Prof. dr hab. Gabriela Majewska

Prof. dr hab. Gabriela Majewska
Instytut Historii UG
Elementy statystyki i demografii historycznej (ćwiczenia, 30 godzin)
( I rok historii MSU, studia stacjonarne, rok akademicki 2012/2013)
Tematy i literatura
1. Cele statystyki historycznej. Źródła do badań statystyczno-historycznych.
Trudności wynikające z korzystania z źródeł statystycznych w historii.
literatura: W Kula, Problemy i metody historii gospodarczej, Warszawa 1983, rozdz. IX –
Statystyka (odpowiednie podrozdziały); J. Topolski, Metodologia historii, Warszawa 1984, s.
401-410.
2. Korzyści poznawcze metody statystycznej w historii. Szacowanie statystyczne.
Preferencje w wyborze metod statystycznych.
Literatura: W. Kula, op. cit., ; J. Topolski, op. cit., s. 412-418.
3. Źródła statystyki demograficznej od XVI do początku XIX w.
a/ spisy państwowe i źródła skarbowe
literatura: I. Gieysztorowa, Wstęp do demografii staropolskiej, Warszawa 1976, 50-116; C.
Kuklo, Demografia Rzeczpospolitej przedrozbiorowej, wyd. DIG 2009, s. 51-61, 75-91; Z
Guldon, Zaludnienie Polski w 1629 r. ,”Zapiski Historyczne” t. XXXIII, 1968, z. 4, s. 666-674.
b/ spisy kościelne (spisy ludności diecezji, wizytacje kościelne, księgi metrykalne)
literatura: I. Gieysztorowa, op. cit., s. 116-144; C. Kuklo, op. cit., s. 66-75, 91-102; B. Kumor,
Metryki parafialne w archiwach diecezjalnych, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R.
XIV, 1966, nr 1, s. 65-75.
4. Opracowanie materiału statystycznego (pojęcia statystyczne, grupowanie statystyczne,
szeregi statystyczne, graficzna prezentacja danych statystycznych, etapy badania
statystycznego).
literatura: M. Kopczyński, Podstawy statystyki. Podręcznik dla humanistów, Warszawa 2005,
s. 9-20 ; A. Burzyński, Elementy statystyki dla historyków, Kraków 1987, t. I, s. 137-139,177188.
5. Analiza struktury
a/ miary tendencji centralnej - średnie klasyczne i pozycyjne (średnia arytmetyczna,
mediana, dominanta, kwartyle)
literatura: M. Kopczyński, op. cit., s. 25-32; A. Burzyński, op. cit. 143-154; J. Michalewicz,
Elementy demografii historycznej, Warszawa 1979, s. 94-102.
b/ Miary rozproszenia i miary asymetrii (odchylenie przeciętne i standardowe, współczynniki
zmienności, wskaźnik asymetrii, współczynnik asymetrii, współczynnik koncentracji)
literatura: M. Kopczyński, op. cit., s. 32-59; A. Burzyński, op. cit., s. 155-160
6. Analiza dynamiki
a/rodzaje szeregów chronologicznych, przyrost absolutny i względny, indeksy dynamiki,
obliczanie tempa zmian w czasie
literatura: M. Kopczyński, op. cit., s. 167-185; A. Burzyński, op. cit., s. 160-166
b/ wyrównywanie szeregów chronologicznych, wyodrębnianie wahań sezonowych,
wyodrębnianie trendu
literatura: M. Kopczyński, op. cit., s. 185-209
7. Analiza współzależności zjawisk (rodzaje związków cech i metody ich badania, regresja liniowa
i korelacja, wskaźnik struktury, wskaźnik natężenia)
Literatura: M. Kopczyński, op. cit., s. 109-140; A. Burzyński, op. cit., s. 168-176; J. Michalewicz,
op. cit., s. 176-204
8. Próba losowa (zmienna losowa, właściwości prób losowych, rozkład zmiennej losowej, testy
statystyczne)
Literatura: M. Kopczyński, op. cit., s. 59-78; A. Burzyński, op. cit., s. 190-208
9. Metody badań stanu i ruchu naturalnego ludności (struktura ludności według płci, wieku i
stanu cywilnego, metoda rekonstrukcji rodzin)
Litratura: C. Kuklo, op. cit., s. 130-142, 174-195).
10. Stosunki ludnościowe (gęstość zaludnienia, proces urbanizacji, ruch naturalny ludności).
Literatura: C. Kuklo, op. cit., s. 210-236, 243-249; J. Baszanowski, Przemiany demograficzne w
Gdańsku w latach 1601-1846, Gdańsk 1995, s. 188-295).
