Moja Australia

Dział Edukacji
Stowarzyszenie Nowe Horyzonty
www.nhef.pl
facebook.com/NoweHoryzontyEdukacjiFilmowej
CYKL | FILMOWE SEKRETY
GRUPA WIEKOWA | SZKOŁA PODSTAWOWA 1–3
PRZEDMIOT | EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA
MATERIAŁY DYDAKTYCZNE DLA NAUCZYCIELA
SCENARIUSZ LEKCJI
opracowanie: Beata Kozyra, Iwona Złotnicka-Brzózka
FILM | „SVEIN I SZCZUR”
„Svein og Rotta”, Norwegia, 2007, 73 min
reżyseria: Magnus Martens
scenariusz: Siv Rajendram Eliassen, Kristin Ulseth
obsada: Thomas Saraby Vatle, Luis Engebrigtsen Bye, Jan Gunnar Røise, Janny Hoff Brekke
Svein ma wyjątkowego przyjaciela. Jest nim szczur o imieniu Halvorsen. Mały gryzoń wyrządza w domu
szkody i pewnego dnia rodzice Sveina postanawiają oddać jego pupila do sklepu zoologicznego.
W miasteczku organizowane są tymczasem zawody mające wyłonić najlepsze zwierzę domowe. Dzięki
pomocy przyjaciół Sveinowi udaje się odzyskać Halvorsena i przygotować go do konkursu. Przyjaciółka
Sveina – Melissa – przeprowadza szkolenie gryzonia. Wspólny wysiłek zostaje nagrodzony.
CC BY-NC-ND: uznanie autorstwa – użycie niekomercyjne – bez utworów zależnych 3.0 Polska
Licencja ta zezwala na rozpowszechnianie, przedstawianie i wykonywanie utworu jedynie w celach niekomercyjnych oraz
pod warunkiem zachowania go w oryginalnej postaci (nie tworzenia utworów zależnych).
WYRAŻANIE EMOCJI W FILMIE I W RZECZYWISTOŚCI
Temat lekcji
Wyrażanie emocji w filmie i w rzeczywistości.
Czas trwania lekcji
2 × 45 min
Cele lekcji
Podczas lekcji uczeń:
→
→
→
→
→
→
wymienia osoby, które tworzą film;
dowiaduje się, jak należy opiekować się zwierzęciem w domu;
wymienia cechy dobrego opiekuna;
uzasadnia swoje wypowiedzi;
zadaje pytania na określony temat;
poznaje znaczenie słowa odpowiedzialność.
Metody i formy pracy
Podczas lekcji nauczyciel wykorzystuje następujące metody i formy pracy z uczniem:
→
→
→
→
→
→
→
burza mózgów;
drama;
mapa myśli;
dyskusja;
praca plastyczna;
rozmowa moderowana;
praca z klasą, w grupach, w parach oraz indywidualna.
Środki dydaktyczne
Podczas lekcji nauczyciel wykorzystuje następujące środki dydaktyczne:
→
→
→
→
→
film „Svein i szczur”;
karteczki z nazwami uczuć do rozlosowania;
wykreślanka (opcjonalnie);
czyste kartki A4;
kredki lub inne akcesoria plastyczne.
Przygotowanie do lekcji
Lekcje powinny się odbyć po obejrzeniu filmu „Svein i szczur”. Przed zajęciami nauczyciel przygotowuje
karteczki z wybranymi nazwami uczuć (patrz s. 3), które uczniowie rozlosują i odegrają (karteczek musi
być tyle, ile grup wyznaczy nauczyciel; aby losowanie było atrakcyjniejsze, można wrzucić karteczki do
kapelusza), a także – jeśli realizuje zajęcia w klasie 2 lub 3 – drukuje wykreślankę (patrz s. 6).
