Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych i
Transkrypt
Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych i
Załącznik Nr 1 do uchwały Nr XXXVI/221/05 Rady Miejskiej w Pieńsku z dnia 23 listopada 2005r Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych i Przeciwdziałaniu Wykluczeniu Społecznemu dla Miasta i Gminy Pieńsk na lata 2005 – 2010 SPIS TREŚCI I 1. Działalność władz samorządowych 1.1 Rada Miejska 1.2 Burmistrz 1.3 Sołectwa 1.4 Współpraca regionalna i z instytucjami 2. Gminne jednostki organizacyjne 3. Środowisko przyrodnicze 3.1 Walory i zasoby środowiska przyrodniczego gminy 4. Mieszkańcy gminy 4.1 Sytuacja demograficzna 4.2 Zatrudnienie i bezrobocie 4.3 Warunki mieszkaniowe II. Gminna infrastruktura społeczna 1. Oświata i wychowanie 1.1 Szkolnictwo 2. Ochrona Zdrowia 2.1 Podstawowa opieka zdrowotna 3. Pomoc Społeczna 3.1 Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej 4. Kultura i sztuka 4.1 Miejsko Gminny Ośrodek Kultury 5. Gospodarka lokalna 5.1 Struktura podstawowych branż na terenie miasta i gminy 6. Rolnictwo 6.1 Struktura gospodarstw rolnych 7. Infrastruktura techniczna 7.1 Komunikacja 7.2 Wodociągi, kanalizacja i oczyszczalnia 7.3 Wysypisko 8. Kultura fizyczna i turystyka 8.1 Kluby sportowe III. Budżet Gminy 1. Ogólna ocena stanu gminy 1.1 Analiza możliwości rozwoju gminy IV. Identyfikacja problemów V. Strategia rozwiązywania problemów społecznych 1. Działalność władz samorządowych 1.1 Rada Miejska Rada jest organem stanowiącym i kontrolującym w Gminie. Ustawowy skład Rady wynosi 15 radnych. Rada działa na sesjach, poprzez swoje Komisje oraz przez Burmistrza, w zakresie w jakim wykonuje on uchwały Rady. Burmistrz i Komisje Rady pozostają pod kontrolą Rady, której składają sprawozdanie ze swojej działalności. Do wewnętrznych organów Rady należą: 1. Przewodniczący, 2. Wiceprzewodniczący, 3. Komisja Rewizyjna, 4. Komisje stałe, wymienione w statucie, 5. Doraźne Komisje, powoływane do określonych zadań. Rada powołuje następujące Komisje stałe: -Rewizyjną -Budżetu, Finansów, Gospodarki Przestrzennej i Urbanistyki -Gospodarki Komunalnej, Rolnictwa, Gospodarowania Mieniem Komunalnym i Inwestycji -Kultury, Oświaty, Zdrowia, Pomocy Społecznej i Porządku Publicznego Rada Miejska obraduje na sesjach zwoływanych przez Przewodniczącego Rady lub Wiceprzewodniczącego. Sesje zwoływane są w miarę potrzeby. 1.2 Burmistrz Organem wykonawczym Gminy jest Burmistrz. Burmistrz wykonuje uchwały Rady i zadania Gminy określone w przepisach prawa. Burmistrz składa Radzie na każdej sesji sprawozdanie ze swej działalności w okresie między sesjami. W realizacji zadań własnych Burmistrz podlega wyłącznie Radzie. Ponadto Burmistrz kieruje bieżącymi sprawami Gminy i reprezentuje ją na zewnątrz. Zadania wykonuje przy pomocy Urzędu Miasta i Gminy. Burmistrz jest kierownikiem Urzędu i zwierzchnikiem służbowym pracowników Urzędu i kierowników gminnych jednostek organizacyjnych. Wydaje decyzje administracyjne w sprawach z zakresu administracji publicznej, może też upoważniać pracowników Urzędu Miasta i Gminy do wydawania w jego imieniu decyzji. Burmistrz rozstrzyga w formie zarządzeń wszystkie sprawy należące do jego kompetencji wynikające z ustawy i przepisów wykonawczych i w granicach ustawowych. 