nadzór sprawowany przez inspekcję handlową

NADZÓR SPRAWOWANY PRZEZ INSPEKCJĘ
HANDLOWĄ NAD OBROTEM SUBSTANCJAMI I
MIESZANINAMI CHEMICZNYMI.
PRAWIDŁOWOŚĆ WPROWADZANIA DO OBROTU I
OZNAKOWANIA PRODUKTÓW BIOBÓJCZYCH
mgr inż. Agnieszka Dziurbacz-Wenta
ZAKRES NADZORU SPRAWOWANEGO PRZEZ INSPEKCJĘ HANDLOWĄ

Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (Dz. U. z 2014 r., poz. 148)

Ustawa z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach (Dz.
U. nr 63, poz. 322 z późn. zm.)

Rozporządzenie (WE) nr 648/2004 Parlamentu Europejskiego z dnia 31 marca 2004 r.
w sprawie detergentów (Dz. U. L. 10.4 z dnia 8.04.2004r., str. 1)

Ustawa z dnia 13 września 2002r. o produktach biobójczych (Dz. U. z 2007 r. nr 39,
poz. 252 z późn. zm.)
ZAKRES NADZORU SPRAWOWANEGO PRZEZ INSPEKCJĘ HANDLOWĄ
Do zadań Inspekcji należy:

prawidłowość wprowadzania do obrotu substancji chemicznej w zakresie obowiązku dokonania
wymaganej rejestracji substancji chemicznej oraz obowiązku dostarczania odbiorcy substancji lub
mieszaniny niebezpiecznej wymaganej karty charakterystyki, a także

prawidłowość oznakowania opakowań jednostkowych, znajdujących się w obrocie hurtowym i
detalicznym, substancji i mieszanin niebezpiecznych oraz ich opakowań,

prawidłowość oznakowania detergentów w handlu hurtowym i detalicznym, zgodnie z art. 11
rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 648/2004 z dnia 20 czerwca 2004r. w
sprawie detergentów oraz Rozporządzenia Komisji (WE) Nr 907/2006 z dnia 20 czerwca 2006r.
zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 648/2004,

przestrzeganie określonych przepisami ograniczeń w zakresie wprowadzenia do obrotu lub
stosowania niektórych substancji lub ich mieszanin, a także wyrobów, zawierających takie
substancje lub mieszaniny.

zgodnie z art. 49 ustawy z dnia 13 września 2002r. o produktach biobójczych (Dz. U. z 2007 r. Nr
39, poz. 252 z późn. zm.) do Inspekcji Handlowej należy również nadzór nad prawidłowością
obrotu hurtowego i detalicznego produktami biobójczymi w zakresie oznakowania opakowań
jednostkowych produktów biobójczych i ich opakowań.
WYNIKI DZIAŁAŃ INSPEKCJI HANDLOWEJ W SZCZECINIE W OBSZARZE
KONTROLI SUBSTANCJI CHEMICZNYCH I ICH MIESZANIN W LATACH 20112013, ZE WSKAZANIEM STWIERDZONYCH NIEPRAWIDŁOWOŚCI.
40
35
30
25
20
15
10
5
0
2011 rok
2012 rok
mieszaniny
biobójcze
2013 rok
detergenty
Liczba partii skontrolowanych produktów w latach 2011 – 2013
Procentowy udział zakwestionowanych grup towarowych w latach
2011-2013
detergenty
9%
biobójcze
31%
mieszaniny
60%
Mieszaniny niebezpieczne kwestionowano z uwagi na:

braku numeru telefonu przedsiębiorcy, a w przypadku osoby fizycznej numeru telefonu osoby
wprowadzającej mieszaninę do obrotu (producenta, importera lub dystrybutora),

niepełny adres przedsiębiorcy (brak nazwy miejscowości),

braku nazwy chemicznej lub nazw chemicznych substancji obecnych w mieszaninie,

braku napisu określającego znaczenie znaku ostrzegawczego lub błędny napis określający
znaczenie znaku ostrzegawczego,

braku zwrotu wskazującego rodzaj zagrożenia (zwrot R), gdzie treść zwrotu powinna być zgodna
z brzmieniem podanym w przepisie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 10 sierpnia 2012 r. w
sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji chemicznych i ich mieszanin (Dz. U. z dnia 14
września 2012 r., poz. 1018) lub brak przytoczenia treści zwrotu,

