docBiuletyn - Instytut Technologii Eksploatacji
download 
Reklamacja Transkrypt
Biuletyn - Instytut Technologii Eksploatacji
Biuletyn 2011 Instytut Technologii Eksploatacji – PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY W RADOMIU Kierownictwo Instytutu Technologii Eksploatacji – Państwowego Instytutu Badawczego w Radomiu Dyrektor Instytutu Prof. dr hab. inż. Adam MAZURKIEWICZ [email protected] Kierownik Ośrodka Pedagogiki Pracy Innowacyjnej Gospodarki Dr hab. inż. Henryk BEDNARCZYK, prof. ITeE – PIB [email protected] Zastępca Dyrektora ds. Naukowo-Badawczych Prof. dr hab. inż. Marian SZCZEREK [email protected] Kierownik Zakładu Doświadczalnego Dr inż. Andrzej ZBROWSKI [email protected] Zastępca Dyrektora ds. Ekonomicznych – Główny Księgowy Mgr Grażyna SNOPCZYŃSKA [email protected] Kierownik Wydziału Organizacji i Promocji Mgr Marcin OLIFIROWICZ [email protected] Sekretarz Naukowy Dr hab. inż. Jerzy SMOLIK, prof. ITeE – PIB [email protected] Główny Specjalista ds. Planowania i Zamówień Publicznych Mgr inż. Wojciech KARSZNIA [email protected] Rada Naukowa Instytutu Technologii Eksploatacji – Państwowego Instytutu Badawczego w Radomiu kadencja 2011–2015 Prof. dr hab. inż. Wiesław ZWIERZYCKI Dr Beata BELINA Dr inż. Andrzej ZBROWSKI Dr inż. Jerzy DOBRODZIEJ Dr hab. inż. Henryk BEDNARCZYK, prof. ITeE – PIB Prof. dr hab. inż. Józef GAWLIK Dr inż. Marian GRĄDKOWSKI Prof. dr hab. inż. Adam MAZURKIEWICZ Prof. dr hab. inż. Piotr KULA Dr inż. Witold PIEKOSZEWSKI Dr hab. inż. Jerzy SMOLIK, prof. ITeE – PIB Prof. dr hab. inż. Józef SZALA Dr inż. Marek SWAT Prof. dr hab. inż. Marian SZCZEREK Prof. dr hab. inż. Jerzy WRÓBEL Dr inż. Magdalena TRZOS Prof. dr hab. inż. Marek WIŚNIEWSKI Prof. dr hab. inż. Wojciech CHOLEWA Szanowni Państwo 25 lat działalności Instytutu Technologii Eksploatacji – Państwowego Instytutu Badawczego to okres wyjątkowy, znaczony przełomowymi zmianami politycznymi, społecznymi i gospodarczymi w naszym kraju. W nowych, rynkowych uwarunkowaniach ekonomicznych staraliśmy się ukierunkować aktywność naukową i aplikacyjną Instytutu na zagadnienia dotyczące rozwoju innowacyjnych rozwiązań produktowych, procesowych i systemowych wspomagających racjonalną eksploatację maszyn i urządzeń technicznych, zanim jeszcze została ogłoszona Strategia Lizbońska propagująca i kształtująca tzw. zrównoważony rozwój. Ukierunkowanie na problematykę kluczową zarówno dla Polski, jak i w skali Unii Europejskiej, pozwoliło podejmować w Instytucie tematykę badawczą i wdrożeniową aktualną naukowo oraz wyjątkowo efektywną ekonomicznie i społecznie. Dotyczy ona m.in.: zaawansowanych technologii materiałowych, nowoczesnych systemów mechatronicznych, informatycznych oraz sterowania i kontroli, systemów wspomagania bezpieczeństwa technicznego i ekologicznego, nowoczesnej aparatury badawczej i testowej, a także jednostkowych urządzeń technologicznych odpowiadających najwyższym standardom światowym. Znaczącą pozycję Instytutu w tym obszarze wiedzy i praktyki uznały instytucje rządowe, głównie Ministerstwo Nauki i Ministerstwo Gospodarki, odpowiedzialne za kształtowanie rozwoju badań naukowych i innowacyjności w naszym kraju, przyznając Instytutowi wiodącą rolę w realizacji i koordynacji najpierw Programu Wieloletniego „Doskonalenie systemów rozwoju innowacyjności w produkcji i eksploatacji w latach 2004–2008”, a następnie finansowanego w ramach europejskich funduszy strukturalnych Programu Strategicznego „Innowacyjne systemy wspomagania technicznego zrównoważonego rozwoju gospodarki” realizowanego w latach 2010–2014. O uznaniu środowiska naukowego dla naszych działań świadczy natomiast bardzo owocna, bieżąca współpraca z ponad 70 jednostkami naukowymi z kraju i zagranicy, w tym tak renomowanymi jak: Politechnika Warszawska, Politechnika Poznańska, AGH, Politechnika Śląska, Politechnika Wrocławska, Politechnika Łódzka, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy czy Instytut Wysokich Ciśnień. Skuteczność aplikacyjna innowacyjnych rozwiązań opracowanych w Instytucie w ostatnich kilku latach jest udokumentowana ponad 300 wdrożeniami przemysłowymi, innowacjami organizacyjnymi oraz nowatorskimi programami kształcenia i doskonalenia, a ich przydatność w gospodarce potwierdzają bardzo znaczące efekty ekonomiczne. Produkty Instytutu, głównie aparatura naukowo-badawcza, w tym szczególnie typoszereg tribologicznych urządzeń do badań naukowych i testowych, są eksportowane do wielu krajów świata. Nowatorskie rozwiązania innowacyjne Instytutu zostały w ostatnim okresie nagrodzone znaczącymi wyróżnieniami krajowymi i międzynarodowymi, m.in. uzyskaną w 2010 r. nagrodą Premiera RP za opracowanie i wdrożenie automatycznego systemu optycznej inspekcji do wieloparametrycznej kontroli jakości wyrobów w przemyśle, Złotym Medalem Międzynarodowych Targów Poznańskich 2011 za mikrofalowy reaktor do hydrotermalnej syntezy nanoproszków, a także nagrodą DIE EUROPA 2010 przyznaną za projekt IW EQUAL: Przedsiębiorczość w sieci – Internet szansą na wzrost konkurencyjności. Ustaloną renomę ma również Wydawnictwo Naukowe Instytutu, w którym ukazuje się kilkaset publikacji książkowych rocznie, kilkanaście periodyków naukowych związanych z budową i eksploatacją maszyn oraz edukacją zawodową, a także kilka specjalistycznych serii monograficznych. O sile Instytutu, jego znaczeniu krajowym i międzynarodowym oraz przyszłości decyduje wysoko wykwalifikowana i zaangażowana kadra, nowoczesna infrastruktura i wyposażenie badawcze i technologiczne, jakość realizacji programów badawczych i skuteczność aplikacyjna opracowanych, innowacyjnych rozwiązań, sprawność organizacyjna oraz bezpieczeństwo finansowe. Wszystkie te elementy w odniesieniu do poszczególnych komórek działalności podstawowej Instytutu staraliśmy się przybliżyć Państwu na kartach tego Biuletynu. INSTYTUT TECHNOLOGII EKSPLOATACJI – PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY W RADOMIU 3 25 lat tradycji i doświadczeń... Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy (ITeE – PIB) w Radomiu jest jednostką państwową prowadzącą, jako przedmiot podstawowej działalności statutowej, badania naukowe oraz prace rozwojowe i wdrożeniowe w zakresie zaawansowanych technologii z obszarów: budowy i eksploatacji maszyn, inżynierii materiałowej, ochrony środowiska, inżynierii systemów, metodologii badań naukowych, a także teorii i praktyki transformacji wiedzy oraz transferu innowacji do zastosowań gospodarczych. zasługuje wyposażenie Zakładu Inżynierii Powierzchni, Zakładu Tribologii oraz Zakładu Technologii Proekologicznych. Wykorzystywana w laboratoriach tych zakładów aparatura badawcza plasuje je wśród najlepiej wyposażonych laboratoriów badawczych w Europie. Baza infrastrukturalna i naukowa Instytut został powołany decyzją Rady Ministrów nr 31/86 z dnia 15 marca 1986 r. i początkowo funkcjonował jako Międzyresortowe Centrum Naukowe Eksploatacji Majątku Trwałego (MCNEMT), a w 1994 r. został przekształcony w Instytut Technologii Eksploatacji. 2 listopada 2004 r. Instytut Technologii Eksploatacji, jako trzeci w Polsce, uzyskał status Państwowego Instytutu Badawczego. W latach 90. na szeroką skalę realizowana była działalność inwestycyjna, skoncentrowana kolejno na budowie: kompleksu laboratoriów dla zakładów badawczych – Tribologii, Mechatroniki, Systemów Sterowania oraz Inżynierii Systemów i Ekologii (1990). Następnie zbudowane zostało zaplecze badawcze i laboratoryjne Zakładu Technologii Warstwy Wierzchniej oraz budynek Zakładu Doświadczalnego (1992), a w ciągu kilku kolejnych lat – lokalowe zaplecze dydaktyczno-naukowe Ośrodka Kształcenia i Doskonalenia Kadr (1996), Zakładu Technologii Informatycznych (1997) oraz budynek Organizacji Badań Naukowych (1999). Z początkiem 2011 roku rozpoczęto kolejne inwestycje budowlane związane z rozwojem bazy laboratoryjnej Instytutu, a największą pod względem zakresu i wartości jest rozbudowa i modernizacja laboratoriów Zakładu Technologii Proekologicznych. Równolegle z inwestycjami budowlanymi w Instytucie prowadzone były przedsięwzięcia w zakresie inwestycji aparaturowych, w efekcie których laboratoria naukowe ITeE – PIB w wiodących obszarach aktywności są obecnie wyposażone w aparaturę badawczą i urządzenia technologiczne