Ortodoncja
Transkrypt
Ortodoncja
ORTODONCJA Prof. dr hab. n. med. Grażyna Śmiech-Słomkowska Ortodoncja jest specjalnością z zakresu stomatologii. Wszystkie procedury są świadczone w warunkach ambulatoryjnych. Na podstawie informacji zawartych w EU Manual of Dental Practic 2004 dotyczących kształcenia lekarzy dentystów specjalizacją określoną w Dyrektywie 78/686/EWG i uznawaną w większości państw europejskich jest ortodoncja. 1. Według danych uzyskanych od wojewódzkich specjalistów ( dane z 4.XI 2009) aktualnie czynnych zawodowo jest 1045 specjalistów w dziedzinie ortodoncji. Liczba lekarzy realizujących program szkolenia specjalizacyjnego wynosi 108. Liczba czynnych zawodowo specjalistów w poszczególnych województwach jest następująca: województwo mazowieckie -132, dolnośląskie – 116, śląskie - 110, łódzkie -104, wielkopolskie -100 małopolskie- 93, pomorskie- 76, lubelskie -62, kujawsko-pomorskie -61, podlaskie -40, warmińsko-mazurskie-30, podkarpackie – 29, zachodniopomorskie -28, opolskie – 27, świętokrzyskie- 20, lubuskie- 17. Lekarze specjaliści z dziedziny ortodoncji pracują głównie (90 %) w praktykach prywatnych. W roku 2008 w skali kraju, jeden specjalista realizujący kontrakt z NFZ przypadał na 39912 mieszkańców. Największe zapotrzebowanie na specjalistów w odniesieniu do liczby mieszkańców w dziedzinie ortodoncji jest w województwach: świętokrzyskim - 70867, podkarpackim 55102, zachodniopomorskim - 49000, lubuskim - 48024 i warmińsko-mazurskim - 40749. Należy zaznaczyć, że osobami uprawnionymi do świadczeń finansowanych przez NFZ są dzieci i młodzież do 12 roku życia. Do roku 2013 powinno przystąpić do państwowego egzaminu specjalizacyjnego co najmniej 108 lekarzy aktualnie odbywających staże specjalizacyjne. Niestety, część lekarzy mimo zakończenia stażu i powiadomienia o terminach, nie zgłasza się na egzamin bez uprzedniego powiadomienia o rezygnacji. Od sesji wiosennej 2005 do sesji jesiennej 2009 uprawnienia specjalisty z dziedziny ortodoncji uzyskało 114 lekarzy. 2. Na poziom wyszkolenia specjalistów wpływa miejsce odbywania staży, kierownik specjalizacji oraz predyspozycje jakimi są, między innymi zdolności manualne i wyobraźnia 1 przestrzenna lekarza, który zamierza się specjalizować. Ważnym elementem kształcenia specjalistów w dziedzinie ortodoncji jest odpowiedni „materiał” - przekrój leczonych wad spełniających kryteria uwzględniające program specjalizacji. Warunki takie spełniają ośrodki uniwersyteckie. Na podstawie wyników państwowych egzaminów specjalizacyjnych jakie odbyły się w latach 2005-2009 można powiedzieć, że przygotowanie lekarzy przystępujących do egzaminu jest dość dobre. W tabeli zamieszczone są dane dotyczące przebiegu egzaminów specjalizacyjnych latach 2005-2009. Sesja Liczba osób, które złożyły dokumenty Liczba osób, która nie przystąpiła do egzaminu 4 Liczba osób, która nie zdała egzaminu testowego - Liczba osób, która nie zdała egzaminu praktycznego - Liczba osób, która nie zdała egzaminu ustnego - Liczba wystawionych dyplomów wiosna 2005 17 13 jesień 2005 28 12 1 - - 15 wiosna 2006 20 11 - - 1 8 jesień 2006 19 5 1 - - 13 wiosna 2007 16 1 9 - - 6 jesień 2007 30 10 3 - - 17 wiosna 2008 16 3 4 - - 9 jesień 2008 18 2 6 - 1 9 wiosna 2009 27 5 3 1 1 15 jesień 2009 20 4 6 1 - 9 Razem 211 57 33 2 3 114 Z danych zawartych w tabeli wynika, że największym problemem dla lekarzy jest podstawowa wiedza zawarta w powszechnie dostępnych podręcznikach. Z odpowiedziami na zadania testowe największe trudności mają lekarze, którzy specjalizowali się w akredytowanych ośrodkach innych niż Zakłady Ortodoncji Uniwersytetów Medycznych. 