Ser kozi z Mikanowa – produkt wpisany na Listę

Ser kozi z Mikanowa
– produkt wpisany na Listę Produktów Tradycyjnych w dniu
24.06.2013 r. w kategorii Produkty mleczne.
Hodowla kóz w Polsce ma wieloletnią tradycję. W początkach dwudziestego wieku ma
wsiach spotykało się kozy powszechnie. W latach trzydziestych następował dynamiczny
rozwój hodowli tego zwierzęcia. W Mikanowie również rozpowszechniła się hodowla kóz. Już
w końcu XIX wieku w większości gospodarstw można było spotkać pojedyncze kozy lub całe
stadka kóz.
Według wspomnień kozy sprowadzono do Mikanowa z Rosji w połowie XIX. Były łatwe do
utrzymania, jadły nie dużo i praktycznie wszystko. Dawały sporo mleka, które najczęściej piły
dzieci lub osoby chore, bo było nadzwyczaj zdrowe. „Kozie mleko (…) nad krowie iest
zdrowsze, i pożywnieysze” (K. Kluk „Zwierząt domowych i dzikich, osobliwie krajowych,
historyi naturalney początki i gospodarstwo” Warszawa 1779 ). Z mleka które zostało
najczęściej robiło się ser. Najlepsze były sery z mleka nie zbieranego „Po wyjęciu z prassy,
wybierz ser z klinkow, (…) gdyby nieco oschły. Potem wsyp jeden garniec soli do czystej
wanienki; wlej czystej wody ciepłej trzy garnce i mieszaj aż sól się rozpuści. Do tej wody
zanurza każdy ser z osobna (…) i poukładawszy je na stół albo na deski, zostaw gdyby oschły
(J. Dabkiewicz „Spiżarnia wiejska obywatelska” Wilno 1938).Gotowe i obsuszone sery
przechowywano w płóciennych lub lnianych woreczkach, które zawieszano na belkach pod
sufitem, żeby miały nie za zimno i nie za wilgotno. Można je było spożywać przez całą zimę i
były coraz smaczniejsze, szczególnie te z różnymi ziołami i przyprawami. Najczęściej do sera
dodawało się kminek, majeranek, nie szczędzono również ziół zbieranych na łąkach i
suszonych na strychu.
Sery kozie w Mikanowie wytwarzane są obecnie wg tradycyjnej receptury przekazywanej w
rodzinie z pokolenia na pokolenie. Swoje niezwykłe walory smakowe sery kozie z Mikanowa
zawdzięczają w równej mierze tradycyjnym metodą wytwarzania jak i tradycyjnej hodowli
kóz. Karmione są naturalnymi paszami. Oprócz tego kozy jedzą kasztany, gałęzie sosnowe
,jabłka oraz zioła.
Wnioskodawca: gospodyni z Mikanowa, gm. Lubanie, pow. włocławski
Opracowanie: Departament Rolnictwa Urząd Marszałkowski
Lipiec 2013 r.