twórcza aktywno s owna dzieci w przedszkolu

O RODEK DOSKONALENIA NAUCZYCIELI W PILE
TWÓRCZA AKTYWNO
S OWNA
DZIECI W PRZEDSZKOLU
MATERIA Y OPRACOWA A
Rada Pedagogiczna
Przedszkola Publicznego Nr 7
W Pile
PI A 2004r.
Materia y zebra y i opracowa y:
Mgr Lidia Zimmermann
Mgr Teresa Soja
W opracowaniu wykorzystano materia y i scenariusze kole anek:
Mgr Lidii Zimmermann
Mgr Teresy Soja
Mgr Bo eny Mielka
Ma gorzaty Starzy ska
Mgr Wies awy Sztaby
Mgr Agaty H uchyj
Mgr Katarzyny Królikowska
Przygotowane w roku szkolnym 2001/2002
Konsultacja metodyczna: doradca metodyczny - mgr Anita K pi ska
2
SPIS TRE CI
1. WST P.............................................................................................4
2. CELE I ZADANIA..........................................................................6
3. SCENARIUSZE DZIA ALNO CI DZIECI .................................7
4. PRZYK ADY TWÓRCZO CI J ZYKOWEJ DZIECI ..............32
5. ZBIÓR ZABAW ROZWIJAJ CYCH AKTYWNO
S OWN ......................................................................................33
6. RECENZJE WYBRANYCH POZYCJI LITERATURY..............37
7. PODSUMOWANIE.......................................................................49
8. WYKAZ LITERATURY...............................................................51
3
WST P
Dziecko jest istot
yw , równie, a nawet bardziej intryguj c ni osoba
doros a. To ono sta o si podmiotem wychowania, wokó którego skupiane s
wszystkie czynno ci nauczyciela i rodziców. Dziecko próbuje wyra a siebie,
swoje prze ycia, spostrze enia, wyobra enia i wyniki pracy umys owej. Interesuje
je wszystko, co si wokó niego dzieje, chce pozna
wiat, prawa w nim rz dz ce,
napotyka problemy i poszukuje rozwi za .
Ka de dziecko rozwija si indywidualnie, posiada w asne tempo rozwoju,
nabywa do wiadcze
yciowych w odmiennych warunkach rodowiskowych.
W okresie przedszkolnym stale rozwija si i wzbogaca mowa dziecka nie
tylko ilo ciowo, ale i jako ciowo. Zdobywa ono w tym wieku w szybkim tempie
du y zasób informacji o otaczaj cym je wiecie wykazuj c niezwyk
ciekawo
poznawcz .
Wiek przedszkolny to czas kszta towania si podstawowej wiedzy o sobie.
Jest to tak e czas kszta towania si narz dzi opanowywania i przekszta cania
wiata, jak dzia ania na przedmiotach, mowa i kontakty z innymi lud mi. Dziecko
wchodz ce w okres szkolny mo e by samodzielne i zaradne, aktywne i twórcze.
Mo e by ufnie nastawione do wiata i ciekawe jego. Mo e wierzy w siebie
i swoje mo liwo ci i nie le radzi sobie w trudnych sytuacjach. Mo e ale nie musi.
Zale y to od do wiadcze , jakie zdo a o zgromadzi , a te z kolei zale
przede
wszystkim od otaczaj cych dziecko doros ych, ich postawy w stosunku do niego.
Trzeba pozwoli
dziecku by
sob , a wi c mie
w asne upodobania
i zainteresowania. Nauczyciele w przedszkolu winni traktowa
autonomiczn
dziecko jako
jednostk . Celem dzia alno ci owego nauczyciela niech b dzie
has o: POZWOL
DZIECKU BY
SOB - POZWOL
MU NA
YCIE
POPRZEZ ZABAW .
Dla prawid owego rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym niezmiernie
wa na jest aktywno , zarówno ta spontaniczna, jak inspirowana przez
4
nauczyciela. Dziecko w sposób naturalny jest twórc , mog
temu jedynie
zaprzeczy ci, którzy nigdy nie obserwowali swobodnej zabawy ma ych dzieci.
Aktywno
dziecka wed ug Glotona i Clero nale y do sfery rozwoju i jest
ca kowicie zwrócona w kierunku budowania siebie. Twórcza aktywno
potrzeb
biologiczn , której zaspokojenie jest absolutn
stanowi
konieczno ci
dla
optymalnego rozwoju dziecka.
W naszych dzia aniach szczególn
uwag
przypisa y my aktywno ci
s ownej. Umo liwia ona dziecku sygnalizowanie swoich potrzeb i d e ,
oznajmiania stanów emocjonalnych , wyra ania stosunku do rzeczywisto ci,
przekazywanie swoich do wiadcze . Stopniowo coraz bardziej zró nicowany
sposób komunikowania si u atwia dziecku regulowanie stosunków z otaczaj cym
je
wiatem. Sytuacjami, w których mo na oczekiwa
bardziej bogatych
i z o onych wypowiedzi dziecka s te, które zapewniaj realizacj podstawowej
funkcji j zyka- funkcji informacyjnej.
Tylko wtedy, kiedy dziecko wykorzystuje j zyk do komunikowania
do wiadcze komu , kto ich z nim nie dzieli , mo e ono najpe niej ujawni swe
j zykowe umiej tno ci - twierdzi M. Kielar.
Zadaniem nauczyciela jest stwarzanie warunków do rozwoju i usprawniania
mowy dziecka. Uczestnicz c w procesach interakcji z ma ym dzieckiem i oceniaj c
jego wypowiedzi nauczyciel powinien respektowa prawa dziecka do twórczego
u ycia j zyka i do zró nicowanej aktywno ci werbalnej. Nie mo e oczywi cie
zapomina
o podstawie programowej, która jakby nie by o mówi wprost o
wspomaganiu i ukierunkowaniu rozwoju dziecka zgodnie z jego wrodzonym
potencja em i mo liwo ciami wrodzonymi w ró nych relacjach.
Mgr Lidia Zimmermann
Mgr Anita K pi ska
5
CELE I ZDANIA
Nadrz dnym celem jest syntetyczne ukazanie ró nych sposób rozwijania
twórczej aktywno ci s ownej , co w tym celu mo emy wykorzystywa oraz w jaki
sposób organizowa dzia alno
twórcz dzieci w przedszkolu w sferze j zykowej.
Natomiast wzgl dem dzieci, najwa niejszym celem jest rozwijanie kompetencji
j zykowych dzieci w przedszkolu.
Wyposa anie dzieci w niezb dne sprawno ci, umiej tno ci czy wiadomo ci,
jest podstawowym za o eniem niniejszego programu. Ka dy z nas wie,
umiej tno
komunikowania si
e
jest niezb dna w dalszym funkcjonowaniu
w spo ecze stwie i stanowi podwaliny sukcesów ka dego dziecka. Tote
uzna y my to zadanie jako najwa niejsze w rozwijaniu kompetencji yciowych
dzieci w naszym przedszkolu.
Zadaniem tego programu jest równie zdobycie przez nauczycieli orientacji
w ró nych sposobach komunikowania si
dzieci, zarówno werbalnych, jak
i niewerbalnych. Musz oni nauczy si rozumie nie tylko s owne wypowiedzi
dzieci ale tak e komunikaty nadawane za pomoc gestów, min, spojrze , itp.
Umiej tno
odczytywania owych komunikatów pozwoli nauczycielom pozna
dziecko jako osob i zbli y si do niego.
Kolejne zadanie jawi si nam w momencie, gdy daj c dziecku mo liwo
wyboru w asnych sformu owa j zykowych i g o nego my lenia pozwalamy na
bardziej odpowiedzialne formu owanie wniosków i stawianie hipotez przy
rozwi zywaniu problemów.
Mgr Lidia Zimmermann
6
KONSPEKT ZAJ CIA KOLE E SKIEGO
Z TWÓRCZEJ AKTYWNO CI S OWNEJ.
PROWADZ CA : Bo ena Mielka
GRUPA WIEKOWA: 3-4 latki
TEMAT ZAJ CIA: „ Kaczka Dziwaczka"- teatr aktora.
CEL OPERACYJNY: - Dziecko zapozna si z tekstem utworu J. Brzechwy
Pt. „ Kaczka Dziwaczka",
- Wyodr bni elementy humorystyczne,
- Wyzwoli aktywno s own , plastyczno-muzyczno- ruchow .
METODA: Zada stawianych dzieciom.
Elementy pedagogiki zabawy i MDS.
FORMA AKTYWNO CI: s owna, muzyczno- ruchowa i plastyczna.
POMOCE: scenografia i akcesoria do przedstawienia, magnetofon, nagranie
utworu z Akademii Pana Kleksa, dla ka dego dziecka kartki z narysowan drog
dla kaczki ( w. z elementem MDS M. Bogdanowicz, szkic postaci kaczki do
wype nienia, kukie ka, materia y do dzia a plastyczno – konstrukcyjne.
LITERATURA:
„Kaczka Dziwaczka" - J. Brzechwy Program nauczania i wychowania
w przedszkolu.
PRZEBIEG ZAJ CIA:
I.
WST P:
Powitanie dzieci zaproszonych go ci przes anie iskierki przyja ni:
-wysy am do was powitalny promyk u miechu, który powróci do mnie
w po piechu.
Kukie ka wita dzieci, rozmawia o bajkach i zaprasza do obejrzenia
przedstawienia.
II.
ROZWINI CIE:
Obejrzenie przedstawienia „ Kaczka Dziwaczka".
Wyodr bnienie elementów humorystycznych: - próby odpowiedzi na pytania: Co ci
mieszy o?
Czy co ci zasmuci o?
Dlaczego?
Wyja nianie poj cia dziwaczka,
Zabawa ruchowa „ Spacer kaczek"
7
Wykonywanie
zadania:
kropkowanie,
kreskowanie
narysowanej
drogi kaczki w rytm piosenki „ Kaczka Dziwaczka" i naklejanie
sylwet kaczek wykonanych w ranku.
Zaproszenie
dzieci
do
wykonania
g ównej
bohaterkikaczki
dziwaczki maj c do wyboru miejsce pracy, techniki, materia u i przyborów (kredki,
no yczki).
III. ZAKO CZENIE:
Porównywanie wygl du prawdziwej kaczki z wykonan dziwaczk i wyodr bnianie
ró nic i wspólnych cech.
SCENARIUSZ SYTUACJI EDUKACYJNEJ DLA TWÓRCZEJ
AKTYWNO CI S OWNEJ
Temat zaj cia: „Witaj wiosenko"
Grupa wiekowa: 4-5 latki
Prowadz ca: mgr Wies awa Sztaba
Cele operacyjne: dziecko: - wzbogaci wiadomo ci na temat wiosny;
- sformu uje d u sz wypowied s own ;
- wyrazi swoje yczenia, pragnienia w pracy plastycznej.
Metody pracy: ywego s owa, zada stawianych dziecku, elementy pedagogiki
zabawy.
Formy aktywno ci dzieci: literacka, j zykowa, ruchowa, plastyczna.
Pomoce: sylwety zwierz t na patykach, ilustracje pojazdów, tekst wiersza
J. Brzechwy pt. „Przyj cie wiosny".
Przebieg:
1. Rytua powitalny - zabawa „Przekazujemy sobie u miech". Dzieci siedz
w kole. Nauczycielka mówi do dzieci: wysy am do Was powitalny promyk
u miechu, który powróci do mnie w po piechu - dotyka ramienia dziecka
siedz cego obok po prawej stronie i patrz c mu w oczy u miecha si . Dzieci
przekazuj sobie u miech bez s ów, dotykaj c lekko ramienia kolegi z prawej
strony i u miechaj si najpi kniej jak potrafi .
8
2. Wprowadzenie do tematu
Rozmowa wst pna, kierowana dotycz ca problemu: „Co robili my,
aby dowiedzie si jak najwi cej o wio nie?”
odpowied dzieci (spacery, wycieczki, ilustracje, obserwacje budz cej
si przyrody wiosn , jej cechy)
3. Propozycje dzieci (mo na pokierowa wypowiedziami dzieci)
Zaproszenie do wys uchania wiersza ilustrowanego sylwetami i obrazkami
„Przyj cie wiosny" wg J. Brzechwy
Naplotkowa a sosna,
e ju jest wiosna.
Kret skrzywi si ponuro:
-„Przyjecha a pewnie fur ..."
Je si naje y srodze:
-„Raczej na hulajnodze."
Wa sykn : - „Ja nie wierz ,
przyjecha a na rowerze."
Kos gwizdn : „Wiem co o tym
przylecia a samolotem"
Sk d znowu- rzek a srokaja z niej nie spuszczam oka i
w zesz ym roku w maja
widzia am jaw tramwaju.