odpowiadające najwyższym standardom. Na szczególne wyróżnienie Uczestnicy Plenarnego Posiedzenia KBM w Instytucie, 12.05.2006 r. 4 Złoty medal MTP z rąk Prezesa dr. Andrzeja Byrta odbiera mgr inż. Jan Wiejak, Poznań, 15.06.2011 Konsekwentnie prowadzona polityka inwestycyjna umożliwiła stworzenie, praktycznie od podstaw, obecnej infrastruktury Instytutu i zgodnie z celem przyjętej przez kierownictwo strategii rozwoju powstał nowoczesny, spełniający standardy europejskie, technologiczny instytut badawczy. Działalność badawczo-rozwojowa Instytut ma ogromne, unikalne w skali kraju, doświadczenie w realizacji strategicznych programów badawczych dotyczących innowacyjności i zaawansowanych technologii produktowych i procesowych. Pierwszym tego rodzaju przedsięwzięciem w skali ogólnopolskiej był Centralny Program Badawczo-Rozwojowy CPBR 13.2. pn. „Doskonalenie eksploatacji środków trwałych”, którego Instytut był koordynatorem w latach 1986–1989. Kontynuacją tego programu był realizowany w latach 1989–1990 Resortowy Program Badawczo-Rozwojowy RPBR 15. pn. „Racjonalizacja eksploatacji środków trwałych w przemyśle”. Równolegle w latach 1987–1992 Instytut realizował zamówienie rządowe na wykonanie zadań z zakresu nauki i techniki pn. „Aparatura diagnostyczna i urządzenia technologiczno-naprawcze. Uruchomienie Ośrodka Doskonalenia Kadr Eksploatacyjnych”. W kolejnych latach zrealizowano ponad 120 grantów, blisko 30 projektów badawczych zamawianych oraz zakończono wdrożeniem około 80 projektów celowych, wykonano również wiele prac na bezpośrednie zlecenie jednostek gospodarczych oraz organów administracji państwowej. Wśród nich należy podkreślić szczególną rangę rządowego Programu Wieloletniego PW-004 pn. „Doskonalenie systemów rozwoju innowacyjności w produkcji i eksploatacji w latach 2004–2008” realizowanego przez ITeE – PIB we współudziale blisko stu wiodących krajowych ośrodków naukowych, przedsiębiorstw oraz instytucji otoczenia biznesu. W 2011 roku zakończono realizację projektu „Zaawansowane technologie przemysłowe i ekologiczne dla zrównowa- INSTYTUT TECHNOLOGII EKSPLOATACJI – PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY W RADOMIU żonego rozwoju” stanowiącego ogólnopolski foresight technologiczny w obszarze technologii wspomagających zrównoważony rozwój oraz kształcenia kadr na potrzeby generowania i wykorzystania zaawansowanych technologii. Wśród obecnie podjętych prac kluczowe znaczenie posiada Program Strategiczny pn. „Innowacyjne systemy wspomagania technicznego zrównoważonego rozwoju gospodarki” realizowany przez Instytut w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Wysoki poziom wiedzy fachowej i umiejętności kadry naukowej Instytutu, nowoczesność bazy laboratoryjnej i doświadczalnej, prawidłowość zasad organizacji oraz wysoką skuteczność zarządzania potwierdzają certyfikaty: Polskiego Centrum Akredytacji – dla Laboratorium Badań Płynów Eksploatacyjnych, Laboratorium Ochrony Środowiska przed Skutkami Motoryzacji, Laboratorium Badań Tribologicznych – w zakresie metod badawczych i zaawansowanych technologii, niemieckiego TÜV NORD CERT – w zakresie systemu zarządzania jakością w obszarze działalności doświadczalno-technologicznej, wydawniczej, kształcenia i doskonalenia kadr oraz działalności innowacyjnej, a także certyfikat Ministerstwa Gospodarki i Pracy (standaryzacja Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości oraz Krajowego Systemu Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw) w obszarze usług proinnowacyjnych i kształcenia. W ciągu 25 lat funkcjonowania Instytut Technologii Eksploatacji przekształcił się z początkującego ośrodka badawczo-rozwojowego w nowoczesny instytut badawczy o uznanej pozycji zarówno w krajowym środowisku naukowym, jak i na arenie międzynarodowej, czego dowodem jest m.in. przynależność do najwyższej kategorii jednostek naukowych osiągana w kolejnych ocenach parametrycznych przeprowadzanych Obchody jubileuszu 20-lecia Instytutu – podziękowania dla prof. dr. hab. inż. Bolesława Wojciechowicza przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, liczne nagrody i wyróżnienia za opracowane w Instytucie rozwiązania innowacyjne oraz współpraca z wieloma jednostkami naukowymi i gospodarczymi w kraju i za granicą. Strategia dalszego rozwoju Instytutu jest ciągle dostosowywana do aktualnej sytuacji gospodarczej kraju i polityki Unii Europejskiej, jak również do prognozowanych, światowych trendów dotyczących transferu innowacji do zastosowań praktycznych, szczególnie w obszarze budowy i eksploatacji maszyn oraz inżynierii materiałowej. Obecna renoma Instytutu w krajowym i międzynarodowym środowisku naukowym oraz zaufanie dotychczasowych partnerów i kontrahentów to efekt ogromnej determinacji, zaangażowania i umiejętności kadry Instytutu oraz głębokiego przekonania kierownictwa, że konsekwentnie i profesjonalnie prowadzone działania umożliwiają realizację nawet najbardziej ambitnych celów. Wręczenie nagrody Premiera RP autorom systemu do automatycznej kontroli jakości wyrobów w przemyśle, Warszawa, 28.03.2011. Od lewej: mgr inż. Krzysztof Kuźmicki, FŁT Kraśnik; mgr inż. Piotr Czajka, ITeE – PIB; inż. Henryk Łomża, FŁT Kraśnik; dr inż. Andrzej Zbrowski, ITeE – PIB; dr inż. Tomasz Giesko, ITeE – PIB; Premier RP Donald Tusk; mgr inż. Mariusz Mrzygłód, Politechnika Wrocławska; prof. dr hab. inż. Adam Mazurkiewicz (przewodniczący zespołu), ITeE – PIB; dr inż. Jacek Reiner, Politechnika Wrocławska; prof. dr hab. inż. Edward Chlebus, Politechnika Wrocławska INSTYTUT TECHNOLOGII EKSPLOATACJI – PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY W RADOMIU 5 Profil Instytutu i kierunki naukowo-badawcze W obecny najbardziej intensywny etap trwającego od wielu lat procesu reformowania nauki w Polsce, obchodzący jubileusz 25-lecia Instytut Technologii Eksploatacji wchodzi z ugruntowaną pozycją, wyrażającą się jedynym wśród technicznych instytutów badawczych statusem Państwowego Instytutu Badawczego. Na tę pozycję złożyły się: zgromadzony potencjał kadrowy i techniczny, dorobek twórczy i utylitarny, a przede wszystkim ukształtowana formuła i obszar działalności dające Instytutowi trwałe i znaczące miejsce na naukowo-badawczej mapie Polski. Głównym, statutowym obszarem badawczym Instytutu jest prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych w dyscyplinach: budowa i eksploatacja maszyn, inżynieria materiałowa oraz technologie wytwarzania, obejmując następujące kierunki badań: – modelowanie mechanizmów i struktur transformacji wiedzy i transferu technologii do gospodarki, metodyki badań empirycznych, prognozowanie rozwoju mechanizmów i struktur innowacyjnych, – inżynieria systemów, tribologia, inżynieria warstwy wierzchniej, płyny eksploatacyjne, diagnostyka, mechatronika, biomechatronika, metrologia, informatyka oraz ustawiczna edukacja zawodowa, – innowacyjność produktów oraz procesów wytwarzania i eksploatacji, w szczególności: metody optymalizacji procesów produkcyjnych i eksploatacyjnych, systemy sterowania obiektów technicznych, systemy komputerowego wspomagania procesów technologicznych i decyzyjnych, metody i urządzenia do badań materiałów i systemów technicznych, technologie warstwy wierzchniej, technologie płynów eksploatacyjnych, technologie materiałów kompozytowych, – systemy racjonalizacji wykorzystywania zasobów materiałowych i energetycznych w procesach wytwarzania i eksploatacji, w tym: technologie utylizacji materiałów eksploatacyjnych, recykling oraz technologie odnawialnych źródeł energii, – organizacyjno-techniczne systemy przeciwdziałania zagrożeniom technicznym, w tym ukierunkowane na zapobieganie i usuwanie skutków katastrof technicznych, – ochrona środowiska, w szczególności systemy monitoringu oraz technologie zmniejszania zagrożeń i usuwania skażeń ekologicznych wynikających z eksploatacji urządzeń technicznych, – prace standaryzacyjne i prenormatywne w zakresie produktów, procesów i bezpieczeństwa technicznego, – metody i urządzenia do wspomagania systemów jakości w procesach wytwarzania i eksploatacji, – systemy ustawicznej edukacji zawodowej, – doskonalenie metod badań naukowych i prac rozwojowych. 