Lekcja 5., 6. Temat: Podejmowanie decyzji Decydent jest to osoba

Krzysztof Gergelewicz
Lekcja 5., 6.
Temat: Podejmowanie decyzji
Temat w podręczniku: Podejmowanie decyzji
Decydent jest to osoba podejmująca decyzję.
Decyzja jest to celowy, nielosowy wybór jednego z co najmniej dwóch alternatywnych
rozpoznanych i dostępnych wariantów rozwiązań danego problemu decyzyjnego.
Problem decyzyjny jest to różnica między stanem istniejącym a pożądanym (np. sposób
zaspokojenia głodu).
Luka informacyjna jest to różnica miedzy informacjami posiadanymi a informacjami
pożądanymi z punktu widzenia danego problemu decyzyjnego.
Decyzja racjonalna metodologicznie jest to taka decyzja, która została podjęta
 w dobrej wierze,
 zgodnie z przyjętymi zasadami postępowania,
 przy wykorzystaniu wszystkich dostępnych informacji,
nawet wówczas, gdy wynik tej decyzji jest zły.
Decyzja racjonalna rzeczowo jest to jedynie taka decyzja, która doprowadziła do osiągnięcia
wybranego celu.
Biorąc pod uwagę sytuację, w której decyzja jest podejmowana wyróżniamy decyzję
podejmowaną w warunkach pewności, w warunkach ryzyka i w warunkach niepewności.
Decyzja podejmowana w warunkach pewności jest to taka decyzja, która zostaje podjęta gdy
znany jest wynik podjętego działania.
Decyzja podejmowana w warunkach ryzyka jest to taka decyzja, która zostaje podjęta gdy
można przewidzieć wynik podjętego działania.
Decyzja podejmowana w warunkach niepewności jest to taka decyzja, która zostaje podjęta
gdy nie można przewidzieć wyniku podjętego działania, ani nie są znane warunki realizacji.
W rzeczywistości nie podejmuje się najbardziej optymalnych decyzji lecz jedynie
najbardziej satysfakcjonujące. Dzieje się tak, ponieważ z reguły mamy do czynienia
z występowaniem różnych barier.
Bariery w podejmowaniu decyzji:
 brak wystarczającej ilości informacji (bariera informacyjna),
 limity czasowe (bariera czasowa),
 ograniczone zasoby rzeczowe, finansowe i ludzkie (bariery zasobowe),
 duża złożoność problemu.
1
Krzysztof Gergelewicz
Zalety i wady różnych form podejmowania decyzji
Forma
Zalety
podejmowania decyzji
 szybkie podjecie decyzji
 jednoznaczna odpowiedzialność
Indywidualne
za podjętą decyzję
podejmowanie
decyzji
Grupowe
podejmowanie
decyzji
 dużo informacji
 wiele wariantów rozwiązań
 większa szansa na wybór
najlepszego wariantu
rozwiązania
 wyższy stopień akceptacji
podjętej decyzji
Wady
 ograniczona ilość
informacji
 niewiele wariantów
rozwiązań
 duże prawdopodobieństwo
akceptacji podjętej decyzji
przez podwładnych
 czasochłonność
 „rozmycie”
odpowiedzialności
 większa akceptacja ryzyka
(decyzje bardziej
ryzykowne)
 możliwość pojawienia się
„syndromu grupowego
myślenia”
Najważniejsze negatywne symptomy grupowego myślenia:
 fałszywa jednomyślność,
 bezwarunkowa wiara w moralność grupy (wszystko, co postanowi grupa jest
usprawiedliwione),
 nieusprawiedliwiona racjonalizacja (grupa odrzuca wszystkie fakty przeczące
dotychczasowym poglądom),
 postrzeganie wrogów grupy jako przeciwników na tyle niekompetentnych, że niegodnych
udziału w dyskusji,
 autocenzura (członkowie grupy tłumią własne wątpliwości co do poglądów ustalonych przez
grupę).
„Tam gdzie wszyscy myślą podobnie,
nikt nie myśli zbyt wiele”
W. Lippmann
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Ćwiczenia
Zdefiniuj pojęcia: decydent, decyzja, problem decyzyjny.
Używając przykładu wyjaśnij, jaką decyzję nazwiemy racjonalną rzeczowo.
Używając przykładu wyjaśnij, jaką decyzję nazwiemy racjonalną metodologicznie.
Oceń wpływ występowania luki informacyjnej na racjonalność decyzji.
Wymień bariery w podejmowaniu decyzji.
Przypomnij sobie i przedstaw sytuację z własnego życia lub historii, literatury, filmu,
w której wystąpił syndrom grupowego myślenia. Jakie były konsekwencje decyzji podjętej
w ten sposób.
Wskaż sytuację, w których lepszą formą podejmowania decyzji byłoby indywidualne
podejmowanie decyzji. Wybór uzasadnij.
Wskaż sytuację, w których lepszą formą podejmowania decyzji byłoby grupowe
podejmowanie decyzji. Wybór uzasadnij.
2
Krzysztof Gergelewicz
9. Aby decyzja mogła być uznana za racjonalną metodologicznie musi być podjęta zgodnie
z przyjętymi zasadami postępowania. Podejmij decyzję, np. o sposobie przygotowania się do
egzaminu maturalnego, wykorzystując w tym celu „Schemat procesu podejmowania
decyzji”.
Faza I
Rozpoznanie
Schemat procesu podejmowania decyzji
Czego dotyczy problem?
Jakiego zakresu czasowego dotyczy?
Kto odpowiada za jej podjęcie decyzji?
Faza III Wybór
Faza II Projektowanie
Wariant I
Kryterium oceny wariantu
Ogółem
Waga
(0,00-1,00)
1,00
Ocena
(0-10)
Ocena
wariantu
X
Wariant II
Ocena
(0-10)
X
Ocena
wariantu
Wariant III
Ocena
(0-10)
Ocena
wariantu
X
Wariant, który w najwyższym stopniu
spełnia przyjęte kryteria
Sposób realizacji
Termin rozpoczęcia realizacji
Osoby odpowiedzialne za realizację
Zadania testowe
1. Świadomy, nielosowy wybór jednego z co najmniej dwóch alternatywnych rozpoznanych
i dostępnych wariantów rozwiązań danego problemu decyzyjnego nazywamy
A. decydentem.
B. fazą wyboru.
C. decyzją.
D. problemem decyzyjnym.
2. Decyzję, która prowadzi do osiągnięcia zamierzonego celu nazywamy racjonalną
A. metodologicznie.
B. bezwzględnie.
C. celowo.
D. rzeczowo.
3. Fałszywa jednomyślność wśród członków grupy, jest dowodem
A. zastosowania właściwej procedury podejmowania decyzji.
B. wystąpienia syndromu grupowego myślenia.
C. zdefiniowania problemu decyzyjnego.
D. podjęcia nieracjonalnej decyzji.
4. Decyzja podejmowana w warunkach ryzyka jest to taka decyzja, która zostaje podjęta gdy
A. można przewidzieć wynik podjętego działania.
B. można przewidzieć wyniku podjętego działania, ani nie są znane warunki realizacji.
C. znany jest wynik podjętego działania.
D. nie można przewidzieć wyniku podjętego działania.
3