pobierz

Warszawskie Studium Filozofii i Teologii
Warsaw Studium of Philosophy and Theology
Manifest wolności chrześcijańskiej1
Od zakończenia Soboru Watykańskiego II upłynęło dziesięć lat. Nie sposób nie dostrzec w Kościele ogromnych
zmian, jakie zapoczątkował, otwarcia nowych możliwości, nowych perspektyw wolności. Z tej właśnie wolności
2
korzystamy , publikując niniejszy Manifest.
Trudno jednak równocześnie nie zauważyć, że – jak dawniej – fundamentalne prawa chrześcijan pozostają
niedostatecznie znane lub są naruszane. Nie wolno nam dłużej wyrażać zgody na taki stan rzeczy.
Postanowiliśmy zatem sformułować na piśmie treści, które wydają nam się stanowić niektóre z niezbywalnych
praw chrześcijan. Jesteśmy gotowi walczyć, by były one przestrzegane.
Wielkanoc 1975.
PRAWA I NADZIEJE CHRZEŚCIJAN
PREAMBUŁA
Kościół Chrystusowy rządzi się tylko jednym prawem: jest nim wolność w miłości i to ona go konstytuuje.
Kościół jest, w sposób nierozdzielny, zarówno Ciałem Chrystusa, jak i historycznie ukształtowaną społecznością.
Musi zatem w sposób konieczny nadawać formę prawną szczególnym więziom łączącym chrześcijan. Kościołowi
nieodzowne jest więc prawo.
Nowe warunki życia zmuszają obecnie Kościół do dokonania uwspółcześnienia (aggiornamento) swojego
prawa. W naszym rozumieniu poniższy Manifest ma być głosem w dyskusji na temat takiego uwspółcześnienia.
Nasz dokument czyni to poprzez unaocznienie wyjątkowego charakteru jedności, jaką tworzy Kościół, a co za
tym idzie, specyficznego charakteru jego prawa. Dlatego też nie może stanowić jedynie zwykłego katalogu praw
i obowiązków, gdyż są to kategorie, w których opisuje się swobody polityczne i społeczne. Wolność
chrześcijańska wyraża się bowiem także w kategorii nadziei. Jeśli zatem Manifest niniejszy formułuje prawa, to
wyraża jednocześnie oczekiwania. Poprzez nie chrześcijaństwo zaświadcza, że stanowi przymierze z Bogiem, że
zasadza się na wierności Jego darom i że trwa w oczekiwaniu na wypełnienie Jego obietnic. Dane nam będzie
zatem ujrzeć i doświadczyć, że Kościół jest nie tylko społecznością, w której obowiązują stosunki oparte na
prawie, ale że jest także będącą przedmiotem wiary i oczekiwania rzeczywistością, kształtowaną przez postawę
nadziei. Nadzieja ta, obecna w naszym Kościele, powinna odzyskać swą prorocką moc, być zdolną do
przewidywania w perspektywie historycznej sposobu funkcjonowania i kształtu prawnego społeczeństw, w
których żyjemy.
Manifest niniejszy ma charakter tymczasowy, niepełny i niedoskonały. Zwraca się do wszystkich – pojedynczych
osób, a także grup – nawołując do autorefleksji, przemyśleń, rewizji poglądów, a także do lepszego objaśniania
wiary. Ten jakże mało donośny głos w świecie, w którym słowa prędko ulatują, a liczą się tylko czyny, będzie
mógł liczyć na tylu tylko słuchaczy, ilu sam zdoła sobie pozyskać. Jedyny bowiem autorytet, jaki za nim stoi, to
prawda ducha, którą uda mu się celnie wyrazić słowami.
Pierwsi sygnatariusze niniejszego Manifestu należą do wspólnoty rzymskokatolickiej i wypowiadają się z
perspektywy swojego Kościoła. Zapewne podobne postulaty mogłyby zostać sformułowane przez
przedstawicieli innych wyznań. Czemuż Manifest nie miałby zyskać wymiaru ekumenicznego?