- Nieprawda! Wiosna zwykle
przyje d a motocyklem!
A ja wam tu dowiod ,
e w a nie samochodem.
- Nieprawda, bo w karecie!
W karecie?, Có pan plecie?
O wiadczy mog krótko,
e p yn a w asn ódk !
A wiosna przysz a pieszo
Ju kwiaty za ni spiesz ,
ju trawy przed ni rosn
I szumi : „Jeste wiosno!"
Pytanie nauczycielki skierowane do dzieci:
"Jak my licie, czym jeszcze mog aby przyjecha pani wiosna?"
Propozycje dzieci (przypomnienie pojazdów,
przyjecha a wiosna na podstawie wiersza).
na
których
Pytanie nauczycielki dotycz ce skojarze : Z czym kojarzy si Wam
wiosna? s o ce, trawa m oda, pierwsze kwiaty, p ki na ga zkach
krzewów i drzew, ciep y wiatr, ciep y deszcz, d u szy dzie itd.
9
Propozycje dzieci dotycz ce zabaw z wiosn .
4. Zaproponowanie zabawy przez nauczycielk pt. „Przyjaciele wiosny”
(s o ce, wiatr, deszcz) oraz „Kwiecie plecie " wg znanego ludowego
przys owia.
5. Zabawa tematyczna „Puzzle z wiosn na obrazku".
Dzieci dostaj jedn cz
obrazka, który zosta podzielony na dwie cz ci, musi
poszuka drugiej po owy, któr ma drugie dziecko, po czym sk adaj obrazek
w ca o , sk adaj w parze, opowiadaj o nim.
6.
yczenia dla wiosny
Rysowanie, malowanie ycze do pani Wiosny (do wyboru) na papierowych
okr g ych talerzykach lub kolorowych kartkach.
Po sko czeniu omówienia prac zrobienie wystawki prac.
7. Zabawa integracyjna „My l , e..", dzieci siedz w kr gu, w druj cy mi
jest powiernikiem, który s ucha wra e na temat dzisiejszych zabaw.
Scenariusz do teatrzyku cieni pt. „Bajka o srebrnej gwiazdce” H. ochockiej.
Opracowa a i przedstawi a: mgr Teresa Soja
Grupa wiekowa: 5-6 latki
Temat: Teatrzyk cieni pt. „ Bajka o srebrnej gwiazdce".
Cel operacyjny: dziecko: wymieni bohaterów bajki, poda kolejno
zdarze .
Forma aktywno ci dziecka: j zykowa, ruchowa, muzyczna.
Metoda: s owna, czynna.
rodki dydaktyczne: sylwety z czarnego kartonu: choinka, zaj c, ba wan, sroka,
wiewiórka, wróbel, gwiazdka; ekran do teatrzyku cieni, lampka, podk ad
muzyczny.
Literatura: Utwór H. ochockiej pt. „Bajka o srebrnej gwiazdce".
10
Przebieg:
1. Powitanie: Witam wszystkie dzieci, które lubi s ucha i ogl da bajki.
2. Piosenka: Witajcie w naszej bajce.
3. Teatrzyk:
Bohaterzy: wróbelek, sroka, wiewiórka, ba wan, zaj c.
Wróbelek:
Co to? Pi kna choinka wyros a w tej sali:
Jest serduszko, koszyczek i gwiazdka si pali.
I rybka jak ywa i bombka si wieci
Kto zrobi te zabawki? Domy lam si - dzieci
Sroka:
Jestem sroka bystrooka, Mam czarne skrzyde ka, Zbieram skrz tnie bardzo ch tnie
Ró ne wiecide ka.
Wróbelek:
Widzicie -ju tu sroka w pobli u si kr ci,
I na gwiazdk , srebrn gwiazdk mo e nabra ch ci
Ale ja tu pod choink b d sta na stra y.
Sroka gwiazdki nie zabierze, bo si nie odwa y.
Ba wan:
Panie wróbelku nie tra czasu! Chod powita go ci z lasu.
Wróbelek:
Biegn do nich! Sta na stra y. ( wybiega )
Ba wan:
Uff! Pot sp ywa mi po twarzy!
Rety! Co si ze mn dzieje?
Wci topniej i malej
Czuj , e tu ba wanie
Mokra plama wnet zostanie
Musz zaraz wyj na ganek. ( wychodzi)
Sroka:
wietnie! Poszed ju Ba wanek!
A ja sroka bystrooka
Rozwin skrzyde ka
I zabior najpi kniejsze
Srebrne wiecide ko.
Wiewiórka:
Sk d to, sk d to o tej porze
Na choince z oty orzech.
Zaj czek:
E, co to za choinka? Jaki kij s katy
Nie ma na nich marchewki, kapusty, sa aty
Wróbelek:
Nie gryma , mój zaj czku, e nie ma kapusty
11
Popatrz, co jest na czubku.
Wszyscy:
A nic - czubek pusty.
Wróbelek
Przecie by a tam gwiazdka!
Czy spad a z wysoka?
Czy j mo e powo a sroka bystrooka?
Dzieci b d p aka y przez ca niedziel .
Porad cie mi, co robi , drodzy przyjaciele.
Wiewiórka:
Trzeba srok odnale , by gwiazdk odda a.
Wróbelek:
A czy my lisz, e odda?
Zaj czek:
Gwiazdk sroce odebra , to nie lada sztuka.
Wróbelek:
Ruszajmy! Szkoda czasu.
Wiewiórka: .
B dziemy jej szuka .
Wróbelek: (wbiega) Chod cie! Chod cie! Znalaz em! Na ganku pod schodkiem!
Zwierz tka:
Co znalaz e ?
Wróbelek:
Gwiazdeczk ! Srebrzy sta b yskotk !
Ba wan:
Mam j ! Schwyta em ptaszka. Skry a si w kominie.
Co z ni zrobimy?
Zwierz tka:
Kara jej nie minie.
Sroka:
Darujcie mi. Oprócz tej jednej gwiazdki
Sto innych przynios .
Zwierz tka:
Sk d we miesz gwiazdki. Sroko?
Sroka:
Ju ja wiem, co zrobi .
Dla przedszkolaków z nieba te gwiazdki wydziobi .
Lec . Zaraz powróc . Zaczekajcie.
Zaj czek:
Chocia w naszym lesie
Choinek niema o
12
Ale takiej moje oko nie widzia o.
Zwierz tka:
Tak! Tak! Oko nie widzia o. Wiewiórka:
Ile zjad em ju orzechów,
Zliczy nie mam si y.
Ale adne, ale adne
Tak si nie z oci y.
Ba wan:
Cho mi woda kapie z nosa
I pot zrosi czo o
Nie chc wcale wyj na ganek,
Bo tu jest weso o.
Razem:
Zaraz tutaj przyj da dzieci,
Podadz nam r ce.
Nowy Roczek powitamy
Przy wspólnej piosence.
4. Rozmowa z dzie mi na temat bajki; Kto wyst powa w przedstawieniu? Co si
wydarzy o? Kto znalaz gwiazdk i gdzie?
5. Zabawa ruchowa przy piosence: „Gwiazdka".
sylwet
6. Próba odtworzenia tre ci bajki przez dzieci za pomoc
z teatrzyku.(swobodna improwizacja).
SCENARIUSZ SYTUACJI EDUKACYJNEJ Z TWÓRCZEJ
AKTYWNO CI S OWNEJ
Opracowa a: mgr Teresa Soja
Grupa dzieci: 5-6- letnich
Temat kompleksowy: „ Moja mama kocha mnie”
Temat dnia: „Czary – mary dla mamy”.
Cele operacyjne: dziecko: -wymieni cechy charakterystycznego wygl du swojej
mamy; wymy li i wypowie zakl cie.
Formy aktywno ci: j zykowa, ruchowa, muzyczna.
Metody pracy: zada stawianych dzieciom, rozmowa, obja nienia.
rodki dydaktyczne: kartki z sylabami, sznurek, spinacze do bielizny, ró d ka,
chusta.
Przebieg:
1. wiczenia s ownikowe: „Czary mamy”.
Nauczyciel nawi zuje do ilustracji w ksi ce „Od A do Z” (str.9) – trzy
podstawowe czary mamy:
Mama, jak nikt inny, potrafi uspokoi p acz ce dziecko;
13
Umie sprawi , e wszystkie plamy znikaj
Wyczarowuje pyszne potrawy.
Dzieci podaj inne przyk ady czarów mamy np.
- dzi ki mamie szybciej „sprz taj si zabawki”;
- mama potrafi rozwi za ka dy problem;
- ca usy mamy sprawiaj , e przestaje bole .
2. Test wiadomo ci o mamie:
Nauczyciel piewaj co zadaje pytania dotycz ce mamy np.
- jakiego koloru oczy ma twoja mama?
- jakiego koloru ma w osy?
- jaki kolor lubi twoja mama?
Dzieci odpowiadaj równie piewaj c.
3. „Wielkie pranie” zabawa z sylabami:
Nauczyciel przygotowuje kartki z sylabami: ta, ma, to, mo, te, me, ti, mi, tu, mu,
które wk ada do miski; sznurek do „suszenia prania”, który rozwiesza w sali.
Dzieci siadaj wokó miski naprzeciwko sznurka.
Wybieraj z miski te sylaby, które rozpoczynaj si liter „m”, odczytuj je
i zawieszaj na sznurku.
Nauczyciel zaznacza kolejno wybrane sylaby, pos uguj c si spinaczami do
bielizny i prosi dzieci o doka czanie zda wyrazami, które b d si rozpoczyna
wyró nionymi sylabami, np.
- nauczyciel zaznacza sylab „ma” i mówi zdanie: „Mamy to
czarodziejki, które spe niaj nasze…” – dzieci doka czaj zdanie – marzenia;
- sylaba „mi” – „To mamy sprawiaj , e nasze domy s pe ne…mi o ci”;
- sylaba „me” – „Gdy mama jest zadowolona, wtedy nuci weso …melodi .
4. Zabawa ruchowa z chust :
Nauczyciel przygotowuje chust : na chu cie przykleja oczy i usta, do dwóch
górnych rogów przymocowuje wyci te z kartonu kszta ty d oni, a do dwóch
dolnych stopy.
Nauczyciel trzyma chust „za d onie” i porusza ni tak, jakby „chusta wiczy a”
np. klaskanie w d onie, podskoki obunó , podskoki na jednej nodze itp.
Dzieci na laduj ruchy chusty.
5. Zabawa twórcza: „Czary – mary” dla mamy:
Nauczyciel zamienia dzieci siedz ce w kole przy pomocy „czarodziejskiej ró d ki”
w czarodziei.
Dziecko, które otrzyma ró d k wypowiada zakl cie i mówi, co wyczarowa oby
dla swojej mamy np. „Abrakadabra bim salabim. Wyczarowuj dla swojej mamy.
14
SCENARIUSZ SYTUACJI EDUKACYJNEJ Z TWÓRCZEJ
AKTYWNO CI S OWNEJ
Prowadz ca: Ma gorzata Starzy ska.
Grupa wiekowa: 3, 4- Latki.
Temat: Zabawa z piosenk „Wlaz kotek..." z elementami MDS.
Cele operacyjne: dziecko: -podejmie prób rysowania linii pionowych
z zachowaniem kierunku z góry na dó .
-rozpozna zwierz ta i nazwie je.
-pos u y si s owami okre laj cymi po o enie w przestrzeni „na", „w"
w odniesieniu do zwierz t.
Formy aktywno ci: j zykowa, muzyczna, plastyczna.
Metody: -zada stawianych dzieciom
-samodzielnych do wiadcze .
Pomoce: makieta wiejskiego podwórka z domem, psi bud , p otem, poletkiem
owsa, kukie ki przedstawiaj ce psa, kota, koguta, lalka. Emblematy ze zwierz tami
na szyj i g ow . Kaseta magnetofonowa z odg osami zwierz t.
Przebieg:
1. wiczenie usprawniaj ce narz dy mowy.
Zabawa: „Jaki mam nastrój".
Dzieci siedz przez makiet wiejskiego podwórka i obserwuj nauczycielk , która
piewa piosenk „Wlaz kotek", animuj c jednocze nie jej tre za pomoc lalki
oraz figurek przedstawiaj cych psa, kota i koguta. W czasie piewania piosenki
silnie akcentuje cz ci piosenki okre laj ce pozycje zwierz t w przestrzeni.
Wlaz kotek na p otek
i mruga
adna to piosenka, Nied uga.
Wlaz piesek w owiesek
i szczeka
A Zuzia przed pieskiem ucieka
Wlaz kurek na murek
i pieje
a Zuzia z kureczka si mieje.
2. Nauczycielka zadaje dzieciom pytania na temat tre ci piosenki:
-Gdzie jest kotek?
-Co robi?
