Program wychowawczy - Zespół Szkół Nr 2 w Żorach
Transkrypt
Program wychowawczy - Zespół Szkół Nr 2 w Żorach
,, Szkoła nie jest przystankiem. Jest drogą, która otwiera się na coraz to nowe horyzonty” (Celestyn Freinet) SZKOLNY PROGRAM WYCHOWAWCZY ZESPOŁU SZKÓŁ NR 2 im. ks. prof. Józefa Tischnera w Żorach Rok szkolny 2015/2016 WYKAZ AKTÓW PRAWNYCH STANOWIĄCYCH PODSTAWĘ OPRACOWANIA SZKOLNEGO PROGRAMU WYCHOWAWCZEGO Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. 2001 Nr 61, poz. 624 z późniejszymi zmianami -ostatnia zmiana: Dz. U. 2007, Nr 35, poz. 222 z dnia 15 marca 2007r); Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. 2012 poz. 977 z późniejszymi zmianami -ostatnia zmiana: Dz. U. z 2014 4 poz. 803 z dnia 30 maja 2014 r.); Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. 2013 nr 0 poz. 532); Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 lipca 2015 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz. U. 2015 poz. 1113); Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 lipca 2015 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym; Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2015 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz.U. 2015 poz. 1270) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz. U. 2015 poz. 1249) Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. 1982 nr 35 poz. 230, tekst jednolity Dz.U. 2015 poz. 1286) Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. 2005 nr 179, poz. 1485 z późn. zmianami - tekst jednolity Dz.U. z 2012 r., poz. 124) Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r, Nr 10. poz.55, z późniejszymi zmianami – tekst jednolity - Dz. U. z 2015 r., poz. 298); Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. 1991 nr 95 poz. 425 z późn. zm. tekst jednolity Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572); Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych 20 listopada 1989r., ratyfikowana przez Polskę 30 kwietnia 1991r. 2 MISJA SZKOŁY Budujemy szkołę, jako efektywną organizację na miarę XXI wieku, oferującą najwyższej jakości usługi edukacyjne, które zaspakajają najbardziej wymagającego Klienta. Jesteśmy po to, by w atmosferze odpowiedzialności, uczciwości i kreatywności towarzyszyć uczniowi na drodze do poznania i spełniania siebie oraz dążenia do sukcesu. Jesteśmy szkołą dla wszystkich uczniów bez względu na płeć, pochodzenie, rasę i światopogląd. Nasze działania opierają się na partnerstwie i współpracy nauczycieli, uczniów i rodziców. Pojmujemy je, jako służbę i posłannictwo. Naszym przesłaniem są słowa patrona szkoły ks. prof. Józefa Tischnera: „O człowieku nie można powiedzieć, że jest, albowiem człowiek jest w stadium ciągłego stawania się. Sens tego stawania się leży w tym, by człowiek z osoby, jaka jest przez swoją naturę, przekształcił się w osobowość, to znaczy by doszedł do pełnego rozkwitu w swych władzach duchowych i cielesnych. Im bardziej człowiek jest osobowością, tym bardziej jest człowiekiem” POLITYKA JAKOŚCI SZKOŁY Dyrekcja szkoły określiła politykę jakości oraz zapewniła, że jest ona rozumiana przez wszystkie osoby, których praca może mieć wpływ na jakość kształcenia. Chcąc utrzymać i podnosić jakość kształcenia zobowiązujemy się do: rozpoznawania nowych wymagań naszych Klientów i jak najlepszego spełniania ich oczekiwań, stałego zwiększania satysfakcji i zaufania Klientów do efektów naszej