Wirus Schmallenberg - nowe informacje (cz. 5)

I.
W związku z pojawieniem się jesienią 2011 roku pierwszych przypadków zakażeń
wirusem wstępnie nazwanym „Schmallenberg”, w styczniu 2012 roku Komisja
Europejska zwróciła się do Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) z
prośbą o ekspertyzę naukową, której konkluzje przedstawiono poniżej:
1. Aktualny stan wiedzy nie pozwala na ocenę wrażliwości zwierząt na zakażenie wirusem SBV.
Zakładając podobieństwo do wirusów Akabane, które indukują silną odporność, można
zidentyfikować 3 potencjalne scenariusze epidemiologiczne w odniesieniu do SBV, na
obszarach gdzie:
a)
niedawno nastąpiło wprowadzenie wirusa do populacji w pełni wrażliwej, prowadzące do
pojawienia się niespecyficznych objawów chorobowych u dorosłych zwierząt oraz wad
wrodzonych u jagniąt, koźląt i cieląt
b) introdukcja wirusa miała miejsce w przeszłości i część populacji przeżuwaczy jest odporna,
wady wrodzone u nowo narodzonych zwierząt nie występują lub pojawiają się rzadko
c) introdukcja wirusa jeszcze nie wystąpiła i populacja jest w pełni wrażliwa
Opracowano możliwy scenariusz czasu wykrywania przypadków wad rozwojowych u potomstwa
w oparciu o dane zgromadzone dla wirusa Akabane. Najbardziej newralgiczny okres ciąży podczas
którego w następstwie zakażenia dochodzi do deformacji płodów występuje pomiędzy 28-36 dniem
(owce) oraz pomiędzy 75-110 dniem (bydło). Biorąc pod uwagę średni okres trwania ciąży: 150 dni
dla owiec i kóz i 280 dni dla bydła, można się spodziewać, że w Europie większość zdeformowanych
jagniąt / koźląt urodzi się pomiędzy grudniem i lutym, a cieląt pomiędzy marcem i majem. Należy
jeszcze raz podkreślić, że jest to ekstrapolacja danych dotyczących podobnego wirusa Akabane.
Tabela przedstawia przewidywany szczyt wykrywania przypadków klinicznych u nowo narodzonych
zwierząt w oparciu o hipotetyczny czas zakażenia
Gatunek zwierząt
kwiecień 2011
Jagnięta i koźlęta
Cielęta
2.
Zakażenie:
sierpień 2011
październik 2011
Szczyt występowania zmian wrodzonych u potomstwa:
sierpień 2011
grudzień 2011
luty 2012
listopad 2011
marzec 2012
maj 2012
Wskutek ograniczonej liczby danych dotyczących epidemiologii zakażeń wirusem
Schmallenberg, celem oceny możliwości rozprzestrzenienia SBV we wrażliwych populacjach
przeprowadzono symulację w oparciu o model transmisji wirusa choroby niebieskiego języka
serotypu 8 (Gubbins i wsp., 2008). Hipotetyczne scenariusze epidemiologiczne w przypadku
obecności populacji w pełni wrażliwej (p. 1 c) opierają się na następujących założeniach:
a) zakażenie SBV jest przyczyną obserwowanych klinicznych zespołów chorobowych
b) SBV jest wirusem przenoszonym przez wektory, transmisja bezpośrednia pomiędzy
zwierzętami nie występuje i wrażliwe są tylko przeżuwacze
c) wektory (owady) i główne parametry transmisji szacowane w rozprzestrzenianiu SBV są
takie same jak w przypadku BTV8
d) długość wiremii w przypadku zakażenia SBV ma wartość przyjętą we wstępnych
badaniach eksperymentalnych (max. 6 dni)
Aby oszacować w jaki sposób SBV może się rozprzestrzenić, konieczna jest znajomość specyficznych
warunków progowych choroby. Warunki te określają, czy zakażenie będzie rozprzestrzeniać się
w populacji wrażliwej, gdy wirus zostanie tam wprowadzony.
Warunki progowe które określają czy choroba zakaźna będzie rozprzestrzeniać się w populacji
wrażliwej, charakteryzuje tzw.
(podstawowy współczynnik reprodukcji). Koncepcja
jest
zdefiniowana tak, że jeśli
, modelowana choroba wygasa, a jeśli
, choroba
rozprzestrzenia się w populacji.
Współczynnik reprodukcji w sensie biologicznym jest średnią liczbą wtórnych przypadków
wywołanych przez jednego zakażonego osobnika, podczas jego całego okresu zakaźnego, gdy
choroba jest po raz pierwszy wprowadzona (Ryc. 1).
Ryc. 1. Proces transmisji oraz jego związek z podstawowym współczynnikiem reprodukcji
P (primary) odnosi się do przypadku pierwotnego, a S (secondary) do wtórnego przypadku.
