Prawa i obowiązki ucznia - Kuratorium Oświaty w Lublinie

KONSPEKT LEKCJI WYCHOWAWCZEJ DLA SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH
Temat: Prawa i obowiązki ucznia.
1. Cel główny:
- Uczeń zna swoje prawa i obowiązki. Jest świadomy skutków nieprzestrzegania i nieznajomości
swoich praw i obowiązków.
1. Cele szczegółowe:
- rozumie potrzebę ustalania praw i obowiązków oraz przestrzegania ich,
- potrafi nazwać dokument, w którym zapisane są prawa i obowiązki ucznia,
- wskazuje zależność między prawami a obowiązkami,
- zaznajamia się z osobami i instytucjami, do których może się zwrócić o pomoc w przypadku
łamania praw
- wskazuje skutki nieprzestrzegania lub nieznajomości prawa
2. Metody, techniki i formy pracy:
- dyskusja
- burza mózgów
- praca w grupach
- praca zespołowa i indywidualna
Przebieg zajęć:
1. Powitanie i zapoznanie uczniów z tematyką zajęć.
Każdy człowiek niezależnie od wieku, koloru skóry, stanu posiadania, statusu społecznego i bagażu
doświadczeń, posiada niezbywalną godność osobową, z której to wynikają jego podstawowe prawa i
wolności.
Godność osobowa związana jest z samą istota człowieczeństwa, wynika z faktu bycia człowiekiem,
posiada ja małe dziecko i największy przestępca siedzący w więzieniu za swoje niecne czyny. Godność
osobowa jest uzasadnieniem istnienia praw i wolności człowieka, które pozwalają zachować jednostce jej
niepowtarzalność, indywidualizm, są tarczą ochronną przed władzą państwową.
Dla ucznia w szkole – władzą jest nauczyciel, dyrektor szkoły, dla nauczyciela – dyrektor, wizytator, dla
dyrektora – wizytator, kurator, wójt, burmistrz itp.
Prawo człowieka – to obowiązek spoczywający na przedstawicielach władzy zagwarantowania tego
prawa, np., jeżeli uczeń ma prawo do nauki, to obowiązkiem państwa jest: wykształcenie nauczycieli,
wybudowanie szkół, wyposażenie szkół w pomoce dydaktyczne itp.
Mówiąc o prawach człowieka w relacji jednostka – władza należy zaznaczyć to, że jeżeli jednostka ma
prawo – obowiązek jego realizacji, przestrzegania, czy nienaruszania spoczywa na przedstawicielach władz,
a nie na jednostce.
Oczywiste jest, że obywatel posiada obowiązki np. stawiania się przed niezawisłym sadem, płacenia
podatków, obrony i wierności ojczyźnie itd. Tak samo uczeń w szkole, jeżeli nie wypełnia nałożonych nań
obowiązków – powinien być ukarany, nie może być to jednak kara naruszająca np. nietykalność cielesną,
czy jego godność osobową.
W rozwiniętych państwach demokratycznych ochronie praw i wolności człowieka służą sądy, rzecznicy
praw obywatelskich, instytucje obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej i obywatelskiego referendum,
obywatelskie prawo skargi do trybunału konstytucyjnego, istnienie organizacji pozarządowych, prawo do
petycji itp.
Fundamentalne prawa człowieka dotyczą każdego, każdego, zatem również dziecka. Fakt, że dziecko jest
człowiekiem, człowiekiem, więc posiada takie same prawa jak człowiek dorosły, oznacza, że
skodyfikowanie prawa w Konwencji o Prawach Dziecka, którą Polska ratyfikowała w 1991 roku obowiązują
w naszym państwie i wyznaczają standardy, do których należy dążyć w dziedzinie ochrony prawa dzieci. Po
ratyfikowaniu Konwencji o Prawach Dziecka zapisano prawa ucznia w prawie oświatowym.
czas
Czynności nauczyciela
7`
1) Nauczyciel wyświetla slajdy z tekstami Deklaracji Praw Dziecka,
Konstytucja RP, Statutem Szkoły.
10-12` 2) Nauczyciel dzieli klasę na 5 grup. 2 grupy wypisują obowiązki ucznia w
szkole, 3 pozostałe grupy wpisują prawa uczniów. Uczniowie zapisują
jeden obowiązek/prawo na jednej kartce. Podajemy minimalną ilość
wypisanych ( 10 ) praw/obowiązków.
