program klasy - Zespół Szkół nr 125 w Warszawie

INNOWACJA PEDAGOGICZNA – PROGRAM KLASY OGÓLNEJ Z ROZSZERZONYM
PROGRAMEM EDUKACJI KULTURALNO- ARTYSTYCZNEJ W GIMNAZJUM.
Autorki projektu: Renata Fidos-Kowalewska, Sylwia Zgłobicka
O AUTORKACH
Renata Fidos – Kowalewska – nauczane przedmioty: muzyka, zajęcia artystyczne i język
niemiecki. Nauczyciel mianowany z 14-letnim stażem pracy, ubiegający się o stopień nauczyciela
dyplomowanego. Od 1999 roku zatrudniony w Gimnazjum nr 43 w Warszawie.
Absolwentka Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Kielcach - kierunek: muzyka.
Ukończony Kurs Kwalifikacyjny z zakresu Pedagogiki Leczniczej zorganizowany przez
Wojewódzki Ośrodek Metodyczny w Kielcach. Uzyskane certyfikaty potwierdzające znajomość
języka niemieckiego, przy Goethe- Instytut w Hamburgu i Warszawie.
Sylwia Zgłobicka - Nauczane przedmioty: plastyka, zajęcia techniczne, zajęcia artystyczne.
Nauczyciel mianowany, obecnie na drodze do awansu na stopień nauczyciela dyplomowanego.
Zatrudniona w Gimnazjum Nr 43 w Warszawie od 2005 r. (plastyka, zajęcia techniczne i
artystyczne oraz pozalekcyjne zajęcia profilaktyczne „Ze sztuką na TY”), Zespół Państwowych
Szkół Muzycznych Nr 4 w Warszawie (plastyka w gimnazjum, kl. 4 S.P. oraz koło plastyczne),
Stołeczne Centrum Edukacji Kulturalnej (prowadzenie autorskiej pracowni rysunku i malarstwa),
nauczyciel rysunku artystycznego i malarstwa w niepublicznym Studium Sztuk Plastycznych i
Technik Wizualnych „Pro Artes”. Absolwentka ASP im. Wł. Strzemińskiego w Łodzi (Wydz.
Edukacji Wizualnej) oraz studiów podyplomowych w zakresie Techniki (2008 r.) w ramach
projektu „Studia podyplomowe dla nauczycieli” (organizatorzy: UW i UZ)
WSTĘP
W dobie komputeryzacji społeczeństwa i dominacji kultury masowej istnieje zagrożenie, że
młodzież zatraci niebawem zdolność wrażliwej obserwacji świata i jego indywidualnej
interpretacji. Dodatkowo mamy do czynienia z zalewem coraz to kolejnych nowości- tzw.
„hitów” w świecie muzyki i sztuk plastycznych. Obserwując uczniów na zajęciach plastycznych i
muzycznych zauważamy, że młody człowiek z roku na rok czuje się coraz bardziej zagubiony w
obecnym świecie kultury i sztuki. Trudno mu jest ugruntować w sobie stabilny stosunek do
sztuki dawnej i współczesnej. Żyje szybko, chce być na bieżąco z tym, co jest modne, więc
chłonie niemal wszystko bez zastanowienia - często bowiem nie znajduje czasu na to, by się
1
zatrzymać i poddać jakiejś refleksji nad prawdziwymi wartościami, nad sensem, nad estetyką…
By się zatrzymać i poddać swojej własnej chęci tworzenia. A zainteresowanie sztuką i potrzeba
tworzenia jest wśród młodzieży nadal bardzo wyczuwalna. Jest silna.
W naszym gimnazjum została przeprowadzona ankieta dotycząca muzyki i zajęć
umuzykalniających w szkole. Wynika z niej, że młodzież jest otwarta na nowe doznania
artystyczne, że reprezentuje postawy dążące do świadomego odbioru sztuki i uczestniczenia w
niej. Często jednak młodzież ta jest nieśmiała, niepewna własnych możliwości. Takie postawy
dotyczą nie tylko muzyki.
Zajęcia artystyczne o kierunku plastycznym np., podobnie jak muzyczne, również cieszą się
zainteresowaniem gimnazjalistów. Szczególnie te, które realnie osadzają uczniów we
współczesności, w których czują oni jakąś szczególną celowość, sens działania, wyraźny efekt.
Świadczy o tym chociażby zaangażowanie młodzieży w warsztaty zorganizowane przez Fundację
Sztuki Współczesnej „In Situ”. Warsztaty oparte na idei sztuki w przestrzeni publicznej, na
projekcie, na poczuciu namacalnego wręcz zaistnienia w życiu kulturalnym miasta (finalny efekt,
to wystawa w galerii, miejska galeria fotografii- wielkoformatowe zdjęcia na ulicach miasta,
informacje w Internecie, wydrukowane prace, foldery, itp.)
W czasie trwania warsztatów nietrudno było zauważyć, jak młodzież twórczo ewoluuje.
