kultura - Joanna Wieczorek

KULTURA
Typy kultury
KULTURA
Całokształt materialnego i duchowego dorobku ludzkości przekazywanego
z pokolenia na pokolenie
TYPY KULTURY
kultura symboliczna (duchowa)
• wytwory nie mające zastosowania praktycznego;
• muzyka, literatura, religia, filozofia itp.
kultura społeczna
• normy i wzory postępowania;
• prawo;
• zwyczaje;
• zasady określające stosunki międzyludzkie;
• normy;
• wzory zachowań (reguły i sposoby działania człowieka w zbiorowości).
KULTURA
Rodzaje kultury
Kultura narodowa
Kultura narodowa to ogół norm, wartości, wierzeń, tradycji historycznych i wytworów
artystycznych uznawanych przez naród za własne, wyróżniający go na tle innych narodów i
umacniający jego poczucie więzi i tożsamości narodowej.
• odróżnia jeden naród od innych;
• każda kultura narodowa ma kanon:
Ø język literacki;
Ø wybitne utwory powstałe w tym języku (lektury szkolne);
Ø dzieła sztuki;
Ø miejsca uważane za szczególnie ważne dla narodu;
Ø charakterystyczne dla narodu obyczaje, wartości i symbole;
Ø religia (w narodach jednolitych religijnie);
Ø panteon narodowy (bohaterowie narodowi);
• jest zarazem trwała i zmienna (mają na nią wpływ inne kultury).
Kultura ludowa
• tradycyjna kultura wiejska;
• kultywowana najczęściej tylko w święta.
Kultura masowa
• przyczyny powstania:
Ø rozwój środków przekazu (radio, TV, Internet);
Ø wzrost wielkości nakładów książek i czasopism;
Ø dostępność oświaty;
Ø postęp naukowo-techniczny è wzrost zamożności społeczeństw;
Ø poszerzenie sfery czasu wolnego è wzrost konsumpcji w dziedzinie kultury;
• kulturą masową rządzą moda i rynek (zysk ważniejszy od wartości artystycznych czy
intelektualnych);
• masowy odbiorca: ludzie o zróżnicowanym poziomie wykształcenia, odmiennych potrzebach
intelektualnych i różnej przynależności społecznej;
• nieprecyzyjne określenie adresata è twórcy często rezygnują z podejmowania trudnych i
poważnych problemów na rzecz rozrywki i relaksu;
• przekracza granice państw è globalizacja kultury è kultura uniwersalna.
Kultura medialna
• opiera się na przekazie audiowizualnym
Kultury niszowe
• mają niewielkie grono odbiorców (np. zwolennicy muzyki poważnej)
Kultura alternatywna
• nie walczy z kulturą tradycyjna
• oznacza odmienne spojrzenie na prawie wszystkie dziedziny życia np. sztukę, muzykę,
medycynę, sposób odżywiania się
Kontrkultura
• ruchy spontaniczne
• najczęściej związane z nieformalnymi grupami rówieśniczymi, odrzucającymi system wartości,
normy oraz wzorce zachowań obowiązujące w danym społeczeństwie
• zaczęły powstawać w latach pięćdziesiątych XX wieku jako protest przeciwko materialnym
zdobyczom cywilizacji i postawom konsumpcyjnym np. ruch Nowa Era (New Age)
KULTURA
Subkultury
hipisi (dzieci kwiaty) – USA lata 60-te;
gitowcy – Polska, pocz. lat 70-tych, środowisko robotnicze;
skinheadzi (skini):
• W.B., lata 60-te w środowiskach robotniczych;
• misja obrony porządku społecznego;
• niechęć do wyższych grup społecznych;
• agresja skierowana przeciwko obcym oraz marginesowi społecznemu;
• w Polsce od 1982 r., nacjonaliści i rasiści, kult siły;
• w stroju dominują elementy militarne: ciężkie wojskowe buty, spodnie i kurtki
wojskowe;
punk (ang. punk – smieć)
• W.B., USA, lata 70-te;
• negatywny stosunek do rzeczywistości;
• pesymizm („Nie ma przyszłości”);
• czarna, skórzana kurtka, włosy w stylu Irokeza, agrafki, wysokie, wojskowe buty,
ciemne okulary;
• anarchiści;
szalikowcy (kibole)
• brak ideologii;
• fanatyczni kibice drużyn piłkarskich;
• działalność: walko z innymi kibicami;
• sojusze z innymi szalikowcami;
• zewnętrzne oznaki: czapki, szaliki, flagi w barwach danego zespołu;
KULTURA
Subkultury
rastafarianie (rastamanie)
• charakter religijny;
• nazwa od władcy Etiopii, księcia Ras Tafari (1930 przybrał imię Hajle Sellasje
I) – uznany za spełnienie przepowiedni o nadejściu czarnego Mesjasza;
• lata 30-te XX wieku wśród Murzynów z Jamajki;
• protest przeciwko rasizmowi i dyskryminacji;
• propagują prosty styl życia oraz oddawanie czci Bogu Jahwe;
• unikają narkotyków (z wyjątkiem marihuany i haszyszu), nie piją alkoholu,
zazwyczaj są wegetarianami;
• zewnętrzne oznaki: kolorowe stroje (dominuje kolor zielony, żółty i czerwony),
dredy;
• muzyka reggae;
sataniści
• z czasów średniowiecznych;
• swoista symbolika: odwrócony krzyż, pentagram, oznaczenie cyfrowe 666
i czarny ubiór z wizerunkami szatana lub kozła;
• pseudosataniści są zwolennikami przemocy, dewastują groby oraz miejsca kultu
religijnego;
Towarzystwo Świadomości Kryszny (Hare Kryszna)
• nawiązują do kultury hinduskiej;
• forma kultu: medytacja i modlitwa do wizerunku Kryszny oraz gra na
instrumentach orientalnych;
• kult przyrody;
• propagują pokój i poszanowanie każdej żyjącej istoty;
• hinduskie stroje;
Kultura techno
• nie jest zaliczana do subkultur;
• jest to pewien styl życia, głównie nastawiony na zabawę;
• strój z tworzyw sztucznych, jaskrawe kolorowe syntetyczne futerka, błyszczące
kombinezony i adidasy;
Hiphopowcy
Blokersi
KULTURA
Wspólnota kulturowa narodów Europy
W Europie, ze względu na niewielką powierzchnię, kultury się przenikały è kultura
europejska
Filar antyczny kultury europejskiej
• Grecja
Ø tradycja igrzysk olimpijskich;
Ø demokracja;
Ø filozofia grecka podstawą nauki;
Ø teatr i dramat;
• Rzym
Ø organizacja państwa;
Ø prawo;
Ø organizacja armii;
Ø technika;
Ø pismo;
Ø łacina;
Filar judeochrześcijański kultury europejskiej
• podstawy moralno-etyczne;
• Biblia źródłem inspiracji dla literatury i sztuki;
• szkolnictwo;
• zakony;
Filar celtycko-germański kultury europejskiej
• sagi i legendy;
• epos rycerski;
• poezja erotyczna;
• pierwsze państwa średniowieczne;