15
-Poka cie, jak kotek mruga okiem.
-A jak miauczy?
-Gdzie siedzi piesek?
-Jak szczeka?
-Gdzie wszed kogutek?
-Jak pieje?
3. Wspólne za piewanie piosenki „Wlaz kotek..."
Za piewanie piosenki przez dzieci i wystukanie jej rytmu o pod og .
4. Nauczycielka pokazuje dzieciom na tablicy obrazek z naklejonymi
chmurkami. Nawi zuje do tre ci piosenki (b dziemy rysowa p otek dla
kotka). Nauczycielka wolno piewa piosenk i rysuje wzór niebieskim
pisakiem, zwracaj c uwag na sposób kre lenia linii z góry na dó . Wzór ma
posta : ||.
Dzieci powtarzaj rysowanie wzoru w pozycji siedz cej na dywanie.
Dzieci przechodz do stolików, nauczycielka rozdaje im kartki z przyklejonymi
chmurkami i narysowanymi dwiema liniami poziomymi.
Nauczycielka wolno piewa piosenk , dzieci rysuj wzór niebieskim pisakiem.
5. Zagadki s uchowe:
Nauczycielka rozdaje dzieciom emblematy ze zwierz tami (ko , ptak, kura, kot) na
szyj i zaprasza dzieci do zabawy przy odg osach tych zwierz t. Dzieci s ysz c
g os swojego zwierz tka wychodz na rodek i na laduj je.
6. Nauczycielka proponuje dzieciom zabaw ruchow „Sta przy takim samym
zwierz tku".
7. Nauczycielka organizuje zabaw tradycyjn „Drobna kaszka".
Drobna kaszka, drobna kaszka
a dla kogo?
A dla ptaszka
drobna kaszka, drobny mak
a ten ptaszek fruwa tak.
Drobna kaszka, drobny groszek
a dla kogo?
Dla kokoszek
drobny groszek, drobny mak
a kokoszki mówi tak: (ko,ko,ko).
Drobna kaszka, bia e mleczko
a dla kogo?
Dla koteczka
bia e mleczko, drobny mak
a ten kotek mówi tak: (miau, miau, miau).
Drobna trawka, drobna wyka
a dla kogo?
16
Dla konika
drobna trawka, drobny mak
a ten konik skacze tak.
Nauczycielka poleca dzieciom wykonanie zadania:
-pokoloruj p otek -u góry kartki narysuj s oneczko
-przyklej kotka na p otek -przyklej kur pod p otem.
SCENARIUSZ SYTUACJI EDUAKCYJNEJ Z TWÓRCZEJ
AKTYWNO CI S OWNEJ
Prowadz ca: Ma gorzata Starzy ska
Grupa wiekowa: 4, 5-latki
Temat: Twórcze opowiadanie dzieci „S uchaj i doko cz".
Cele operacyjne: dziecko: - wczuje si w rol aktora poprzez za piewanie
piosenki „na role"
- utworzy ca o poprzez wypowied
- doko czy zdanie.
Formy aktywno ci: j zykowa, muzyczna.
Metody: - zada stawianych dzieciom
- samodzielnych do wiadcze
Pomoce: obrazki (pojazdy) poci te na 4 cz ci, apaszki, obrazki z lokomotyw .
Przebieg:
Zabawa wst pna:
1. Witam wszystkich, którzy lubi je dzi samochodem, poci giem, rowerem,
autobusem. Tych, którzy lubi lata samolotem, p yn statkiem.
2.S uchanie wiersza recytowanego przez nauczycielk pt. „Ulica".
Kiedy przechodzisz przez ulic ,
Pami taj o wypadek atwo.
Na skrzy owaniu woln drog
Wskazuje ci zielone wiat o.
Przez jezdni nigdy nie przebiegaj
Cho by si nawet bardzo pieszy .
Poszukaj sobie bia ych pasów
To w a nie przej cie jest dla pieszych.
-Jaki kolor wiat a wskazuje, e mo emy przej przez ulic ?
-Po czym przechodzimy przez ulic ?
17
-Czego nie wolno robi przechodz c przez ulic ?
3.Zabawa „Co widz na ulicy."
-Pobawimy si „S uchaj i doko cz".
-Id ulic i widz .. .(dzieci kolejno wypowiadaj si ).
4.Sk adanie obrazków „pojazdów" rozci tych na 4 cz ci.
5.S uchanie piosenki piewanej przez nauczycielk „Jedzie poci g z daleka"
-O czym opowiada piosenka?
-Dok d jecha poci g?
-O co prosi y dzieci konduktora?
6.Za piewanie piosenki „na role" (konduktor, dzieci).
7.Zabawa „Dym" przy muzyce z wykorzystaniem apaszek (dzieci na laduj taniec
dymu).
8.Wykonanie przez dzieci pracy:
-dorysuj do lokomotywy wagony i dym z komina.
SCENARIUSZ SYTUACJI EDUKACYJNEJ Z TWÓRCZEJ
AKTYWNO CI S OWNEJ
Opracowanie: mgr Teresa Soja i mgr Agata H uchyj
Grupa wiekowa: 5-6 latki
Temat: Humor z jajkiem.
Cele operacyjne: dziecko: - wymieni wyrazy z g osk j; - dostrze e elementy
humorystyczne zawarte w obrazkach; - sformu uje pytania skierowane do jajka; wyrazi swoje wra enia (odczucia) w formie ruchowej i plastycznej.
Formy aktywno ci: j zykowa, ruchowa, plastyczna, matematyczna.
Metody pracy: problemowe, waloryzacyjne.
rodki dydaktyczne: podwójne obrazki: kura, kogut, jajko, kurczak; 5 obrazków
(Pisanka idzie obok kury, Zdziwiony kogut patrzy na gniazdo z kolorowymi
jajkami, Zaj c biegnie z pisankami, Kogut ucieka z jajkami, Kaczorek niesie
balony pomalowane jak pisanki); ilustracje jajek: kury, indyczki, przepiórki,
strusia; wydmuszki, ma e baloniki, dyktafon, wizytówki dla reporterów, p yta CD
z utworem Musorgskiego – „Taniec kurcz t w skorupkach”, ó ta farba, p czki
waty, folia aluminiowa, bibu a, w óczka.
18
Literatura: Wychowanie w przedszkolu nr 3/2000, E. Szelburg-Zarembina –
„Bajka o g sim jaju, raku nieboraku, kogucie piejaku i o zbójcach”
Przebieg:
- Zabawa: Pomy l i u ó : Co by o pierwsze jajko czy kura? U ó obrazki
w odpowiedniej kolejno ci i uzasadnij wybór.
- Zabawy z g osk j – wybierz obrazki w nazwach, których jest g oska j, podaj
3 wyrazy, które zaczynaj si g osk j, podaj 2 wyrazy, które ko cz si g osk j,
podaj 4, które maj na ko cu g osk j.
- Zabawa w parach: „Turlanie jajka”.
Zabawa integracyjna: „Powiedz co mi ego”. Powitanie jajka w kr gu, podawanie
jajka z r k do r k, szepcz c mu co mi ego.
Opowiadanie twórcze dzieci na podstawie obrazków przedstawiaj cych ró ne
sytuacje z jajkiem.
Scenki dramowe: Wybierz spo ród obrazków, który podoba ci si najbardziej
i przedstaw nam tak scenk .
Konferencja prasowa z jajkiem. Wybór dziecka, które wcieli si w rol jajka.
„Jajko” zasiada za sto em, na którym jest napis „jajko” i odpowiada na pytania
przedstawicieli agencji prasowych (skróty wymy laj sobie dzieci) PAP, AGA,
JOGI. Pytania zadaj od czasu do czasu równie widzowie.
Jak si czujesz w skorupce?
Co znajduje si w rodku pod skorupk ?
Co dzisiaj robi e ?
Jak ci przejedzie cz owiek samochodem to ludzie ci mog znale ?
Jak to si dzieje, e z ciebie mo e by kurczak?
Czy wolisz, gdy gotuj ci na twardo czy na mi kko?
Jak si czujesz, gdy kto ci rozbije na patelni?
Czy masz kuzynów?
Improwizacja ruchowa: „Taniec kurcz t w skorupkach”.
Ekspresja plastyczna inspirowana muzyk Musorgskiego „Taniec…” - malowanie
p czkiem waty ó t farb .
- S uchanie „Bajki o g sim jaju, raku nieboraku…”
- wiczenia ortofoniczne nawi zuj ce do bajki – powtarzanie fragmentów za
nauczycielem.
- Zabawa tropi ca: „Znajd jajka”. Kieruj c si znakami: strza ka w prawo,
strza ka w lewo, obrót w ko o 2 razy, 5 tiptopów.
- Pakowanie jajek – owijanie „jajek” (wydmuszek, nadmuchane ma e baloniki)
foli , bibu lub w óczk .
19
SCENARIUSZ ZAJ CIA KOLE E SKIEGO
Z TWÓRCZEJ AKTYWNO CI S OWNEJ
Grupa wiekowa: 5, 6-latki
Opracowanie: mgr Agata H uchyj
Temat kompleksowy: „Zabawy z cudakiem”
Temat zaj : „Co mo na wyczarowa z w óczki?”
Cele operacyjne: Dziecko: - wymieni wyraz kojarz cy mu si z podanym s owem,
-u o y zdanie poprawne pod wzgl dem gramatycznym
Metody: m. zada stawianych dziecku, m.
opowiadanie, obja nienia i instrukcje
Formy aktywno ci dzieci: j zykowa,
zabawowa, manipulacyjna, muzyczna
wicze , m.
literacka,
ywego s owa,
matematyczna,
ruchowa,
rodki dydaktyczne: w óczka – k bki i pasemka, Cudak – lalka z w óczki, karty z
cyframi i wzorami lub literami, kartoniki z rysunkami, drewniane pa eczki, kaseta
z piosenk „Migu – migu”.
Literatura: J. Fleming, J. Fritz – „Zabawy na uspokojenie”
PRZEBIEG ZAJ
:
1.Zaprezentowanie dzieciom lalki z w óczki – Cudaka.
2. Zabawa – „W druj cy k bek” - dzieci i nauczycielka stoj w kole, nauczycielka
trzyma w r ce k bek w óczki.
„Co mo na wyczarowa z w óczki?” -. N. proponuje dzieciom, aby wymy li y
tradycyjne i nietypowe sposoby wykorzystania w óczki. Sama rozpoczyna zabaw
i rzuca k bek do wybranego dziecka, ale tak, e pocz tek w óczki trzyma w r ce.
Dziecko podaje swoj propozycj , owija w óczk wokó palca i rzuca k bek do
kolejnego dziecka. W ten sposób powstaje paj czyna.
„ a cuszek skojarze ” – k bek wraca do nauczycielki t sam drog tak, aby
„paj czyna” znik a – dziecko trzymaj ce k bek musi powiedzie s owo kojarz ce
mu si z wyrazem „w óczka”; kolejne dziecko wymy la skojarzenie do s owa
wypowiedzianego przez swojego poprzednika.
20
3.Zabawa ruchowa – „We niane uk adanki”
Dzieci otrzymuj pasemka w óczki. W druj po sali w rytm muzyki, a gdy muzyka
cichnie zwracaj uwag na kartoniki pokazywane przez nauczycielk .
Nauczycielka pokazuje dwa kartoniki – pierwszy okre la liczb osób, które
wspólnie b d wykonywa zadanie, drugi to wzór figury, któr dzieci maj u o y
z w óczki.
4.Zabawa – „Opowiadaj cy k bek”.
Nauczycielka trzyma w r kach kilkumetrowe pasmo we ny, do którego
przywi zane s kartoniki z ilustracjami przedstawiaj cymi ró ne przedmioty,
ro liny, zwierz ta lub osoby.
Zadaniem dzieci jest odgadni cie, jak histori opowiada k bek, ale tak, aby
zdania uk adane przez dzieci zawiera y nazwy rzeczy przedstawionych na
ilustracjach.
Zabaw rozpoczyna nauczycielka uk adaj c zdanie do pierwszego obrazka
(rysunek przedstawia drzewa), np.:
„Dawno temu, za górami i lasami by o ma e królestwo.”
Zdania do kolejnych rysunków uk adaj ch tne dzieci, ale tak, aby nowe zdanie
zwi zane by o tre ci z poprzednim.
5.Zabawa do piosenki „Migu – migu”.
Dzieci siadaj w kr gu na dywanie. Nogi wyci gaj przed siebie w lekkim
rozkroku.
W ka dej r ce maj drewnian pa eczk . Podczas piewania zwrotki dzieci
wystukuj rytm piosenki uderzaj c pa eczk o pa eczk . Podczas refrenu uderzaj
pa eczkami w pod og dooko a nóg – „przyszywanie nóg do pod ogi”.