6 Unikatowość formuły Instytutu przejawia się w odbiegającym od krajowego standardu jednostek badawczych ukierunkowanych na rozwiązania aplikacyjne niebranżowym profilu merytorycznym. Podejmując kompleksowo zagadnienia innowacyjności w zakresie wspomagania procesów wytwarzania i eksploatacji, rozwiązywane są problemy systemowe, techniczne oraz edukacyjne procesów zrównoważonego rozwoju różnych obszarów gospodarki. Umożliwia to interdyscyplinarność naukowego, jak i technicznego podejścia skutkująca uzyskiwaniem rozwiązań adresowanych, które mogą być wszakże multiplikatywnie aplikowane poprzez przystosowywanie do danych warunków użytkowania. Podejście to ma szczególne znaczenie w przypadku wdrożeń w jednostkach o charakterze MSP nieposiadających własnego zaplecza badawczego. Efekty naukowe w postaci stopni i tytułów naukowych, publikacji, aktywność w gremiach naukowych krajowych i zagranicznych, a także znaczenie gospodarcze wdrożonych rozwiązań technicznych były podstawą uzyskania przez Instytut najwyższej kategorii (A) w dokonanej we wrześniu 2010 r. przez MNiSW ocenie jednostek naukowych, podobnie jak w kilku ostatnich ocenach parametrycznych. Dorobek ten oraz konkurencyjność oferty badawczej umożliwiły pozyskanie na drodze konkursowej, wśród nielicznej grupy kilkunastu beneficjentów (uczelni, instytutów badawczych, instytutów PAN) finansowania ze środków strukturalnych UE dwóch dużych w skali ogólnopolskiej, projektów Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka: Projektu Strategicznego pn. „Innowacyjne systemy wspomagania technicznego zrównoważonego rozwoju gospodarki” oraz Projektu Inwestycyjnego „Zintegrowane laboratoria zrównoważonych technologii eksploatacji”. Instytut uzyskał także znaczące środki na rozwój doposażenia w nowoczesną aparaturę z Funduszu Nauki i Technologii Polskiej. Te bardzo prestiżowe i będące bardzo silnym wsparciem finansowym projekty, a także najwyższa kategoria Instytutu oraz status Państwowego Instytutu Badawczego, pozwalają na optymistyczne prognozy dotyczące jego przyszłości w toczącym się procesie reformy nauki, która ma na celu wyłonienie i wzmacnianie jednostek najbardziej konkurencyjnych nie tylko w skali kraju, ale i na forum międzynarodowym. Zastępca Dyrektora ds. Naukowo-Badawczych Prof. dr hab. inż. Marian Szczerek [email protected] INSTYTUT TECHNOLOGII EKSPLOATACJI – PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY W RADOMIU Potencjał Instytutu Instytut Technologii Eksploatacji – PIB dysponuje wysoko wykwalifikowaną kadrą (blisko 250 pracowników), z czego ponad 60% stanowią pracownicy naukowi i badawczo-techniczni, w tym samodzielni pracownicy ze stopniami i tytułami naukowymi. Samodzielna kadra naukowa Instytutu ma uznaną pozycję w Polsce i za granicą. Pracownicy Instytutu pełnią odpowiedzialne wybieralne funkcje w komitetach PAN, towarzystwach naukowych i komitetach redakcyjnych czasopism krajowych i międzynarodowych, pracują w zespołach ekspertów Unii Europejskiej opiniujących projekty naukowo-badawcze, w strategicznych programach unijnych, w tym w programach ramowych UE. Efektywność realizacji działań i wysoki poziom rozwiązań technicznych możliwe są dzięki wykorzystaniu znakomitej infrastruktury, a także aparatury badawczej i urządzeń technologicznych odpowiadających w wiodących obszarach aktywności Instytutu światowemu poziomowi. Aparatura badawcza wykorzystywana w Instytucie jest porównywalna z najlepiej wyposażonymi laboratoriami badawczymi w Europie. ITeE – PIB posiada specjalistyczne laboratoria i zakłady doświadczalne akredytowane przez Polskie Centrum Akredytacji. wacji, w tym dwa złote medale Międzynarodowych Targów Poznańskich za mikrofalowy reaktor do hydrotermalnej syntezy nanoproszków (2011 r.) oraz urządzenie do automatycznej optycznej inspekcji (2009 r.). Publikacje liczba 250 200 150 100 50 0 2006 2008 2010 Patenty i zgłoszenia patentowe liczba 50 40 30 Badania 20 liczba 10 100 0 2006 80 2008 Patenty 60 2010 Zgłoszenia 40 Bilans ekonomiczny 20 Instytut posiada stabilną sytuację finansową. Działalność finansowana jest przede wszystkim w ramach projektów badawczych oraz bezpośrednich zleceń z gospodarki. 0 2006 Projekty rozwojowe 2008 Granty naukowe 2010 Programy stategiczne i międzynarodowe Kadra naukowa Instytutu upowszechnia i popularyzuje wyniki prac naukowo-badawczych poprzez: patenty, publikacje wydawane w kraju i za granicą (rocznie ponad 200 artykułów naukowych, w tym około 40 w czasopismach zagranicznych oraz 20 opracowań monograficznych), referaty wygłaszane na konferencjach krajowych i międzynarodowych oraz seminariach, udział w wystawach prezentujących osiągnięcia badawcze i naukowe, a także poprzez działalność wydawniczą Instytutu, ponad 300 tytułów monografii naukowych rocznie oraz redagowanie 11 czasopism naukowych. Zaangażowanie kadry Instytutu w rozwiązywanie problemów krajowego przemysłu wyraża się w realizacji projektów wspierających transfer rozwiązań technicznych do przedsiębiorstw oraz bezpośredniej współpracy w zakresie aplikacji rozwiązań innowacyjnych. Dorobek wynalazczy i innowacyjny Instytutu jest wyróżniany na światowych i międzynarodowych wystawach. W ostatnich 5 latach urządzenia i technologie opracowane w Instytucie zdobyły około 50 medali (w tym 26 złotych) na międzynarodowych targach i wystawach inno- Programy międzynarodowe 6% Zlecenia z gospodarki 17% Krajowe projekty badawcze 77% Przychody instytutu INSTYTUT TECHNOLOGII EKSPLOATACJI – PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY W RADOMIU mln PLN 40 30 20 10 0 2010 2011* *planowany przychód 7 Badania naukowe Zakład Inżynierii Powierzchni Głównym kierunkiem działalności Zakładu jest realizacja zadań naukowych i aplikacyjnych z zakresu inżynierii powierzchni, ze szczególnym uwzględnieniem procesów zwiększenia trwałości narzędzi i elementów maszyn metodami plazmowo-chemicznymi. Efektem prowadzonych prac badawczo-wdrożeniowych z zakresu inżynierii powierzchni są zaawansowane technologie obróbki powierzchniowej pozwalające modyfikować warstwę wierzchnią materiału w celu nadania jej pożądanych właściwości funkcjonalnych i eksploatacyjnych. Prowadzone w tym zakresie działania obejmują szeroki zakres prac technologicznych: – projektowanie nowych rozwiązań materiałowych warstw i powłok ze szczególnym uwzględnieniem warstw hybrydowych, powłok złożonych (kompozytowych, wieloskładnikowych, wielowarstwowych) oraz powłok o strukturze nanometrycznej, – opracowywanie technologii wytwarzania warstw i powłok o przeznaczeniu użytkowym z wykorzystaniem nowoczesnych metod obróbki cieplno-chemicznej oraz metod obróbki powierzchniowej, – analizę procesów wytwarzania materiałów powłok z udziałem plazmy ze szczególnym uwzględnieniem procesów azotowa- nia jarzeniowego, rozpylania magnetronowego, odparowania łukowego i odparowania wiązką elektronową, – badania materiałowe cienkich warstw i powłok ze szczególnym uwzględnieniem właściwości mechanicznych i przeciwzużyciowych, – opracowywanie technologii usuwania powłok PVD z powierzchni narzędzi, elementów maszyn i elementów konstrukcyjnych, – konstruowanie i budowa źródeł plazmy, systemów sterowania, wyposażenia pomocniczego oraz kompletnych urządzeń technologicznych do realizacji procesów obróbki powierzchniowej, w tym również do realizacji procesów obróbki hybrydowej. Kierownik: dr hab. inż. Jerzy Smolik, prof. ITeE – PIB [email protected] Urządzenie do mycia próżniowego Urządzenie wielofunkcyjne do realizacji hybrydowych technologii obróbki powierzchniowej Technologia wytwarzania warstw hybrydowych 8 INSTYTUT TECHNOLOGII EKSPLOATACJI – PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY W RADOMIU Zakład Tribologii Działalność Zakładu Tribologii obejmuje problematykę tarcia, zużycia i smarowania elementów maszyn i narzędzi ze szczególnym uwzględnieniem metod i urządzeń badawczych. Podstawowymi kierunkami prac naukowych są: – badania zjawisk tarcia i procesów zużywania w skali makro-, mikro- i nanowymiarowej, – rozwój metod poprawy charakterystyk tribologicznych elementów maszyn i urzadzeń, – rozwój systemów oceny właściwości tribologicznych materiałów konstrukcyjnych i środków smarowych, – opracowywanie aparatury badawczej i testowej do badań tribologicznych. W strukturze Zakładu znajdują się wyposażone na światowym poziomie Laboratorium Badań Tribologicznych oraz Pracownie Mikroskopii