.
Niech będzie średnią liczbą kontaktów na osobnika w jednostce czasu, – prawdopodobieństwem
przeniesienia infekcji poprzez kontakt, a – średnim czasem trwania okresu zakaźnego. Wówczas
można oszacować ze wzoru:
Formuła ta może dać wgląd w dynamikę transmisji chorób zakaźnych dla różnych, stosunkowo
prostych modeli epidemiologicznych, a
można oszacować na podstawie danych
eksperymentalnych. Jednak jeśli w modelu epidemiologicznym są zawarte bardziej zróżnicowane
struktury lub podgrupy zainfekowanej populacji i transmisja zakażenia obejmuje wektor, wówczas
obliczenie
staje się bardziej skomplikowane i trudno jest znaleźć jednoznaczny wzór na .
Wyniki przeprowadzonych symulacji wskazują, iż w zależności od temperatury i liczby
wektorów/zwierzę SBV może dalej rozprzestrzeniać się w populacjach wrażliwych. Jeśli liczba
wektorów w przeliczeniu na osobnika oraz temperatura powietrza przyjmą wartości powyżej
określonego progu, występuje możliwość epidemii choroby. Na tej podstawie opracowano mapy
ryzyka dla liczby wektorów n1<n2<n3:
Ryc. 2 Zasięg rozprzestrzenienia SBV w Europie w oparciu o średnią temperaturę powietrza w maju i
przy uwzględnieniu n1 wektorów na zwierzę
Ryc. 3 Zasięg rozprzestrzenienia SBV w Europie w oparciu o średnią temperaturę powietrza w maju i
przy uwzględnieniu n2 wektorów na zwierzę
Ryc. 4 Zasięg rozprzestrzenienia SBV w Europie w oparciu o średnią temperaturę powietrza w maju i
przy uwzględnieniu n3 wektorów na zwierzę
Rekomendacje EFSA:
1. Dane z badań przeglądowych powinny być zbierane i wymieniane pomiędzy państwami
członkowskimi celem właściwej oceny znaczenia zakażeń SBV w krajach UE. Należy
uwzględnić prowadzenie serologicznych badań przeglądowych również na obszarach, gdzie
obecności SBV dotychczas nie potwierdzono.
2. Zaleca się wprowadzenie ujednoliconej definicji przypadku (case definition) w celu ułatwienia
porównywania danych oraz ich analizy na poziomie UE
3. Istnieje potrzeba:
a) opracowania testu serologicznego (np. ELISA) do wykrywania ekspozycji na zakażenie
SBV w przeszłości w populacjach zwierząt w UE
b) ewaluacji statusu immunologicznego, w tym oszacowania czy u dorosłych zwierząt
eksponowanych na zakażenie rozwija się silna i długo trwająca odporność na SBV
c) uzupełnienia wiedzy nt. dróg transmisji, w tym czasu trwania wiremii, wrażliwości
wektorów, pionowej transmisji u wektorów, transmisji przez łożysko oraz bezpośredniej
pomiędzy przeżuwaczami
4. Zaleca się ścisłe monitorowanie sytuacji w zakresie potencjalnego zagrożenia zdrowia
człowieka przez ECDC i EFSA i jej ponownej oceny w świetle pojawiających się nowych
wyników badań naukowych i epidemiologicznych
Tłumaczenie i opracowanie na podstawie raportu EFSA opublikowanego na stronie:
http://www.efsa.europa.eu/en/supporting/doc/241e.pdf
dr Krzysztof Śmietanka, mgr Łukasz Bocian, mgr Agnieszka Stolarek
Piśmiennictwo:
Gubbins S, Carpenter S, Baylis M, Wood JLN, Mellor PS, 2008. Assessing the risk of bluetongue to UK
livestock: uncertainty and sensitivity analyses of a temperature-dependent model for the basic
reproduction number. Journal of the Royal Society Interface, 5, 363-371.
II. Aktualna liczba gospodarstw w których wykryto zakażenie SBV w Europie
kraj
data
ostatniego
raportu
liczba gospodarstw w których
wykryto SBV
gatunek
bydło
owce
kozy
Niemcy
10.02.2012
13
402
19
Holandia
15.02.2012
4
94
5
Belgia
10.02.2012
7
95
1
Wielka
Brytania
15.02.2012
1
39
-
Francja
14.02.2012
-
94
-
Opracowanie: lek. wet. Barbara Miechowicz
Źródło:
http://www.thecattlesite.com/news/37451/40-farms-identified-with-schmallenberg-in-uk
http://www.naharnet.com/stories/en/30030-94-french-farms-struck-by-new-schmallenberg-virus
http://www.vwa.nl/txmpub/files/?p_file_id=2201854
http://www.promedmail.org/?p=2400:1000