Kiedy nauczycielka poprosi o powstanie z miejsc dzieci powinny pami ta o tym,
eby „spru cieg”, który wcze niej wykona y.
SCENARIUSZ SYTUACJI EDUKACYJNEJ Z TWÓRCZEJ
AKTYWNO CI S OWNEJ
Opracowanie: mgr Agata H uchyj
Grupa dzieci: 5-6- letnich
TEMATYKA KOMPLEKSOWA: „Jesie zdrowa, kolorowa”
TEMAT ZAJ : „W krainie owoców”
21
METODY: m. zada stawianych dziecku, m. ywego s owa, m, wicze ,
obja nienia i instrukcje, elementy dramy
CELE OPERACYJNE: Dziecko: -wejdzie w rol wybranego owocu,
-zaprojektuje i wykona wybran technik
wymy lon przez siebie posta ,
RODKI DYD.: -karty do pracy graf., mapa Owocolandii i jej powi kszona kopia,
jab ko, plastelina, papier kolorowy, klej, farby, kaseta
z piosenk
„Pac, gruszka”,
PRZEBIEG ZAJ
:
1.N. pokazuje dzieciom map znalezion w dziupli starej jab oni. Mapa jest stara
i zamazana . Nie mo na odczyta wi kszo ci napisów. Czytelna jest jednak nazwa
krainy przedstawionej na mapie – „Owocolandia”.
N. zadaje pytania i wys uchuje propozycji dzieci:
-Jak my licie, jaki kraj przedstawia ta mapa?
-Gdzie on si znajduje?
-Kto w nim mieszka?
-Jak wygl daj mieszka cy Owocolandii? Jakie nosz imiona?
-Kto w niej rz dzi?
-Jak wygl daj miasta, domy, sklepy?
-Co jedz mieszka cy?
-Jak si ubieraj ?
-Czy maj szko y i czego si w nich ucz ?
-Czy s tam u ywane jakie pojazdy? Jak wygl daj i czym s nap dzane?
-Jakie przepisy obowi zuj w Owocolandii?
-W jaki sposób porozumiewaj si mieszka cy?
2.„Rozmowa owoców” – zabawa z elementami dramy:
Dzieci dobieraj si w pary i wchodz c w role wybranych owoców przeprowadzaj
mi dzy sob rozmow ; ch tne pary prezentuj rozmow przed grup
N.: - Jestem pewna, e mieszka cy Owocolandii uwielbiaj ta czy . Nie wiem
tylko, jak ten taniec mo e wygl da . Spróbujcie mi pokaza !
„Owocowa dyskoteka” – dzieci ta cz do piosenki –„Pac, gruszka”
22
N.: - Chcia abym, eby cie pomogli mi odtworzy to, co przedstawia a mapa
Owocolandii, dlatego spróbowa am przerysowa j na wi kszy karton.
Dzieci siadaj dooko a mapy. N. wskazuje okre lone miejsca (morze, góry, miasta,
rzeki, lasy itp.) i prosi o nadanie im nazwy. Nazw wybran przez grup zapisuje
na mapie.
Nauczycielka wyci ga z torebki jab ko i mówi:
-To jab ko mia am zje dzisiaj na podwieczorek, ale gdy pomy la am, e mo e
ono by mieszka cem Owocolandii zdecydowa am, e daruj mu ycie. Jak
my licie, gdzie mog o mieszka to jab ko i jak mo emy mu pomóc w odnalezieniu
drogi do domu.
„Powrót jab uszka” – dzieci planuj i zaznaczaj z pomoc nauczycielki powrotn
drog jab ka do rodzinnego miasta.
SCENARIUSZ SYTUACJI EDUKACYJNEJ Z TWÓRCZEJ
AKTYWNO CI S OWNEJ
Opracowanie: mgr Agata H uchyj
Grupa dzieci: 5-6 letnich
TEMATYKA KOMPLEKSOWA: Listy – papierowi podró nicy.
TEMAT ZAJ : „List w butelce”
METODY: m. zada stawianych dziecku, m.
i instrukcje, elementy dramy
ywego s owa, obja nienia
FORMY AKTYWNO CI DZIECI: werbalna, ruchowa, zabawowa,
CELE OPERACYJNE: Dziecko: -u o y fragment listu od bociana,
-wyrazi ruchem, gestem i mimik emocje zwi zane
z opuszczaniem rodzinnej ziemi
RODKI DYD.: - butelka z listem w rodku, powi kszona kopia listu na du ym
kartonie
PRZEBIEG ZAJ :
1.„List w butelce”.
N. pokazuje dzieciom butelk i mówi:
23
-Wczoraj wybra am si nad rzek i nad jej brzegiem znalaz am t butelk .
Pomy la am sobie, e pewnie kto wypi wod , a butelk wyrzuci do wody. Nie
spodoba o mi si to, wi c podnios am butelk . Ju mia am j wyrzuci do kosza,
gdy nagle zauwa y am, e co w niej jest. Zobaczcie!
N. wyci ga z butelki kartk papieru i wyja nia:
-Na kartce jest bardzo du o jakich rysunków, a niewiele wyrazów. Nie bardzo
wiem o co chodzi. My l jednak, e jest to list. Poniewa jest on ma y,
a chcia abym , eby cie spróbowali pomóc mi w jego odczytaniu, wi c
przerysowa am go na du y karton.
Nauczycielka przypina karton do tablicy.
-Jak my licie, kto jest nadawc listu? (na samym dole w prawym rogu jest rysunek
bociana)
Gdy dzieci dojd do tego, e list napisa bocian n. proponuje wspólne odczytanie
listu.
Nauczycielka lub dzieci umiej ce czyta odczytuj fragmenty tekstu, a pozosta e
dzieci wyja niaj znaczenie obrazków i uk adaj pe ne zdania.
2.„Odlot bociana” – scenki pantomimiczne – ch tne dzieci pokazuj ruchem
przygotowania ptaka do podró y i jego emocje podczas rozstania z gniazdem
rodzinnym
3.Zabawa w skojarzenia – dzieci siedz w kole, a nauczycielka wymienia wyraz :
„bocian”; zadaniem kolejnego dziecka jest podanie wyrazu kojarz cego mu si
z tym s owem, np. „ aba”; nast pne dziecko podaje skojarzenie do wyrazu „ aba”
itd.
SCENARIUSZ SYTUACJI EDUKACYJNEJ Z TWÓRCZEJ
AKTYWNO CI S OWNEJ
Opracowanie: mgr Agata Hluchyj
Grupa dzieci: 5-6 lrtnich
TEMAT KOMPLEKSOWY: „Moja rodzina i ja”
TEMAT ZAJ : „Obowi zki domowników”
CELE OPERACYJNE: Dziecko: -wyrazi ruchem i gestem swoje uczucia,
-przedstawi scenk sytuacyjn dotycz c obowi zków
cz onków rodziny,
METODY: drama, rozmowa, m. przyk adu, m. zada stawianych dziecku,
obja nienia i instrukcje,
FORMY AKTYWNO CI DZIECI: ruchowa, j zykowa, zabawowa
24
RODKI DYDAKTYCZNE: karteczki z nazwami cz onków rodziny
LITERATURA: wiersz T. Wyrwy-Krzy a skiego pt. „Sprz tanie na cze
i taty”
PRZEBIEG ZAJ
mamy
:
Dzieci i nauczycielka siedz w kr gu.
N.: - Mimo, e nie czy nas pokrewie stwo jeste my wielk rodzin .. Chcia abym,
eby cie pokazali to, co czujecie kiedy jeste cie w przedszkolu.
Ja czuj si tak.... (n. wyra a swoje uczucia ruchem i mimik ). A jak wy si
czujecie w grupie?
Ka de dziecko po kolei wyra a swoje uczucia.
2.S uchanie wiersza T. Wyrwy-Krzy a skiego pt. „Sprz tanie na cze
i taty”
Rozmowa:
-Kto zwraca si do nas s owami tego wiersza?
-Dlaczego dziecko postanowi o zrobi porz dki w domu?
-Za co chcia o si odwdzi czy rodzicom?
-Czy wy te pomagacie mamie i tacie? W jaki sposób?
-Jak my licie, czy robienie porz dków w domu jest rzecz
wystarczy oby posprz ta raz albo dwa razy w roku?
mamy
wa n ? Mo e
N. stawia problem do rozwi zania: -„Co by by o, gdyby... wszyscy ludzie przestali
sprz ta ?”
Dzieci wyra aj swoje pomys y.
N.: -Czy chcieliby cie y w domu lub mie cie, w którym jest mnóstwo mieci?
Dzieci uzasadniaj swoj opini .
N.:- Co musimy zrobi , aby zapobiec zasypaniu nas przez mieci?
Scenki sytuacyjne – „Kto to jest i co robi?” – zabawa z elementami dramy.
Dzieci dobieraj si parami i ka da z nich losuje karteczk . Na karteczce napisane
s nazwy cz onków rodziny. Dzieci odczytuj wyrazy samodzielnie lub przy
pomocy nauczycielki.
Zadaniem dzieci jest przedstawienie scenki sytuacyjnej z udzia em wskazanych
cz onków rodziny. Scenka powinna dotyczy obowi zków domowników.
Po chwili namys u ch tne pary przedstawiaj swoje scenki. Reszta dzieci próbuje
zgadn kogo odgrywaj i co robi .
25
SCENARIUSZ ZAJ
OTWARTYCH DLA RODZICÓW
Z TWÓRCZEJ AKTYWNO CI S OWNEJ
Opracowanie: mgr Agata H uchyj
Grupa dzieci: 5-6 letnich
Temat kompleksowy: „Wyprawa do wiata fantazji”
Temat zaj : „Przygody krasnali”
Cele operacyjne: Dziecko:
-przeczyta sylaby dwuliterowe,
-wyrazi ruchem i gestem swoje uczucia
Metody: m. zada stawianych dziecku, m. wicze , m. ywego s owa, wiersz
obja nienia i instrukcje, elementy metody Naturalnej Nauki J zyka
Formy aktywno ci dzieci: j zykowa, ruchowa, zabawowa, muzyczna
rodki dydaktyczne: samoprzylepne karteczki z napisanymi sylabami
i symbolami, kaseta z piosenk „Witajcie w naszej bajce”
Literatura: W. Kicman – „Propozycje gier i zabaw zawieraj ce tre ci dydaktyczne
dotycz ce przygotowania dzieci do nauki czytania i pisania”, wiersz J.
Jesionowskiego pt.„Dawniej”
PRZEBIEG ZAJ
:
1. Nauczycielka pokazuje dzieciom ró d k i mówi:
-Czy wiecie, co to jest?
-Do kogo mo e nale e ta ró d ka, jak my licie? (swobodne wypowiedzi )
-Tak naprawd ta ró d ka nale y do wró ki, która jest przyjació k krasnoludków.
Ma ona niezwyk moc – mo e zamieni cz owieka w krasnoludka. Trzeba tylko
wypowiedzie specjalne zakl cie. Czy chcecie przenie si dzisiaj razem ze mn
do krainy fantazji?
-Teraz ró d ka przemieni nas w krasnoludki. Oto magiczne zakl cie:
„Ele –mele, trela – fale – zamieniam dzieci w krasnale”
Nauczycielka dotyka ró d k ka de dziecko.
2. „Zapomniane imiona” – zabawa s owna.
N: - W krainie fantazji yj nie tylko dobre wró ki, ale tak e li czarnoksi nicy,
którzy bardzo lubi robi na z o wszystkim krasnoludkom. Jeden z nich rzuci na
krasnoludki czary i spowodowa , e zapomnia y one jakie nosz imiona.
26
Czarownik da im jednak szans i po ca ej krainie bajek rozrzuci karteczki, na
których jest napisany pocz tek imienia ka dego krasnoludka. Krasnoludki musz
wyruszy na wypraw w poszukiwaniu zagubionych imion.
Kiedy ka de dziecko odnajdzie na sali karteczk , spróbuje odczyta sylab i
nalepi karteczk na ubranie nauczycielka gromadzi dzieci w kr gu.
N.: -Na pewno chcecie wiedzie , jak brzmi wasze imiona w ca o ci. Ale niestety
z y czarownik wywo a wiatr, który uniós daleko w krain bajek wszystkie
karteczki, na których znajdowa a si druga cz
imienia ka dego krasnala. Ale nie
martwcie si . Jest sposób na to, aby krasnale odzyska y swoje imiona. Po prostu
musimy odgadn , jak one brzmi w ca o ci.
Ka de dziecko kolejno wypowiada sylab b d c pocz tkiem jego imienia.
Pozosta e dzieci próbuj odgadn , jak brzmi jego imi w ca o ci. Spo ród ró nych
propozycji krasnal wybiera to imi , które najbardziej mu si podoba.