Skaningowej i Metrologii, akredytowane przez Polskie Centrum Akredytacji. Zakład współpracuje z wieloma uczelniami i instytutami naukowo-badawczymi w kraju i za granicą, m.in. z Politechnikami: Krakowską, Łódzką, Rzeszowską, Radomską, Wrocławską, Poznańską, Uniwersytetem Łódzkim, Warmińsko-Mazurskim, Uniwersytetem w Monterrey w Meksyku, Instytutem Supertwardych Materia- łów w Kijowie, Berlińskim Instytutem Badań Materiałowych BAM, Centrum Tribologicznym w Neustadt w Austrii. Aparatura naukowo-badawcza opracowana w Zakładzie i produkowana w Instytucie stanowi wyposażenie wielu krajowych uczelni technicznych, licznych Instytutów badawczych oraz placówek PAN, a także laboratoriów przemysłowych. Stanowi również przedmiot eksportu (Chiny, Izrael, Meksyk, Niemcy, USA, Węgry, Wietnam, Rosja, Korea Południowa, Chorwacja, Czechy). Kierownik: dr inż. Witold Piekoszewski [email protected] Stanowisko badawcze T-25 do badań tarcia i zużycia w niskich temperaturach Urządzenie T-26 do badań tarciowych właściwości eksploatacyjnych materiałów konstrukcyjnych w próżni Laboratorium Badań Tribologicznych INSTYTUT TECHNOLOGII EKSPLOATACJI – PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY W RADOMIU 9 Zakład Systemów Sterowania Prace Zakładu ukierunkowane są głównie na projektowanie i wykonywanie: – systemów mikroprocesorowych, w tym systemów ścisłego czasu rzeczywistego, – specjalizowanych urządzeń elektronicznych z obszaru układów sterowania i zasilania źródeł plazmy oraz innych układów energoelektronicznych dla urządzeń plazmowo-próżniowych, takich jak: generatory dużej mocy częstotliwości radiowych oraz generatory dużej mocy przebiegów impulsowych, – systemów sterowania procesami technologicznymi, w szczególności procesami plazmowo-próżniowymi, – systemów sterowania urządzeniami badawczymi i testującymi. Wyposażenie Zakładu stanowią: – narzędzia z zakresu inżynierii programowania oraz techniki mikroprocesorowej, w tym procesorów sygnałowych DSP i układów FPGA, – laboratorium montażu powierzchniowego, – zestaw urządzeń do pomiarów przebiegów dużej mocy, – narzędzia programowe do identyfikacji, modelowania i symulacji układów sterowania, – narzędzia programowe typu SCADA, HMI, – laboratorium badań urządzeń na znak CE. Kierownik: dr inż. Andrzej Majcher [email protected] Uniwersalny sterownik układów sterowania urządzeń plazmowych Mikrofalowy reaktor do hydrotermalnej syntezy nanoproszków Zestaw do wieloźródłowego rozpylania magnetronowego 10 INSTYTUT TECHNOLOGII EKSPLOATACJI – PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY W RADOMIU Zakład Technologii Informatycznych Głównym kierunkiem działalności Zakładu jest realizacja zadań badawczych z zakresu informatyki stosowanej, automatyki i aparatury badawczej. Prace Zespołu ukierunkowane są na integrację sieciowych i mobilnych technologii informatycznych z systemami sterowania wykorzystującymi sterowniki PLC oraz systemami pomiarowymi o różnej architekturze. Tematyka prac dotyczy również zagadnień analitycznych, inżynierii systemów, inżynierii wiedzy oraz modelowania matematycznego i heurystycznego. Egzemplifikacje prowadzonych prac obejmują: – lokalne i internetowe bazy danych oraz bazy wiedzy, – portale, wortale oraz platformy internetowe z wykorzystaniem najnowocześniejszych technologii informatycznych, – unikatowe rozwiązania z zakresu specjalizowanej aparatury badawczej, w szczególności komory klimatyczne, komory do badań emisji związków lotnych oraz komory do badań środowiskowych, – innowacyjne systemy sterowania procesami technologicznymi, – systemy informatyczne dedykowane do monitorowania i diagnozowania stanu obiektów technicznych oraz procesów technologicznych, – oryginalne modele algorytmiczne opracowane z użyciem metod numerycznych, metod sztucznej inteligencji, symulacji komputerowych oraz inżynierii wiedzy. W swoich pracach Zespół wykorzystuje do implementacji systemów informatycznych języki proceduralne i obiektowe (C, C++, C#, Delphi, Lisp, Java, Visual Basic), języki skryptowe PHP, JavaScript, języki strukturalne, języki deklaratywne oraz języki dziedzinowe. Do budowy baz danych używane są takie standardy jak: Oracle, MySql, Postgress, FireBird, Access, DBASE, PARADOX. Do wykonywania obliczeń naukowych i inżynierskich, tworzenia symulacji, rozwiązywania zagadnień optymalizacyjnych i prognostycznych wykorzystywane są pakiety MatLab i Simulink. Algorytmy dla zaawansowanych systemów sterowania oraz unikatowej aparatury badawczej wykonywane są z użyciem LabView, VHDL oraz specjalizowanego oprogramowania dostarczanego przez producentów sterowników PLC. Kierownik: dr inż. Jerzy Dobrodziej [email protected] Platforma informatyczna wspomagająca transfer wyników badań do praktyki gospodarczej w ramach Programu Strategicznego Urządzenie do rozwarstwiania gaśniczych węży tłocznych ZA 1000 Baza danych projektu Model Ekoefektywności Technologii Zrównoważonego Rozwoju System sterowania procesami azotowania gazowego INSTYTUT TECHNOLOGII EKSPLOATACJI – PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY W RADOMIU 11 Zakład Mechatroniki Multidyscyplinarna działalność naukowo-badawcza Zakładu obejmuje opracowania koncepcyjne i praktyczne aplikacje zaawansowanych rozwiązań z zakresu technologii mechatronicznych w systemach wspomagających procesy wytwarzania i eksploatacji, aparaturze badawczej i testowej oraz sprzęcie medycznym. Główne kierunki prowadzonych prac badawczych: – zaawansowane metody i systemy wieloparametrycznej kontroli jakości w przemyśle z wykorzystaniem technologii opto-mechatronicznych, – hybrydowe systemy monitorowania procesów technologicznych z wykorzystaniem optycznej inspekcji i termowizji, – aparatura badawczo-pomiarowa na potrzeby nauki i przemysłu, – systemy mechatroniczne do rehabilitacji ruchowej. Dynamicznie rozwijające się Laboratorium Mechatroniki jest wyposażone w zaawansowane stanowiska badawcze, wysokiej jakości aparaturę i sprzęt do realizacji podejmowanych projektów badawczych. Kierownik: dr inż. Tomasz Giesko [email protected] System optycznej inspekcji do kontroli jakości elementów łożysk tocznych w linii produkcyjnej System monitorowania pękania Profilometr laserowy 3D–XY 12 INSTYTUT TECHNOLOGII EKSPLOATACJI – PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY W RADOMIU Zakład Technologii Proekologicznych Kluczowym kierunkiem prac realizowanych w Zakładzie Technologii Proekologicznych jest opracowywanie i doskonalenie innowacyjnych technologii przemysłowych, pozwalających na obniżenie materiało- i energochłonności procesów wytwarzania, przy jednoczesnym racjonalnym zagospodarowaniu powstających odpadów mogących stanowić zagrożenie dla środowiska naturalnego. Prace badawczo-rozwojowe koncentrują się na: systemach ograniczania ekologicznej uciążliwości procesów wytwarzania i eksploatacji, technologiach zagospodarowania i przetwarzania odpadów przy wykorzystaniu procesów biotechnologicznych i membranowych, wytwarzaniu i stosowaniu ekologicznych nośników energii, regeneracji maszyn za pomocą kompozytów polimerowych, a także energetycznym wykorzystaniu odpadowych materiałów eksploatacyjnych jako paliw zastępczych. Ponadto Zakład Technologii Proekologicznych specjalizuje się w opracowywaniu ekologicznych płynów eksploatacyjnych i smarów plastycznych na bazie biodegradowalnych surowców pochodzących ze źródeł odnawialnych oraz badaniu przebiegu i skutków procesów korozyjnych powodujących poważne uszkodzenia elementów konstrukcyjnych urządzeń energetycznych wysokich mocy. Prace badawczo-rozwojowe realizowane w ZTP obejmują analizy laboratoryjne prowadzone za pomocą specjalistycznej aparatury analitycznej do badań spektralnych i chromatograficznych, a także do badania właściwości fizykochemicznych płynów eksploatacyjnych. W zakładzie powstaje wiele innowacyjnych rozwiązań ukierunkowanych na opracowywanie specjalistycznych urządzeń technicznych, które czynią procesy produkcyjne przyjaznymi i bezpiecznymi dla środowiska naturalnego. Powstające innowacyjne urządzenia pozwalają na ograniczenie ilości generowanych odpadów poprzez pielęgnację i recykling płynów eksploatacyjnych, takich jak: ciecze obróbkowe, oleje maszynowe, sprężarkowe i hydrauliczne, a także płyny niskokrzepnące. Zakład Technologii