sukcesja w jednoosobowej działalności

SUKCESJA W JEDNOOSOBOWEJ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
– RYZYKA NA WYPADEK ŚMIERCI PRZEDSIĘBIORCY
CZYM JEST SUKCESJA?
Jest
to
wstąpienie
osoby
lub osób w prawa majątkowe
i zobowiązania po określonej
osobie.
Najczęściej
z
do
tym
mamy
czynienia
przypadku
w
Tylko na początku prowadzenia przedsiębiorstwa, jest to wygodna forma
prowadzenia swojego biznesu. Gdy biznes z czasem coraz bardziej się rozwija,
taka forma może prowadzić do szeregu zagrożeń prawnych i finansowych
dla przedsiębiorcy i jego rodziny.
postępowań
spadkowych.
NA
Wśród najczęściej wybieranych przez polskich przedsiębiorców form prowadzenia
działalności gospodarczej, ze względu na jej nieskomplikowane zasady założenia
i niskie koszty prowadzenia jest jednoosobowa działalność gospodarcza.
CZYM
POLEGA
PLANOWANIE SUKCESJI?
Planowanie sukcesji polega na
wcześniejszym przygotowaniu
Przede wszystkim jednoosobowa działalność gospodarcza wiąże się
z odpowiedzialnością całym majątkiem (zarówno firmowym jak i prywatnym).
Poza tym jednoosobowa działalność gospodarcza jako przedsiębiorstwo
nie podlega dziedziczeniu.
Owszem jej składki majątkowe i zobowiązania podlegają dziedziczeniu,
ale już sama firma, koncesje, autoryzacje, licencje nie podlegają,
gdyż są one przypisane do konkretnej indywidualnej osoby.
do procesu wejścia w prawa
majątkowe
i
wybranego
zobowiązania
przez
siebie
następcy lub następców, wraz
ze zmniejszeniem skutków
prawnych
i
zachodzących
procesie.
finansowych
przy
takim
Testament, zapis windykacyjny zapewni kontynuację firmy?
Środek zapobiegawczy w postaci postanowienia w testamencie czy w zapisie
windykacyjnym pomoże jedynie określić kierunek przejścia praw majątkowych
i zobowiązań, ale kluczowe kwestie - jak np. koncesje, autoryzacje, licencje,
podatki VAT, ZUS, pracownicy, kredyty i pożyczki, leasingi, dotacje unijne
i inne pomoce publiczne - ważne dla istnienia firmy już ten środek nie zapewni.
Śmierć osoby, która prowadziła jednoosobową działalność gospodarczą może
skutkować szeregiem problemów, np.:
a) wygaśnięciem umów kredytowych zawartych z instytucjami
finansowymi, co za tym idzie żądanie tych podmiotów do zwrotu
pobranych środków w ramach umów kredytowych;
b) blokadą firmowych rachunków bankowych, co uniemożliwia
uregulowanie bieżących zobowiązań firmy do czasu zakończenia
postępowania spadkowego;
c) wygaśnięcie wszelkich zezwoleń, autoryzacji, licencji czy koncesji,
co przy kontynuacji wiąże się z ponownym uzyskiwaniem tych praw
przez nowego przedsiębiorcę;
d) zapłatą odpraw finansowych pracownikom zgodnie z kodeksem pracy;
e) zapłatą podatku VAT od towarów, które pozostały w firmie;
O ciągłości prawnej firmy decyduje wpis do Ewidencji Działalności
Gospodarczej, numer NIP i REGON, a te elementy nie wchodzą w skład spadku
po zmarłym przedsiębiorcy. W praktyce następca lub następcy
będą musieli zarejestrować nową firmę, co już powoduje brak ciągłości prawnej,
a do tego jeszcze należy przebyć całe postępowanie spadkowe by składniki
majątkowe po starej firmie wnieść w nową firmę. Problemem może być sytuacja,
gdy spadkobierców jest więcej niż jeden. To może powodować brak możliwości
zbycia poszczególnych składników majątkowych (nawet brak możliwości
przeniesienia na nową jednoosobową działalność gospodarczą następcy
po zmarłym) bez zgody wszystkich spadkobierców.