Czy chrześcijanie, których zachęcamy, by na nowo wyruszyli w podróż szerokimi gościńcami chrześcijańskiej
wolności, odważą się odpowiedzieć na to zaproszenie? Wolności nie można bowiem otrzymać, po wolność
trzeba sięgać.
tel.: +48 22 828 16 73 | fax: +48 22 826 23 02 |e-mail: [email protected]
www.wsft.edu.pl
1
Warszawskie Studium Filozofii i Teologii
Warsaw Studium of Philosophy and Theology
1. KAŻDY CHRZEŚCIJANIN JEST W KOŚCIELE U SIEBIE
3
Wierny swemu chrztowi, chrześcijanin na zawsze staje się częścią Kościoła. Ma prawo do udziału w
sakramentach i nie może zostać tego prawa pozbawiony żadną arbitralną decyzją.
Jeśli okaże się niewierny swemu wyznaniu wiary lub chrześcijańskiemu świadectwu w świecie, wspólnota ma
prawo zarzucić mu odstępstwo. Praktyka taka jest poświadczona w Nowym Testamencie.
Jednak powyższe prawo i obowiązek kontroli mogą być stosowane jedynie wyjątkowo. Nie mogą w żadnym
przypadku stanowić usprawiedliwienia dla uzurpowania sobie przez różne zwierzchności coraz szerszych
uprawnień, jak dzieje się od kilkuset lat. Co więcej, niejednokrotnie uprawnienia te dotyczą kwestii
dyscyplinarnych bądź teologicznych niemających często nic wspólnego z Ewangelią i rzeczywistością posług
znanych pierwotnemu chrześcijaństwu. Chrześcijanie, którzy padają ofiarą podobnych działań, mają prawo
odwołać się w swoim sumieniu od działań podejmowanych przez Kościół „tu i teraz” do autorytetu Kościoła
powszechnego i odwiecznego.
2. WSZYSCY CHRZEŚCIJANIE SĄ RÓWNI W GODNOŚCI
Zróżnicowanie sposobów życia, pełnionych funkcji, posług, posiadanych charyzmatów, mających służyć jedności
i pogłębianiu wzajemnej miłości, nie może naruszać zasady równej godności wszystkich chrześcijan.
Nieodłącznie obecny w strukturach współczesnego Kościoła klerykalizm rodzi nierówności i staje się źródłem
dyskryminacji. Każdy chrześcijanin ma prawo do takiej samej obrony przed wszelką formą dyskryminacji oraz, w
przypadku pogwałcenia tej równości, do uzyskania skutecznej pomocy ze strony swojej wspólnoty i tych, którzy
powołani są do czuwania nad przestrzeganiem zasad Ewangelii.
3. WSZYSCY CHRZEŚCIJANIE SĄ WOLNI DUCHEM
Wznosząc się ponad lęki i partykularyzmy społeczności chrześcijańskiej, Światowa Rada Kościołów oraz Sobór
Watykański II potrafiły uznać prawo do wolności religijnej. To jednak dopiero pierwszy krok. Aby osiągnięta
została wolność duchowa, muszą po nim nastąpić kolejne, wymagające przełamania innych lęków i innych
zafałszowań.
Instytucje kościelne opierają się na wolności wiary, zarówno w stosunku do osób, jak i wspólnot
chrześcijańskich. Nie mają innej zasady ani innego celu, jak tylko ta wolność. Z tego też powodu chrześcijanie
mają prawo oczekiwać, że struktury kościelne, posługi wykonywane na mocy święceń oraz inne posługi życia
chrześcijańskiego będą wspólnie służyły rozbudzaniu i nieustannemu rozwijaniu możliwości realizacji ich
duchowej wolności.
Ewangelia stawia przed każdym zadanie walki z wszelkimi działaniami i postawami, które w ostatecznym
rozrachunku prowadziłyby do ograniczenia tej wolności.
4. WSZYSCY CHRZEŚCIJANIE MAJĄ PRAWO DO ŻYCIA ZGODNEGO Z WŁASNYMI PRZEKONANIAMI
Maja oni niezbywalne prawo do prowadzenia życia prywatnego i zawodowego zgodnego ze swoją wiarą
chrześcijańską. Ewangelia formułuje wskazówki pomocne w realizacji tego prawa: unikanie niepotrzebnego
zgorszenia maluczkich, budowanie Ciała Chrystusa, oddawanie czci Bogu.