brzmienie zwrotu S określającego warunki bezpiecznego stosowania mieszaniny niebezpiecznej
niezgodne z brzmieniem określonym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2012
r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i mieszanin niebezpiecznych
oraz niektórych mieszanin (Dz. U. z dnia 25 kwietnia 2012 r., poz. 445), lub brak przytoczenia
brzmienia zwrotu S albo brak umieszczenia na oznakowaniu opakowania danego zwrotu S,

brak ilości (masy) mieszaniny w opakowaniu,

znak ostrzegawczy nie pokrywał co najmniej 1/10 pola powierzchni oznakowania opakowania i
zajmował mniej niż 1 cm2,

brak wyczuwalnego dotykiem ostrzeżenia o niebezpieczeństwie (wypukły trójkąt równoboczny).
Produkty biobójcze kwestionowano z uwagi na:

brak numeru serii,

brak ilości (masy) mieszaniny w opakowaniu będącej produktem biobójczym sklasyfikowanym
jako mieszanina niebezpieczna.
Detergenty kwestionowano z uwagi na:

brak adresu e-mailowego producenta na opakowaniu, pod którym dostępny jest arkusz danych
składników,

brak wykazu składników na stronie internetowej w zakładce „informacje o składnikach”,

brak wyrażenia w mililitrach lub gramach sposobu dozowania detergentu,

brak podania liczby standardowych wsadów do pralki dla „średnio zabrudzonych” tkanin, które
mogą być wyprane przy wykorzystaniu zawartości opakowania i zastosowaniu wody o twardości
średniej odpowiadającej 2,5 mmol CaCO3/l,

brak informacji o objętości dozownika.
Użytkownik mieszaniny niebezpiecznej może być narażony na:

zatrucia, w wyniku przypadkowego połknięcia lub wdychania toksycznych oparów;

podrażnienia oczu, w wyniku zapylenia, zapryskania i zatarcia;

podrażnienia skóry, w wyniku kontaktu skóry z substancjami drażniącym, żrącymi;

poparzenia, w wyniku nieodpowiedniego obchodzenia się z substancjami łatwopalnymi;

urazy w wyniku wybuchu, który może powstać na skutek reakcji chemicznej między stosowanymi
substancjami (szczególną ostrożność należy zachować, stosując środki zawierające związki
chemiczne chloru, związki fenolu lub amoniak, alkohole i kwasy);

wystąpienia alergii, np. w wyniku kontaktu z produktami zawierającymi związki powierzchniowoczynne (detergenty).
Należy bezwzględnie pamiętać, aby:

czytać etykiety na produktach i bezwzględnie przestrzegać podanych instrukcji stosowania,
dozowania oraz ostrzeżeń i informacji,

chronić przed dziećmi środki chemiczne stosowane w gospodarstwie domowym,

stosować środki ochrony osobistej zalecane w instrukcji,

środki myjące, dezynfekcyjne do produktów stykających się z żywnością stosować ściśle
według instrukcji producenta,

przechowywać wyroby chemii gospodarczej zgodnie z instrukcją producenta,

nie „tworzyć” własnych preparatów przez mieszanie posiadanych środków myjących,
wybielających, odkażających. Nie można łączyć produktów zawierających związki chloru (np.
wybielaczy chlorowych) z produktami zawierającymi amoniak lub kwasy. Połączenie tych
substancji może spowodować wydzielenie gazów toksycznych, pienienie się, pryskanie,
wydzielenie ciepła a nawet wybuch.
PRZEDSTAWIENIE SZCZEGÓŁOWYCH WYMAGAŃ DLA PRODUKTÓW BIOBÓJCZYCH –
OMÓWIENIE KATEGORII I GRUP WEDŁUG ICH PRZEZNACZENIA, PRAWIDŁOWOŚCI
WPROWADZANIA DO OBROTU I OZNAKOWANIA.
Akty prawne związane z oznakowaniem opakowania produktu biobójczego:

Ustawa z dnia 13 września 2002r. o produktach biobójczych (Dz. U. z 2007 r. nr 39, poz. 252 z późn. zm.)