1.3 Sołectwa W skład Gminy wchodzą: -miasto Pieńsk -sołectwa: Dłużyna Dolna Dłużyna Górna Bielawa Górna – Strzelno Bielawa Dolna Stojanów Lasów Żarka nad Nysą Żarki Średnie 1.4 Współpraca regionalna z instytucjami Największymi podmiotami funkcjonującymi na terenie Gminy, z którymi Gmina prowadzi współpracę są: Szkoły, Komisariat Policji, Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury, zakłady pracy, prywatni przedsiębiorcy, Bank Spółdzielczy, Parafia Rzymsko-Katolicka, Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Familia”, Zakład Usługowy „Partner” - Zarządzanie Nieruchomościami. 2. Gminne jednostki organizacyjne. -Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej -Zakład Usług Komunalnych -Miejsko – Gminny Ośrodek Kultury -Przedszkole Publiczne Nr 1 -Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Żołnierzy Września 1939 roku -Szkoła Podstawowa w Dłużynie Dolnej im. Jana Brzechwy -Gimnazjum im. Ojca Michała Tomaszka 3. Środowisko przyrodnicze 3.1 Walory i zasoby środowiska przyrodniczego gminy Gmina Pieńsk położona jest w zachodniej części Niziny Łużyckiej. Jej zachodnia część najniżej położona tworzy dolinę Nysy Łużyckiej i jest oddzielona od pozostałej części obszaru gminy – Pogórzem Izerskim, terasą krawędziową, która rozciąga się wzdłuż całego prawego brzegu rzeki. Obszar Gminy położony jest w obrębie 2 mezoregionów: Pogórza Izerskiego i Borów Dolnośląskich. Przez obszar Gminy przepływa rzeka Nysa Łużycka, ciągnąca się wzdłuż zachodniej granicy Gminy. Wpływają do niej wody rzek: Żółty Potok, Żarecki Potok i Potok Łaźnik. Na terenie Gminy Pieńsk występują znaczne zasoby surowców okruchowych, głównie piasków oraz żwirów wolnolodowcowych i rzecznych, a także surowców ilastych kamiennych. Występują tu znaczne ilości piaskowca, wapienia i żwiru. Roślinność Gminy jest zróżnicowana. O bogactwie flory decyduje obecność Borów zachowały się fragmenty bagienne i torfowiska, na których występują rzadkie gatunki roslin: borówka bagienna, rosiczka okrągłolistna i pośrednia itp. Zróżnicowany jest także świat zwierzęcy. Duże kompleksy leśne sprzyjają występowaniu licznych ginących gatunków zwierząt, np. kuraków leśnych, cietrzewi, głuszców. 4. Mieszkańcy Gminy 4.1 Sytuacja demograficzna Potencjał demograficzny i zmiany zachodzące w liczebności społeczeństwa, jak i struktura wiekowa wpływają na zmianę procesów w sferze społeczno – gospodarczej. Miasto i gminę Pieńsk zamieszkują 9.683 osoby w tym 6.158 w mieście, co stanowi 63,6% mieszkańców. Na jednego mężczyznę przypada 1,02 kobiety. Gęstość zaludnienia wynosi 85,1 osoby na 1 km. Jest to niższy wskaźnik niż w powiecie zgorzeleckim (114,5 osób na 1 km). Na terenie Gminy odnotowuje się dodatni przyrost naturalny – wynosi on 0,3 osoby na 1000 mieszkańców i jest wyższy od występującego w powiecie i województwie. 4.2 Zatrudnienie Przewagę ludnościową stanowią osoby w wieku produkcyjnym (61,87% ogółu mieszkańców), ludność w wieku poprodukcyjnym – 13,83% ogółu mieszkańców. Gminę cechuje wysokie bezrobocie. Likwidacja dotychczasowych miejsc pracy oraz zbyt mały stopień znaczących inwestycji na tym terenie, rekompensujących utracone miejsca pracy, wpływają na wysoki poziom bezrobocia. Problem bezrobocia w Gminie Pieńsk jest złożony. Dotyczy on zarówno mężczyzn jak i kobiet, osób we wszystkich przedziałach wiekowych i z różnym wykształceniem. Gminę cechuje korzystne położenie, na co wpływa przede wszystkim przygraniczne położenie. Gmina Pieńsk jest