10`
Czynności uczniów
Uczniowie podzieleni
na 3 grupy wypisują
po jednym prawie, 2
pozostałe grupy
obowiązki ucznia.
3)Nauczyciel prosi o zaprezentowanie prac grupy:
Uczniowie wspierają
się informacjami ze
slajdów.
Np. : * Mogę bezpłatnie korzystać z zajęć organizowanych i
prowadzonych przez szkołę.
* Mogę bezpłatnie korzystać z pomieszczeń szkolnych, urządzeń, sprzętu i
pomocy naukowych oraz księgozbioru bibliotecznego
Liderzy grup czytają
* Powinienem mieć zapewnione bezpieczne i higieniczne warunki nauki.
karteczki i przyklejają
* Powinienem mieć prawidłowo zorganizowany proces kształcenia,
je do tablicy
zapewniający rozwój moich uzdolnień i zainteresowań.
*Ocena moich osiągnięć powinna być systematyczna, jawna i sprawiedliwa
* Należy mi się ochrona i poszanowanie własnej godności.
*Mogę zgłaszać dyrektorowi szkoły i swojemu wychowawcy
niezadowolenie z osiągniętych wyników i wnioskować o ponowne ich
ustalenie.
*Mam prawo do dodatkowej pomocy nauczyciela w przypadku, gdy nie
radzę sobie z opanowaniem materiału programowego
*Mogę uczyć się religii.
*Mogę swobodnie wyrażać swoje myśli i przekonania.
*Mogę bezpłatnie korzystać z poradnictwa pedagoga i psychologa
* Wolno mi swobodnie zrzeszać się w organizacjach dziecięcych i
młodzieżowych legalnie działających w szkole.
* Wolno mi organizować imprezy klasowe i szkolne pod opieką
wychowawcy.
* Mogę korzystać z indywidualnego nauczania w domu, gdy zachodzi taka
potrzeba.
*Mogę uzyskać pomoc w nauce.
* Muszę przestrzegać zasad kultury współżycia w odniesieniu do kolegów,
nauczycieli i innych pracowników szkoły
* Powinienem systematycznie uczęszczać na zajęcia lekcyjne, nie spóźniać
się na lekcje oraz przynosić wszystkie niezbędne przybory szkolne.
* Muszę uczyć się systematycznie, aktywnie uczestniczyć w zajęciach
lekcyjnych i pozalekcyjnych organizowanych przez szkołę, rozwijać swoje
uzdolnienia i zainteresowania
* Powinienem aktywnie włączać się do życia społecznego w klasie szkolnej
oraz całej zbiorowości uczniowskiej szkoły
.
* Powinienem sumiennie wykonywać polecenia dyrektora szkoły i innych
osób pracujących w szkole – nauczycieli i wychowawców oraz
pracowników obsługi.
* Mam obowiązek godnie reprezentować szkołę w kontaktach z
pozaszkolnym środowiskiem społecznym i przyrodniczym
*Muszę chronić życie i zdrowie własne i innych przed zagrożeniem.
*Mam obowiązek troszczyć się o ład i porządek w szkole, o estetykę
pomieszczeń szkolnych.
*Muszę szanować sprzęt szkolny oraz wyposażenie klas i innych
pomieszczeń.
*Muszę zostawiać wierzchnie okrycia w szatni, zmieniać buty.
*Muszę wyłączyć telefon komórkowy w czasie zajęć lekcyjnych.
*Muszę pozostać na terenie szkoły podczas przerw.
*Muszę usprawiedliwić każdą nieobecność niezwłocznie po przyjściu do
szkoły
4) Po zaprezentowaniu pracy poszczególnych grup, nauczyciel prosi aby
uczniowie-ochotnicy(5-6) wybrali sobie jeden z wymienionych
obowiązków ucznia i powiedzieli podając przykład, jakie są/mogą być
konsekwencje z nie przestrzegania zasad obowiązujących w szkole.
Uczniowie
podają
przykłady
konsekwencji
jakie
mogą wyniknąć z nie
przestrzegania
obowiązków
szkolnych.
5) Na zakończenie nauczyciel informuje uczniów o osobach, instytucjach,
których zadaniem jest obrona ich praw.