Ustawa z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach (Dz. U. nr 63, poz. 322 z
późn. zm.) oraz akty wykonawcze:

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 sierpnia 2012 r. w sprawie kryteriów i sposobu
klasyfikacji substancji chemicznych i ich mieszanin (Dz. U. z dnia 14 września 2012 r., poz. 1018)

Rozporządzenie Minister Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2012 r. w sprawie oznakowania opakowań
substancji niebezpiecznych i mieszanin niebezpiecznych oraz niektórych mieszanin (Dz. U. z dnia 25
kwietnia 2012 r., poz. 445)

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w
sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniające i uchylające
dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006

Rozporządzenie (WE) nr 648/2004 Parlamentu Europejskiego z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie
detergentów (Dz. U. L. 10.4 z dnia 8.04.2004r., str. 1)
Ustawa z dnia 13 września 2002 r. o produktach biobójczych.
Art. 4 ustawy o produktach biobójczych:

W obrocie i stosowaniu na terytorium RP mogą znajdować się tylko te produkty
biobójcze, na które:

zostało wydane pozwolenie na wprowadzenie do obrotu, zwane dalej „pozwoleniem”,

zostało wydane pozwolenie tymczasowe,

została wydana decyzja o wpisie do rejestru produktów biobójczych niskiego ryzyka, zwana
dalej „wpisem do rejestru”,

zostało wydane pozwolenie na obrót, o którym mowa w art. 54

oraz są sklasyfikowane, opakowane i oznakowane zgodnie z wymaganiami określonymi w
ustawie.
Ustawa z dnia 13 września 2002 r. o produktach biobójczych.
Art. 8 ust. 2 pkt 4 oraz ust. 3 pkt 4 ustawy o produktach biobójczych
Do wniosków:

o wydanie wpisu do rejestru,

pozwolenia

pozwolenia tymczasowego
dołącza się rodzaj jednostkowego opakowania bezpośredniego, klasyfikację i oznakowanie produktu
biobójczego oraz projekt etykiety i ulotki informacyjnej, jeśli dotyczy.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami produktem biobójczym jest substancja
czynna lub preparat zawierający co najmniej jedną substancję czynną, w
postaciach, w jakich są dostarczane użytkownikowi, przeznaczony do niszczenia,
odstraszania, unieszkodliwiania, zapobiegania działaniu lub kontrolowania w
jakikolwiek inny sposób organizmów szkodliwych przez działanie chemiczne lub
biologiczne. Definicja substancji czynnej odnosi się do „substancji lub
mikroorganizmów, w tym także wirusów i grzybów, zwalczających lub
wywierających działanie ogólne lub specyficzne na organizmy szkodliwe”.
Kategorie i grupy produktów biobójczych:

Kategoria I. Produkty dezynfekujące i produkty biobójcze o ogólnym zastosowaniu

Kategoria II. Produkty konserwujące

Kategoria III. Produkty biobójcze do zwalczania szkodników

Kategoria IV. Inne produkty biobójcze
Kategoria I. Produkty dezynfekujące i produkty biobójcze o ogólnym zastosowaniu:

Grupa 1. Produkty biobójcze do higieny człowieka.

Grupa 2. Produkty dezynfekujące do użytku prywatnego i publicznego oraz inne
produkty biobójcze.

Grupa 3. Produkty biobójcze stosowane w higienie weterynaryjnej.

Grupa 4. Produkty stosowane do dezynfekcji powierzchni mających kontakt z
żywnością i środkami żywienia zwierząt.

Grupa 5. Produkty stosowane do dezynfekcji wody przeznaczonej do spożycia.
Kategoria II. Produkty konserwujące:

Grupa 6. Produkty biobójcze do konserwacji wyrobów umieszczanych w opakowaniach zamkniętych.

Grupa 7. Produkty stosowane do konserwacji powłok.

Grupa 8. Produkty stosowane do konserwacji drewna.

Grupa 9. Produkty stosowane do konserwacji włókien, skóry, gumy i materiałów spolimeryzowanych.

Grupa 10. Produkty stosowane do konserwacji konstrukcji murowanych.

Grupa 11. Produkty do konserwacji płynów chłodzących i stosowane w procesach technologicznych.

Grupa 12. Produkty zapobiegające powstawaniu śluzu.

Grupa 13. Produkty do konserwacji płynów w obróbce metalu.
Kategoria III. Produkty biobójcze do zwalczania szkodników.

Grupa 14. Produkty do zwalczania gryzoni.

Grupa 15. Produkty do zwalczania ptaków.

Grupa 16. Produkty do zwalczania mięczaków.

Grupa 17. Produkty do zwalczania ryb.

Grupa 18. Produkty do zwalczania owadów, roztoczy i innych stawonogów.

Grupa 19. Repelenty i atraktanty.
Kategoria IV. Inne produkty biobójcze.

Grupa 20. Produkty konserwujące żywność i środki żywienia zwierząt.

Grupa 21. Produkty do ochrony obiektów i urządzeń przed niepożądanymi
organizmami w środowisku wodnym.

