publikacji ze względów merytorycznych (zbieżność z tematyką
prezentowaną na zajęciach) i redakcyjnych
Uwagi
Treści merytoryczne (wykaz tematów)
Problem definicji sztuki. Pojęcia piękna, wzniosłości, malowniczości. Sztuka a „spontaniczna potrzeba
twórczości”. Współczesne kategorie estetyczne (intensywność doznania, immersyjność, totalność, synteza
wirtualnego z rzeczywistym, interaktywność)
Synteza sztuk i klasyfikacje (Platon, Kant, Lessing). Pragrecki synkretyzm kulturowy (Nietzsche i Heidegger),
organiczne dzieło sztuki, Gesamtkunstwerk, wspólnota (gra i relacyjność, przekraczanie granicy pomiędzy
sztuką a życiem), Wielka Reforma Teatru i rola reżysera. Nowe media, montaż, totalne dzieło sztuki. Fuzja
intermedialna i „wspólny horyzont”. Zagadnienie percepcji (ut pictura poesis, synestezja, intensywność i
immersyjność). Sztuki plastyczne a wizualia, utrata obrazu, projektowanie przestrzeni doświadczenia
Trwanie klasycznego w sztukach wizualnych. Edward Tylor i „survivals”. Odrodzenia klasyczności. Surrealizm
i Nowy klasycyzm. „Nowi dawni mistrzowie”. Zbigniew Herbert i wizualia
Kiedy zaczyna się współczesność? Mimesis i abstrakcja. Romantyzm, modernizm i postmodernizm. Marcel
Duchamp. Wolność i permissivenes. „Druga awangarda”. Happening, performance, body art, body painting
(fr. filmów o Johnie Cage’u), Beuys, Jerzy Bereś. Instalacja. Konceptualizm. Joseph Kossuth. „Nowe media”.
Imateriały.Estetyzacja prac kuratorskich, krytycznych i naukowych
Poezja i filozofia w sztuce najnowszej. „Koniec sztuki”. Poetyka wizualna. Textual turn i pictorial turn.
Semiotyka, fenomenologia i hermeneutyka w analizie i interpretacji sztuki najnowszej. Analiza wybranych
przykładów z wystaw Documenta w Kassel i Biennale w Wenecji. M. in. On Kawara i Roman Opałka, David
Small, James Turell, Su-mei Tse, Bill Viola, Nikos Navridis, Emanuelle Antille, Jana Sterbak
Problem tożsamości w sztuce najnowszej (zagadnienia miejsca, historii, języka, narodowości, religii,
cielesności, seksualności, siebie i innego). M. in. Balthus, Arnulf Rainer, Anselm Kiefer, Joseph Beuys,
Christian Boltanski, Chochrech Feyzdjou, Fred Wilson i Kara Walker, Leon Tarasiewicz, Mirosław Balka
Rola Innego odkrywana dzięki sztuce. Tradycja przekraczania granicy pomiędzy sztuką a życiem. Praantyczny
synkretyzm, Gesamtkunstwerk, sztuka naiwna, sztuka i rewolucja. Sztuka społeczna (gra, relacyjność,
zaangażowanie, manipulacja). Sztuka współczesna i niepełnosprawność - ankieta
Wykaz literatury podstawowej
Władysław Tatarkiewicz, Dzieje sześciu pojęć, PWN: Warszawa 1976
Roland Barthes, Światło obrazu. Uwagi o fotografii, KR: Warszawa 1995
Grzegorz Dziamski, Sztuka u progu XXI wieku, Poznań 2002
Hans-Georg Gadamer, Aktualność piękna. Sztuka jako gra, symbol i święto, tł. Krystyna Krzemieniowa, Oficyna
Naukowa: Warszawa 1993
Stewart Home, Gwałt na kulturze, Warszawa 1993
Władysław Stróżewski, Wokół piękna. Szkice z estetyki, Universitas: Kraków 2002
Lambert Wiesing, Widzialność obrazu. Historia i perspektywy estetyki formalnej, tł. Krystyna Krzemieniowa,