pracy, spełniania wymagań prawnych. Wyznaczone cele osiągamy poprzez: zapewnienie najwyższej jakości usług edukacyjnych, dbanie o atrakcyjny i wysoki poziom zajęć lekcyjnych, ciągłe doskonalenie jakości nauczania i wychowania, rozwijanie zainteresowań uczniów, indywidualną pracę z uczniem zdolnym i słabym, przygotowanie uczniów do pełnienia różnych ról po ukończeniu szkoły, dbanie o estetykę pomieszczeń szkolnych, stawanie się uczącym gronem pedagogicznym promującym uczenie się, tworzenie innowacji i programów autorskich, otwieranie atrakcyjnych kierunków kształcenia i stwarzanie możliwości zdobywania przez uczniów dodatkowych umiejętności, dbanie o bezpieczeństwo naszych uczniów, zapewnianie uczniom różnych form pomocy w zakresie pomocy i profilaktyki, rozwijanie uczucia patriotyzmu i szacunku do symboli narodowych, rozwijanie bazy szkoły. 3 Cele zostaną osiągnięte, gdy: zostanie stworzona ciekawa oferta kształcenia, w szkole będzie przyjazna, umożliwiająca wzajemne zrozumienie atmosfera oraz bezpieczne warunki do nauki i pracy, nauczyciele będą dbać o wysoką jakość edukacji i wychowania, do naszej szkoły będą chcieli przyjść najlepsi absolwenci gimnazjum, nasi uczniowie będą osiągać sukcesy, każdy uczeń odniesie sukces na miarę swoich możliwości, nasi uczniowie będą kontynuować naukę na wyższych uczelniach, cała społeczność szkolna będzie dbała o wizerunek i promocje szkoły, nasi absolwenci potrafią znaleźć się w demokratycznym państwie i w zjednoczonej Europie. PRIORYTETY DZIAŁAŃ PRACY SZKOŁY Zadania szkoły i wszystkich nauczycieli: wspomaganie rozwoju ucznia, branie odpowiedzialności za wyniki kształcenia, dawanie profesjonalnej usługi edukacyjnej, która dobrze przygotuje uczniów do dalszych etapów kształcenia i osiągania przez nich sukcesów. Główne obszary działania szkoły: preferowanie kierunków rozwoju szkoły i tworzenie bogatej oferty kształcenia, stwarzanie nauczycielom warunków do doskonalenia zawodowego i osiągania sukcesów zawodowych, doposażenie bazy materialnej szkoły, współpraca z rodzicami oraz z samorządem lokalnym i instytucjami wspomagającymi kształcenie i wychowanie młodzieży, wzbudzanie i rozwijanie kreatywności wśród uczniów i nauczycieli, promowanie szkoły w środowisku lokalnym, wychowanie patriotyczne, w poszanowaniu tolerancji i w poczuciu bezpieczeństwa, wychowanie do świadomego podejmowania obowiązków. Cele działania szkoły: unowocześnienie pracowni przedmiotowych według aktualnych standardów, a w kształceniu zawodowym stworzenie pracowni symulacyjnych, z wyposażeniem porównywalnym do nowoczesnych biur i firm, doposażenie bazy biblioteki szkolnej jako centrum informacji dla uczniów i nauczycieli, wspieranie nauczycieli w podejmowaniu doskonalenia i dokształcania oraz tworzenia programów nauczania i prowadzenia działalności innowacyjnej (propagowanie WDN), wykształcenie wśród nauczycieli liderów, wspierających pracę dyrektora w różnych obszarach działania szkoły, budowanie wizerunku dydaktyczno- wychowawczego szkoły: 4 wysoka jakość kształcenia, przygotowanie szerokiej oferty kształcenia z wykorzystaniem kadry pedagogicznej i bazy dydaktycznej, o podejmowanie przez nauczycieli działań innowacyjnych i tworzenie przez nich własnych programów nauczania, o wykorzystywanie na zajęciach takich metod i strategii kształcenia, które pozwolą przygotować absolwentów szkół do zmieniającej się rzeczywistości i