usytuowana w strefie rozbudowanego węzła komunikacyjnego dróg krajowych i wojewódzkich. Część mieszkańców miasta i gminy Pieńsk zatrudnionych jest w istniejących większych zakładach ("HEYE" Fabryka Form Szklarskich, Huta Szkła "Lucyna", Pieńskie Huty Szkła "Łużyce"), pozostali mieszkańcy pracują w małych firmach działających na terenie miasta i gminy bądź też poza granicami kraju. Jak wspomniano na wstępie w Gminie istnieje wysoki poziom bezrobocia, co niekorzystnie wpływa na sytuację socjalną i materialną mieszkańców. 4.3 Warunki mieszkaniowe Większość zasobów mieszkaniowych stanowi własność osób fizycznych. W związku z akcją sprzedaży mieszkań stanowiących własność Gminy, tylko nieznaczny ich odsetek stanowi mienie gminne. Wykup lokali mieszkalnych przez najemców sprawił w ostatnim okresie, istotne podwyższenie standartu lokali mieszkalnych. Powstanie wspólnot mieszkaniowych spowodowało liczne remonty budynków na terenie Gminy Pieńsk. Tak prowadzona gospodarka mieszkaniowa sprawia, że estetyczny wygląd części budynków mieszkalnych znacznie wzrósł w ostatnim okresie. Problemem dla wielu mieszkańców są zbyt wysokie czynsze jakie istnieją w budynkach będących własnością Spółdzielni Mieszkaniowej. Wysokie koszty eksploatacyjne mają ogromny wpływ na sytuację bytową mieszkańców gminy Pieńsk. II Gminna infrastruktura społeczna 1. Oświata i wychowanie 1.1 Szkolnictwo Na terenie Gminy Pieńsk zlokalizowane są następujące placówki oświatowe: *Przedszkole Publiczne Nr 1 w Pieńsku *Szkoła Podstawowa Nr 1 w Pieńsku *Szkoła Podstawowa w Dłużynie Dolnej *Gimnazjum w Pieńsku W Gminie Pieńsk sytuacja demograficzna na tle innych gmin wygląda w miarę korzystnie. Odnotowuje się dodatni naturalny przyrost, lecz liczba uczniów na przestrzeni ostatnich kilku lat się zmniejszyła. W roku szkolnym 2005/2006 liczba uczniów w poszczególnych szkołach podstawowych, przedszkolu i gimnazjum wyniosła odpowiednio Liczba uczniów i nauczycieli w poszczególnych placówkach oświatowych Gminy Pieńsk Szkoła Liczba uczniów Liczba nauczycieli Przedszkole Publiczne Nr 1 w Pieńsku na dzień 21.09.2005 141 11 Szkoła Podstawowa Nr 1 w Pieńsku na dzień 21.09.2005 585 46 Szkoła Podstawowa w Dłużynie Dolnej na dzień 15.09.2005 Gimnazjum w Pieńsku na dzień 22.09.2005r 139 (z klasą "0") 17 397 40 2. Ochrona zdrowia 2.1 Podstawowa opieka zdrowotna Na terenie Gminy Pieńsk funkcjonuje Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "Familia" , swoją opieką medyczną obejmuje większość mieszkańców miasta i gminy Pieńsk. W Dłużynie Dolnej istnieje Ośrodek Zdrowia podlegający Zakładowi Opieki Zdrowotnej w Zgorzelcu. 3. Pomoc Społeczna 3.1 Miejsko – Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Miejsko – Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Pieńsku jest jednostką organizacyjną Miasta i Gminy Pieńsk. Terenem działania jest obszar miasta Pieńsk i gminy Pieńsk (9 wsi). Kadrę ośrodka stanowi Kierownik, Główna Księgowa, 3 pracowników socjalnych, kasjerka, 3 specjalistów w sekcji świadczeń realizujących zadania pomocy społecznej, świadczenia rodzinne, zaliczki alimentacyjne. Ośrodek Pomocy realizuje zadania własne Gminy i zlecone zgodnie z obowiązującymi przepisami. 