Proekologicznych współpracuje w tym zakresie z wieloma krajowymi ośrodkami naukowymi, m.in. z Politechniką Warszawską, Politechniką Krakowską, Uniwersytetem Łódzkim, Uniwersytetem Warmińsko-Mazurskim, Instytutem Ciężkiej Syntezy Organicznej „Blachownia”, Instytutem Nafty i Gazu, a także licznymi przedsiębiorstwami branży maszynowej, transportowej oraz energetycznej, z którymi realizuje szereg prac badawczo-rozwojowych oraz wdrożeniowych. Wymiernym efektem tych prac są liczne opracowania naukowe, patenty i aplikacje przemysłowe. Kierownik: dr inż. Jarosław Molenda [email protected] Urządzenie membranowe do regeneracji wodnych płynów eksploatacyjnych Rentgenowski spektrometr fotoelektryczny (XPS) INSTYTUT TECHNOLOGII EKSPLOATACJI – PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY W RADOMIU 13 Wybrane urządzenia z katalogu rozwiązań innowacyjnych opracowanych w Instytucie Technologii Eksploatacji – PIB Urządzenie wieloźródłowe do realizacji hybrydowych technologii obróbki powierzchniowej System automatycznej optycznej inspekcji (AOI) Komora do badania karbonatyzacji betonu Komora zraszania do badania dachówek ceramicznych i cementowych 14 INSTYTUT TECHNOLOGII EKSPLOATACJI – PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY W RADOMIU Laserowy grubościomierz do włóknin Komora pomiarowa rentgenowskiego spektrometru fotoelektronowego (XPS) Stanowisko do badania trwałości i oznaczania twardości leżysk mebli Penetrometr laserowy Urządzenie do natryskiwania płynnych środków wiążących Stanowisko do badania tarcia cienkich powłok w skali mikro T-23 INSTYTUT TECHNOLOGII EKSPLOATACJI – PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY W RADOMIU 15 Zakład Strategii Innowacyjnych Zakład Strategii Innowacyjnych realizuje badania naukowe i prace rozwojowe w obszarze transferu technologii, rozwoju innowacyjności i przedsiębiorczości oraz zarządzania systemami innowacyjnymi. Szczegółowe obszary działalności obejmują: – systemy innowacji – mechanizmy i struktury transformacji wiedzy i transferu technologii, – trendy w obszarze transformacji wiedzy i transferu zaawansowanych technologii, – struktury wdrażania innowacji oraz metody badania ich efektywności, – projekty typu foresight prowadzone na poziomie narodowym, regionalnym, branżowym i korporacyjnym, – ewaluację strategicznych programów badawczych, – efektywność realizacji badań naukowych, prac rozwojowych i wdrożeniowych, – procedury komercjalizacji wyników badań naukowych. Zakład koordynował prace prowadzone w ramach Panelu Pola Badawczego „Zrównoważony Rozwój Polski” w Narodowym Programie Foresight „Polska 2020” oraz zrealizował projekt foresightu sektorowego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. „Zaawansowane technologie Wizyta przedstawicieli Instytutu w Chinach, Szanghaj, 24.11.2010 przemysłowe i ekologiczne dla zrównoważonego rozwoju kraju”. W wyniku realizacji projektu foresight wygenerowano przyszłościową tematykę badawczą w zakresie technicznego wspomagania zrównoważonego rozwoju stanowiącą bazę merytoryczną Programu Strategicznego „Innowacyjne systemy wspomagania technicznego zrównoważonego rozwoju gospodarki”, przyjętego do realizacji i współfinansowania z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. Obecnie Zakład uczestniczy m.in. w realizacji projektu rozwojowego„Opracowanie modelu oceny ekoefektywności technologii zrównoważonego rozwoju” oraz pakietu zadań badawczych w ramach Grupy Problemowej „Systemy transformacji wiedzy, transferu zaawansowanych technologii i komercjalizacji innowacyjnych rozwiązań dla zrównoważonej gospodarki” Programu Strategicznego. Kierownik: dr Beata Poteralska [email protected] Panel ekspercki w ramach projektu foresightu sektorowego „Zaawansowane technologie przemysłowe i ekologiczne dla zrównoważonego rozwoju kraju”, Łódź, 16.04.2010 Techniczne Wspomaganie zróWnoWażonego rozWoju Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Techniczne Wspomaganie zróWnoWażonego rozWoju KierunKi BadaWcze i apliKacyjne Redakcja naukowa Adam MAzuRkiewicz Zaawansowane 978-83-7204-993-3 Technologie Konferencja podsumowująca realizację projektu foresightu sektorowego „Zaawansowane technologie przemysłowe i ekologiczne dla zrównoważonego rozwoju kraju”, Kazimierz Dolny, 25.03.2011 16 INSTYTUT TECHNOLOGII EKSPLOATACJI – PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY W RADOMIU Zakład Badań Systemów Główny obszar działalności Zakładu obejmuje modelowanie systemów i procesów eksploatacyjnych i urządzeń technicznych. Realizowane są również prace badawcze dotyczące metod wspomagania badań eksperymentalnych prowadzonych w Instytucie zarówno w zakresie planowania eksperymentów, jak również analizy wyników pod kątem budowy modeli opisujących właściwości badanych obiektów. Zadania realizowane w Zakładzie obejmują następujące grupy tematyczne: – wspomaganie metodyczne badań eksperymentalnych, – modelowanie procesów, w szczególności w obszarze eksploatacji obiektów technicznych, – tworzenie systemów informacyjnych wspomagających procesy decyzyjne, – opracowywanie procedur oceny innowacyjności projektów, – badania modelowe dotyczące ekonomicznej oceny eksploatacji przedsiębiorstw, – analiza efektywności innowacyjnych przedsięwzięć gospodarczych, – analiza stanu oraz tendencji rozwoju innowacyjności przemysłu. Kierownik: dr inż. Magdalena Trzos [email protected] Zakład Technik Włókienniczych Zakład Technik Włókienniczych w Łodzi realizuje prace naukowo-badawcze, szczególnie w obszarze innowacyjnych technik wytwórczych obejmujące: – pozyskiwanie włókien z roślin łykowych, – konsolidację niekonwencjonalnych wyrobów włókienniczych i włóknistych, – nowe włókniste wyroby kompozytowe przeznaczone na potrzeby agrotechniki, ekohydrologii i budownictwa, – diagnozowanie i ocenę procesów wytwarzania wyrobów włókienniczych, – opracowanie i budowę nowej specjalistycznej aparatury testowo-pomiarowej według standardów europejskich, – budowę modelowych stanowisk badawczych, instalacji doświadczalnych, prototypów w obszarze technologii włókienniczych, – recykling tekstyliów i wyrobów tworzywowo-tekstylnych. Prowadzone prace mają charakter transdyscyplinarny i oparte są na szerokiej współpracy z jednostkami naukowymi okręgu łódzkiego. W ramach współpracy z przemysłem opracowywane i kompletowane są konkretne linie technologiczne na potrzeby wytwórcze. Kierownik: dr hab. inż. Jan Wojtysiak, prof. ITeE – PIB [email protected] Agregat do wytwarzania kompozytów tekstylnych System regulacji naprężania i ważenia wyrobów w produkcji tekstyliów INSTYTUT TECHNOLOGII EKSPLOATACJI – PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY W RADOMIU 17 Ośrodek Pedagogiki Pracy Innowacyjnej Gospodarki Strukturę Ośrodka Pedagogiki Pracy Innowacyjnej Gospodarki tworzą dwa Zakłady: Zakład Badań Edukacji Zawodowej i Zakład Kształcenia Ustawicznego. Ośrodek rozwiązuje teoretyczne i metodologiczne problemy budowy zintegrowanego wielopoziomowego systemu ustawicznej edukacji zawodowej, opracowuje diagnozy i ekspertyzy dla Ministerstwa Edukacji Narodowej, Ministerstwa Gospodarki, Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, a także instytucji międzynarodowych. Środowisko pracy, teoretyczne podstawy i projektowanie standardów kwalifikacji zawodowych. Badania były realizowane m.in. w ramach wielu programów badawczych: Phare 2000 (2003–2004), Programu Rozwoju Zasobów Ludzkich (2005–2008), Phare SIERRA APPLE (1997–1999), COST A11 (2001–2002), Jean Monnet (1998–2000), Inicjatywa Wspólnotowa EQUAL (2005–2008). Łącznie w projektach uczestniczyło ponad 10 tys. osób. Badania przeprowadzono w 2865 przedsiębiorstwach na prawie 10000 stanowisk pracy. Opracowano łącznie 253 standardy kwalifikacji zawodowych, wydanych w prawie 300 tysiącach egzemplarzy, co ułatwiło ich stosowanie w polityce zatrudnienia, edukacji zawodowej, polityce kadrowej przedsiębiorstw i ubezpieczeniach społecznych. W badaniach europejskich ram standardów kwalifikacji opracowano podstawy metodologiczne i prowadzono prace projektowe nad krajowymi ramami kwalifikacji. niki dla uczniów i nauczycieli) dla 185 zawodów, łącznie 3438 elektronicznych pakietów edukacyjnych. Jakość kształcenia i uznawanie kwalifikacji. Badania realizowane w ramach projektów: Phare SIERRA