Ukraina - Polska Fundacja im. Roberta Schumana

Seminaria europejskie
5. seminarium
koordynator: Joanna Różycka-Thiriet
17 grudnia 2013 r.
[email protected]
Temat: Ukraina wrze
Goście:


Maria Przełomiec, dziennikarka TVP, Studio Wschód
Marek Peda, Polska Fundacja im. Roberta Schumana
SŁOWNICZEK PRZETRWANIA
Pomarańczowa rewolucja – wydarzenia na Ukrainie od listopada 2004 do stycznia 2005 roku.
Bezpośrednią przyczyna wybuchu rewolucji były oszustwa w wyborach prezydenckich – 2. turę miał
rzekomo wygrać prorosyjski kandydat Wiktor Janukowycz, ówczesny premier. Ukraińcy wyszli jednak na
ulicę (liderami protestu stali się przegrany kontrkandydat, otruty w tajemniczych okolicznościach Wiktor
Juszczenko oraz Julia Tymoszenko). Symbolami rewolucji stały się kolor pomarańczowy oraz protesty
na kijowskim Majdanie. Pomarańczowa rewolucja cieszyła się dużym poparciem polskiego
społeczeństwa i polityków. Presję wywierała też społeczność międzynarodowa. Ostatecznie ukraiński
Sąd Konstytucyjny zdecydował o powtórzeniu 2. tury wyborów. Prezydentem został Juszczenko,
a premierem Tymoszenko. Mimo to rewolucja roztrwoniła szybko swój kapitał społeczny, a po kilku
latach do władzy doszedł Wiktor Janukowycz. Po rewolucji w kraju nie przeprowadzono istotnych zmian.
Europejska polityka sąsiedztwa (EPS) – polityka zagraniczna Unii Europejskiej skierowana do państw
sąsiadujących z nią bezpośrednio lub przez morze – Algierii, Armenii, Autonomii Palestyńskiej, Białorusi,
Egiptu, Gruzji, Izraela, Jordanii, Libanu, Libii, Maroka, Mołdawii, Syrii, Tunezji i Ukrainy (Rosja nie jest
objęta EPS, traktowana jest jako osobny strategiczny partner UE). Polityka sąsiedztwa zainicjowana
została przez Komisję Europejską w 2003 roku w związku z akcesją do Unii nowych państw. Celem EPS
jest dzielenie się korzyściami z integracji oraz wzmacnianie stabilności, bezpieczeństwa i dobrobytu
w otoczeniu UE. W ramach EPS każdy kraj partnerski podpisuje z UE plan działania zawierający
priorytety obopólnych stosunków (np. reformy po stronie partnera). W 2011 roku Komisja przyjęła nową
strategię tej polityki (nacisk na promowanie procesów demokratycznej transformacji, warunkowości
pomocy - więcej dajesz, więcej dostajesz). EPS wyposażona jest we własne narzędzie finansowe Europejski Instrument Partnerstwa i Sąsiedztwa (ENPI).
Partnerstwo Wschodnie (PW) - polsko-szwedzka inicjatywa dotycząca współpracy Unii Europejskiej
z sześcioma krajami: Armenią, Azerbejdżanem, Białorusią, Gruzją, Mołdawią i Ukrainą. Głównym celem
Partnerstwa jest sprzyjanie zbliżeniu politycznemu i gospodarczemu między UE oraz wymienionymi
państwami. Do tej pory odbyły się 3 szczyty Partnerstwa – inauguracyjny w Pradze w 2009, w
Warszawie w 2011 oraz w Wilnie w dniach 29-29 listopada 2013 roku.
Umowy stowarzyszeniowe z UE – porozumienia podpisywane przez Unię (a także jej poprzedniczkę
Wspólnotę Europejską) z państwami trzecimi celem ustanowienia ram dwustronnej, uprzywilejowanej
współpracy. Zwykle przewidują stopniową liberalizację handlu, a także współpracę w innych dziedzinach
Partnerami seminariów są Polska Fundacja im. Roberta Schumana oraz Fundacja Konrada Adenauera.
Seminaria objęte są patronatem Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce.