2. „ art czarownika” – zabawa ruchowa do piosenki „Witajcie w naszej bajce”
N.: - Czarownik rozrzucaj c po krainie bajek karteczki z sylabami za artowa sobie
troch z krasnoludków. Zwró cie uwag , e na karteczkach napisane s nie tylko
sylaby, ale równie jakie dziwne znaki. Je eli w ród innych krasnali odnajdziecie
jeszcze trójk , która ma podobny znak na karteczce b dziecie mogli z tych sylab
u o y wyrazy.
Dzieci ta cz swobodnie lub spaceruj po sali, a kiedy muzyka ucichnie ka da
czwórka gromadzi si w miejscu oznaczonym symbolem, który jest równie na ich
karteczkach. Zadaniem dzieci jest u o enie przynajmniej jednego wyrazu
z dowolnej pary sylab.
Kiedy wszystkie dzieci u o
pocz tku.
jeden wyraz i odczytaj go zabawa rozpoczyna si od
3. „Co lubi robi ?” – zabawa z elementami pantomimy
N: – Krasnale siadaj w kr gu, przy ognisku, zm czone w drówk po wiecie
bajek. Opowiadaj o tym, co lubi robi . Ale poniewa s zm czone pokazuj
ulubione czynno ci ruchem i gestem i jednocze nie na laduj g osem d wi ki
towarzysz ce tym czynno ciom, np.
„Ja lubi – na ladowanie ruchem gry na pianinie - plum, plum”
Pozosta e krasnoludki powtarzaj identyczny ruch i d wi ki.
4. „Ulepszanie wiersza”
27
N. : - Ulubion rozrywk krasnali jest „ulepszanie” ró nych wierszy. Poniewa
same nie potrafi ich pisa , wi c dok adaj ró ne s owa do ju napisanych.
N. czyta wiersz, a krasnale dodaj „ulepszenia”, np.:
Dawniej, kiedy by em ma y
ochocho
przedziwne si rzeczy dzia y.
co, co, co?
W górach yli czarodzieje
ojejej!
S o by w ta cu wodzirejem,
hej, hej, hej!
Lis wypieka strucle z makiem,
mniam, mniam, mniam
ryba ta cowa a z rakiem,
tan, tan, tan
w k tach ka dej wiejskiej chaty
gdzie, gdzie, gdzie?
y y maciupe kie skrzaty (...)
je, je, je!
5.N.: - Nadesz a pora, eby krasnoludki opu ci y krain fantazji . Po egnajmy si .
Dzieci stoj w ciasnym kole i wyci gaj c przed siebie r ce dotykaj d oni innych
dzieci.
N. mówi magiczne zakl cie:
„Deszczyk pada, s onko wieci - krasnoludki zamieni si w dzieci!”
SCENARIUSZ SYTUACJI EDUKACYJNEJ Z TWÓRCZEJ
AKTYWNO CI S OWNEJ
Opracowanie: mgr Agata H uchyj
Grupa dzieci: 5-6 letnich
TEMAT KOMPLEKSOWY: „Pomalujmy ca y wiat”
TEMAT ZAJ : „W pracowni malarza”
CELE OPERACYJNE: Dziecko: -pozna poj cia: autoportret, pejza , martwa
natura, abstrakcja;
-opowie o swoich wyobra eniach dotycz cych
wydarze , d wi ków, zapachów zwi zanych
wybranym obrazem;
-namaluje „abstrakcj ” na temat dowolny
28
METODY: m. ywego s owa, rozmowa, , m. zada
obja nienia i instrukcje, pokaz, m. wicze ,
stawianych dziecku,
FORMY AKTYWNO CI DZIECI: ruchowa, j zykowa, zabawowa, plastyczna
RODKI DYDAKTYCZNE: albumy i reprodukcje prac znanych malarzy, sztalugi
z naci gni tym p ótnem, farby, p dzle, paleta malarska, fartuch, miseczki z
plakatówkami wymieszanymi z m k kartoflan , bia e kartki
PRZEBIEG ZAJ
:
Zaj cie 1.
1. Nauczycielka ubrana jest w fartuch, w r ce trzyma palet , a za ucho zatkni ty
ma p dzel. Podchodzi do sztalug i zaczyna malowa . W trakcie pracy zwraca si
do dzieci:
-Czy domy lacie si , za kogo si dzisiaj przebra am?
-Co potrzebne jest malarzowi w jego pracy?
-Jak nazywa si pomieszczenie, w którym pracuje malarz?
-Czy ka dy mo e zosta malarzem? Jakie cechy musi mie artysta?
-Jak my licie co maluj ?
Dzieci podchodz do sztalug i ogl daj fragment martwej natury (dzban
z kwiatami).
Po wypowiedziach dzieci nauczycielka mówi, e jej obraz b dzie przedstawia
martw natur i wyja nia znaczenie tego s owa.
Dzieci ogl daj albumy i reprodukcje zawieszone na tablicy. Nauczycielka
wyja nia na przyk adach poj cia: portret, autoportret i pejza , a dzieci próbuj
odnale przyk ady w albumach.
2. „Kolorowe farbki” – zabawa ruchowa.
Dzieci spaceruj po sali w rytm spokojnej muzyki. Gdy muzyka cichnie podnosz
z pod ogi szarf w wybranym kolorze.
Muzyka zostaje ponownie w czona. Dzieci zwijaj si w k bki i zamykaj oczy.
Nauczycielka –malarz maluje obraz i p dzlem dotyka t farbk – dziecko, która
potrzebna jej jest do malowania. Wybrane farbki powoli wstaj i przybieraj
dowoln poz .
3. „Wchodzimy do obrazu” – zabawa pobudzaj ca twórcz aktywno s own
dzieci.
Dzieci siadaj przed tablic z reprodukcjami. Wskazuj t , która podoba im si
najbardziej.
Nauczycielka do ka dej z wybranych przez dzieci reprodukcji zadaje podobne
pytania:
29
-Co przedstawia obraz?
-Jakich barw u y malarz do jego namalowania?
-Dlaczego wybra w a nie takie kolory?
N.: - Wyobra cie sobie, e nagle przenosicie si do wiata namalowanego przez
autora tego obrazu. Po prostu wchodzicie do tego obrazu.
Dzieci zamykaj na chwil oczy.
-Co zobaczyli cie? Co wydarzy o si w miejscu namalowanym przez malarza?
-Czy poczuli cie jakie zapachy?
-A mo e us yszeli cie jakie d wi ki, muzyk , rozmowy?
Ch tne dzieci opowiadaj o swoich wyobra eniach.
Zaj cie 2.
„Ma a abstrakcja” – praca plastyczna.
Nauczycielka wyja nia dzieciom poj cie: „abstrakcja” i demonstruje odpowiednie
przyk ady malarstwa abstrakcyjnego.
Dzieci maluj farbami plakatowymi po czonymi z m k kartoflan na temat
dowolny.
Po wykonaniu prac zostanie urz dzona wystawka i ka de dziecko b dzie mog o
opowiedzie o temacie swojej pracy.
SCENARIUSZ SYTUACJI EDUKACYJNEJ Z TWÓRCZEJ
AKTYWNO CI S OWNEJ
Opracowanie: mgr Agata H uchyj
Grupa wiekowa: 5-6- latki
TEMAT KOMPLEKSOWY: „Na ratunek Ziemi”
TEMAT ZAJ : „Chro my przyrod ”
CELE OPERACYJNE: Dziecko: -pozna znaczenie s ów: „ekolog”, „ochrona
rodowiska”,
-sformu uje zdanie poprawne gramatycznie
METODY: inscenizacja, m. przyk adu, m. zada stawianych dziecku, obja nienia
i instrukcje,
FORMY AKTYWNO CI DZIECI: ruchowa,
manipulacyjna, matematyczna, przyrodnicza
j zykowa,
zabawowa,
30
RODKI DYDAKTYCZNE: sylwety do inscenizacji, kawa ki w óczki, kartony
z cyframi i wzorami,
LITERATURA: B. Forma – „Dziecko aktorem”
PRZEBIEG ZAJ
:
1.Inscenizacja B. Formy pt. „Chro my przyrod ”.
2. „Jak mo emy chroni przyrod ? - swobodne wypowiedzi dzieci dotycz ce
sposobów ochrony przyrody.
-wyja nienie poj : „ekolog” i „ochrona przyrody”
3. „Rysowanie w óczk ” – zabawa ruchowa.
Dzieci otrzymuj kawa ki w óczki i ta cz w rytm muzyki.
Gdy muzyka ucichnie dzieci zatrzymuj si i odwracaj w kierunku nauczycielki,
która pokazuje dwa kartony. Pierwszy przedstawia cyfr okre laj c liczebno
zespo ów w jakie maj si po czy dzieci. Na drugim kartonie znajduje si wzór,
który dzieci maj u o y z kawa ków w óczki.
4. „Prawda czy plotka” – zabawa pobudzaj ca twórcz aktywno
s own dzieci.
Dzieci i nauczycielka siedz w kole. Ka de ch tne dziecko wypowiada g o no
zdanie zwi zane z ochron rodowiska. Zdanie to mo e by prawdziwe lub
fa szywe. Je li jest prawdziwe pozosta e dzieci wo aj : „Prawda”, je li nie jest
prawdziwe wo aj : „Plotka”.
Pierwsze przyk ady podaje nauczycielka:
-Ogniska mo emy rozpala w lesie.
-Woda potrzebna jest do ycia ludziom, zwierz tom i ro linom.
SCENARIUSZ SYTUACJI EDUKACYJNEJ
WYZWALAJ CEJ TWÓRCZ AKTYWNO
S OWN
Opracowanie: mgr Agata H uchyj
Grupa wiekowa: 5-6- latki
CEL OPERACYJNY: Dziecko: -sformu uje zdanie poprawne pod wzgl dem
gramatycznym
METODY: m. zada stawianych dziecku, obja nienia i instrukcje,
FORMY AKTYWNO CI DZIECI: j zykowa, zabawowa,
31
RODKI DYDAKTYCZNE: kartoniki z literami (na rzepy), tablica z materia u
PRZEBIEG:
„HISTORYJKA DO IMIENIA”.
Dzieci siedz w pó kolu przed tablic .
Nauczycielka proponuje, aby dzieci u o y y kolejn historyjk do imienia dziecka.
To, czyje imi stanie si podstaw do opowiadania twórczego zale y od
tego, kto zostanie wybrany za pomoc wyliczanki. Wyliczank proponuj dzieci.
Kiedy wiadomo ju , czyje imi zosta o wybrane, wszystkie dzieci g o no dziel
imi na g oski.
Nast pnie ch tne dziecko przypina do tablicy kartoniki z literkami
wchodz cymi w sk ad tego imienia. Literki powinny by u o one z góry na dó .
Teraz mo na rozpocz ju w a ciw zabaw : Ch tne dzieci proponuj , jak
b d brzmia y kolejne zdania opowiadania twórczego. Jednak najwa niejsz
zasada jest taka, e ka de zdanie opowiadania musi si zaczyna g osk wchodz c
w sk ad wybranego imienia.
Oto przyk ady HISTORYJEK DO IMION wymy lonych przez dzieci
5,6-letnie:
„SZYMON”
Szynka spad a z nieba.
Yeti j zjad .
Mama yeti wysz a z jaskini i na niego nakrzycza a, bo nie da jej szynki.
Oczy yeti si zasmuci y.
Na dodatek zrobi a si noc i yeti poszed spa .
„OSKAR”
Ola je czekolad .
Spad a Oli czekolada.
Kotek j zjad .
A potem powiedzia : „Mniam”.
Romek j przeprosi , e jego kot zjad czekolad .
„KUBA”
Kot biegnie po mleczko.
Utkn w ma ej dziurze w cianie.
Baba Jaga wyci gn a kota z dziury i polecia a z nim.
A kot spad z miot y.
„MARTA”
Motyl lata po ce.
A potem usiad na kwiatku i wypi nektar.
32
Ropucha skaka a sobie po trawie i zobaczy a motyla.
Trawa by a wysoka i ropucha si w niej schowa a.
Ale motyl j zobaczy i odlecia .
„FABIAN”
Foka wysz a z wody.
Ala pobieg a nad wod nakarmi fok .
Brzuszek urós foce.
I foka nie mog a p ywa , bo za du o zjad a.
Ala da a foce ko o ratunkowe, eby pop ywa a.
Nagle nadesz a noc i foka wysz a na brzeg, eby spa
ZBIÓR ZABAW ROZWIJAJ CYCH TWÓRCZ AKTYWNO
S OWN
Opracowanie : mgr Agata H uchyj
„DOKO CZ ZDANIE” – nauczycielka lub dziecko rozpoczyna zdanie, a pozostali
uczestnicy zabawy ko cz je, np.:
„Jestem m dry jak ...”,
„Lubi , gdy ni mi si ...”