gospodarki rynkowej (propagowanie metody projektów), aktywne uczestnictwo uczniów w olimpiadach przedmiotowych i konkursach różnych szczebli, stworzenie szerokiej oferty zajęć pozalekcyjnych (szkoła jest ośrodkiem kultury w mieście i jest otwarta na potrzeby uczniów i ich rodziców, a także żorskiego społeczeństwa), międzynarodowa wymiana młodzieży, wdrażanie, przy współpracy z fundacjami na rzecz edukacji, programów promujących młodzieżową przedsiębiorczość (celem tych działań jest przygotowanie młodzieży do życia w warunkach gospodarki rynkowej i w społeczeństwie europejskim), dążenie do tego, by wśród grona pedagogicznego jak najwięcej nauczycieli posiadało tytuł egzaminatora egzaminu maturalnego ze wszystkich przedmiotów lub egzaminatora do przeprowadzania egzaminu zawodowego, doskonalenie prawa wewnątrzszkolnego, współpraca z uczelniami (udział młodzieży w wykładach, warsztatach i seminariach) z innymi szkołami ponadgimnazjalnymi i gimnazjami (m. in. w ramach tzw. "Rodziny Szkół Tischnerowskich"), prowadzenie doradztwa zawodowego dla młodzieży żorskich szkół, przy współpracy z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną i Urzędem Pracy, współpraca z rodzicami w procesie kształcenia i wychowania: o diagnoza potrzeb i oczekiwań rodziców wobec szkoły, o włączanie rodziców do tworzenia prawa szkolnego, o aktywny udział rodziców we wszystkich uroczystościach szkolnych, o angażowanie rodziców do walki z uzależnieniami i agresją, wdrażanie programów profilaktycznych i podejmowanie pomocy dla młodzieży uzależnionej od nałogów oraz będącej w trudnej sytuacji materialnej (stypendia socjalne, organizowanie dożywiania ,współpraca z MOPS i Policją), pobudzanie młodzieży do podejmowania działalności charytatywnej (klub wolontariuszy, współpraca z domami dziecka), zmodernizowanie obiektów sportowych i zagospodarowanie obszarów zielonych, wyremontowanie pomieszczeń szkolnych i odnowienie elewacji, pozyskiwanie sponsorów (pozyskiwanie środków pozabudżetowych). o o Zadaniem Dyrekcji jest podejmowanie, wspólnie z zespołem nauczycielskim i rodzicami, działań zmierzających do realizacji powyższych celów. W centrum tych działań jest uczeń, a osiąganie celów odbywa się przy pełnym poszanowaniu jego praw. 5 Istotą tych działań jest wychowanie ucznia, poprzez promowanie takich walorów jak prawość charakteru, pracowitość, zdyscyplinowanie, umiejętność pracy w grupie oraz wyrobienie w nim poczucia więzi, koleżeństwa i odpowiedzialności za siebie i innych. Wyrobienie w uczniach poczucia odpowiedzialności za społeczność lokalną, wspólnotę narodową i państwową, poszanowanie prawa każdego człowieka do posiadania własnego światopoglądu. Wszystkie działania będą skierowane na zadowolenie ucznia i jego rodziców, poprzez stałe podwyższanie jakości pracy szkoły, by kształcić lepiej, pełniej i efektywniej. Działania wychowawcze są diagnozowane i modyfikowanie, celem zapobiegania niepożądanym zachowaniom uczniów poprzez eliminowanie czynników ryzyka i wzmacnianie czynników chroniących. Szkoła zapewnia każdemu uczniowi warunki niezbędne do jego rozwoju osobowego. Szkoła przygotowuje uczniów do wypełniania obowiązków rodzinnych i obywatelskich w oparciu o zasady solidarności, demokracji, tolerancji, sprawiedliwości i wolności. W procesie wychowania uczestniczą przede wszystkim rodzice i szkoła. Nauczyciele współpracując z rodzicami wychowują zarówno przez własne postawy jak i świadomie podejmowane działania. Realizacja nakreślonych wyżej założeń dokonuje się podczas wszystkich zajęć dydaktycznych, wychowawczych i pozalekcyjnych. 