Dla chrześcijan wolność w rozumieniu Ewangelii znajduje swój wyraz i potwierdzenie w poszukiwaniu spójności
i harmonii między tym, co wyznają w sercu, a tym, co praktykują w życiu.
5. WSZYSCY CHRZEŚCIJANIE MAJĄ SUMIENIE
Mają prawo poszukiwać i wcielać w życie wespół z braćmi postawy i zachowania, będące w ich przekonaniu
realizacją wymagań Ewangelii w kwestiach moralnych.
tel.: +48 22 828 16 73 | fax: +48 22 826 23 02 |e-mail: [email protected]
www.wsft.edu.pl
2
Warszawskie Studium Filozofii i Teologii
Warsaw Studium of Philosophy and Theology
Istnieje wiele sposobów konkretnego przekładania życia chrześcijańskiego na płaszczyznę wyborów moralnych.
Różnorodność ta jest gwarancją i podstawą prawa, a zatem i obowiązku, dokonywania poszukiwań i zmian – tak
przemyślanych, jak i ryzykownych.
W tym podwójnym, nigdy nie kończącym się wysiłku, chrześcijanie mogą liczyć na wsparcie braci w wierze i
pomoc swej wspólnoty. Jedynym autorytetem, jaki może być tu ostatecznie przywołany, jest normatywna
prawda, którą stanowi oświecona i odpowiedzialna wolność.
6. WSZYSCY CHRZEŚCIJANIE MOGĄ SWOBODNIE DOKONYWAĆ WYBORÓW POLITYCZNYCH I SĄ ZA NIE
ODPOWIEDZIALNI
Mają swobodę przekładania na język wyborów politycznych ewangelicznego nakazu opowiedzenia się po
stronie uciskanych, biednych i opuszczonych. W działalności politycznej mają prawo czerpać inspirację z takiej
wizji stosunków społecznych, która dobrze objaśnia mechanizmy funkcjonowania społeczeństwa i jest zdolna
do usunięcia sytuacji niesprawiedliwości i ucisku, nie do zaakceptowania dla człowieka kierującego się
wskazaniami Ewangelii. W takim postępowaniu chrześcijanom przychodzi niejednokrotnie dokonywać wyboru
prawdziwej lojalności, niekiedy za cenę zerwania więzów przyjaźni czy współpracy.
Wspólnota chrześcijańska powołana jest do tego, by dawać każdemu ze swych członków wyzwalające
świadectwo ożywiającej ją wiary. Może również, jeśli cechuje ją prawdziwe zaangażowanie, sprawować funkcję
krytyczną na rzecz wszystkich i każdego z osobna, w poszanowaniu podziałów i różnic wizji przyświecających jej
członkom.
Nie godząc się na zastaną sytuację, wolność chrześcijańska powinna opowiadać się po stronie politycznej
przemiany, gotowa zwalczać układy i przywileje krępujące instytucje Kościoła.
7. WSZYSCY CHRZEŚCIJANIE SĄ LUDŹMI WOLNYMI W ŻYCIU KULTURALNYM I ARTYSTYCZNYM
Pełne uczestnictwo w życiu naukowym i artystycznym, w kulturze i poszukiwaniu prawdy, jest częścią wolności
chrześcijańskiej. Żaden argument zewnętrzny w stosunku do poszukiwań intelektualnych i fundamentalnych
doświadczeń twórczości kulturalnej czy artystycznej nie uzasadnia prób zniesienia lub ograniczenia tej wolności.
Żywotność nadziei polega na wychodzeniu naprzeciw i przekształcaniu – bez zniekształcania – tych
fundamentalnych doświadczeń w taki sposób, by pomagały pogłębiać życie chrześcijanina, odnawiać je i
wyrażać w nowych ramach kulturowych.