CC BY-NC-ND: uznanie autorstwa – użycie niekomercyjne – bez utworów zależnych 3.0 Polska
Licencja ta zezwala na rozpowszechnianie, przedstawianie i wykonywanie utworu jedynie w celach niekomercyjnych oraz
pod warunkiem zachowania go w oryginalnej postaci (nie tworzenia utworów zależnych).
2
PRZEBIEG LEKCJI
Wprowadzenie
Nauczyciel przedstawia temat i cele lekcji, po czym przypomina uczniom, że film „Svein i szczur”
opowiada o przyjaźni chłopca ze szczurem. Szczur być może nie jest najpopularniejszym zwierzęciem,
jakie ludzie trzymają w domu, jednak dla Sveina był prawdziwym przyjacielem.
Realizacja tematu
Temat realizowany jest na dwóch godzinach lekcyjnych. Pierwsza część zajęć skupia się na wyrażaniu
uczuć i emocji przez ludzi i zwierzęta, a przy okazji nazywa osoby pracujące przy realizacji filmu. Druga
część zajęć poświęcona jest obowiązkom związanym z opiekowaniem się zwierzątkiem domowym oraz
byciu odpowiedzialnym.
Nauczyciel pyta klasę, czy możliwa jest przyjaźń człowieka i zwierzęcia, następnie prosi dzieci, by
zastanowiły się wspólnie, w jaki sposób można okazać swoje uczucia zwierzęciu. Uczniowie zgłaszają
propozycje, a nauczyciel zapisuje je na tablicy.
Przewidywane odpowiedzi na drugie pytanie
→
→
→
→
→
można zwierzę przytulić
można zwierzę pogłaskać
można opiekować się zwierzęciem
można karmić zwierzę
można być za zwierzę odpowiedzialnym
Po takim wprowadzeniu nauczyciel przechodzi do segmentu lekcji wykorzystującego dramę. Najpierw
pyta dzieci, czy zwierzęta potrafią okazywać uczucia, a gdy wybrani uczniowie przedstawią swoją opinię
na ten temat, dzieli klasę na grupy. Każdy zespół wybiera lidera, który losuje z kapelusza karteczkę
z nazwą uczucia (np. radość, smutek, złość, obojętność). Członkowie grup odczytują hasło (w klasach
młodszych konieczna będzie zapewne pomoc nauczyciela) tak, by pozostałe grupy nie usłyszały, co
zostało wylosowane. Nauczyciel wyjaśnia, że za chwilę każda grupa zaprezentuje pozostałym kolegom
jedno uczucie – zadanie jest o tyle trudne, że musi pokazać to samo uczucie w roli zwierząt i ludzi.
Dzieci próbują zgadywać, o jakie uczucia chodzi.
Po skończonej zabawie nauczyciel pyta uczniów, czy łatwo jest pokazać swoje emocje, jak pokazują
uczucia ludzie, a jak zwierzęta, i wreszcie, komu łatwiej jest wyrazić uczucia: ludziom czy zwierzętom.
Przewidywane odpowiedzi na drugie pytanie
→
→
Ludzie okazują radość, uśmiechając się, smutek – płacząc, a złość – wydymając usta albo
zaciskając pięści.
Zwierzęta okazują radość, merdając ogonem, łasząc się i skacząc, smutek – chowając się ,
uciekając lub atakując, a złość – szczerząc zęby, warcząc.
Uczniowie powinni dojść do wniosku, że łatwiej rozpoznać ludzkie uczucia. Nauczyciel wyjaśnia, że
najwięcej informacji na temat tego, co dzieje się z człowiekiem, odgadujemy z wyrazu jego twarzy –
ludzka mimika jest bardzo bogata.
CC BY-NC-ND: uznanie autorstwa – użycie niekomercyjne – bez utworów zależnych 3.0 Polska
Licencja ta zezwala na rozpowszechnianie, przedstawianie i wykonywanie utworu jedynie w celach niekomercyjnych oraz
pod warunkiem zachowania go w oryginalnej postaci (nie tworzenia utworów zależnych).