Oficyna Naukowa: Warszawa 2008
Estetyki filozoficzne XX wieku, red. Krystyna Wilkoszewska, Universitas: Kraków: 2000
Perspektywy współczesnej historii sztuki, Antologia przekładów “Artium Quastiones”, red. Mariusz Bryl, Piotr
Juszkiewicz, Piotr Piotrowski, Wojciech Suchocki, UAM: Poznań 2009
Ut pictura poesis, red. Marek Skwara, Seweryna Wysłouch, słowo/obraz terytoria: Gdańsk 2006
Wykaz literatury uzupełniającej
Art Now. Sztuka przełomu tysiąclecia, red. Burkhard Riemschneider, Uta Grosenick, Kolonia 2002
Muzeum sztuki. Antologia, red. Maria Popczyk, Kraków 2005 (fragmenty dotyczące Les Immatériaux)
Nowe media w komunikacji społecznej w XX wieku. Antologia, red. Maryla Hopfinger, Warszawa 2005 (szczególnie
fragmenty dotyczące instalacji video i sztuki Internetu)
Ksawery Piwocki, Dziwny świat współczesnych prymitywów, Warszawa 1980
Anda Rottenberg, Sztuka w Polsce 1945-2005, Stentor: Warszawa 2005
Rafał Solewski, Synteza i wypowiedź. Poezja i filozofia w sztukach wizualnych na przełomie XX i XXI wieku, Kraków 2007
Sztuka wobec świata. Dziedziny i granice, „Estetyka i Krytyka”, nr 17/18 (2/2009-1/2010)
Matthew Wilson Smith, The Total Work of Art. From Bayreuth to Cyberspace, Routledge: New York 2007
Grzegorz Sztabiński, Problemy intelektualizacji sztuki w tendencjach awangardowych, Wydawnictwo Uniwersytetu
Łódzkiego: Łódź 1991
Anna Zeidler-Janiszewska, O tzw. zwrocie ikonicznym we współczesnej humanistyce. Kilka uwag wstępnych,
www.asp.wroc.pl/dyskurs/Dyskurs4/AnnaZeidlerJaniszewska.pdf; Visual Culture Studies czy antropologicznie
zorientowana Bildwissenschaft? O kierunkach zwrotu ikonicznego w naukach o kulturze, „Teksty Drugie”, 4/2006
Theodor W. Adorno, Sztuka i sztuki. Wybór esejów, tł. Krystyna Krzemień-Ojak, PIW: Warszawa 1990
Nicolas Bourriaud, Estetyka relacyjna, tł. Łukasz Białkowski, Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie: Kraków 2012
Arthur C. Danto, Świat sztuki. Pisma z filozofii sztuki, tł. i oprac. Leszek Sosnowski, WUJ: Kraków 2006
Georges Didi-Huberman, Przed obrazem. Pytanie o cele historii sztuki, tł. Barbara Brzezicka, słowo/obraz terytoria:
Gdańsk 2011
Bohdan Dziemidok, Główne kontrowersje estetyki współczesnej, PWN: Warszawa 2002
Ryszard W. Kluszczyński, Sztuka interaktywna. Od dzieła-instrumentu do interaktywnego spektaklu, Wydawnictwa
Akademickie i Profesjonalne: Warszawa 2010
Lev Manovich, Język nowych mediów, tł. Piotr Cypryański, Łośgraf: Warszawa 2012
Nowe media w komunikacji społecznej w XX wieku. Antologia, red. Maryla Hopfinger, Warszawa 2005 (szczególnie
fragmenty dotyczące instalacji video i sztuki Internetu)
Jaques Ranciere, Estetyka jako polityka, ze wstępem Artura Żmijewskiego i posłowiem Slavoja Žižka, tł. Julian Kutyła i
Paweł Mościki, Warszawa 2007
Richard Shusterman, O sztuce i życiu. Od poetyki hip-hopu do filozofii somatycznej, tł. Wojciech Małecki, Atla 2:
Wrocław 2007
Susan Sontag, Przeciw interpretacji i inne eseje, tł. Dariusz Żukowski i in., Wydawnictwo Karakter: Kraków 2012
Ewa Szczęsna, Poetyka reklamy, PWN: Warszawa 2003