APPLE (1997–1999), COST A11 (2001–2002), Jean Monnet (1998–2000). Nowe technologie kształcenia to również nowe metody pomiaru jakości kształcenia zawodowego, walidacji, uznawalności kwalifikacji i nowe zarządzanie ustawiczną edukacją zawodową. Wdrożono system zarządzania jakością. W europejskiej przestrzeni badań i edukacji. Międzynarodowe i krajowe sieci w europejskiej przestrzeni badań i edukacji: Polska i Europejska Sieć Kształcenia Modułowego, Karta Porozumienia Organizacji Oświaty Dorosłych, European Network of Reference and Expertise Refernet, Network of the Associations of Educational Management, Educational Research Association, European Vocational Training Association (EVTA), European Association for the Education of Adults (EAEA), European Association of Institutes for Vocational Training (EVBB), International Society for Engineering Education (IGIP), International Vocational Education and Training Association (IVETA), Association for Career and Technical Education Research (ACTER). Publikacje i konferencje naukowe: Edukacja Ustawiczna Dorosłych – Polish Journal of Continuing Education. Od 1993 roku wydano 72 tomy, łącznie 69 350 egzemplarzy. Rejestrowane: The Central European Journal of Social Sciences and Humanities. Biblioteka Pedagogiki Pracy – monograficzna seria wydawnicza. Od 1987 r. wydano 238 tomów, łącznie 165 600 egzemplarzy; 15 monografii w językach obcych, w tym International Bibliography Continuing Vocational Education i UNESCO: Życie i uczenie się dla pomyślnej przyszłości: siła uczenia się dorosłych. Cykl 178 międzynarodowych i krajowych konferencji naukowych pedagogiki pracy. Portal internetowy www.pedagogikapracy.pl. Baza danych modułowych programów nauczania Teoretyczne podstawy kształcenia modułowego, innowacyjne programy, technologie kształcenia, poradniki kształcenia zawodowego, środki dydaktyczne. Badania realizowane w projektach: Banku Światowego TOR#9 (1993–1997), Phare UPET/IMPROVE (1997–2000), Phare CVT (2002–2004), Socrates Grundtvig 2 – MEA (2004–2005), Leonardo da Vinci – EMCET2 (2005–2007), RZL (2005–2008), MapCom (2009–2011). Powstały podstawy teoretyczne i metodologiczne projektowania, ewaluacji i wdrażania innowacyjnych, modułowych programów kształcenia. W badaniach uczestniczyło 5011 specjalistów z prawie 2000 instytucji i przedsiębiorstw. Powstały innowacyjne modułowe programy kształcenia zawodowego (2005–2008), nowe pakiety edukacyjne (podręcz- 18 Ośrodek oferuje współpracę w realizacji projektów krajowych i międzynarodowych w zakresie innowacyjnej ustawicznej edukacji zawodowej. Kierownik: dr hab. inż. Henryk Bednarczyk, prof. ITeE – PIB [email protected] INSTYTUT TECHNOLOGII EKSPLOATACJI – PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY W RADOMIU Zakład Badań Edukacji Zawodowej Zakład prowadzi działalność naukowo-badawczą, projektową oraz wdrożeniową w obszarze pedagogiki pracy z ukierunkowaniem na kształcenie zawodowe specjalistów zaawansowanych technologii na poziomie wyższym, średnim i zasadniczym. Profil działalności Zakładu obejmuje: rozwój metod badań pedagogiki pracy, w tym badania zawodoznawcze; badania porównawcze europejskich systemów edukacji zawodowej oraz implementacja instrumentów UE wspierających kształcenie formalne, pozaformalne i nieformalne; rozwój metod konstruowania, wdrażania i ewaluacji modułowych programów i technologii kształcenia; rozwój sieci naukowych oraz akredytacja instytucji i programów prowadzonych przez Polską Sieć Kształcenia Modułowego. W Zakładzie prowadzona jest również identyfikacja nowych obszarów problemowych pedagogiki pracy w kontekście wdrażania europejskich i polskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie. Aktualnie realizowane projekty to m.in. zadanie badawcze pt. „Innowacyjne programy i technologie ustawicznej edukacji wspierające transformację wiedzy i transfer zaawansowanych technologii” w ramach Programu Strategicznego„Innowacyjne systemy wspomagania technicznego zrównoważonego rozwoju gospodarki”, projekty Leonardo da Vinci„Globalizacja a możliwości – kształcenie zawodowe drogą do kariery międzynarodowej”, „System wsparcia uczenia się pozaformalnego i nieformalnego dla pracowników o niskich kwalifikacjach” i „Transfer map procesów i ich dostosowanie do potrzeb certyfikacji i kształcenia zawodowego w krajach partnerskich” oraz projekt GRUNDTVIG „Umiejętności ekonomiczne w edukacji”. Zakład prowadzi bazy danych i transfer wiedzy w ramach wortali: www.pedagogikapracy.pl, www.diagnozowaniekompetencji.pl, www.emcet.net, www.skillsup.eu, www.mapcom.pl Kierownik: dr inż. Krzysztof Symela [email protected] Zakład Kształcenia Ustawicznego Działalność naukowo-badawcza, metodyczna zakładu obejmuje prace w zakresie ustawicznej edukacji zawodowej, w tym badania nad teoretycznymi i metodologicznymi podstawami budowy wielopoziomowego systemu ustawicznej edukacji zawodowej – szczególnie dorosłych, rozwojem nowoczesnych technologii kształcenia i doskonalenia zawodowego, trendów rozwoju edukacji pracowników, zasobów ludzkich, kapitału intelektualnego w przedsiębiorstwach, rozwoju technologii kształcenia i doskonalenia zawodowego, systemów informatycznego wspomagania procesów uczenia się, e-learningu i wizualizacji, stosowania technologii informatycznych w ustawicznej edukacji zawodowej, organizacji i rozwoju krajowych i europejskich sieci innowacji i współpracy instytucji edukacyjnych, stowarzyszeń edukacji dorosłych, przedsiębiorstw. W Zakładzie zbudowano i wdrożono do praktyki Laboratorium innowacji (i-Lab) jako miejsce rozwoju kompetencji nauczycieli, trenerów i szkoleniowców kształcenia zawodowego. Zakład inicjuje współpracę i realizuje projekty krajowe i międzynarodowe o charakterze innowacyjnym: Inicjatywa Wspólnotowa EQUAL „Przedsiębiorczość w sieci – Internet szansą na wzrost konkurencyjności” , 11 instytucji krajowych, 400 mikroprzedsiębiorców, 2 Partnerstwa Ponadnarodowe instytucji z Niemiec, Włoch, Hiszpanii, Portugalii, Walii, Finlandii; projekty Leonardo da Vinci „Europejski Program Rozwoju Kompetencji dla Laboratoriów Innowacji” (i-lab), partnerzy z Anglii, Turcji, Rumunii i Grecji oraz „Vocational Support for People with Difficulties with Employment Access”, partnerzy z Austrii, Słowenii, Słowacji, Nagroda DIE EUROPA 2010, Adalbert Kitsche Stiftung oraz Europäischer Verband Beruflicher Bildungsträger (EVBB). Zespół realizujący projekt IW EQUAL „Przedsiębiorczość w sieci…” Grecji, Portugalii i Danii; zadanie badawcze pt. „System Rozwoju Zasobów Ludzkich – szkolenie i doskonalenie pracowników innowacyjnej gospodarki” w ramach Programu Strategicznego „Innowacyjne systemy wspomagania technicznego zrównoważonego rozwoju gospodarki”; Program Lifelong Learning „Wirtschaftsnahe Lernstrategien für LLL in der Region” (WiSaR), partnerzy z Austrii, Słowenii, Słowacji, Grecji. W 2010 roku projekt IW EQUAL „Przedsiębiorczość w sieci – Internet szansą na wzrost konkurencyjności” uzyskał nagrodę DIE EUROPA EVBB, Fundacji Dr. Adalberta Kitschego. INSTYTUT TECHNOLOGII EKSPLOATACJI – PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY W RADOMIU Kierownik: dr inż. Dorota Koprowska [email protected] 19 Zakład Doświadczalny Głównym kierunkiem działalności Zakładu Doświadczalnego jest realizacja prac projektowych, produkcyjnych i wdrożeniowych w zakresie prototypowych urządzeń mechanicznych i mechatronicznych, realizowanych w ramach badawczo-rozwojowej i aplikacyjnej misji Instytutu. Działalność wdrożeniowa jest ukierunkowana na automatyzację procesów technologicznych i eksploatacyjnych w przedsiębiorstwach przemysłowych. Tematyka realizowanych zadań dotyczy budowy nowych urządzeń wspomagających procesy wytwarzania, eksploatacji oraz modernizacji istniejących rozwiązań. Stałą i sukcesywnie rozszerzaną ofertą Zakładu jest nowoczesna, unikatowa aparatura naukowo-badawcza oraz kontrolno-pomiarowa do zastosowań laboratoryjnych i przemysłowych. Zakład Doświadczalny specjalizuje się w realizacji projektów nietypowych i dedykowanych, realizowanych jednostkowo lub małoseryjnie. Uzupełnieniem oferty Zakładu Doświadczalnego jest działalność w zakresie konstrukcji i wytwarzania specjalizowanych narzędzi produkcyjnych. Zadania Zakładu Doświadczalnego obejmują w szczególności: – projektowanie