3
Prowadzący przechodzi do zasadniczej części lekcji poświęconej osobom, które biorą udział w tworzeniu
filmu. Nauczyciel pyta:
→
→
→
czy ludzie potrafią udawać swoje uczucia?
czy potrafią udawać uczucia zwierzęta?
czy wiecie jak nazywamy osobę , która przedstawia uczucia w filmie?
Jeśli uczniowie nie potrafią odpowiedzieć na ostatnie pytanie, nauczyciel czyta im zagadkę: „Choć to nie
rolnik, lecz rolę ma, / Często w teatrze lub w filmie gra”. Tym razem dzieci powinny już odgadnąć, że
chodzi o aktora.
Prowadzący pyta, kto jeszcze pracuje przy produkcji filmu. Uczniowie wymieniają osoby, które pracują
przy filmie. Nauczyciel zapisuje propozycje na tablicy, tworząc mapę myśli. Jeśli zajęcia realizowane są
w klasie 2 lub 3, a uczniowie nie wyczerpią tematu, nauczyciel daje im do rozwiązania wykreślankę (patrz
s. 6), a następnie prosi o wyjaśnienie znaczenia wykreślonych wyrazów. Jeśli zadanie jest za trudne robi
to sam. Młodszym dzieciom należy od razu krótko opowiedzieć, kto pracuje przy tworzeniu filmu.
Rozpoczynając drugą godzinę lekcyjną, nauczyciel nawiązuje do fabuły filmu. Zadaje uczniom pytanie,
czy mają jakieś zwierzę w domu lub czy marzą o tym, żeby mieć swojego pupila, a jeśli tak, to jakiego. Po
wysłuchaniu kilku wypowiedzi prosi dzieci, by narysowały zwierzaka, którego mają w domu lub o którym
marzą. Technika pracy zależy od decyzji nauczyciela, od tego, jakimi materiałami dysponuje, ile ma czasu
i w jakim tempie pracują uczniowie. Po zakończonej pracy każdy uczeń prezentuje swojego pupila. Mówi,
jakie zwierzę narysował i dlaczego jest ono dla niego wyjątkowe. Warto stanąć na ten moment w kółku,
aby wszyscy dobrze się widzieli i słyszeli. Dzieła podopiecznych warto wyeksponować w sali, np. w formie
galerii pupili uczniów.
Nauczyciel, odwołując się do doświadczeń uczniów, pyta, jakie obowiązki ma osoba, która opiekuje się
zwierzątkiem domowym.
Przewidywane odpowiedzi
→
→
→
→
→
wyprowadzanie na spacer
karmienie
sprzątanie
zabawa
głaskanie
Nauczyciel notuje odpowiedzi uczniów na tablicy. Pyta, czy łatwo na co dzień pamiętać o tych wszystkich
obowiązkach i czy zawsze są one przyjemne. Podsumowując przeprowadzoną burzę mózgów, warto użyć
słowa „odpowiedzialność” i wyjaśnić, że oznacza wzięcie na siebie obowiązku, zadbanie o kogoś, zajęcie
się kimś, otoczenie kogoś opieką.
Nauczyciel zaprasza uczniów do kolejnego ćwiczenia. Mówi, że opieka nad pupilem to bardzo poważna
sprawa, a kolejne ćwiczenie, które wykonają w parach, pokaże, czy dana osoba jest albo byłaby dobrym
opiekunem. Dzieci dobierają się w pary. Każde przygotowuje dla partnera trzy pytania, które wykażą, czy
potrafi opiekować się zwierzętami. Ważne, by uczniowie pracowali samodzielnie – dzięki temu większa
będzie różnorodność pytań. Mogą bazować na obowiązkach opiekuna, o których była mowa wcześniej,
ale także sięgnąć do cech opiekuna: jaka ta osoba powinna być, jakie powinna mieć cechy.
