Ważne dla walczących z nieuczciwymi zapisami w

Ważnedlawalczącychznieuczciwymizapisamiwumowach-
SądNajwyższyzdecydujejakinterpretowaćwyrokiSOKiK-u
SądNajwyższy,nawniosekPierwszegoPrezesaSN,maprzyjrzećsięzagadnieniuinterpretacjibrzmienia
art. 47943 k.p.c dot. wyroków Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. W tej chwili rozbieżności
w wykładni prawa powodują, że nawet wpisanie do rejestru klauzuli abuzywnej stosowanej np. przez
firmęX(np.dotyczącejwysokościopłatylikwidacyjnejpolisolokat)wopiniiczęścisądównierozciągasię
takżenainnychprzedsiębiorcówstosującychtakiesamolubpodobnepostanowienieumowne.To,jaką
uchwałę w tej sprawie podejmą sędziowie SN będzie miało kluczowe znaczenie dla konsumentów
walczącychnp.znieuczciwymipraktykamiinstytucjifinansowych.
16 lutego 2015 r. Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego złożył wniosek o podjęcie przez ten Sąd w składzie
siedmiu sędziów uchwały rozstrzygającej „Czy wpis uznanego za niedozwolone postanowienia wzorca
umowy do rejestru, o którym mowa w art. 47945 § 2 kodeksu postępowania cywilnego (dalej „k.p.c.”),
powoduje, że przewidziana w art. 47943 k.p.c. rozszerzona skuteczność prawomocnego wyroku będącego
podstawątegowpisustoinaprzeszkodziepostępowaniuwprzedmiociekontrolipostanowieniatejsamej
treści, zawartego w innym wzorcu umowy, stosowanym przez przedsiębiorcę, przeciwko któremu został
wydanytenwyrok,bądźinnegoprzedsiębiorcę?”.
Innymisłowychodziorozstrzygnięcie,czywpisaniedorejestruklauzuliabuzywnejwnastępstwiekontroli
określonegowzorcaumowy(np.ogólnychwarunkówubezpieczeniaproduktuX)stosowanegoprzezfirmę
Aspowoduje,żeklauzulaotejsamejtreści,aleużytawinnymwzorcuumowystosowanymprzezfirmęA
(np.ogólnychwarunkachubezpieczeniaproduktuY)lubteżwewzorcuumowystosowanymprzezfirmęB
także będzie uznana za zakazaną, czy też trzeba będzie wytoczyć odrębne procesy w związku z jej
stosowaniemprzezfirmęAwprodukcieYlubprzezfirmęB?
Szymon Guniewicz z Kancelarii Rączkowski, Kwieciński Adwokaci podkreśla, że wszystko rozbija się o
brzmienieart.47943k.p.c.,zgodniezktórymprawomocnywyrokSąduOchronyKonkurencjiiKonsumentów
(dalej „SOKiK”) ma skutek wobec osób trzecich od chwili wpisania uznanego za niedozwolone
postanowieniawzorcaumowydorejestru.
Ściśle rzecz biorąc, chodzi o sformułowanie „skutek wobec osób trzecich”. Jedne sądy stoją bowiem na
stanowisku, że wyrok taki, uznając konkretne postanowienie wzorca umowy za abuzywne, wyłącza je z
wszelkich wzorców umów, niezależnie od przedsiębiorcy posługującego się tym wzorcem. Spotyka się
równieżpoglądy,żeniedozwolonesąnietylkoklauzuletakiesame(jakuznaneprawomocniezaabuzywne),
zawarte we wzorcach stosowanych przez innych przedsiębiorców, ale również klauzule podobne.
Podstawowym argumentem na rzecz tego stanowiska jest zbyteczność prowadzenia trudnej do
przewidzenialiczbypostępowańmającychzaprzedmiotanalogicznepostanowieniawzorcówumów,atym
samympodniesienieefektywnościsystemukontrolisprawowanejprzezSOKiK.
Część sądów uważa jednak, że uznanie postanowień danego wzorca za niedozwolone nie wyłącza
możliwościwytoczeniapowództwaprzeciwkoinnemuprzedsiębiorcy,stosującemutakiesamelubpodobne
postanowieniawzorca,jakwpisanedorejestru.
Na poparcie tego stanowiska przytacza się taki oto argument, że dokonując kontroli danej klauzuli sąd
odnosi się do konkretnego postanowienia konkretnego wzorca, uwzględniając przy tym pozostałe
postanowienia tego wzorca. Wydany w takiej sprawie wyrok dotyczy zatem postanowienia określonego
wzorca, a nie postanowienia w ogóle. Ponadto uznanie, że zakwestionowanie przez sąd danego
postanowienia wzorca rozciąga się także na innego przedsiębiorcę, stosującego takie samo lub podobne
postanowienie umowne, a niebiorącego udziału w postępowaniu, w którym zapadł wyrok, stanowi
ograniczenie prawa do obrony i wysłuchania, a tym samym realizacji prawa do sądu – dodaje mec.
Guniewicz.
Cotooznaczadlaposiadaczypolisolokat?
Otóżzdecydowanawiększośćtychproduktówposługujesięmechanizmemtzw.opłatlikwidacyjnych,czyli
swoistej kary w postaci zatrzymania przez ubezpieczyciela wszystkich (lub prawie wszystkich) środków
wpłaconych przez konsumenta na poczet polisy, w przypadku jej zerwania przez pierwsze lata jej
obowiązywania. Opłaty likwidacyjne są zaś, co do zasady uznawane za niedozwolone postanowienia
umowne(klauzuleabuzywne)wzwiązkuzkierowanymidoSOKiKpozwamidotyczącymiichzamieszczania
wkonkretnychproduktachoferowanychprzezkonkretnychubezpieczycieli.
Pozytywna odpowiedź na pytanie zadane przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego spowoduje, że w
przypadkuuznaniazapisuoopłacielikwidacyjnejkonkretnejtreścizaniedozwolony,niebędziekonieczności
pozywaniaouznaniezaniedozwolonytakiegosamegozapisustosowanegoprzezinnegoubezpieczyciela,a
nawet tego samego ubezpieczyciela, ale w innym produkcie. Przyczyni się to z kolei do uproszczenia i
skróceniapostępowaniazwiązanegozlikwidacjąpolisolokaty,albowiemspowodujepomięciewzupełności
etapuprocedowaniaprzedSOKiK–podkreślamec.SzymonGuniewiczzkancelariiRączkowski,Kwieciński
Adwokaci.
Rozstrzygnięcie przez powiększony skład Sądu Najwyższego przedstawionego na wstępie zagadnienia
prawnego nie tylko przyczyni się do usunięcia rozbieżności w orzecznictwie, ale również odpowie na
pytaniedotycząceefektywnościprzyjętegomodelukontrolipostanowieńwzorców,wtymstosowanychw
umowachopolisolokaty.
Kancelaria Rączkowski, Kwieciński Adwokaci Spółka partnerska powstała w Warszawie w 2006 roku.
Specjalizujesięwkompleksowejobsłudzeprawnejpodmiotówgospodarczych.Świadczyusługiwzakresie
prawa korporacyjnego, prawa podatkowego, transakcji handlowych, prawa cywilnego, prawa pracy oraz
windykacjinależności–wtymwindykacjimasowej.Reprezentujeskutecznieswoichklientówwprocesach
sądowychprzedsądamipowszechnymiorazprzedSądemNajwyższym.
Więcejinformacjina:www.rklegal.pl