i wytwarzanie aparatury badawczej i kontrolno-pomiarowej, – konstruowanie i produkcję unikatowych urządzeń technologicznych, – wykonawstwo prototypowych urządzeń opracowywanych w zakładach naukowych Instytutu, – projektowanie i wykonawstwo specjalnego oprzyrządowania technologicznego. W ramach Zakładu funkcjonują Dział Projektowania i Dział Prototypów, a także laboratorium kontroli jakości wyposażone w wysokiej klasy współrzędnościową maszynę pomiarową. We wszystkich jednostkach organizacyjnych Zakładu prace projektowe i procesy wytwarzania przebiegają w oparciu o wdrożony System Jakości zgodny z normą ISO 9001, certyfikowany przez TÜV. Kierownik: dr inż. Andrzej Zbrowski [email protected] Linia do implementacji intelów RFID Mikroskop sił atomowych – model 3D Działo pneumatyczne 20 INSTYTUT TECHNOLOGII EKSPLOATACJI – PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY W RADOMIU Wydział Organizacji i Promocji W skład Wydziału Organizacji i Promocji wchodzą Działy: Organizacji, Promocji i Marketingu, Administracji, Inwestycji i Eksploatacji, Zaopatrzenia, a także Wydawnictwo Naukowe z Działem Redakcji i Działem Poligrafii. Kluczowym zadaniem Wydziału jest koordynacja działań organizacyjnych Instytutu, jak również inicjowanie, programowanie i prowadzenie działalności promocyjnej, marketingowej i wydawniczej. W ramach Wydziału mieści się również Ośrodek Innowacyjności prowadzący działania marketingowe w celu promowania i wdrażania wyników zrealizowanych prac badawczych, a także pozyskiwania dostawców i odbiorców innowacji oraz gotowych produktów innowacyjnych. Kierownik Wydziału i Wydawnictwa Naukowego: mgr Marcin Olifirowicz [email protected] Stoisko wystawiennicze na Międzynarodowych Targach Poznańskich Wydawnictwo Naukowe Przedmiotem działania Wydawnictwa Naukowego jest programowanie, opracowanie edytorskie, wydawnicze, druk i oprawa wydawnictw instytutowych oraz realizacja usług wydawniczych, w tym usług informatycznych i internetowych oraz upowszechnianie wyników badań naukowych Instytutu i krajowego środowiska naukowego budowy i eksploatacji maszyn. Wydawnictwo Naukowe publikuje z wykorzystaniem własnej drukarni ponad 400 tytułów rocznie (m.in. monografie, poradniki), specjalistyczne serie monograficzne: „Biblioteka Problemów Eksploatacji”, „Biblioteka Pedagogiki Pracy” oraz „Biblioteka Polskiej Nauki i Techniki”, a także 11 polskich czasopism naukowych. W latach 1988–2011 Wydawnictwo wydało ponad 6000 tytułów; łącznie ponad 17 mln egzemplarzy. Do najważniejszych zadań podjętych przez Wydawnictwo Naukowe należy współpraca wydawnicza z Ministerstwem Gospodarki (m.in. 7 edycji raportów o stanie polskiej gospodarki w jęz. polskim i angielskim), Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości (ponad 80 tytułów), Szkołą Główną Handlową (ponad 200 tytułów), Polską Akademią Nauk, Instytutem Pamięci Narodowej (ponad 110), Politechniką Poznańską, Politechniką Warszawską, Politechniką Śląską, Uniwersytetem Wrocławskim, Uniwersytetem Warszawskim, Uniwersytetem Jagiellońskim oraz wieloma innymi ośrodkami naukowo-badawczymi w kraju i za granicą. Naświetlarka płyt termicznych CtP Wydawnictwo Naukowe publikuje zarówno wyniki badań realizowanych w ramach programów krajowych i międzynarodowych, jak również podejmuje współpracę regionalną, prezentującą dorobek kulturalno-społeczny ziemi radomskiej. Dorobek Wydawnictwa Naukowego prezentowany jest na licznych wystawach, targach, konferencjach, kongresach, seminariach zarówno krajowych, jak i zagranicznych. Wydawnictwo wykonuje kompleksowe opracowania wydawnicze i usługi edytorskie: skład, łamanie, redakcję, korektę, projekty graficzne, tłumaczenia, montaż elektroniczny oraz naświetlanie płyt termicznych w technologii CtP – nowoczesnym systemie przygotowania publikacji do druku, druk offsetowy wielokolorowy, oprawę szytą, klejoną, twardą, laminowanie. Maszyna offsetowa firmy Heidelberg INSTYTUT TECHNOLOGII EKSPLOATACJI – PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY W RADOMIU 21 Program Strategiczny „Innowacyjne systemy wspomagania technicznego zrównoważonego rozwoju gospodarki”, którego kierownikiem jest prof. dr hab. inż. Adam Mazurkiewicz, realizowany jest przez Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka w okresie 01.01.2010–31.12.2014. Program stanowi naturalną kontynuację zrealizowanego w latach 2004–2008 Programu Wieloletniego pt. „Doskonalenie systemów rozwoju innowacyjności w produkcji i eksploatacji”, również koordynowanego przez ITeE – PIB. Bezpośrednim celem Programu Strategicznego są badania naukowe i prace rozwojowe, których wyniki stanowią podstawę opracowania praktycznych produktowych i procesowych rozwiązań innowacyjnych przygotowanych do wdrożeń gospodarczych w obszarze wytwarzania i eksploatacji obiektów technicznych oraz nowatorskich rozwiązań systemowych w obrębie transformacji wiedzy i transferu technologii, które przyczynią się do zwiększenia efektywności i skuteczności komercjalizacji uzyskanych efektów materialnych zarówno na rynku krajowym, jak i międzynarodowym. Program Strategiczny obejmuje 60 zadań badawczych realizowanych w ramach pięciu grup problemowych: I. Systemy transformacji wiedzy, transferu zaawansowanych technologii i komercjalizacji innowacyjnych rozwiązań. II. Zaawansowane technologie wspomagające procesy eksploatacji i wytwarzania obiektów technicznych. III. Aparatura badawcza i unikatowe urządzenia techniczne. IV. Systemy i metody racjonalizacji wykorzystania zasobów. V. Systemy diagnostyki i bezpiecznej eksploatacji obiektów technicznych. Realizowane w I grupie problemowej zadania badawcze mają na celu usprawnienie procesu wdrażania i komercjalizacji produktowych i procesowych rozwiązań innowacyjnych poprzez opracowanie nowatorskich i modelowych metod, procedur i systemów operacyjnych wspomagających zrównoważony rozwój gospodarki. 22 Zakres zadań badawczych objętych grupą II dotyczy zaawansowanych kompozycji warstw wierzchnich i technologii ich wytwarzania oraz systemów mechatronicznych, w tym systemów monitorowania i kontroli procesów i jakości produkcji. Realizowane zadania badawcze obejmują rozwój zaawansowanych technologii wspomagających procesy eksploatacji i wytwarzania obiektów technicznych, które przyczynią się do podwyższenia innowacyjności i wzrostu konkurencyjności krajowego przemysłu. Nadrzędnym celem zadań badawczych podjętych w grupie III jest podnoszenie poziomu innowacyjności i konkurencyjności przemysłu przez dostarczenie do praktycznego wdrożenia przełomowych urządzeń i zaawansowanej technologicznie aparatury, które w szczególności umożliwią monitorowanie procesów destrukcji materiałów i obiektów technicznych, optymalizację i diagnozowanie procesów technologicznych oraz ocenę jakości wyrobów jak i kontrolę parametrów ich produkcji. Zadania badawcze realizowane w obrębie grupy IV ukierunkowane są na zwiększenie innowacyjności i konkurencyjności gospodarki poprzez opracowanie i doskonalenie innowacyjnych technologii, które pozwolą na obniżenie materiało- i energochłonności procesów eksploatacji obiektów technicznych, przy jednoczesnym racjonalnym zagospodarowaniu powstających produktów odpadowych. Celem zadań badawczych realizowanych w ramach grupy problemowej V jest rozwój systemów zwiększających bezpieczeństwo techniczne i środowiskowe w procesach wytwarzania i eksploatacji maszyn i urządzeń odpowiadających obowiązującym standardom zrównoważonego rozwoju gospodarki. Dla wszystkich zadań badawczych Programu Strategicznego zdefiniowano szczegółowe cele naukowe obejmujące nowe metody, modele, nowoczesne metodyki badawcze, jak i aplikacyjne obejmujące zaawansowane produkty i materiały, prototypy urządzeń, modelowe technologie oraz nowatorskie systemy informatyczne, pomiarowe i sterowania. Realizacja zadań badawczych w ramach Programu prowadzona jest we współpracy z krajowymi i zagranicznymi jednostkami reprezentującymi sektor nauki i biznesu. Planowane rezultaty uz yskane w wyniku realizacji Programu Strategicznego obejmą ponad 300 rozwiązań produktowych i procesowych: innowacyjne urządzenia, aparaturę, technologie, materiały i systemy informatyczne, jak i rozwiązania systemowe dotyczące w szczególności metod, procedur i struktur organizacyjnych procesu