4. Kultura i sztuka 4.1 Miejsko – Gminny Ośrodek Kultury w Pieńsku Działalność kulturalną w Gminie koordynuje Miejsko – Gminny Ośrodek Kultury w Pieńsku. W swojej działalności MGOK realizuje zadania ukierunkowane na rozbudzanie zainteresowań i potrzeb społeczności lokalnej, przygotowanie do odbioru i tworzenia wartości kulturalnych, kształtowanie wzorców i nawyków aktywnego uczestnictwa w kulturze. Na terenie Gminy działa Biblioteka Publiczna w Pieńsku z dwoma oddziałami: dla dorosłych i dla dzieci. Ponadto w Bibliotece uruchomiona została kafejka internetowa. Biblioteka posiada trzy filie w miejscowościach: Dłużyna Dolna, Żarki Średnie, Stojanów. W miejscowościach wiejskich ośrodkami kultury są świetlice wiejskie. W swoich zasobach komunalnych Gmina posiada 5 świetlic zlokalizowanych w miejscowościach: *Żarki Średnie *Bielawa Górna *Stojanów *Lasów *Żarka nad Nysą 5. Gospodarka lokalna 5.1 Struktura podstawowych branż na terenie miasta i gminy Na terenie Gminy działają 530 podmioty gospodarcze. Najważniejszymi zakładami i instytucjami działającymi na terenie Gminy są: *Huta Szkła "Lucyna" *Pieńskie Huty Szkła "Łużyce" *HEYE – Fabryka Form Szklarskich *AGREA Zakład Ogrodniczy Czerwona Woda – Dłużyna Górna *Gminna Spółdzielnia "Samopomoc Chłopska" w Pieńsku *Bank Spółdzielczy w Pieńsku *PPUP Poczta Polska, Rejonowy Urząd Pocztowy w Jeleniej Górze *Stacja paliw "CEWAL" w Pieńsku *Stacja paliw GROIL s.c w Lasowie *Łużycki Oddział Straży Granicznej w Lubaniu *Zakład Usług Komunalnych w Pieńsku *Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej *Komisariat Policji w Pieńsku *Nadleśnictwo Pieńsk *Miejsko – Gminny Ośrodek Kultury *Gimnazjum w Pieńsku *Szkoła Podstawowa Nr 1 w Pieńsku *Szkoła Podstawowa w Dłużynie Dolnej *Przedszkole Publiczne Nr 1 w Pieńsku *Punkt Pomocy Rodzinie w Pieńsku *Zakład Usługowy "Partner" Zarządzanie Nieruchomościami *Ochotnicze Straże Pożarne. Specyfikę gospodarki lokalnej w wyraźny sposób odzwierciedla struktura organizacyjno – prawna i własnościowa podmiotów gospodarczych w Gminie. Wg. tej klasyfikacji dominują podmioty działające w sekcji handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów mechanicznych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego, dalej w systematyce są podmioty działające w branży budowlanej i sekcji transportowej, gospodarka magazynowa i łączność. Strukturę działalności gospodarczej charakteryzują podmioty o branży budowalnej, hotele i restauracje oraz pozostała działalność usługowa. 6. Rolnictwo 6.1 Struktura gospodarstw rolnych. Rolnictwo jest dominującą funkcją w Gminie Pieńsk. Użytki rolne zajmują 4.160 ha co stanowi 95,04% gruntów ogółem. Odpowiednie warunki glebowe (przeważają gleby dobre i średnie IV klasy bonitacyjnej) sprawiają, że wiodącym kierunkiem działalności rolniczej jest produkcja roślinna. Gospodarstwa rolne specjalizują się głównie w produkcji zbóż, głównie żyta i pszenicy. Zdecydowanie mniejsze znaczenie w gospodarce rolnej ma produkcja zwierzęca. Leśnictwo w Gminie odgrywa ważną rolę. Wpływa na to występowanie w północnej części Gminy Borów Dolnośląskich. Powierzchnia terenów zalesionych wynosi około 3900 ha, co stanowi ponad 35% powierzchni Gminy. Dominującym gatunkiem jest sosna. Skupiska leśne pełnią funkcje ekologiczną, ale lasy wykorzystywane są przede wszystkim w przemyśle drzewnym. 