Zaczynała nieśmiało, chwilami z kompletnym brakiem wiary w siebie. Z czasem jednak
ekspresja uczniów była coraz śmielsza. W ich pracy było widać coraz więcej wewnętrznej chęci,
determinacji i kreatywnej siły sprawczej.
Powyższe obserwacje i wnioski skłoniły nas do starań stworzenia w naszym gimnazjum
klasy ogólnej z rozszerzonym programem zajęć artystycznych.
OPIS INNOWACJI
Innowacja pedagogiczna przewidziana jest dla klas I-III gimnazjum. Program klasy
z rozszerzonym programem edukacji kulturalno - artystycznej realizowany będzie zgodnie
z nową podstawą programową ogłoszoną przez MEN ogłoszoną 23 grudnia 2008 r.
(Dz. U. Nr 4, poz. 17 z 2009 r.)
Program ma na celu stworzyć przede wszystkim szersze pole do uczestnictwa w
wydarzeniach kulturalnych i artystycznych. Poza tym – do rozwoju i odpowiedniego
ukierunkowania inicjatyw twórczych młodzieży gimnazjalnej zainteresowanej kulturą plastyczną i
muzyczną - bez zewnętrznego faworyzowania którejkolwiek z tych dziedzin sztuki. Oczywiste
jest, że od zarania dziejów, a już szczególnie współcześnie - muzyka i obraz są niemal
nierozłączną parą w świecie kultury, sztuki i komunikacji pozawerbalnej. Dodatkowo bardzo
2
często osoby uzdolnione manualnie przejawiają wysokie predyspozycje muzyczne i odwrotnie.
Dlatego też ideą programu klasy artystycznej jest nie tylko wzbogacenie treści programowych z
muzyki i plastyki ale też korelacja pewnych zagadnień z zakresu sztuk muzycznych i
plastycznych.
Program skierowany jest raczej na współczesność (aktualności kulturalne, nowe media,
nowe kierunki i tendencje w sztuce,). Nie chcemy przecież odpierać tego, co nieuniknione.
Przeciwnie - celem programu jest oswajanie nowości, jednakże w taki sposób, żeby nie były one
oderwane od korzeni, od źródeł, od tradycji w świecie sztuki. Program ma zapewnić młodzieży
szerszy niż podstawowy osobisty kontakt z dziełami sztuki - muzycznymi i plastycznymi (lekcje
w galeriach, wyjścia na wystawy i koncerty). Jego celem jest też przekonać uczniów, że obcują
oni ze sztuką w niemal każdej dziedzinie swojego życia (muzyka na co dzień, moda, muzyka w
filmie, w reklamie, obraz w reklamie, sztuka użytkowa, sztuka w przestrzeni publicznej) i że w
codziennym życiu każdy człowiek może tworzyć wokół siebie wartościowe dzieła sztuki.
Kolejnym zadaniem programu jest uświadomienie uczniom, że współczesna sztuka jest
wielodziedzinowa, oraz że nowe media znajdują swoje coraz bardziej znaczące miejsce w
obecnym świecie sztuki (wielu młodych ludzi nadal uważa, że prawdziwa sztuka, to tradycyjna
rzeźba, obraz olejny, czy muzyka poważna). Dzięki programowi uczniowie klasy artystycznej
zyskają też więcej przestrzeni
dla rozwoju twórczej ekspresji i będą lepiej przygotowani do wrażliwego, ale i świadomego
odbioru sztuki.
PRZEWIDYWANE FORMY I TECHNIKI PRACY:
1. Metoda projektu;
2. Prace indywidualne i zespołowe;
3. Tworzenie prac plastycznych na płaszczyźnie i przestrzennych technikami tradycyjnymi i
innowacyjnymi;
4. Twórczość wokalna i muzyczna;
5. Prezentacje multimedialne;
6. Projekcje filmowe z zakresu kultury i sztuki;
7. Prezentacje utworów muzycznych;
8. Lekcje poza szkołą:
a) lekcje w galerii” oraz „Słucham i maluję” organizowane przez Stołeczne Centrum
Edukacji Kulturalnej,
3
b) działalność w przestrzeni publicznej – głównie przy współpracy z fundacją sztuki
współczesnej „In Situ”
c) lekcje muzealne (w zależności od ofert)
9. Warsztaty prowadzone przez zaproszonych gości;
10. Uczestnictwo w koncertach, wystawach i innych wydarzeniach artystycznych;
CELE OGÓLNE
1. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji- percepcja sztuki.
2. Tworzenie wypowiedzi – ekspresja przez sztukę.
3. Analiza i interpretacja tekstów kultury – recepcja sztuki.
CELE SZCZEGÓŁOWE
1. Kształcenie kultury odbioru sztuki w formie pośredniej i bezpośredniej.
2. Świadome, aktywne, twórcze i krytyczne odbieranie dzieł w różnych formach.
3. Poznawanie różnych form i możliwości kontaktu z dziełami sztuki.
4. Określenie znaczenia mediów i promocji sztuki w poznawaniu dzieł i kierunków, wydarzeń
kulturalnych, zabytków regionu.