6 CELE ORAZ ZADANIA KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA Obszary tematyczne działań wychowawczych Rozwój intelektualny Cele Zadania 1. Zapewnienie uczniom środowiska sprzyjającego rozwojowi indywidualnemu i społecznemu. Zachęcanie uczniów do czytelnictwa literatury umożliwiającej rozwijanie i poznanie wartości życia i sensu kształcenia. 2. Poznanie i rozwijanie własnych zainteresowań. Ukazywanie pozytywnych wzorców osobowych. 3. Kształtowanie umiejętności przyswajania wiedzy i poszukiwania informacji. 4. Kształtowanie poprawności językowej. 5. Wdrażanie do samokształcenia. Stworzenie bogatej oferty zajęć edukacyjnych i zachęcanie uczniów do uczestnictwa w nich. Nauczenie samodzielnego korzystania z różnych źródeł informacji, ich selekcja i wartościowanie. Kształtowanie umiejętności wyrażania własnych poglądów, udziału w dyskusji pisania tekstów, przygotowywania imprez szkolnych. Sposoby realizacji Współpraca z instytucjami, organizacjami oraz specjalistami z różnych dziedzin Zajęcia w bibliotece szkolnej Zajęcia pozalekcyjne, kółka zainteresowań Dyskusje, debaty Warsztaty 6. Kształtowanie wśród uczniów umiejętności rozpoznawania własnych uzdolnień, potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się. Stała dbałość o kulturę wypowiedzi Ćwiczenia rozwijające pamięć, koncentrację, umiejętność syntezy i analizy, twórczego i logicznego myślenia. Konkursy szkolne i pozaszkolne 7. Budowanie poczucia odpowiedzialności za własny rozwój. Stosowanie w czasie zajęć metod aktywizujących. Wycieczki edukacyjne Lekcje wychowawcze Wypracowanie u uczniów nawyku samokontroli i samooceny; uświadamianie znaczenia pracy nad ciągłym rozwijaniem własnej osobowości. 7 Obszary tematyczne działań wychowawczych Kształtowanie dojrzałej osobowości Cele Zadania 1. Pobudzanie do pracy nad rozwojem własnej osobowości. Podejmowanie prób zmian nawyków zachowań nieakceptowanych i niezgodnych z normami społecznymi. 2. Internalizacja cech charakteru warunkujących prawidłowy proces socjalizacji, takich jak: pracowitość, obowiązkowość, wytrwałość, odpowiedzialność za siebie i innych, tolerancja, ciekawość poznawcza. Inicjowanie wspólnych działań rodziców, nauczycieli i uczniów, ukierunkowanych na wszechstronny rozwój osobowości młodego człowieka. Wypracowanie umiejętności stawiania sobie celów i motywacji do ich osiągania. Kształtowanie pozytywnych wzorców zachowań. 3. 4. Rozwijanie zdolności empatii. 5. Wypracowywanie postawy asertywnej, rozwijanie i utrwalanie umiejętności interpersonalnych. 6. Wypracowanie umiejętności radzenia sobie ze stresem. 7. Przygotowanie uczniów do wypełniania obowiązków rodzinnych i pełnienia określonych ról w rodzinie. Uświadamianie uczniom ich wpływu na relacje międzyludzkie, kontakty interpersonalne. Zapoznanie uczniów z konstruktywnymi sposobami radzenia sobie ze stresem. Sposoby realizacji Zajęcia psychoedukacyjne Lekcje wychowawcze Warsztaty Spotkania ze specjalistami Zajęcia integracyjne Wycieczki Zajęcia WDŻ 8 Obszary tematyczne działań wychowawczych Wychowanie do demokracji Cele Zadania Wychowanie obywateli reprezentujących wysoki poziom moralny i intelektualny, traktujących jako niepowtarzalną wartość zarówno siebie, jak i wszystkich pozostałych członków społeczności. Pogłębienie rozumienia zasad i mechanizmów działania demokratycznych wspólnot. Kształtowanie tożsamości narodowej na tle tożsamości europejskiej Zachęcanie do podejmowania czynnej współpracy jako skutecznej metody rozwiązywania problemów i konfliktów w grupie. 