8. CHRZEŚCIJANIE MAJA PRAWO DO WYZNAWANIA WIARY W ZGODZIE ZE SWĄ KULTURĄ
Chrzest daje chrześcijanom prawo i obowiązek wyznawania wiary, którą otrzymali w Kościele i którą przyjęli w
swym sumieniu.
Wolność wyznania, zakładająca wymóg poszukiwania zrozumienia tego, w co wierzą, daje im również prawo
formułowania tej wiary za pomocą nowych środków wyrazu, zrozumiałych w ich kulturze.
To poszukiwanie i formułowanie wiary na nowo należy podporządkować kryteriom wierności wyrażonym
„regułą wiary”, a zwłaszcza tym, które stoją na straży jedności wiary. Chrześcijanie mogą zatem oczekiwać w
tym względzie zaufania i wsparcia ze strony kapłanów, którzy otrzymali szczególną misję w dziedzinie głoszenia
wiary.
9. CHRZEŚCIJANIE, KTÓRZY PODEJMUJĄ POSZUKIWANIA TEOLOGICZNE, POWINNI BYĆ OTACZANI
SZACUNKIEM I OCHRONĄ
Prawo do poszukiwań teologicznych i ich odpowiedzialnego wyrażania w Kościele i społeczeństwie jest częścią
wolności wyznania, o której była mowa w poprzednim artykule. Korzystanie z tego prawa w Kościele wymaga
odpowiedzialności. W szczególności, inny status przypisać należy publicznemu ogłoszeniu wstępnych wniosków
z poszukiwań, inny zaś ogłoszeniu dojrzałych wyników.
tel.: +48 22 828 16 73 | fax: +48 22 826 23 02 |e-mail: [email protected]
www.wsft.edu.pl
3
Warszawskie Studium Filozofii i Teologii
Warsaw Studium of Philosophy and Theology
W przypadku konfliktu z władzą doktrynalną pasterzy Kościoła, teolog ma prawo do wszelkich gwarancji i
ochrony przewidzianej prawem dla każdego obywatela (prawo do procesu przed sądem właściwym dla danej
sprawy, niezawisłości i bezstronności sędziego, dostępu do akt sprawy, domniemania niewinności, prawo do
adwokata obrony, itd.). Co więcej, ma on prawo oczekiwać uczciwego zbadania sprawy w duchu otwartości
przez kompetentne osoby, swobodnej publicznej dyskusji oraz przewidzianego w Ewangelii braterskiego
upomnienia, udzielonego z pokorą i zaangażowaniem/stanowczością.
10. CHRZEŚCIJANIE MAJĄ PRAWO DO PUBLICZNEJ ODMOWY MILCZENIA
W obliczu poważnych zagrożeń, gdy na niebezpieczeństwo narażona jest autentyczność ewangelicznego
przesłania, wolność chrześcijańska daje ochrzczonym prawo publicznego i szczegółowego dyskutowania o
problematycznych kwestiach i przedstawiania faktów takimi, jakimi są naprawdę. Chrześcijanom nie wolno
wówczas ulec wysuwanym przez władze kościelne argumentom natury politycznej czy naciskom wywieranym
pod pretekstem konieczności zachowania pokoju w łonie Kościoła.
11. KAŻDY CHRZEŚCIJANIN ZACHOWUJE PRAWO DO SAMODZIELNEGO OSĄDU
We wszystkich przypadkach niedotyczących któregokolwiek z artykułów Apostolskiego Symbolu Wiary, każdy
chrześcijanin ma w pewnym zakresie prawo do wyrażenia sprzeciwu z ważnych powodów. Po uprzednim
wysłuchaniu z przychylnym nastawieniem przesłanek decyzji oraz próbie zrozumienia powodów decyzji
zwierzchności w dziedzinie teologii, moralności lub dyscypliny, chrześcijanin ma w swej wolności duchowej
prawo do wyrażenia sprzeciwu sumienia. Powinien wówczas świadomie ponieść konsekwencje swego działania
i – nie zamykając się w swym sprzeciwie – nadal szukać oświecenia wśród współbraci.