Znajomość praw i obowiązków jest dla ucznia gwarancją świadomego
uczestnictwa w życiu szkoły.
PRAWA UCZNIÓW- FRAGMENTY WYBRANYCH DOKUMENTÓW
I. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka
Art. 12. Nie wolno ingerować samowolnie w czyjekolwiek życie prywatne, rodzinne, domowe, ani w jego
korespondencję, ani też uwłaczać jego honorowi lub dobremu imieniu. Każdy człowiek ma prawo do
ochrony prawnej przeciwko takiej ingerencji lub uwłaczaniu.
Art. 19. Każdy człowiek ma prawo do wolności opinii i wyrażania jej; prawo to obejmuje swobodę
posiadania niezależnej opinii, poszukiwania, otrzymywania i rozpowszechniania informacji i poglądów
wszelkimi środkami bez względu na granice.
II. Konwencja o Prawach Dziecka
Art. 13.1. Dziecko będzie miało prawo do swobodnej wypowiedzi; prawo to ma zawierać swobodę
poszukiwania, otrzymywania i przekazywania informacji oraz idei wszelkiego rodzaju, bez względu na
granice, w formie ustnej, pisemnej bądź za pomocą druku, w formie artystycznej lubz wykorzystaniem
każdego innego środka przekazu wedle wyboru dziecka.
2. Wykonywanie tego prawa może podlegać pewnym ograniczeniom, lecz tylko takim, które są przewidziane
przez prawo i które są konieczne:
a. dla poszanowania praw lub reputacji innych osób,
b. albo dla ochrony bezpieczeństwa narodowego lub porządku publicznego bądź zdrowia albo moralności
społecznej.
III. Ustawa o systemie oświaty z 7 września 1991r.
Art. 55.1 W szkole i placówce działa samorząd uczniowski zwany dalej samorządem. (...)
5. Samorząd może przedstawiać radzie szkoły lub placówki, radzie pedagogicznej oraz dyrektorowi wnioski
i opinie we wszystkich sprawach szkoły lub placówki, w szczególności dotyczących realizacji podstawowych
praw uczniów, takich jak:
1. prawo do zapoznawania się z programem nauczania, z jego treścią, celem i stawianymi wymaganiami,
2. prawo do jawnej i umotywowanej oceny postępów w nauce i zachowaniu,
3. prawo redagowania i wydawania gazety szkolnej,
4. prawo organizowania działalności kulturalnej, oświatowej, sportowej oraz rozrywkowej zgodnie z
własnymi potrzebami i możliwościami organizacyjnymi, w porozumieniu z dyrektorem,
5. prawo wyboru nauczyciela pełniącego funkcję opiekuna samorządu.
IV. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 15 lutego 1999r. w sprawie ramowego statutu
szkoły.
§20. Statut szkoły określa szczegółowe zasady przyjmowania uczniów oraz ich prawa i obowiązki, w tym:
1. rodzaje nagród i kar stosowanych wobec uczniów oraz tryb odwoływania się od kary; nie mogą być
stosowane kary naruszające nietykalność i godność osobistą ucznia,
2. warunki pobytu w szkole zapewniające uczniom bezpieczeństwo, ochronę przed przemocą,
uzależnieniami, demoralizacją oraz innymi przejawami patologii społecznej.
V. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 19 kwietnia 1999r. w sprawie zasad oceniania,
klasyfikowania i promowania.
§4.1 Nauczyciele na początku każdego roku szkolnego informują uczniów oraz rodziców (prawnych
opiekunów) o wymaganiach edukacyjnych wynikających z realizowanego przez siebie programu nauczania
oraz o sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów.
§5.1.Oceny są jawne zarówno dla ucznia, jak i jego rodziców (prawnych opiekunów). Sprawdzone i
ocenione prace kontrolne uczeń i jego rodzice (prawni opiekunowie) otrzymują do wglądu na zasadach
określonych przez nauczycieli.
2. Na prośbę ucznia lub jego rodziców (prawnych opiekunów) nauczyciel ustalający ocenę powinien ją
uzasadnić.
Opracowała:
mgr Agnieszka Stadnicka – Chrzan
VII Liceum Ogólnokształcące w Lublinie
Sponsor programu
„Szkoła dobrze wychowana”