„Jutro chcia bym ...”
„JESTEM KIM INNYM I CZUJ ...” – nauczycielka zwraca si bezpo rednio do
dziecka:
„Wyobra sobie,
czujesz?”
e jeste
... (np. stolikiem, zaj cem, p atkiem
niegu), co
Dziecko odpowiada: „Jestem ... i czuj ...”
„DWA S OWA” – dzieci wymy laj zwi zek mi dzy dwoma pozornie
niezwi zanymi ze sob wyrazami. Wyrazy mog by napisane na karteczkach
i losowane przez dzieci. Nale y u o y zdanie z wylosowanymi wyrazami, ale tak,
eby podkre li zwi zek mi dzy nimi, np.:
„gruszka” i „rower” – „Mam ochot na gruszk , ale eby j zje
na rowerze do sklepu.
musz pojecha
„garnek” i „drzewo” – „Postawi em garnek pod drzewem,
deszczówk ”
eby nazbiera
33
„HISTORYJKA DO IMIENIA” – uk adanie opowiadania twórczego, którego
kolejne zdania rozpoczynaj si g oskami z imienia wybranego dziecka, np.
A – Agrest by ju dojrza y.
L – Lilka lubi agrest.
A – Adam zebra dla niej ca y s oik agrestu.
„CO NIE PASUJE?” – nauczycielka opowiada np.:
„By am w ogrodzie i zerwa am: ró e, fio ki, stokrotki, cukierki i maki”
Dzieci odgaduj , która z wymienionych rzeczy nie pasuje do danej „rodziny”.
Kolejne zdania uk adaj dzieci.
„ A CUSZEK SKOJARZE ” – grupa siedzi w kole:
-wersja atwiejsza: - nauczycielka podaje pierwszy wyraz
(np. samochód), a dziecko siedz ce po jej lewej stronie wymienia wyraz, który
w jaki sposób kojarzy mu si ze s owem wymienionym wcze niej (np. kierowca)
itd.
-wersja trudniejsza – nauczycielka podaje dwa wyrazy, np. „chmura” i „opona”;
zadanie dzieci polega na u o eniu a cuszka skojarze , ale tak, eby na jego
pocz tku znalaz o si s owo „chmura”, a na ko cu s owo „opona”, np.
chmura – deszcz – parasol – kalosze – guma – opona
„ A CUSZEK SYLABOWY” – tworzenie wyrazów, których pierwsza sylaba jest
jednocze nie ostatni sylab podanego wcze niej wyrazu, np.
katar – tartak – taksówka – kanapa – parówka ... itd.
„ A CUSZEK G OSKOWY” – tworzenie wyrazów których pierwsza g oska jest
jednocze nie ostatni g osk podanego wcze niej wyrazu, np.:
tort – torba – agrafka – aparat – tran – nitka - ... itd.
„PRAWDA CZY PLOTKA?” – wypowiadanie zda prawdziwych (poprawnych
pod wzgl dem logicznym) lub nieprawdziwych.
Wybrane dziecko wyg asza zdanie, a reszta dzieci ocenia, czy jest to prawda, czy
plotka, np.
„Moja siostra ma fioletowe w osy”
(PLOTKA !)
34
„Dzisiaj na niadanie jedli my owsiank ”
(PRAWDA !)
„POMY KI” – wybrane dziecko mówi zdanie, ale tak, eby jeden wyraz do niego
nie pasowa pod wzgl dem logicznym. Zadaniem grupy jest wykrycie tej
nieprawid owo ci i u o enie prawid owego zdania, np.:
Zdanie z pomy k : - „Królem zwierz t jest mysz”
Zdanie poprawione: - „Królem zwierz t jest lew”
„NAZWIJ SZE ” – dzieci siadaj w kr gu, w rodku siada wybrane dziecko ONO i zamyka oczy. Dzieci podaj w kr gu drobny przedmiot, np. pi eczk . Kiedy
ONO powie: „Stop” osoba, która trzyma w r ce pi k dostaje miano ONO-2 i
losuje kartonik z poznan literk . Wtedy pi ka znowu zaczyna kr y , a ONO-2
musi wymieni 6 wyrazów zaczynaj cych si g osk odpowiadaj c tej literce.
Je li mu si to nie uda i pi ka dotrze do niego wcze niej zajmuje miejsce ONO.
Je li zd y wymieni 6 s ów zabaw kontynuuje ONO.
„MOJA KOLE ANKA” – uzupe nianie zda
podan g osk , np.
wyrazami zaczynaj cymi si na
Moja kole anka ma na imi ...(Ola).
... (Ola) mieszka w ... (Olkuszu).
Bardzo lubi je ... (omlet).
OPOWIADANIA TWÓRCZE: - -uk adanie opowiadania:
-do podanego tytu u,
-do podanych imion bohaterów,
-do podanego pierwszego zdania,
-do podanego pocz tku i zako czenia,
-zmieniaj c tre
lub samo zako czenie znanej bajki,
-do ilustracji wykonanych przez nauczycielk ,
-do rysunków dzieci przedstawiaj cych dowolne przedmioty,
-do przedmiotów wybranych przez dzieci,
-do wylosowanych przez dzieci wyrazów, np. „Ale”, „I”, Potem”, „Dlatego” itp.
35
„CO BY BY O, GDYBY...?” – dzieci wymy laj sytuacje nieprawdopodobne
i snuj przypuszczenia, np.
„Co by by o, gdyby s o ce by o czerwone?
„Co by by o, gdyby ludzie mieszkali na drzewach”
itp.
„URWANA OPOWIE ” – jedno z dzieci jest narratorem opowiadaj cym znan
ca ej grupie bajk . Narrator mo e przerwa opowiadanie w dowolnym momencie,
a wtedy drugie dziecko musi kontynuowa opowiadanie bez s ów, tylko przy
pomocy swojego cia a.
Narrator mo e podj opowiadanie w dowolnym momencie,
a wtedy „wykonawca” stoi bez ruchu.
„RZECZY DO WSZYSTKIEGO” – nauczyciel podaje temat historyjki, któr
ch tne dziecko b dzie opowiada . Najistotniejsze jest jednak wplecenie do
historyjki przedmiotu, który narrator otrzymuje od nauczyciela. Propozycje
tematów i rzeczy:
„W krainie Smerfów” – widelec,
„K opot Myszki Miki” – zeszyt,
„Przygoda ma ej Oli” – d ugopis”
„ZMIANA ZNACZENIA S ÓW” – dzieci bawi si w parach; ich zadaniem jest
przedstawienie reszcie grupy zaimprowizowanej scenki na podany temat, ale tak,
aby s owa o potocznym znaczeniu mia y zmienione znaczenie.
36
Recenzja ksi ki „Zabawa w teatr” – wybór scenariuszy dla dzieci,
cz
I–II - Zofii Wójcik.
Ksi ka „Zabawa w teatr” jest przeznaczona dla tych, którzy chcieliby
pobawi si z dzie mi w teatr, lecz nie wiedz jak si do tego zabra . Szukaj c
literatury dotycz cej s ownej aktywno ci twórczej, dosz am do wniosku, e ta
ksi ka jest doskona
propozycj
do zabaw twórczych dzieci w wieku
przedszkolnym. W cz ci I autorka ksi ki przedstawia najprostsze formy
przedstawie dzieci cych bajek, które odbiegaj nieco od tre ci znanych dzieciom.
W przedstawieniu mo e bra udzia ca a grupa dzieci. Ciekaw propozycj s
kostiumy dla aktorów i scenografia zaproponowana przez autork .
W cz ci II najistotniejsze jest to, e autorka przedstawia propozycje zabaw
s ownych przygotowuj cych dzieci do roli aktora. S to przyk ady:
zabaw ruchowych, które ucz dzieci wspó pracy i szybkiej reakcji na sygna ;
wicze
w mówieniu:
g o ne
i wyra ne
mówienie;
wiczenie
pami ci,
wykorzystuj c wyliczanki, wierszyki- arciki, klepanki-rymowanki;
wzbogacanie s ownictwa (wymienianie cech przedmiotu, powiedz inaczej);
swobodne wypowiedzi (zabawa w plotki).
Przygotowanie dzieci do roli aktora poprzez takie zabawy wyzwala u nich
s own aktywno
twórcz , gdy dzieci staj si pewne siebie, potrafi wymy li
co na poczekaniu. Zaproponowane przez autork scenariusze bajek s w formie
dialogu, dziecko maj c bogate s ownictwo potrafi ledzi akcj i wykaza si
aktywno ci twórcz .
Obydwie cz ci ksi ki „Zabawa w teatr” s
ciekaw
propozycj
do
rozwijania s ownej aktywno ci twórczej, dzieci same mog wymy li zako czenie
bajki lub rozpocz cie trzeba im jedynie pozwoli by twórczym.
Opracowa a: mgr Teresa Soja
37
RECENZJA KSI
KI „INSCENIZOWANIE ZABAW NA PODSTAWIE
LITERATURY DZIECI CEJ" J. CYBULSKIEJ, L DUDZI SKIEJ.
Tadeusz Kudli ski, jeden ze znanych w Polsce teatrologów, zastanawiaj c si
nad ród em upodoba ludzkich do przybierania na siebie cudzej postaci stwierdzi ,
e s one cz owiekowi przyrodzone, tkwi w jego naturze. Udawanie kogo innego
p ynie z d enia do wydania si lepszym, gro niejszym, wa niejszym ni si w
istocie jest. D enie to jest szczególnie silne u dzieci, które w zabawach „na niby",
nie nak aniane przez nikogo same koniecznie chc by kim innym. Jest to d enie
do uzyskania znaczenia, do wyj cia z ograniczonych jeszcze mo liwo ci dzia ania, w
wiecie realnym- do wiata fikcji. To przebywanie w wiecie fikcji daje dzieciom
wiele sposobno ci do budzenia podziwu i zainteresowania sob innych dzieci oraz
ludzi doros ych. Kryje si w tym marzenie i t sknota za cudown odmian samego
siebie. Ka dy z nas, gdy drog
retrospekcji wraca my lami do wspomnie
z
dzieci stwa, przywodzi na pami
ró ne zabawy, jak przebieranie si , zabawy w
teatr z urz dzaniem sceny, zapraszaniem widzów. Jednym z zada wychowania jest
zaspokajanie potrzeb, a szczególnie tych, które s
wa ne dla kszta towania
osobowo ci. Dzieci w wieku przedszkolnym opanowa y ju na tyle j zyk ojczysty,
e rozumiej przekazywane im utwory literackie, umiej wyrazi zwi zane z nimi
prze ycia, lubi
s ucha
opowiada , wierszy, piosenek, patrze
Wyzyskanie tych zami owa
mo e przyczyni
si
na obrazy.
do stosowania zabaw
inscenizowanych w pracy z dzie mi.
Ksi ka ma by pomoc w pracy z dzie mi, w rozwijaniu ich umiej tno ci
organizowania zabaw dramatyzowanych na pod o u utworów literatury dzieci cej.
W pracy nad rozwojem „zabaw inscenizowanych" wskazane jest doprowadzenie
dzieci do umiej tno ci samodzielnego i twórczego dzia ania, maj cego bardziej
charakter zabawy ni
wyuczonej inscenizacji. Rozwijanie samodzielno ci
w organizowaniu zabaw inscenizowanych przyczynia si o wiele skuteczniej do
wszechstronnego rozwoju dzieci. Du e zaanga owanie uczuciowe w zabawach
aktywizuje, a przez to rozwija mow dziecka, która staj si wyrazista, melodyjna,
38
w a ciwie akcentowana, logiczna. Udzia dzieci w odtwarzaniu tre ci utworu sk ania
je do zapami tywania tekstu, do koncentrowania uwagi, do okre lonej dyscypliny i
kultury mówienia oraz do w a ciwego zachowania si . Przygotowuj c i organizuj c
zabaw , dzieci staj przed konieczno ci rozwi zywania ró nych spraw zwi zanych
z doborem utworu, przekszta caniem narracji w mow niezale n , ze strojami,
scenografi .
Wszystko
to
sprzyja
rozwojowi
samodzielno ci
my lenia,
przewidywania, projektowania.
Zabawy inscenizowane maj sta si naturaln drog kszta towania postaw
spo eczno- moralnych dzieci, gdy
odtwarzane role u atwiaj
zrozumienie
stosunków mi dzyludzkich, a cz sto znaj duj odbicie w realnym yciu dziecka.
Literatura
dzieci ca
ma
sta
si
podstaw
twórczej
zabawy
inscenizowanej, a ksi ka ta ma zach ci do twórczego wyzyskiwania utworów
literackich w pracy z dzie mi.