7. Infrastruktura techniczna 7.1 Komunikacja Na terenie Gminy miejsko – wiejskiej Pieńsk jest 30,2 km dróg gminnych, w tym 17,2 km w granicach administracyjnych miasta. Drogi posiadają nawierzchnie trwałe, stan nawierzchni 40% dróg ocenia się na dobry, natomiast 60% dróg wymaga remontów. Większość miejscowości gminnych jest dobrze skomunikowana z siedzibą Gminy, jak również miastem powiatowym Zgorzelec. Obszar Gminy dzięki przechodzącym przez jej terytorium ważnym szlakom drogowym i linii kolejowej, jest dobrze skomunikowany. 7.2 Wodociągi, kanalizacja, oczyszczalnia W związku z realizacją zadania "Sanitacja i wodociągowanie terenów wiejskich gminy Pieńsk wraz z modernizacją oczyszczalni ścieków" Gmina jest zwodociągowana w 99,9%. Wodociąg jest zasilany z miejscowego ujęcia wody w Pieńsku. Stopień skanalizowania jest niedostateczny. Przyszłościowe działania inwestycyjne mają doprowadzić w kolejnych latach do skanalizowania całego obszaru gminy. Na terenie Gminy funkcjonuje mechaniczno – biologiczna oczyszczalnia ścieków w Pieńsku nad Nysą Łużycką, która dodatkowo przyjmuje ścieki ze strony niemieckiej (Deschka). 7.3 Wysypisko Na terenie gminy funkcjonuje gminne składowisko odpadów komunalnych w Pieńsku. Jest eksploatowane od 1994 roku. Planuje się jego dalszą rozbudowę w roku 2006. 8. Kultura fizyczna i turystyka 8.1 Kluby sportowe Działalność sportowa na terenie Gminy jest dobrze rozwinięta. Zapleczem do rozwoju sportu są: *Stadion w Pieńsku *Wiejskie boisko sportowe w Dłużynie Dolnej *Wiejskie boisko sportowe w Żarkach Średnich *Wiejskie boisko sportowe w Lasowie *Boisko przy Szkole Podstawowej w Dłużynie Dolnej *Boisko przy Szkole Podstawowej nr 1 w Pieńsku Ponadto w planach Gminy Pieńsk jest inwestycja związana z budową Hali Sportowej przy Gimnazjum w Pieńsku. Na terenie Gminy usytuowanych zostało kilka stołów do gry w pingponga co również wpływa na uprawianie określonej dyscypliny sportowej. W Szkole Podstawowej Nr 1 w Pieńsku znajduje się siłownia. Istniejący Klub Zapaśniczy również posiada swoje pomieszczenia wykorzystywane na treningi i rozgrywanie zawodów. Sekcje piłki nożnej, siatkowej korzystają z zaplecza w postaci boisk bądź też z sal gimnastycznych w Gimnazjum i Szkole Podstawowej nr 1 w Pieńsku. W związku z dużym zainteresowaniem uprawiania sportu Gmina organizuje liczne turnieje, zawody których celem jest zachęcenie do jego uprawiania. III. Budżet Gminy 1. Ogólna ocena stanu Gminy 1.1 Analiza możliwości rozwoju Gminy Działalność Gminy Pieńsk ma na celu wzmocnienie otoczenia rolnictwa i stworzenia warunków do rozwoju przemysłu, handlu i turystyki. Celem niezbędnym, do osiągnięcia tego jest stworzenie warunków do rozwoju przedsiębiorczości z wykorzystaniem kapitału lokalnego i zewnętrznego. Można to osiągnąć poprzez realizację inwestycji w zakresie gospodarki wodno – ściekowej na terenie miasta i wsi, uregulowanie gospodarki odpadami, stworzenie warunków do rozwoju turystyki i wypoczynku poprzez m.in. wykorzystanie kompleksów leśnych, poprawy stanu dróg. IV Identyfikacja problemów *Jednym z głównych problemów jest brak miejsc pracy. Jego przyczyną jest ogólnie zła sytuacja gospodarcza kraju. *Kolejnym problemem jest narastanie zjawisk patologii społecznych. Zjawisko bezrobocia jest przyczyną frustracji wśród mieszkańców Gminy powoduje, iż nie mają oni dostatecznych środków na kształcenie swoich dzieci. Negatywne wzorce wychowawcze, zarówno zewnętrzne jak i te wynikające z najbliższego otoczenia, brak dyscypliny młodzieży w konsekwencji może doprowadzić do zachwiania się wśród ludzi systemu wartości. *Kolejnym