3. Kształcenie umiejętności formułowania własnych poglądów na podstawie zdobytej wiedzy. Promowanie aktywnych postaw społecznych i obywatelskich. 4. Wdrażanie do samorządności. 5. Kształtowanie postaw tolerancji wobec innych poglądów oraz odmiennych grup społecznych i etnicznych 1. 2. Kształcenie samodzielności i odpowiedzialności uczniów – za siebie i innych. Uczenie szacunku dla dobra wspólnego, jako podstawy życia społecznego. Zachęcanie uczniów do udziału w pracach samorządu szkolnego i uczestnictwa w innych strukturach. Zapoznanie ze strukturami i funkcjonowaniem instytucji Unii Europejskiej. Przygotowanie do aktywnego uczestnictwa w zjednoczonej Europie. Sposoby realizacji Dyskusje o pozytywnych i negatywnych skutkach transformacji ustrojowej w Polsce Spotkania z przedstawicielami samorządu terytorialnego Debaty, zajęcia warsztatowe Wymiana międzynarodowa Konkursy Gazetki, plakaty, wystawy Filmy edukacyjne Lekcje WOS i historii Rozwijanie zdolności wyrażania własnych opinii i przekonań na forum grupy oraz umiejętności ich obrony. Stosowanie demokratycznych zasad szkolnego wychowania w prowadzeniu lekcji i innych zajęć oraz ocenianiu uczniów. Uświadamianie uczniom, że zasady demokracji są dobre i korzystne dla społeczeństwa i obywateli 9 Obszary tematyczne działań wychowawczych Kształtowanie postaw prozdrowotnych Cele Zadania 1. Wdrażanie uczniów do podejmowania samodzielnych i świadomych działań na rzecz podnoszenia kondycji fizycznej oraz wyrabianie potrzeby czynnego wypoczynku. Uświadamianie uczniom, pozytywnego wpływu aktywności ruchowej na zdrowie i samopoczucie człowieka. 2. Kształtowanie odpowiedzialności za własne zdrowie i bezpieczeństwo. Podnoszenie sprawności motorycznej oraz rozwijanie umiejętności. 3. Profilaktyka uzależnień. 4. Pomoc i doradztwo w rozwiązywaniu problemów związanych z okresem dojrzewania. Zachęcanie młodzieży do aktywnego spędzania wolnego czasu. Dbałość o higienę psychiczną i fizyczną uczniów podczas zajęć. Egzekwowanie zasad BHP. Realizowanie tematyki prozdrowotnej i zagrożeń wieku dojrzewania (uświadamianie negatywnych skutków i sposoby zapobiegania). Kształcenie u uczniów efektywnych metod radzenia sobie ze stresem oraz agresją. Sposoby realizacji Prelekcje i pogadanki podczas zajęć biologii, wychowania fizycznego, przysposobienia obronnego, godzinny wychowawczej , Filmy edukacyjne i spektakle Warsztaty Gazetki, plakaty Dodatkowe zajęcia sportowe Spotkania ze specjalistami Utrwalanie zachowań asertywnych i wzmacnianie poczucia własnej wartości. Realizacja szkolnego programu profilaktycznego. Zapoznawanie uczniów z możliwościami i formami uzyskiwania pomocy z różnych źródeł w zależności od zaistniałej sytuacji. Organizowanie pomocy materialnej i psychologicznej dla uczniów w trudnej sytuacji życiowej. 10 Obszary tematyczne działań wychowawczych Budowanie autorytetu szkoły w świadomości społeczności lokalnej Cele 1. Kształtowanie dobrego imienia szkoły. 