Opracowa a: Ma gorzata Starzy ska
" Od Celestyna Freineta do Edukacji Zintegrowanej" - w poszukiwaniu modelu
wczesnej edukacji.
Ewa Filipiak, Halina Smoli ska- R bas
Uwag skoncentrowa am na do wiadczeniach psychologiczno-pedagogicznych
zawartych w rozdziale pi tym ukazuj cym wywód dotycz cy:
"Edukacji poprzez aktywne i twórcze uczestnictwo dziecka i nauczyciela w strefie
rozwoju- koncepcja pedagogiczna Celestyna Freineta.
Autorki wskazuj na:
Pryzmat twórczo ci i prawo jednostki do aktywnego poznania wiata, ustawicznego i
intuicyjnego, a potem coraz bardziej wiadomego kreowania, budowania siebie.
Psychologia Freineta to psychologia wra liwo ci na
wiat. Poznawanie i
opanowywanie rzeczywisto ci otaczaj cej jednostk dokonuje si poprzez intelekt,
emocje i instynkty. Dokonuje si
ca
osobowo ci , drog
sta ych poszukiwa .
Podstaw wszelkiej dzia alno ci jest do wiadczenie bardzo cz sto
39
zdobywane po omacku. Mechanizm uczenia si , przyswajania wiedzy, norm i praw
opiera si na twórczym i aktywnym eksperymentowaniu.
"Nale y pozwoli dziecku do wiadcza po omacku; dr y , dowiadywa si ,
porównywa - pozwoli
organizowa
samodzielnie odkrywa ". Zdaniem C. Freineta nale y
rodowisko edukacyjne dziecka. Proponuje nauczycielowi pedagogiczne
i wychowawcze, z których ka da opiera si na aktywno ci twórczej dziecka,
wychodzeniu od aktualnych do wiadcze i wiedzy dziecka.
Proponuje równie
nauczycielowi zastanowienie si
i udzielenie sobie
odpowiedzi na pytania dotycz ce natury dziecka, jego reakcji, technik dochodzenia
i swoistej oceny pracy .
Mówi:
" Nie b d ani zatwardzia ym tradycjonalist , ani te pochopnym
nowatorem poluj cym na przygody".
" Szukaj technik praktycznych, rozs dnych i elastycznych "
" Dostosuj je w trakcie zbiorowego do wiadczenia". Potencja
mo liwo ci
twórczych tkwi cych w dziecku, okre lenie jego mocy yciowej jest punktem
wyj cia dla nauczyciela.
Podchodz c w wymiarze personalnym do twórczo ci aktywno ci dziecka:
Ustalamy tzw. profil yciowy dziecka, dochodz c przez obserwacj
w toku ró norodnych form aktywno ci dziecka, dok adnej wiedzy
psychofizycznej,
rodowiskowej, w której dziecko przysz o na
wiat,
yje
i rozwija si .
Takie poznanie wieloaspektowe dziecka i kontekstów jego rozwoju
umo liwia
warto ciowanie
jego
wysi ku
edukacyjnego,
stymulowanie
i wzmacnianie jego aktywno ci w miar potencja u jego mo liwo ci.
Twórcza koncepcja pedagogiczna C. Freineta wymaga twórczego
nauczyciela. Analizuj c wymiar czynników zewn trznych warunkuj cy proces
tworzenia, nale y poda s ów kilka o metodach i technikach". "Pryzmat swobodnej
edukacji to: ekspresja, twórczo , metoda naturalna, aktywno
w asna,
40
do wiadczenie zdobywane po omacku-jako podstawowe kategorie funkcjonuj ce w
ka dej z technik pedagogicznych i wychowawczych.
Pryzmat swobodnej ekspresji:
Zdaniem C. Freineta rozwój autentycznej osobowo ci dziecka mo e
nast pi tylko wtedy, gdy ka de dziecko znajdzie w edukacji i wychowaniu warunki
do swobodnej ekspresji na p aszczy nie ró nych dziedzin swego
ycia
i twórczo ci.
Dziecko :
"Odczuwa potrzeb mówienia do kogo kto je s ucha ".
Zatem: nale y rozwija wszystkie podstawowe rodki ekspresji: werbaln ,
(ustn i pisemn ),graficzn , muzyczn , manualn , ruchow .
Warto zauwa y , ze wa nym czynnikiem rozwojowym twórczej aktywno ci jest
w a ciw : metoda ( aktywna i naturalna) organizacja pracy (tworzenie klimatu
dzia ania) materia y i narz dzia ( czyli organizacja przestrzeni edukacyjnej
i rodowiska edukacyjnego) cz owiek umiej cy si nimi pos ugiwa ( osobowo
nauczyciela, mediatora- mi dzy tym co dziecko wie, umie, a czego nie wie i nie
umie).
O organizacji edukacji: wg. C. Freineta istnieje twórczo
w dzia aniu. Wa nym
elementem jest planowanie pracy w tzw. ogólnej ustalonej na tydzie
i indywidualnej. Zazwyczaj w poniedzia ek rano i w pi tki po zako czeniu zaj
odbywa si porozumienie w dyskusji:
" O co jestem bogatszy ?" - tutaj aktywno
dziecka jest ogromna.
O przestrzeni edukacyjnej :
C. Freinet proponuje baz
do wiadcze
dziecka o charakterze pracowni.
W oryginalnym zamy le by o to osiem pracowni specjalistycznych przylegaj cych
do sali ogólnej, pracownie specjalistyczne zewn trzne, które obejmowa y
rodowisko
przyrodnicze:
ogród,
warzywnik,
sad,
pole
uprawne
oraz
pomieszczenia na hodowl . Baza freintowska to laboratorium; to teatr, muzeum,
miasto, park itp.
41
O podr cznikach i rodkach dydaktycznych :
U.C. Freineta nie ma podr czników: swobodne teksty dzieci sk ada si
i opracowuje np. w klasowej drukarni. Freinet zrezygnowa z ksi ki jako ród a
wiedzy dziecka, ale stworzy bogat usystematyzowan kartotek materia ów
ród owych ( atlasy, encyklopedie itd.),( gazety, zbiory przyrodnicze itp.),( filmy,
zbiory przyrodnicze itp.).
O klimacie w klasie (grupie) :
U Freineta funkcjonuje zespó - wyznacza to regu y pracy, aktywno ci,
funkcji, kompetencji. Styl pracy demokratycznej .
opracowa a: mgr Wies awa Sztaba
Recenzja ksi ki Haliny Mystkowskiej „Rozwijanie mowy i my lenia dziecka
w wieku przedszkolnym."
Ksi ka ma na celu ukazanie g ównych kierunków metodycznych
w rozwijaniu mowy i my lenia dzieci w wieku przedszkolnym. Ukazuje ona
system oddzia ywania na psychik dziecka w warunkach ycia zbiorowego. Jest
ona przeznaczona dla nauczycieli wychowania przedszkolnego i jest pomocna
w codziennej pracy nauczyciela. Pe ni ona funkcj poradnika metodycznego.
Zawiera wiele propozycji zabaw, zaj
i wicze .
Ksi ka przynosi co wi cej oprócz pewnej sumy wiedzy praktycznej
z zakresu metodyki kszta cenia umys owego dzieci.
czy ona metodyk
wychowania przedszkolnego z teoretyczn wiedz z dziedziny psychologii
rozwojowej dziecka. Tym samym nie tylko podaje wskazówki, jak kszta ci
i rozwija umys dziecka, lecz tak e wyja nia, dlaczego nale y to czyni w taki
w a nie, a nie inny sposób i uzasadnia twierdzenia, i mow i my lenie dziecka
nale y kszta towa
cznie, we wzajemnym powi zaniu tych procesów.
Nie ulega w tpliwo ci, e skuteczno
rozmaitych form i metod oddzia ywania
42
na dziecko w przedszkolu wzro nie, gdy nauczycielka b dzie je stosowa w pe ni
wiadomie, gdy potrafi jasno okre li cele i zadania. Dlatego w a nie ksi ka ta
stanowi tak cenn
pozycj , wyró niaj ca si
w ród publikacji z zakresu
wychowania przedszkolnego.
Mow s usznie nazwano narz dziem my lenia, poniewa s u y ona nie
tylko do wyra ania my li, ale za jej po rednictwem - w s owach i w zdaniachmy l krystalizuje si i dokonuje.
W rozwijaniu mowy komunikacyjnej bardzo du
rol odgrywa nauczyciel.
Ksi ka zawiera wiele przyk adów rozmów przeprowadzonych z dzie mi
w ró nym wieku przedszkolnym.
Moim zdaniem ta pozycja ksi kowa jest bardzo cennym materia em dla
nauczycieli przedszkola. Polecam j wszystkim tym kole ankom, które jej nie
znaj , a je li znaj to zapewniam, e warto czasami do niej wróci .
Opracowa a: mgr Katarzyna Królikowska
Recenzja ksi ki „Zabawy twórcze i widowiska lalkowe w wychowaniu
przedszkolnym” Bronis awy Stankiewicz.
Ksi ka ta zawiera nakre lon
powinno stworzy
problematyk
przedszkole dla rozwoju twórczo ci zabawowej dziecka.
Wskazuje, jak twórczo
ta wi e si z elementami sztuki teatralnej oraz w jaki
sposób przedszkole jest w stanie wykorzysta
zainteresowa
i pokazuje, jakie warunki
to dla zapocz tkowania
dzieci teatrem i pobudzenia ich zdolno ci ekspresyjnych.
Znajduj si w niej trzy g ówne dzia y:
1. Znaczenie zabaw w rozwoju dziecka.
2. Widowiska lalkowe jako integracja zaj
i zabaw dzieci cych.
3. Przygotowanie nauczycielek przedszkoli do kierowania twórcz aktywno ci
dziecka.
43
Prze ledzenie tych zagadnie
bada
wymaga o prowadzenia wielokierunkowych
i stosowania ró norodnych metod. Chodzi o tu przede wszystkim
o zorientowanie si :
jakie warunki dla rozwoju zabaw zapewniaj dzieciom przedszkola;
jakie formy zabaw twórczych podejmuj
dzieci samorzutnie
i jakie formy pracy stosuj nauczycielki dla wzbogacenia zabawowej
twórczo ci dziecka;
w jakiej mierze dziecko ucz szczaj ce do przedszkola jest w stanie
uchwyci przekazywane mu przez teatrzyki lalkowe tre ci i w jakich
formach potrafi je uzewn trzni .
Przeprowadzono
szereg
obserwacji,
w
których
znajduj
si
zarejestrowane „ ywe" reakcje osób czynnie lub biernie uczestnicz cych
w roztrz saniu spraw dotycz cych stosowanych form pracy nauczycielek
w rozwój zabawowej twórczo ci dziecka.
Znajduj
si
koncepcje wielu uczonych poruszaj cych ten temat, jak
K. Stanis awski, psycholog francuski M. Debesse'a, K.D. Uszy ski i wielu innych.
Umieszczone s równie opisane przyk ady charakteryzuj ce poszczególne grupy
zabaw inscenizowanych w ró nych grupach wiekowych.
Warto podkre li , e wszechstronno
i bogactwo zabaw zale y nie tylko od
rzeczywisto ci, w której dziecko yje i rozwija si , ale i od tego, jakiej pomocy
udzielaj mu doro li.
Chodzi o to, aby stworzy dzieciom warunki samodzielnego przyswajania
sobie - poprzez dzia alno
zabawow - wiedzy o otaczaj cym je wiecie oraz
zdobywania ró nych umiej tno ci w oddzia ywaniu
rodków ekspresji
wyra ania siebie.
Opracowanie: Janina Nowak
44
RECENZJADOMINIGUE MEGRIER - „ZABAWY TEATRALNE
W PRZEDSZKOLU. 100 PROPOZYCJI"
Ksi ka D. Megrier pt. „Zabawy teatralne w przedszkolu" przedstawia
sposoby wprowadzania najm odszych dzieci w wiat teatru.
Autorka wychodzi z za o enia, e zarówno pedagodzy jak i rodzice powinni
wykorzystywa
spontaniczne zachowania dzieci okre lane przez J. Piageta
„animizmem dzieci cym" i „zachowaniem magicznym". Wchodzenie w role,
nadawanie przedmiotom cech ludzkich, bujna wyobra nia charakterystyczne
sad a dzieci w wieku przedszkolnym, a zadaniem doros ych powinna by pomoc
dziecku „wyra a si w pe ni".
Zabawa w teatr mo e wi c s u y u wiadomieniu dziecku mo liwo ci jego
cia a i umiejscowieniu go w przestrzeni, a tak e uczynieniu go sprawnym ruchowo.