Ile trwa procedura dziedziczenia?
Czas trwania postępowania spadkowego zależy od wielu czynników. Czynnikami,
które mają wpływ na czas takie postępowania to pełnoletność spadkobierców,
zgoda spadkobierców co do działu spadku i zgoda na przekazanie firmy w jedne
ręce.
Gdy spadkobiercą jest niepełnoletnia osoba, to już mamy do czynienia ze spisem
inwentarza, co trwa przynajmniej od 6 do 18 miesięcy, a gdy jest brak zgody
co do sposobu działu spadku i wymaga to zaangażowania sądu, ponieważ nie ma
ugody sądowej lub pozasądowej to czas trwania takiej procedury spadkowej może
trwać od 24 do 36 miesięcy, gdzie nieraz górna granica jest często przekraczana.
Z kolei do czasu zakończenia procedury spadkowej, spadkobiercy nie mają tytułu
do dysponowania majątkiem firmy, środkami na rachunku bankowym firmy,
a w szczególności nie mogą nic w imieniu firmy zawierać.
Przy takiej formie prowadzenia przedsiębiorstwa jaką jest jednoosobowa
działalność gospodarcza, można spodziewać się, że przy przedłużającym się
postępowaniu spadkowym, realnie firma już nie będzie istnieć.
Małżonkowie i małoletnie dzieci spadkobierców
Jeżeli małżonkowie nie mieli między sobą rozdzielności majątkowej, to majątek
firmy może stanowić wspólny majątek przedsiębiorcy i jego małżonka. W takiej
sytuacji nie ma znaczenia, który małżonek umrze, gdyż każdy składnik firmy
jest w połowie własnością małżonka, a w połowie własnością spadkobierców.
Taki stan skutkuje tym, że nawet jeśli przedsiębiorca żyje, a jego małżonek
umrze, to połowa majątku firmy wchodzi do spadku.
Gdy dziedziczy prócz przedsiębiorcy majątek po małżonku:
a) osoba pełnoletnia – np. brat małżonka, ojciec małżonka, to staje się
ta osoba współwłaścicielem w określonej części ułamkowej każdego
składnika majątkowego firmy, a to skutkuje współwłasnością
w decydowaniu nad zbyciem jakiegokolwiek składnika majątkowego;
b) osoba małoletnia – dziecko małżonków, to sprzedaż nieruchomości
czy jakiegokolwiek istotnego składnika majątkowego firmy bez zgody
sądu rodzinnego będzie uznana za nieważną. Taka sytuacja może trwać
latami, do osiągnięcia pełnoletności przez osobę małoletnią,
co powoduje blokadę nad majątkiem osobistym i firmowym
przedsiębiorcy.
Rozwiązanie
Na uniknięcie powyżej wspomnianych ryzyk przy sukcesji w jednoosobowej
działalności
gospodarczej
rozwiązaniem
jest
odpowiedzialne
podejście
przedsiębiorcy do tak delikatnego tematu. Nie wiemy kiedy i co nam się
przydarzy,
dlatego
warto
podjąć
działania
bez
zbędnej
zwłoki.
Korzyści z planowania sukcesji przy pomocy doświadczonego, profesjonalnego
doradcy są nieocenione.
Planowanie sukcesji nie jest dokonywane według schematu, każda sytuacja
właścicielska, każde przedsiębiorstwo jest inne, w związku z tym potrzeba wtedy
indywidualnych rozwiązań.
Planowanie sukcesji jest jak garnitur szyty na miarę, na co dzień
może Ci nie być potrzebny, ale wtedy gdy już go będziesz potrzebował
i go założysz, to lepiej jest, gdy jest on do Ciebie dopasowany.
Zapraszam do kontaktu
Patryk Kaczmarek
Prezes Zarządu | Doradca Prawny
T: 601 618 125
E: [email protected]
Custodia Sp. z o.o.
Al. Ujazdowskie 18 lok. 4/10
00-478 Warszawa
www.custodia.pl