niekorzystnym zjawiskiem jest ubożenie mieszkańców Gminy. Istnieje wzrastające ukierunkowanie mieszkańców na różne formy świadczeń z MiejskoGminnego Ośrodka Pomocy Społecznej. Zakres zapotrzebowania na pomoc społeczną z roku na rok wzrasta w miarę ubożenia społeczeństwa. W Gminie pomoc społeczna staje się jednym z głównych priorytetów polityki samorządowej. Jednakże narastającymi problemami są ciągle niedostateczne środki finansowe. V. Strategia rozwiązywania problemów społecznych. Cele operacyjne 1.Objęcie pomocą finansową, rzeczową, psychologiczną i prawną wszystkich osób i rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej zgodnie z obowiązującymi przepisami. 2.Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych służących rozwiązywaniu problemów w rodzinie. 3.Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w szczególności dla dzieci i młodzieży. 4.Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie i profilaktyki uzależnień. 5.Rozwijanie aktywności sportowej i turystycznej poprzez korzystanie przez dzieci, młodzież i osoby dorosłe z obiektów sportowych i kulturalnych. 6.Wspomaganie w tworzeniu warunków umożliwiających korzystanie ze świetlic środowiskowych, profilaktycznych, socjoterapeutycznych w mieście i gminie dla dzieci i młodzieży. 7.Wspieranie inicjatyw mających na celu przełamywanie barier dla dzieci i dorosłych będących osobami niepełnosprawnymi. 8.Tworzenie Punktów Konsultacyjnych udzielających wsparcia psychologicznego, rodzinom z problemami w których istnieje alkoholizm, narkomania, agresja, przemoc oraz problem nie radzenia sobie z trudną sytuacją życiową. 9.Organizowanie różnego rodzaju imprez kulturalnych jak również pomocowych dla osób samotnych i niepełnosprawnych. 10.Budowanie pozytywnego wizerunku ludzi dotkniętych chorobą, niepełnosprawnością i bezrobociem. 11.Przełamanie obojętności i niechęci w społeczności lokalnej wobec osób dotkniętych niedostosowaniem społecznym. 12.Współpraca z Powiatowym Urzędem Pracy w zakresie upowszechniania ofert pracy oraz informacji o wolnych miejscach pracy. Upowszechnianie informacji o usługach poradnictwa zawodowego i o szkoleniach. Warianty strategii polityki społecznej i integracji. Źródła finansowania *budżet Gminy *budżet Państwa *sponsorzy Realizatorzy programu: *Miejsko – Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej *Urząd Miasta i Gminy w Pieńsku *Miejsko – Gminny Ośrodek Kultury w Pieńsku *Gimnazjum w Pieńsku *Szkoła Podstawowa Nr 1 w Pieńsku *Szkoła Podstawowa w Dłużynie Dolnej *Przedszkole Publiczne w Pieńsku *Towarzystwo Przyjaciół Dzieci w Pieńsku *Powiatowy Urząd Pracy w Zgorzelcu *Komisariat Policji w Pieńsku Podsumowanie Do zadań własnych Gminy o charakterze obowiązkowym zgodnie z ustawą z dnia 12 marca 2004r o pomocy społecznej należy opracowanie i realizacja Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznychi Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu. Działania określone w powyższej strategii są zadaniami ogólnospołecznymi i ważnym elementem polityki społecznej Gminy Pieńsk Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych i Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu Miasta i Gminy Pieńsk na lata 2005 – 2010 nakreśla długofalowe działania mające na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one same w stanie pokonać wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.