Jeśli prowadzący czuje, że trzeba ułatwić dzieciom wykonanie zadania, może poprosić je, aby wyobraziły
sobie, że są rodzicami, którzy mają podjąć decyzję o wzięciu do domu kundelka. Przed podjęciem takiej
decyzji muszą sprawdzić, czy mogą liczyć na pomoc swoich pociech w opiece nad pupilem. O co mogą
CC BY-NC-ND: uznanie autorstwa – użycie niekomercyjne – bez utworów zależnych 3.0 Polska
Licencja ta zezwala na rozpowszechnianie, przedstawianie i wykonywanie utworu jedynie w celach niekomercyjnych oraz
pod warunkiem zachowania go w oryginalnej postaci (nie tworzenia utworów zależnych).
4
zapytać: jak często będziesz wychodzić z psem na spacer, co zrobisz z nim w wakacje, czy lubisz wstawać
rano, czy umiesz wykazać się cierpliwością.
Po samodzielnym zapisaniu pytań, uczniowie zadają je sobie nawzajem. Najpierw pytania zadaje
pierwsza osoba z pary, a druga udziela na nie odpowiedzi. Potem następuje zmiana ról.
Podsumowanie lekcji
Nauczyciel zauważa, że decyzja o przygarnięciu pupila zawsze musi być podjęta przez całą rodzinę, choć
najważniejszy głos mają oczywiście rodzice. Prosi każdego ucznia, aby w zależności od sytuacji dokończył
zdanie:
→
→
→
„Jestem dobrym opiekunem dla swojego pupila, ponieważ...”;
„Byłabym dobrym opiekunem dla swojego pupila, ponieważ...”;
„Byłbym dobrym opiekunem dla swojego pupila, ponieważ...”.
Na koniec zajęć prowadzący omawia pracę domową. Wyjaśnia, że miejsca lub osoby można oznaczyć za
pomocą symboli – tzw. piktogramów, np. operator – kamera, aktor – maska. Zadaniem uczniów jest
wymyślić i narysować piktogram przedstawiający wybraną osobę pracującą przy produkcji filmu.
Praca domowa
Wymyśl i narysuj piktogram przedstawiający wybraną osobę pracującą przy filmie.
CC BY-NC-ND: uznanie autorstwa – użycie niekomercyjne – bez utworów zależnych 3.0 Polska
Licencja ta zezwala na rozpowszechnianie, przedstawianie i wykonywanie utworu jedynie w celach niekomercyjnych oraz
pod warunkiem zachowania go w oryginalnej postaci (nie tworzenia utworów zależnych).
5
WYKREŚLANKA
Odszukaj na planszy poniższe wyrazy. Mogą być zapisane w pionie i w poziomie.
→
→
aktor
operator
→
→
dźwiękowiec
reżyser
→
→
A
K
O
A
K
T
O
R
I
D
L
M
O
P
R
U
B
D
E
E
W
Ź
Z
N
D
Z
O
W
L
E
R
Ż
D
W
X
S
Ż
Y
G
R
N
A
O
Y
Y
I
V
C
M
O
C
U
O
N
H
S
Q
Ę
H
E
S
C
S
T
P
C
W
E
A
K
F
N
O
P
E
R
A
T
O
R
S
O
K
A
R
Ą
L
S
D
A
P
M
A
W
R
R
T
V
Z
D
A
P
M
A
P
I
L
Z
A
Ć
X
E
O
W
I
B
P
E
P
Y
Z
T
O
D
E
H
F
X
L
C
R
S
A
K
T
M
O
N
R
E
D
Ź
Ą
T
Ę
Ó
M
O
N
T
A
Ż
Y
S
T
A
montażysta
scenarzysta
CC BY-NC-ND: uznanie autorstwa – użycie niekomercyjne – bez utworów zależnych 3.0 Polska
Licencja ta zezwala na rozpowszechnianie, przedstawianie i wykonywanie utworu jedynie w celach niekomercyjnych oraz
pod warunkiem zachowania go w oryginalnej postaci (nie tworzenia utworów zależnych).
6