12. WSZYSCY CHRZEŚCIJANIE MAJĄ OBOWIĄZEK BYĆ ŚWIADKAMI SWEJ WIARY
Chrześcijanin powinien być „zawsze gotowy do obrony [z łagodnością i bojaźnią Bożą] wobec każdego, kto
4
domaga się od [niego] uzasadnienia tej nadziei, która w [nim] jest (1 P 3:15–16) . Co więcej, Bogu i ludziom
winien jest świadectwo, które daje samym swoim życiem (patrz art. 4), a którego wyznaniem są jego słowa.
(patrz art. 8). Jako człowiek (por. art. 18–19 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka), chrześcijanin ma prawo
domagać się w każdych okolicznościach wolności wyznawania swej wiary.
Prawo do dawania świadectwa wiary jest niezbywalne. Żadna wspólnota, żaden chrześcijanin nie może się go
wyrzec, a nikt nie może także ich pozbawić tego prawa. Żadna grupa nie może przyznać sobie doń wyłączności.
5
Kto zaświadcza o swej wierze „głosząc Ewangelię Jego Syna”, „służy (Mu) w głębi swego ducha” (Rz 1:9) ,
jednocześnie wyrażając w ten sposób swą nadzieję: wierzy, że jego słowo zostanie usłyszane przez ludzi.
13. W OBRĘBIE JEDNOŚCI KOŚCIOŁA CHRZEŚCIJANIE MAJĄ PRAWO POWOŁYWAĆ DO ŻYCIA RÓŻNORODNE
WSPÓLNOTY
Prawo (sformułowane w art. 1) do życia we wspólnocie Kościoła oraz do życia sakramentalnego, które je
ustanawia i wyraża, nie powoduje w żadnym wypadku konieczności istnienia jednego modelu działania
Kościoła. Jedność i powszechność Kościoła wymagają nie jednolitości, lecz różnorodności form.
Temu, kto pragnie zostać chrześcijaninem, daje się prawo podążania ku temu celowi we własnym tempie,
poprzez uczestnictwo we wspólnotach otwartych, wspólnotach duchowego poszukiwania, wspólnotach
wprowadzających w życie chrześcijańskie. Są one w pełnym tego słowa znaczeniu wspólnotami kościelnymi,
nawet jeśli nie realizują w pełni tego, co może czynić i czym może być Kościół. Odnosi się to również do praktyki
sakramentalnej w grupach katechumenalnych.
Chrześcijanin ma prawo do wolności w zakresie poszukiwania i tworzenia takiej wspólnoty kościelnej, która
zapewni jej członkom wzajemne poszanowanie i autentyczną bliskość. Ogromne zróżnicowanie sytuacji
życiowych i potrzeb powoduje, że form takich wspólnot musi powstać wiele.
tel.: +48 22 828 16 73 | fax: +48 22 826 23 02 |e-mail: [email protected]
www.wsft.edu.pl
4
Warszawskie Studium Filozofii i Teologii
Warsaw Studium of Philosophy and Theology
Każdy chrześcijanin ma prawo należeć do różnych rodzajów zgromadzeń chrześcijańskich, począwszy od małych
wspólnot związanych z życiem codziennym, a skończywszy na wielkich zgromadzeniach z okazji wydarzeń i
świąt.
Wspomniane prawo do różnorodności zakłada jednak w odniesieniu do każdej wspólnoty wymóg zachowania
katolickości, rozumianej jako powszechność, tj. obowiązek czuwania, by wspólnota nie zamykała się w obrębie
swoich członków i pozostawała w jedności z innymi wspólnotami kościelnymi poprzez wzajemne uznanie
różnych innych wspólnot kościelnych.
14. CHRZEŚCIJANIE MAJĄ PRAWO SPRAWOWAĆ EUCHARYSTIĘ W PRAWDZIE
Każdy ochrzczony ma prawo do udziału w liturgii chrześcijańskiej (patrz art. 1), w szczególności w Eucharystii,
którą sprawuje wraz z całym Kościołem w swej lokalnej wspólnocie, a także w dowolnym innym zgromadzeniu
kościelnym (patrz art. poprzedni).
