Edudu.pl - Skały i minerały, zaprawa murarska, wapienie

Ściąga eksperta
Skały i minerały, zaprawa murarska, wapienie
minerałami nazywamy pierwiastki chemiczne, które wytworzyły się w przyrodzie bez udziału człowieka; minerały mogą występować
zarówno w stanie wolnym (złoto, srebro, platyna, siarka, węgiel) lub w postaci związków chemicznych (NaCl, kwarc, piryt, kalcyt, sylwin);
minerały łącząc się w większe grupy tworzą skały
SKAŁY MAGMOWE - powstają podczas procesów wulkanicznych; zastyga magmy pod lub na powierzchni Ziemi (pod postacią lawy);
skały powstając na powierzchni Ziemi nazywa się wulkanicznymi; zastygająca lawa oddaje do atmosfery związki lotne (np. wodę); w
skałach wulkanicznych nie występują więc minerały zawierające takie związki
SKAŁY OSADOWE, zwane także sedymentacyjnymi, powstają przez nagromadzenie i osadzanie starszych skał poddanych wcześniej
erozji, jak również resztek roślinnych i zwierzęcych; skały te mogą też tworzyć się w wyniku wytrącania z roztworów wodnych
SKAŁY METAMORFICZNE - powstają ze skał magmowych , osadowych , bądź też z innych skał metamorficznych; powstają na skutek
przeobrażenia się pod wpływem działania wysokich temperatur, wysokiego ciśnienia oraz związanych z nimi procesów chemicznych;
metamorfizm powoduje zmiany składu mineralnego, czasami też chemicznego skał, a także ich struktury i tekstury; skałę, z której
powstaje skała metamorficzna, nazywamy protolitem; z protolitu, w zależności od warunków, mogą powstać różne skały metamorficzne
WĘGLANY - sole kwasu węglowego, czyli węglany; podstawowym budulcem skał wapiennych, do których należą : wapień, kreda i
marmur jest węglan wapnia zwany kalcytem
skały wapienne:
a) wapień
b) kreda
c) marmur
kreda i wapień są skałami osadowymi, które powstały na dnie mórz i oceanów; w Polsce występują głównie na Wyżynie
Krakowsko-Częstochowskiej, w Tatrach, Pieninach i Górach Świętokrzyskich
marmur jest krystaliczną postacią kalcytu; odznacza się on dużą twardością; stosowany jest jako materiał budowlany i rzeźbiarski;
pomimo dużej twardości i odporności nie jest odporny na działanie substancji chemicznych o odczynie kwaśnym i wysokich temperatur;
węglan wapnia w kontakcie z kwasami mocniejszymi niż kwas węglowy, rozkłada się z wydzielenie gazu; gwałtowne pienienie się skały,
świadczy , że gazem tym jest CO2; reakcja ta jest przyczyną niszczenia budynków i rzeźb wykonanych z wapieni; przykład działania
kwasu mocniejszego niż kwas węglowy na marmur:
GASZENIE WAPNA
wapienie ulegają rozkładowi w wyniku intensywnego ogrzewania w temperaturze ok. 1000 C; w przemyśle reakcja analizy węglanu
wapnia, zwana prażeniem wapnia, jest surowcem do otrzymywania tlenku węgla (IV) i tlenku wapnia; przeprowadza się ją w piecach
szybowych zwanych wapiennikami; schemat przykładowego wapiennika:
wsad do pieca, który stanowią koks i skała wapienna, poddaje się rozdrobnieniu, a następnie załadowuje od góry wapiennika; przez cały
czas trwania prażenia do pieca doprowadzane jest powietrze; ciepło uzyskane przy spalaniu koksu pozwala na utrzymanie wysokiej
temperatury wewnątrz pieca; produkty rozkład wapieni usuwa się; tlenek wapnia dolnym wylotem, a tlenek węgla (IV) górnym; tlenek
wapnia jest białym, krystalicznym, higroskopijnym proszkiem, który wykazuje zdolność pochłaniania tlenku węgla (IV) z powietrza
tlenek wapnia nazywany jest wapnem palonym; podczas gaszenia wapnia, czyli reakcji wapnia palonego z wodą, powstaje wapno
gaszone, czyli wodorotlenek wapnia; proces ten jest silnie egzotermiczny, dlatego podczas jego wykonywania, należy zachować
szczególna ostrożność; wapno gaszone jest substancją słabo rozpuszczalną w wodzie; stężony roztwór wykazuje właściwości silnie
żrące; w postaci proszku jako wapno hydratyzowane, wykorzystywany jest do bielenia drzew i ścian wewnętrznych gospodarstw;
przemianę wapieniu w surowce wykorzystywane w budownictwie przedstawia schemat:
WIĄZANIE ZAPRAWY MURARSKIEJ - wapno gaszone zmieszane z piaskiem i wodą tworzy zaprawę murarską; początkowo powstała
masa jest plastyczna; w wyniku częściowego odparowania wody następuje jej tężenie i wysychanie; jest to proces wiązania zaprawy
murarskiej; pod wpływem chłonięcia tlenku węgla (IV) w powietrza następuje twardnienie zaprawy; twardnienie niektórych materiałów
budowlanych, np. cegieł wapienno- piaskowych, można przyspieszyć poprzez ogrzewanie; zachodzi wtedy reakcja z zawartą w zaprawie
krzemionką, która przechodzi w krzemian (IV) wapnia; związek ten wpływa na zwiększenie porowatości zaprawy; nasycony roztwór
wodny wodorotlenku wapnia zwany jest wodą wapienną i służy do wykrywania tlenku węgla (IV); gaz ten powoduje powstawanie trudno
rozpuszczalnego węglanu wapnia; zmętnienie wody wapiennej zanika, jeśli tlenek węgla nadal jest doprowadzany do roztworu; strącony
osad zaczyna bowiem rozpuszczać się przechodząc w rozpuszczalną sól - wodorowęglan wapnia
CaCO3 + CO2 + H2O → Ca(HCO3)2
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
Strona 1/1