transformacji wiedzy i transferu technologii do praktycznych zastosowań w gospodarce. www.programstrategiczny-poig.itee.radom.pl INSTYTUT TECHNOLOGII EKSPLOATACJI – PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY W RADOMIU Rozwój infrastruktury laboratoryjnej – Program Inwestycyjny POIG Instytut dysponuje nowoczesną infrastrukturą zarówno w odniesieniu do budynków, jak też wyposażenia laboratoryjnego, zwłaszcza w odniesieniu do aparatury badawczej oraz unikatowych maszyn technologicznych w obszarze technologii warstwy wierzchniej. ITeE – PIB posiada również znakomity potencjał rozwojowy w postaci w pełni uzbrojonego, uporządkowanego, kilkuhektarowego terenu przygotowanego pod długookresowe plany inwestycyjne. Realizacja założonych celów Instytutu spójnych z przyjętą przez rząd strategią polityki naukowej i rozwojowej państwa powoduje konieczność wzmocnienia inwestycyjnego tych spośród kierunków działalności ITeE – PIB, które wykazują duży potencjał rozwojowy i jednocześnie mają istotne znaczenie dla gospodarki narodowej. Dlatego też Instytut dynamicznie wdraża opracowane plany rozbudowy zasobów infrastrukturalnych oraz wzmocnienia bazy laboratoryjnej. Kluczowym projektem inwestycyjnym w bieżącym okresie jest współfinansowany w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Program Inwestycyjny pn. „Zintegrowane Laboratoria Zrównoważonych Technologii Eksploatacji”. Przedmiotem projektu jest rozwój unikatowych laboratoriów Instytutu poprzez modernizację oraz doposażenie w nowoczesną aparaturę i sprzęt analityczny dla uzyskania przez nie poziomu technicznego wiodących krajów Unii Europejskiej. W 2011 roku rozpoczęła się budowa kompleksu laboratoriów Zakładu Technologii Proekologicznych o powierzchni około 500 m2 obejmującego pracownie badań spektralnych, w tym rentgenowskiej spektroskopii fotoelektronowej, badań chromatograficznych, a także pracownię badań biotechnologicznych. Wartość inwestycji zrealizowanych w latach 2007–2011 mln 15 12 9 6 3 0 Sprzęt Inwestycje komputerowy budowlane i oprogramowanie Wyposażenie doświadczalne i poligraficzne Aparatura naukowo-badawcza Równocześnie trwają przygotowania projektu rozbudowy laboratoriów Zakładu Tribologii, Zakładu Mechatroniki oraz Zakładu Sterowania Systemów. Spektrofotometr IR z mikroskopem Inwestycja dotyczy następujących Laboratoriów: Badań Tribologicznych, Technologii Proekologicznych, Inżynierii Powierzchni, Mechatroniki oraz Systemów Sterowania, które wspólnie tworzą zespół Zintegrowanych Laboratoriów Zrównoważonych Technologii Eksploatacji. Rozbudowa infrastruktury laboratoriów badawczych pozwoli na poszerzenie zakresu realizowanych badań oraz zwiększenie możliwości świadczenia zleceń komercyjnych. www.programinwestycyjny-poig.itee.radom.pl Wymierny efekt podjętych działań inwestycyjnych stanowi zwiększenie możliwości Instytutu w zakresie kreowania innowacyjnych rozwiązań na potrzeby gospodarki narodowej, poprzez: – podniesienie poziomu badań naukowych i prac badawczo-rozwojowych ukierunkowanych na proekologiczne, energo- i materiałooszczędne technologie o zwiększonej odporności na zużywanie eksploatacyjne, rozwiązania konstrukcyjne i systemy sterowania umożliwiające zwiększenie bezpieczeństwa technicznego, – podniesienie atrakcyjności Instytutu jako partnera w międzynarodowych projektach badawczych w obszarze zrównoważonych technologii wytwarzania i eksploatacji. Realizacja projektów inwestycyjnych umożliwia Instytutowi umocnienie wypracowanej pozycji na arenie krajowej i międzynarodowej oraz zwiększenie konkurencyjności pośród jednostek naukowo-badawczych funkcjonujących w europejskiej przestrzeni badawczej. INSTYTUT TECHNOLOGII EKSPLOATACJI – PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY W RADOMIU 23 Instytut na arenie międzynarodowej Instytut prowadzi współpracę z kilkudziesięcioma instytucjami naukowo-badawczymi, edukacyjnymi i przemysłowymi z krajów europejskich i pozaeuropejskich. Współpraca realizowana jest przede wszystkim w ramach projektów międzynarodowych, umów eksportowych oraz udziału w pracach sieci i stowarzyszeń. Instytut zrealizował ponad 60 projektów w programach międzynarodowych, w tym m.in.: • finansowane z funduszy Unii Europejskiej: 5 i 6 Program Ramowy, Leonardo da Vinci, Socrates, EQUAL, PHARE: TESSA, SMART, SIERRA Apple, FIESTA, Jean Monnet, • Realizowane pod auspicjami Unii Europejskiej w ramach programu COST Akcje: 516, 532, A11, A17, A23 oraz programu EUREKA, –– SKILLSUP – „System wsparcia uczenia się pozaformalnego i nieformalnego dla pracowników o niskich kwalifikacjach”, • GRUNDTVIG, projekt: ELITE „Umiejętności ekonomiczne w edukacji”, • w ramach porozumienia o współpracy naukowej pomiędzy Polskim Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Niemiecką Fundacją Naukową – Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG) w dziedzinie inżynierii powierzchni: projekt„Matryce kuźnicze nowej generacji o zwiększonej trwałości eksploatacyjnej”, realizowany wspólnie z Institut für Umformtechnik und Umformmaschinen (IFUM), Hanower (Niemcy). Ponadto Instytut współpracuje między innymi z następującymi instytucjami: • Shanghai Advanced Research Institute of Chinese Academy of Sciences (Chiny) – w ramach umowy o współpracy naukowej w zakresie wspólnej realizacji badań i wymiany kadry, • Instytut Kształcenia Pedagogicznego i Oświaty Dorosłych Akademii Nauk Pedagogicznych (Ukraina) – na podstawie umowy o współpracy naukowej, • Universidad de Monterrey (Meksyk) – na podstawie umowy w zakresie badań tribologicznych, inżynierii powierzchni, rozwoju kadr naukowych, Seminarium „Nowoczesne technologie przemysłowe i ekologiczne”, Tel Aviv, Izrael, 02.11.2009 • realizowane przez kraje grupy G-7: Versailles Project on Advanced Materials and Standards VAMAS, • realizowane w ramach umów międzynarodowych z Ukrainą, Chinami i Niemcami. Obecnie w Instytucie realizowane są następujące międzynarodowe projekty: • LEONARDO DA VINCI, projekty: –– MAPCOM „Mapowanie kompetencji jako nowe narzędzie zarządzania wiedzą w przedsiębiorstwie”, –– GBL „Globalizacja a możliwości – kształcenie zawodowe drogą do kariery międzynarodowej”, –– EOF „Wsparcie dla osób poszukujących lub zmieniających zatrudnienie”, –– WISAR „Regionalne strategie kształcenia ustawicznego zorientowane na gospodarkę”, Uczestnicy delegacji Instytutu Technologii Eksploatacji – Państwowego Instytutu Badawczego i współpracujących przedsiębiorstw do Chin, Nankin, 23.11.2010 24 Tribologiczne warsztaty polsko-meksykańskie, 22.06.2011 • Association for International and Comparative Studies in Labour Law and Industrial Relations (Włochy) – na podstawie umowy o współpracy naukowej, • TriboSolution Corp. (Korea Płd.) – na podstawie umowy o udzieleniu wyłącznego przedstawicielstwa handlowego przez Instytut firmie TriboSolution Corp. na sprzedaż aparatury tribologicznej. Współpraca międzynarodowa Instytutu obejmuje także: • uczestnictwo pracowników naukowych Instytutu w pracach struktur i organizacji badawczych Unii Europejskiej (eksperci oceniający wnioski w Programach Ramowych Unii Europejskiej i programach Europejskiej Fundacji Nauki), • uczestnictwo pracowników naukowych w sieciach i stowarzyszeniach naukowych, m.in.: w ramach Wirtualnego Instytutu Tribologicznego (VTI), Europejskiej Sieci Danych i Ekspertyz (ReferNet) oraz Europejskiej Sieci Kształcenia Modułowego (ENMTP), • prowadzenie działalności edukacyjno-szkoleniowej, m.in.: organizacja i współorganizacja cyklicznych międzynarodowych konferencji i sympozjów, wizyt studyjnych, szkoleń. INSTYTUT TECHNOLOGII EKSPLOATACJI – PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY W RADOMIU Wydawnictwa Instytutu Biblioteka Problemów Eksploatacji Czasopisma Biblioteka Polskiej Nauki i Techniki Biblioteka Pedagogiki Pracy Inne wydawnictwa naukowe Wydawnictwa regionalne INSTYTUT TECHNOLOGII EKSPLOATACJI – PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY W RADOMIU 25 Medale, wyróżnienia, podziękowania 26 INSTYTUT TECHNOLOGII EKSPLOATACJI – PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY W RADOMIU Z kroniki Instytutu Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy ul. K. Pułaskiego 6/10, 26-600 Radom tel. +48 364 42 41, fax +48 364 47 60 [email protected] www.itee.radom.pl