Grupa 22. Płyny do balsamowania i preparowania.

Grupa 23. Produkty do zwalczania innych kręgowców.
“
”
Elementy oznakowania opakowania produktu biobójczego umieszczone
obowiązkowo na etykiecie:

tożsamość wszystkich substancji czynnych i ich stężenia podane w jednostkach
metrycznych,

numer pozwolenia, pozwolenia tymczasowego albo numeru wpisu do rejestru,

zakres stosowania,

napis „przed użyciem przeczytaj załączoną ulotkę informacyjną”, w przypadkach
gdy wielkość opakowania uniemożliwia umieszczenie wszystkich wymaganych
danych,

numer serii i datę ważności uwzględniającą normalne warunki przechowywania
produktu,

niezbędny czas wentylacji pomieszczeń poddanych zabiegowi produktem,
szczegółowe informacje dotyczące odpowiedniego czyszczenia sprzętu służącego
do wykonywania zabiegów, szczegółowe środki ostrożności, jakie należy
zachować w czasie wykonywania zabiegu, przechowywania i transportu, jeżeli
dotyczy.
Elementy oznakowania opakowania produktu biobójczego umieszczone
obowiązkowo na etykiecie lub na ulotce informacyjnej:

postać produktu,

zalecenia dotyczące stosowania, dawki lub ilości wyrażone w jednostkach
metrycznych dla każdego zakresu stosowania,

informacje szczegółowe dotyczące bezpośrednich i pośrednich ubocznych
skutków stosowania i wskazówki odnośnie udzielania pierwszej pomocy w razie
zatrucia lub uczulenia,

zalecenia dotyczące bezpiecznego postępowania z odpadami produktu i
opakowaniem, zgodnie z przepisami dotyczącymi opakowań i odpadów
opakowaniowych,

okres od zastosowania produktu do uzyskania skutku biobójczego, okresy między
kolejnymi zastosowaniami, okres między zastosowaniem produktu a
użytkowaniem obiektu poddanego jego działaniu lub wstępu ludzi albo zwierząt
na teren, gdzie produkt był stosowany, szczegółowe zalecenia odnośnie sposobów
i środków stosowanych w celu usunięcia skażeń produktem, jeżeli dotyczy.
“
”
“
”
W przypadku, gdy produkt biobójczy zawiera środki powierzchniowo czynne
należy zastosować postanowienia dotyczące oznakowania opakowania
detergentów przeznaczonych do sprzedaży detalicznej zawarte w załączniku VIIA
do rozporządzenia WE nr 648/2004 w sprawie detergentów (Dz. U. L 104 z dnia 8
kwietnia 2004, str. 1).
Elementy oznakowania opakowania produktu biobójczego według
przepisów o substancjach chemicznych i ich mieszaninach (§ 6.1.1-7 RMZ
w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i
mieszanin niebezpiecznych oraz niektórych mieszanin):

nazwa handlowa produktu biobójczego identyczna z nazwą produktu podaną w pozwoleniu,

nazwa, adres siedziby i numer telefonu przedsiębiorcy, a w przypadku osoby fizycznej – imię i
nazwisko, adres miejsca wykonywania działalności i numer telefonu osoby wprowadzającej
mieszaninę do obrotu (producenta, importera lub dystrybutora),

nazwa chemiczna lub nazwy chemiczne substancji obecnych w produkcie ustalone zgodnie z
kryteriami,

znak lub znaki ostrzegawcze i napisy określające ich znaczenie, o których mowa w załączniku
nr 1 do rozporządzenia, odpowiadające klasyfikacji mieszaniny dokonanej zgodnie z
kryteriami klasyfikacji,

zwroty R; treść zwrotów R powinna być zgodna z brzmieniem podanym w przepisach
wydanych na podstawie art. 19 ust. 5 ustawy o substancjach chemicznych i ich mieszaninach;
zamieszczenie sześciu zwrotów R powinno wystarczyć do opisania zagrożenia,

zwroty S w brzmieniu określonym w zał. nr 2 do ww. RMZ, oznakowanie opakowania nie
powinno zawierać więcej niż sześć zwrotów S,

jeżeli mieszanina jest przeznaczona do sprzedaży dla
objętość) mieszaniny w opakowaniu.
konsumentów, ilość (masę lub
Dziękujemy za uwagę.
Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Szczecinie
ul. Wały Chrobrego 4
70-502 Szczecin
tel. 91 422-52-39 / 91 422-52-30
fax. 91 422-54-41
www.wiih.pomorzezachodnie.pl