Zabawy teatralne ucz s ucha innych i komunikowa si . Poprzez wchodzenie w
role dziecko poznaje bohatera, którym si
i zaakceptowa
staje, próbuje go zrozumie
takim, jakim jest. U atwia to kontakty z rówie nikami,
nawi zywanie pozytywnych relacji z innymi lud mi, a tak e pó niejsze
wchodzenie w wiat doros ych.
Teatr w przedszkolu pozwala dziecku zdoby umiej tno
wspó dzia ania
w zespole, umo liwia pe niejszy i szybszy rozwój intelektualny i kulturalny,
pozbawia egocentryzmu i otwiera na innych, rozwija wra liwo
i twórcz
wyobra ni .
G ówn i najbardziej obszern cz
podkre la autorka, „pe ni
rol
ksi ki stanowi
wskazówki i wyznaczaj
wiczenia, które jak
jedynie kierunek
dzia ania". S one, zatem traktowane jedynie jako punkt wyj cia do dalszych
zaj . Ka da zabawa poprzedzona jest has ami charakteryzuj cymi jej przebieg i
okre laj cymi rodzaj wiczenia. Has a dotycz wykonawcy wiczenia (np. grupa,
w parach, podgrupy) i poruszanej tematyki.
45
wiczenia cz sto po czone s
tematycznie z zabawami z innych
rozdzia ów i eby u atwi ich odszukanie D. Megrier nada a ka demu z nich
tytu :
•
O ywianie cia a - u wiadamianie dzieciom, e cia o stanowi rodek
komunikowania si , a panowanie nad nim sprzyja rozwojowi zdolno ci
twórczych, wiczenia rozwijaj ce zwinno , gibko
•
i precyzj ruchów.
Rytm i s uchanie - wiczenia w pos ugiwaniu si rytmem jako rodkiem
komunikacji, rozwijanie kontaktów i budzenie zaufania pomi dzy rówie nikami,
wiczenia koncentracji.
•
Kontakt - uwa ne s uchanie innych, rozwijanie zdolno ci do koncentracji,
uczenie
si patrzenia, dotykania i odbierania drugiej osoby - partnera w zabawie.
•
Przestrze - poznawanie przestrzeni pe ni cej rol sceny oraz praca nad
zagospodarowaniem najbli szej im przestrzeni (umiej tno
zbli ania si
do
siebie, bycia w grupie bycia jednostk odr bn itp.).
•
Zabawy teatralne - rozwijanie osobowo ci dziecka i jego zdolno ci do
improwizacji.
W aneksie zamieszczono wiczenia podzielone na cztery grupy tematyczne:
Koncentracja - uczenie panowania nad sob i poznawania samego siebie.
Oddychanie - wiczenia oddechowe pomagaj ce dziecku osi gn
wewn trzny
spokój
•
Rozwijanie wyobra ni - wiczenia wizualizacyjne rozwijaj ce wyobra ni
i pomys owo .
•
Relaks - wiczenia relaksacyjne s u ce odpr eniu, przywróceniu dobrego
samopoczucia, prze amaniu oporów dziecka.
Autorka ksi ki podaje równie przyk ad przebiegu typowych zaj
oraz roczny
plan pracy, który mo na modyfikowa i dostosowa do potrzeb i mo liwo ci
dzieci. D. Megrier podkre la,
e zabawa teatralna jest „prawdziw
edukacj
dziecka", uczy bowiem traktowania gry jako:
46
Potrzeby rodka wyrazu przyjemno ci, motywacji.
Proponowane wiczenia i zabawy pozwalaj dziecku na bycie twórczym,
rozwijaj
jego osobowo , otwieraj
na
wiat i innych ludzi, bogac
jego
wn trze, ucz dyscypliny i koncentracji, rozbudzaj wra liwo .
Zabawa w teatr jest równie doskona
okazj do twórczej aktywno ci s ownej i
poszerzania czynnego s ownika w sposób dla dziecka naturalny i spontaniczny.
Opracowanie: mgr Agata H uchyj
RECENZJA KSI
KI ROBERTA GLOTONA, CLAUDE CLERO
"TWÓRCZA AKTYWNO
DZIECKA"
„Dziecko w sposób naturalny jest twórc . Mog temu zaprzeczy jedynie
Ci, którzy nigdy nie obserwowali swobodnej zabawy ma ych dzieci, albo Ci,
którzy
j
ogl dali
w
postaci
ju
wypaczonej
przez
przymusowe
oddzia ywanie otoczenia".
Ksi ka zawiera trzy cz ci. W pierwszej omówiono zagadnienia:
Twórczo , a postawy twórcze; Dziecko twórca; Spo ecze stwo przeciw
postawie twórczej; O funkcjonaln pedagogik twórczej aktywno ci. Cz
drug
po wi cono problematyce twórczo ci artystycznej dzieci, a trzeci kszta towaniu
postawy twórczej.
Aktywno
twórcza jest naturaln potrzeb biologiczn ka dego cz owieka.
Istnieje tylko ró nica mi dzy aktywno ci
doros ego. Aktywno
a aktywno
ma ego dziecka, a cz owieka
cz owieka doros ego ogranicza si
do przetrwania,
dziecka nale y do sfery rozwoju i jest ca kowicie zwrócona
w kierunku budowania siebie. Je eli dziecko jest twórcze i je li interesuje si
inwencja po to, by sprzyja jego wra liwo ci twórczym, dzieje si tak po prostu
z tej przyczyny,
e aktywno
zaspakajanie jest absolutn
twórcza stanowi potrzeb
konieczno ci
biologiczn , której
dla optymalnego rozwoju istoty
ludzkiej w okresie wzrostu.
Dziecko przystosowuje si do wiata w sposób progresywny i ci g y, dzi ki
dzia aniu dwóch sprz onych ze sob mechanizmów: przyswajania
47
i przystosowania. Adoptuje si
przez post puj c
asymilacj
danych
rzeczywisto ci - zewn trznej wobec swojej w asnej organizacji - i przez
przystosowanie swojego wewn trznego ja do obiektywnych warunków wiata
zewn trznego. Jest powszechnie przyj te,
e na ladowanie stanowi istotny
czynnik adaptacji do wiata. Dziecko na laduje w sposób naturalny, jest to nawet
jedyna forma aktywno ci, która od wieków przypisywano dziecku jako jego
szczególn w a ciwo .
La Bruyrela twierdzi i dzieci maj wyobra ni i pami
starcy ju
utracili) i robi
(a wi c to, co
z nich znakomity u ytek w swoich igraszkach
i wszelkich zabawach. Dzi ki pami ci powtarzaj to, co zas ysza y, odgrywaj to,
co robiono w ich obecno ci, maj udzia we wszelkich zawodach. W wyobra ni
ucztuj , zajadaj
smako yki, przenosz
si
do pa aców i czarodziejskich
zak tków. Jednym s owem dzieci umiej by panami swego losu i twórcami
w asnego szcz cia, czego potem ju nie potrafimy. Dziecku potrzebne s wzory
do na ladowania a przez uto samianie si z nimi ma ono poczucie przekraczania
siebie i ro ni cia. Z tego punktu widzenia wychowanie polega oby na
dostarczaniu dziecku wzorów dobranych z uwagi na uznane cele kszta cenia,
dostatecznie przyjemnych, aby mog y zosta uznane. Na ladowanie zmierza, wi c do
reprodukowania wzoru, do kszta towania siebie w sposób identyczny, jest rodkiem
kopiowania rzeczywisto ci, a im ta kopia b dzie bardziej wierna, tym wi kszy sukces
wychowania. Postawa twórcza musi w sposób konieczny prowadzi do tworzenia
form wyra aj cych, w j zyku dost pnym dla innych, intencje twórcy.
Pedagogika tradycyjna podkre la a zdolno
dziecka do receptywno ci i do
ilo ciowego wch aniania, co mia o zapewni skuteczno
nowe wychowanie akcentuje zdolno
wychowania, natomiast
dziecka do ekspresji i jako ci rzeczy
wyra onych.
Opracowa a: mgr Bo ena Mielka
48
PODSUMOWANIE
Twórczo
aktywna dzieci w przedszkolu zale y od wielu czynników. Wiele
te nale y przygotowa materia ów i pomocy dydaktycznych wykorzystywanych
na tych zaj ciach. Wiele te musi nauczy si prowadz cy te zaj cia nauczyciel.
Nie jest to zatem atwe ale z pewno ci przynosi dzieciom wiele rado ci,
daje mo liwo
zdobycia umiej tno ci , tak bardzo przydatnych w
yciu
cz owieka. Mamy tu na my li umiej tno ci dokonywania trafnych wyborów,
poczucie pewno ci siebie i przydatno ci w otoczeniu. Dziecko posiadaj ce w/w
umiej tno ci na pewno atwiej wkroczy w doros e ycie i b dzie przygotowany do
pokonywania trudno ci.
Sama aktywno
s owna jest specyficzn aktywno ci , gdy pozwala ona
dzieciom bogaci w asny s ownik, u ywa wyrazów zgodnie z ich znaczeniem,
a tak e pozwala na zdobywanie umiej tno ci wypowiadania si na dany temat.
atwo
w mówieniu sprawia , e dzieci potrafi o sobie mówi i nie boj si
krytyki, a oznacza to , e znaj swoj warto
i nie boj si o niej mówi . Te cechy
z pewno ci zaowocuj w dalszym yciu przedszkolaków- bo jak znale
prac ,
je eli nie umiemy mówi o tym co potrafimy najlepiej robi .
W ka dym z nas tkwi talent, czasami trzeba mu pomóc by ujrza
dzienne. Nie ka dy ma tak
si
przebicia,
wiat o
e owy talent rozwinie si sam.
Wystarczy stworzy taki klimat, takie sytuacje, które b d wspomaga rozwój
talentu. Tu jawi si
nam ogromnie wa na rola nauczyciela – organizatora
dzia alno ci dzieci w przedszkolu. Od niego w du ej mierze zale y jak rozwija si
b d talenty powierzonych mu dzieci.
Przedstawione w tym opracowaniu okazje edukacyjne ukazuj ró norodno
twórczej dzia alno ci dzieci w sferze j zykowej, organizowanej w ró nych porach
dnia .Metoda organizowania sytuacji edukacyjnych pozwala na wykraczanie poza
przyj te, tradycyjne regu y funkcjonuj ce w edukacji
49
i jednocze nie dostarcza nauczycielowi i dzieciom inspiracji do generowania
nowych form aktywno ci. Dzi ki tej metodzie zwi ksza si warto
poznawcza
przez przewidywanie skutków czy okre lanie mo liwych rozwi za , wyzwala si
motywacja wewn trzna, dzi ki której utrwalaj si nastawienia na wewn trzne
sterowanie procesem aktywno ci poznawczej i dzia aniowej.
Edukacja ju
w przedszkolu nie mo e marnowa
czy lekcewa y
powtarzaj cego si wo ania dzieci „ ja sam, ja sam...”, albowiem jest ono nie tylko
dowodem poczucia bezpiecze stwa- warunkuj cym odwag i ryzyko dzia ania- ale
jednocze nie wyra a potencjaln i rzeczywist wytrwa o
w próbach uk adania si
ze wiatem mówi A Suchora - Olech w ksi ce pt.”Poszukiwanie alternatywy
w edukacji przedszkolnej”.- 1992r.
W tak kreowanym procesie edukacyjnym istnieje realna szansa na
wyuczenie si sposobów konstruktywnego ingerowania w bieg zdarze w celu
przekszta cania wiata i samourzeczywistnienia si cz owieka w takim zakresie,
w jakim jest to dla ka dego mo liwe.
mgr Lidia Zimmermann
50
WYKAZ LITERATURY
1. Kielar- Turska M.
„Jak pomaga dziecku w poznawaniu wiata”
Warszawa 1992r. WSiP
2. Gloton R. i Clero C. „Twórcza aktywno
dziecka”.
Warszawa 1989, WSiP
3. Brzezi ska A.
„Styl komunikacji doros ego z dzieckiem, a aktywno
twórcza w sferze j zykowej”.
Wychowanie w przedszkolu. Nr 9 1986r.
4. Bokus K.
„O prawo dziecka do twórczego u ycia j zyka”
Wychowanie w przedszkolu nr 4-5 1984r.
5. Ho y ska B.
„Zabawy rozwijaj ce mow dziecka”.
Warszawa 1986, IWZZ
6. Kielar M.
„O ekspresji werbalnej dziecka w wieku przedszkolnym”
Wychowanie w przedszkolu nr 10, 1983r.
7. Lewis W.
„Jak wychowa dziecko zdolne”.
Warszawa 1968r., PZWL.
8. Mendyk E.
„Co by by o gdyby?
Pytania alternatywne pobudzaj ce aktywno
werbaln
Dzieci”.
Wychowanie w przedszkolu nr 7-8, 1987r.
51