Kwestia udziału w Eucharystii chrześcijan rozwiedzionych lub osób, które zawarły powtórne związki, a także
wszystkich innych chrześcijan, którzy mogą zostać z udziału w Eucharystii wykluczeni (patrz art. 1) powinna być
rozstrzygana zgodnie z „ekonomią miłosierdzia”, bez zbędnego formalizmu, w imię samej Ewangelii
miłosierdzia, która wzywa do pojednania.
Tak dawniej, jak i dziś, Eucharystia powinna stopniowo prowadzić chrześcijanina do doświadczenia tajemnicy
działania Ducha Świętego. Ponieważ zatem wymaga ona od niego poszukiwania autentyczności i prawdy w
celebracji, wspomniana wyżej wolność zakłada prawo do poszukiwań w dziedzinie liturgicznej, mających na celu
wypróbowanie nowych form i środków wyrazu w kontakcie z żywymi siłami kultury i sztuki. Poszukiwanie to
winno być podporządkowane konstrukcji i szczególnej równowadze tradycji eucharystycznej. Z tego też
powodu chrześcijanie mają prawo oczekiwać w tej dziedzinie współpracy ze strony kapłanów, którzy ponoszą
zań szczególną odpowiedzialność, zwłaszcza w liturgii chrześcijańskiej.
15. WSZYSCY CHRZEŚCIJANIE MAJĄ PRAWO DO WOLNOŚCI W MODLITWIE
Podstawowym miejscem modlitwy jest dla chrześcijanina zgromadzenie eucharystyczne wspólnoty. Mimo że
zajmuje ono pozycję uprzywilejowaną, zgromadzenie eucharystyczne bynajmniej nie wyklucza innych
nabożeństw czy rozlicznych form chrześcijańskiej modlitwy, a wręcz domaga się takiego uzupełnienia.
Aby wolność wyboru takiej pogłębionej formy modlitwy była rzeczywiście realizowana, chrześcijanie mają
prawo oczekiwać od swych wspólnot zapewnienia dużej różnorodności form wyrazu oraz szacunku dla
osobistych wyborów w zakresie sposobu modlitwy.
Chrześcijanom powinno się zapewnić możliwość korzystania z miejsc „duchowego oddechu” i ciszy, a także
różnych sposobów dostępu do modlitwy osobistej. Żadnego z takich sposobów nie wolno traktować jako
uniwersalnego i powszechnie obowiązującego. Niedopuszczalne jest także, by odwoływały się one do technik
psycho- lub socjomanipulacji.
W każdym przypadku chrześcijanin ma prawo pozwolić Duchowi Świętemu, by natchnął go taką formą
modlitwy, jakiej pragnie, gdzie pragnie i kiedy pragnie.
Pierwsi sygnatariusze
Gérard Bessière, Hugues Cousin, Patrick Jacquemont, Robert Jorens, Jean-Pierre Jossua, Bernard Lauret, Hervé
Legrand, Henri Péninou, Michel Pinchon, Jacques Pohier, Bernard Quelquejeu, Bernard Rey, Hyacinthe Vulliez.
Wszelką korespondencję dotyczącą niniejszego Manifestu kierować prosimy do B. Quelquejeu, 20, rue des
Tannerie, 75013, Paris, Francja
Tłumaczenie:
Ewa Nojszewska
tel.: +48 22 828 16 73 | fax: +48 22 826 23 02 |e-mail: [email protected]
www.wsft.edu.pl
5
Warszawskie Studium Filozofii i Teologii
Warsaw Studium of Philosophy and Theology
Konsultacja:
Tadeusz Bartoś
PRZYPISY:
1
Niniejszy Manifest został pierwotnie opublikowany w dzienniku «Le Monde» z 22 marca 1975 r. oraz w formie
broszury dostępnej u Michela Pinchona (Michel Pinchon, Gouville, 27000 Damville). Manifest został następnie
przeredagowany na podstawie sugestii zgłoszonych przez pierwszych sygnatariuszy. Ta poprawiona wersja
dokumentu, wzbogacona o komentarze mające wyjaśniać przesłanki filozoficzne i teologiczne uzasadniające
formułowane stwierdzenia i wyjaśniające ich znaczenie, ukazała się w roku 1976 nakładem wydawnictwa
Editions du Seuil pod tytułem „Le Manifeste de la Liberté Chrétienne. Texte et Commentaires” . (Manifest
wolności chrześcijańskiej. Tekst wraz z komentarzami) jako dzieło autorstwa ośmiu pierwszych sygnatariuszy,
którymi byli: Gérard Bessière, Patrick Jacquemont, Robert Jorens, Jean-Pierre Jossua, Henri Péninou, Michel
Pinchon, Bernard Quelquejeu, Hyacinthe Vulliez. Niniejszy tekst Manifestu jest tekstem poprawionym i
opublikowanym przez Editions du Seuil.