Zaliczenie zajęć: zaliczenie na ocenę
Warunki zaliczenia:
Pozytywna ocena z dwóch kolokwiów
Aktywność na zajęciach
Obecność na zajęciach
Tematy kolokwiów:
1/Źródła statystyczne do badań historycznych, korzyści i trudności wynikające z stosowania
metod statystycznych w historii, opracowanie i analiza zbiorowości statystycznej
2/Zastosowanie metod statystycznych (średnia arytmetyczna, mediana, dominanta, odchylenie
przeciętne i standardowe, współczynniki zmienności, wskaźnik struktury, wskaźnik dynamiki,
wskaźnik natężenia)
Prof. dr hab. Gabriela Majewska
Instytut Historii UG
Elementy statystyki i demografii historycznej (ćwiczenia, 18 godzin)
( I rok historii MSU, studia niestacjonarne, rok akademicki 2012/2013)
Tematy i literatura
1. Cele statystyki historycznej. Źródła do badań statystyczno-historycznych.
Trudności wynikające z korzystania z źródeł statystycznych w historii.
literatura: W Kula, Problemy i metody historii gospodarczej, Warszawa 1983, rozdz. IX –
Statystyka (odpowiednie podrozdziały); J. Topolski, Metodologia historii, Warszawa 1984, s.
401-410.
2. Korzyści poznawcze metody statystycznej w historii. Szacowanie statystyczne.
Preferencje w wyborze metod statystycznych.
Literatura: W. Kula, op. cit., ; J. Topolski, op. cit., s. 412-418.
3. Źródła statystyki demograficznej od XVI do początku XIX w.
a/ spisy państwowe i źródła skarbowe
literatura: I. Gieysztorowa, Wstęp do demografii staropolskiej, Warszawa 1976, 50-116; C.
Kuklo, Demografia Rzeczpospolitej przedrozbiorowej, wyd. DIG 2009, s. 51-61, 75-91; Z
Guldon, Zaludnienie Polski w 1629 r. ,”Zapiski Historyczne” t. XXXIII, 1968, z. 4, s. 666-674.
b/ spisy kościelne (spisy ludności diecezji, wizytacje kościelne, księgi metrykalne)
literatura: I. Gieysztorowa, op. cit., s. 116-144; C. Kuklo, op. cit., s. 66-75, 91-102; B. Kumor,
Metryki parafialne w archiwach diecezjalnych, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R.
XIV, 1966, nr 1, s. 65-75.
4. Opracowanie materiału statystycznego (pojęcia statystyczne, grupowanie statystyczne,
szeregi statystyczne, graficzna prezentacja danych statystycznych, etapy badania
statystycznego).
literatura: M. Kopczyński, Podstawy statystyki. Podręcznik dla humanistów, Warszawa 2005,
s. 9-20 ; A. Burzyński, Elementy statystyki dla historyków, Kraków 1987, t. I, s. 137-139,177188.
5. Analiza struktury
a/ miary tendencji centralnej - średnie klasyczne i pozycyjne (średnia arytmetyczna,
mediana, dominanta, kwartyle)
literatura: M. Kopczyński, op. cit., s. 25-32; A. Burzyński, op. cit. 143-154; J. Michalewicz,
Elementy demografii historycznej, Warszawa 1979, s. 94-102.
b/ Miary rozproszenia i miary asymetrii (odchylenie przeciętne i standardowe, współczynniki
zmienności, wskaźnik asymetrii, współczynnik asymetrii, współczynnik koncentracji)
literatura: M. Kopczyński, op. cit., s. 32-59; A. Burzyński, op. cit., s. 155-160
6. Analiza dynamiki (rodzaje szeregów chronologicznych, przyrost absolutny i względny, indeksy
dynamiki, obliczanie tempa zmian w czasie)
literatura: M. Kopczyński, op. cit., s. 167-185; A. Burzyński, op. cit., s. 160-166
7. Analiza współzależności zjawisk (rodzaje związków cech i metody ich badania, regresja liniowa
i korelacja, wskaźnik struktury, wskaźnik natężenia)
Literatura: M. Kopczyński, op. cit., s. 109-140; A. Burzyński, op. cit., s. 168-176; J. Michalewicz,
op. cit., s. 176-204
Zaliczenie zajęć: zaliczenie na ocenę
Warunki zaliczenia:
Pozytywna ocena z dwóch kolokwiów
Aktywność na zajęciach
Obecność na zajęciach
Tematy kolokwiów:
1/Źródła statystyczne do badań historycznych, korzyści i trudności wynikające z stosowania
metod statystycznych w historii, opracowanie i analiza zbiorowości statystycznej
2/Zastosowanie metod statystycznych (średnia arytmetyczna, mediana, dominanta, odchylenie
przeciętne i standardowe, współczynniki zmienności, wskaźnik struktury, wskaźnik dynamiki,
wskaźnik natężenia)