2 Ponieważ większość specjalizujących się lekarzy to kobiety, często urlopy wychowawcze są przyczyną przerw w odbywaniu stażów. Proponuję rozważyć możliwość udostępnienia w tym okresie „opuszczonych” miejsc innym lekarzom pod warunkiem , że kierownik specjalizacji nie będzie miał pod opieką nie więcej niż 3 lekarzy. Ze względu na ograniczoną liczbę lekarzy dobrze przygotowanych do pełnienia funkcji kierowników specjalizacji, wskazanym byłoby umożliwienie asystentom z tytułem doktora rozpoczęcie specjalizacji poza postępowaniem kwalifikacyjnym. Asystenci prowadzą zajęcia dydaktyczne ze studentami i często są wykładowcami na kursach obowiązkowych dla specjalizantów. Uważam ponadto, że niewłaściwym byłoby skracanie obowiązującego podstawowego stażu. Lekarz musi zobaczyć i ocenić następstwa zastosowanych metod które umożliwiły korektę w położeniu zębów i łuków zębowych, we wzajemnych relacjach szczęki i żuchwy w stosunku do podstawy czaszki oraz uzyskanie korzystnych zmian w rysach twarzy. 3. W większości krajów szkolenie specjalistów jest prowadzone przez ośrodki uniwersyteckie i trwa 3 -4 lata. Ponieważ we wszystkich Uniwersytetach Medycznych istnieją Wydziały Kształcenia Podyplomowego, uważam że najwłaściwszym byłoby, aby szkolenie specjalistów z dziedziny ortodoncji było realizowane w tych strukturach. Program podyplomowych studiów w dziedzinie ortodoncji, opracowany zgodnie z sugestiami europejskiego programu Erasmus, złożyłam w Departamencie Nauki i Szkolnictwa Wyższego Ministerstwa Zdrowia już w roku 2004. Jednak obowiązujące przepisy wskazują na inne rozwiązania. Jeżeli jednak ma obowiązywać dotychczasowy model kształcenia specjalistów, w celu kształcenia specjalistów zgodnie z europejskim standardami, konieczna jest aktualizacja programu specjalizacji. Dlatego już w roku 2006 do Studium Metodyczno-Dydaktycznego CMKP w Warszawie został złożony zaktualizowany Program Specjalizacji w Dziedzinie Ortodoncji. Niestety, dotychczas nie ma odpowiednich rozporządzeń. Poza korektą czasu obowiązkowych stażów cząstkowych z innych niż ortodoncja dziedzin, oraz aktualizacji wiadomości koniecznych do uzyskania uprawnień specjalisty, niezbędne jest uregulowanie kosztów kształcenia podyplomowego. Bowiem tylko około 30% programu specjalizacyjnego może być realizowana w ramach kontraktu z NFZ. Pozostałe niezbędne umiejętności są nabywane w wyniku ponad standardowych procedur, które finansują pacjenci. Ponieważ liczba specjalistów czynnych zawodowo, przybliża się do wieku emerytalnego konieczne jest przyznanie pierwszeństwa w kwalifikowaniu do specjalizacji lekarzom 3 bezpośrednio po stażu podyplomowym. Należy rozważyć zasadność specjalizowania się w dwu lub trzech dziedzinach. Bowiem zdany egzamin daje uprawnienia lecz doświadczenie specjalista zdobywa podczas samodzielnej pracy. Lekarze sugerują wprowadzenie możliwości odpłatnego specjalizowania się na zasadach podobnych do zasad uzyskiwania tytułu naukowego doktora w ramach Niestacjonarnych Studiów Doktoranckich. Uważają, że byłaby to korzystniejsza forma szkolenia podyplomowego od jedno- lub dwudniowych kursów które są wycenione na kwoty od 1500 do 4000 zł. organizowanych przez właścicieli firm. 4