2
Pierwszymi sygnatariuszami Manifestu byli: Gérard Bessière, Hugues Cousin, Patrick Jacquemont, Robert
Jorens, Jean-Pierre Jossua, Bernard Lauret, Hervé Legrand, Henri Péninou, Michel Pinchon, Jacques Pohier,
Bernard Quelquejeu, Bernard Rey, Hyacinthe Vulliez.
3
Układ niniejszego piętnastopunktowego Manifestu można przedstawić w sposób następujący: trzy pierwsze
artykuły stanowią rodzaj wprowadzenia – bezwarunkowe prawo przynależności do Kościoła wszystkich
ochrzczonych wiernych (art. 1), ich równa godność (2), ich przyrodzona wolność duchowa (3). W art. 4–7
wyliczone zostały wolności związane z różnymi wymiarami życia: życiem publicznym oraz prywatnym (4),
poszukiwaniami moralnymi (5), działalnością polityczną (6), życiem kulturalnym (7). W art. 8–10 mowa o
prawach chrześcijan związanych z ich życiem religijnym: o wolności wyznawania wiary w sposób zrozumiały i
wierny (8), o gwarancji swobody poszukiwań teologicznych (9), o prawie do odmowy uczestnictwa w
zakłamaniu (10), o prawie do wyrażenia sprzeciwu (11), o wolności dawania świadectwa swej wierze (12). Trzy
ostatnie artykuły dotyczą innych zagadnień charakterystycznych dla życia chrześcijańskiego: zróżnicowania
wspólnot (13), celebrowania Eucharystii (14) i wreszcie modlitwy (15).
4
Cytat w pełnym brzmieniu: „Pana zaś Chrystusa uznajcie w sercach waszych za Świętego i bądźcie zawsze
gotowi do obrony wobec każdego, kto domaga się od was uzasadnienia tej nadziei, która w was jest. A z
łagodnością i bojaźnią [Boża] zachowujcie czyste sumienie, ażeby Ci, którzy oczerniają wasze dobre
postępowanie w Chrystusie, doznali zawstydzenia właśnie przez to, co wam oszczerczo zarzucają.” (Biblia
Tysiąclecia, Pallotinum, Poznań 2005). Ten sam cytat innym brzmieniu: „Chrystusa Pana czcijcie w waszych
sercach jako świętego i bądźcie zawsze gotowi odpowiedzieć każdemu, kto zażąda uzasadnienia waszej nadziei.
Bądźcie jednak delikatni i pełni respektu. Zachowujcie czyste sumienie, aby zawstydzić tych, którzy was
oczerniają i urągają waszemu chrześcijańskiemu postępowaniu.” (w tłumaczeniu zaczerpniętym z Pisma
Świętego Starego i Nowego Testamentu Wydawnictwa św. Pawła, Edycja św. Pawła 2009).
5
„Bóg bowiem, któremu służę w [głębi] mego ducha, głosząc Ewangelię Jego Syna, jest mi świadkiem, jak
nieustannie was wspominam, (...)”. (Biblia Tysiąclecia, Pallotinum, Poznań 2005).
tel.: +48 22 828 16 73 | fax: +48 22 826 23 02 |e-mail: [email protected]
www.wsft.edu.pl
6