Działania Polskiej Fundacji im. Roberta Schumana są współfinansowane przez Unię Europejską ze środków programu
Europa dla Obywateli.
oraz dwustronne ciała zarządzające tą współpracą. W niektórych przypadkach umowy są
przygotowaniem do członkostwa w UE. Pierwsze umowy stowarzyszeniowe podpisano z Grecją w 1961
i Turcją w 1963. Układy stowarzyszeniowe zawarły z UE m.in. kraje śródziemnomorskie. Podczas
listopadowego szczytu Partnerstwa Wschodniego takie porozumienia z UE parafowały Gruzja
i Mołdawia. Nie doszło jednak do podpisania umowy z Ukrainą. Państwo to podjęło decyzję
o tymczasowym zawieszeniu przygotowań do podpisania negocjowanej od 2007 do 2011 roku umowy.
DOBRZE POWIEDZIANE – FRAZA DNIA
Te brudne machinacje z tekstami ustaw, w które zaangażowani są deputowani partii władzy, nie
wystraszą mnie i nie powstrzymają. Żeby uciąć próby rozprawienia się ze mną jako z możliwym
kandydatem chcę ogłosić: startuję w wyborach prezydenckich
- oznajmił Witalij Kliczko 24 października 2013 roku z trybuny parlamentarnej podczas debaty nad
zmianą ustawy podatkowej (od tej pory osobę z prawem pobytu w innym państwie uważa się za osobę,
która nie mieszka na Ukrainie, a kandydaci na prezydenta muszą mieszkać na Ukrainie na stałe przez
minimum 10 lat; Kliczko by więc tego kryterium nie spełniał). Były bokserski mistrz świata organizacji
WBC w wadze ciężkiej, doktor filozofii i lider opozycyjnej partii UDAR wyrasta na lidera opozycji
i głównego konkurenta Wiktora Janukowycza w wyborach w 2015 roku. Jest jedną z twarzy aktualnych
ukraińskich protestów obok Arsenija Jaceniuka z partii Batkiwszczyna i Oleha Tiahnyboka z partii
Swoboda.
PORTRETY MNIEJ ZNANYCH MĘŻCZYZN I KOBIET
Ur. w 1960 roku Julia Tymoszenko była dwukrotnie premierem
Ukrainy - w 2005 roku oraz w latach 2007-20010. Związana jest
z prawicową partią Batkiwszczyna (Ojczyzna) oraz koalicją Blokiem
Julii Tymoszenko. Z wykształcenia doktor ekonomii. Zanim
wypłynęła na szersze polityczne wody dorobiła się pieniędzy
w branży energetycznej. W 1996 została po raz pierwszy
deputowaną do Rady Najwyższej (jednoizbowego parlamentu), a w
1999 wicepremierem w rządzie Wiktora Juszczenki. W 2004
Tymoszenko popiera kandydaturę Juszczenki na prezydenta.
Aktywnie uczestniczy w pomarańczowej rewolucji, stając się jedną
z jej twarzy. W styczniu 2005 roku zostaje premierem, ale po
konflikcie z obozem prezydenckim zostaje zdymisjonowana. Po
przedterminowych wyborach w 2007 Blok Julii Tymoszenko i Nasza
Ukraina-Ludowa Samoobrona Juszczenki tworzą koalicję rządową.
Jednak kłótnie liderów pomarańczowej opozycji nie kończą się (np.
partia Tymoszenko przegłosowuje wspólnie z opozycją
ograniczenie kompetencji prezydenta) i ostatecznie sojusz się
rozpada. Rząd Tymoszenko upada, a wkrótce przeciwko niej samej
wszczęte zostaje postępowanie karne. Skazano ją na 7 lat
więzienia za działanie na szkodę państwa przy podpisywaniu
kontraktów gazowych (kilka lat wcześniej sąd odrzucił już zarzuty
przeciwko Tymoszenko w innej sprawie). Proces Tymoszenko oraz
dochodzenia przeciwko innym politykom opozycji spotkały się ze międzynarodowym sprzeciwem.
Umożliwienie jej wyjazdu na zagraniczne leczenie (do Niemiec) stało się jednym z warunków podpisania
umowy stowarzyszeniowej z Unią. Stosowna ustawa nie została jednak uchwalona.
Partnerami seminariów są Polska Fundacja im. Roberta Schumana oraz Fundacja Konrada Adenauera.
Seminaria objęte są patronatem Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce.
Działania Polskiej Fundacji im. Roberta Schumana są współfinansowane przez Unię Europejską ze środków programu
Europa dla Obywateli.