2. Rozwijanie u młodzieży współodpowiedzialności za tworzenie wizerunku szkoły. Zadania Przygotowanie i udział młodzieży w różnego rodzaju konkursach, olimpiadach i zawodach sportowych. Reprezentowanie szkoły przez młodzież na terenie miasta i regionu. Organizacja „Dnia patrona”. Rozwijanie współpracy międzynarodowej w ramach programów edukacyjnych. Rozwój moralny 1. 2. 3. Poszukiwanie prawdy, dobra i piękna w otaczającej nas rzeczywistości. Kształtowanie myślenia wartościującego (hierarchizacja wartości). Rozwijanie umiejętności rozumienia i szacunku do drugiego człowieka, jego poglądów i postaw. 4. Rozwijanie umiejętności krytycznej i obiektywnej oceny rzeczywistości 5. Edukacja włączająca uczniów niepełnosprawnych Sposoby realizacji Uroczystości szkolne, akademie. „Dni otwarte” szkoły Eksponowanie osiągnięć uczniów w gablotach i gazetce szkolnej oraz w lokalnych mediach Promowanie Szkoły na zewnątrz ( w szkołach gimnazjalnych) Zapoznanie uczniów z podstawowymi pojęciami z zakresu etyki. Lekcje religii, historii, języka polskiego, Tworzenie sytuacji wychowawczych stymulujących myślenie wartościujące. Lekcje wychowawcze Wskazywanie na poszanowanie godności każdego człowieka, niezależnie od jego poglądów, środowiska, z którego się wywodzi, sprawowanej funkcji, płci czy wieku. Wdrażanie uczniów do przestrzegania obowiązujących norm społecznych. Podnoszenie jakości usług edukacyjnych świadczonych wobec wszystkich uczniów. Kształtowanie postaw wobec uczniów niepełnosprawnych Gabloty, tablice informacyjne Zajęcia psychoedukacyjne Uroczystości szkolne i akademie 11 Obszary tematyczne działań wychowawczych Rozwój kulturalny Cele 1. Poznanie dorobku kultury. 2. Kształtowanie postawy kreatywnej. 3. Pobudzanie do refleksyjnego myślenia. 4. Kształtowanie postawy poszanowania dla polskiego dziedzictwa kulturowego, przy jednoczesnym otwarciu na wartości kultur Europy i świata. Zadania Stwarzanie klimatu; i zachęcanie młodzieży do rozwijania zainteresowań oraz prezentowania własnych talentów. Organizowanie wyjazdów na koncerty, spektakle teatralne oraz udział w innych formach imprez kulturalnych. Sposoby realizacji Zajęcia pozalekcyjne Uroczystości szkolne i akademie Wystawy Kontakty z ośrodkami kultury i nauki. 12 EWALUACJA PROGRAMU WYCHOWAWCZEGO. Cele 1. Ewaluacja kształtująca – w trakcie realizacji programu Uzyskanie informacji o przebiegu realizacji programu wychowawczego; Poznanie ewentualnych trudności i braków, które występują w trakcie realizacji; Określenie nastawienia uczestników realizacji programu – uczniów, nauczycieli, rodziców. 2. Ewaluacja końcowa – po zakończeniu programu. Dokonanie oceny postępu w zakresie wiedzy i umiejętności nabytych przez uczestników programu wychowawczego. Uzyskanie opinii o wartościach zrealizowanego programu wychowawczego – od uczestników, od przedstawicieli środowiska lokalnego itp. Kryteria 1. Kryterium zgodności: Zgodność efektów programu z założonymi celami; Zgodność celów programu z potrzebami; Zgodność wiedzy i umiejętności nabytych przez uczestników programu z zaplanowanymi. 2. Kryterium efektywności: Zmniejszenie ilości zachowań niezgodnych z normami w społeczeństwie. Poprawa klimatu szkoły; Wzrost kompetencji wychowawczych nauczycieli i rodziców. panującymi Metody zbierania informacji. 1. Metody bezpośrednie. Obserwacja, Analiza odpowiednich dokumentów szkolnych, Analiza osiągnięć uczniów, Wywiady. 2. Metody pośrednie. Badania – kwestionariusze Badania postaw, Techniki socjometryczne, Wypracowania uczniów, Sondaże, itp. 13