5. Poznawanie wybranych instytucji rozpowszechniania kultury.
6. Oglądanie i określanie znaczenia wystaw, poznawanie różnych rodzajów ekspozycji.
7. Poznawanie wybranych imprez związanych z muzyką lub plastyką.
8. Kształtowanie aktywnej postawy twórczej w zakresie tworzenia własnych prac
plastycznych.
9. Kształcenie kultury tworzenia, potrzeby ekspresji i wyrażania swojej osobowości poprzez
powstające kompozycje (muzyczne i plastyczne) oraz kształcenie kultury odbioru dzieł
sztuki.
10. Rozwijanie wyobraźni, kreatywności uczniów w zakresie tematyki, różnorodności
stosowanych środków wyrazu artystycznego oraz sposobu organizacji pracy
(komponowanie, projekt).
11. Umożliwianie swobodnej samodzielnej twórczości uczniów, prowokowanie do
poszukiwania własnych, oryginalnych rozwiązań.
12. Kształtowanie kultury odbioru użytkowych i nieużytkowych dzieł sztuki, uświadomienie
obecności sztuki w życiu codziennym i nieustanego obcowania z różnymi jej przejawami.
13. Poznawanie związków sztuki użytkowej i nieużytkowej w życiu codziennym,
uświadomienie związków plastyki z różnymi dziedzinami życia.
4
14. Określanie znaczenia i wpływu mody na życie codzienne i powstające dzieła użytkowe.
15. Określenie niektórych przyczyn, przemian cywilizacyjnych determinujących powstawanie
nowych dziedzin i rodzajów form użytkowych.
16. Nauka rozpoznawania, porównywania cech dzieł sztuki i kiczu.
17. Twórcza interpretacja cech stylowych użytkowych dzieł sztuki w tworzonych przez
uczniów kompozycjach plastycznych.
18. Umiejętność wykorzystywania zjawisk dźwiękowych i poznanych form muzycznych w
tworzeniu własnej kompozycji lub działań artystycznych.
19. Umiejętność przygotowania formy prezentacji.
20. Umiejętność projektowania i tworzenia wystawy własnych, czy grupowych realizacji
artystycznych.
21. Łączenie własnej aktywności artystycznej (śpiew, gra na instrumentach, plastyczne
działania twórcze) z całą grupą.
22. Rozwijanie wyobraźni muzycznej i zdolności manualnych poprzez konstruowanie
instrumentów z różnorodnych materiałów (papier, plastik, szkło, rośliny, itp.)
23. Rozróżnia i opisuje nowe pojęcia muzyczne i plastyczne.
24. Komponowanie, tworzenie projektów okładek płyt, plakatów w sposób
niekonwencjonalny oraz szkice do wizualizacji poszczególnych scen sztuki, scenki
reklamowej, czy filmowej.
25. Przygotowanie do percepcji form muzycznych klasycznych i współczesnych jako nowej
formy ekspresji wyrazu muzycznego.
26. Projektowanie prezentacji multimedialnych, form obrazowych za pomocą programów.
komputerowych.
27. Wybieranie, projektowanie i planowanie własnych działań twórczych oraz branie udziału
w projektowaniu działań w zespole na rzecz projektu artystycznego.
28. Poszukiwanie oryginalnych rozwiązań w działaniach twórczych.
29. Projektowanie i tworzenie prezentacji realizacji grupowej w przestrzeni publicznej oraz ich
oprawę informacyjno- graficzną: plakat, zaproszenie.
30. Czynne uczestnictwo w życiu kulturalnym poprzez bezpośredni udział w koncertach,
wystawach i bieżących wydarzeniach artystycznych.
31. Identyfikowanie się z kulturą i tradycją własnego narodu, poznając je przez różne
dziedziny kultury i wzajemne ich korelacje.
32. Poczucie przynależności i związku z dziedzictwem kultury śródziemnomorskiej.
5
WRAUNKI WPROWADZENIA INNOWACJI
Efektywna realizacja rozszerzonego programu zajęć kulturalno-artystycznych przewiduje
przeznaczenie 2 dodatkowych godzin lekcyjnych tygodniowo (system bloku dwugodzinnego)
przez 3 lata pracy w klasach 1, 2 i 3.
EWALUACJA
Badanie efektów innowacji pedagogicznej nastąpi pod koniec roku szkolnego. Stopień
atrakcyjności i przydatności zajęć ocenią sami uczniowie wypełniając ankiety/ karty
ewaluacyjne. Uczniowie będą też mogli zaproponować pewne zmiany, własne tematy, czy
określić indywidualne zainteresowania, które będą dla nas wskazówkami w doborze uściślonych
treści i metod nauczania na rok następny. Metodą ewaluacyjną będą też okresowe wystawy prac
uczniów, zdjęcia dokumentujące ich działalność artystyczną, prezentacje multimedialne uczniów,
być może też krótkie filmy. Część zajęć będzie hospitowana przez Dyrektora szkoły, część będzie
miała charakter lekcji koleżeńskich. Osiągnięte rezultaty zostaną przedstawione Rodzicom i
Radzie Pedagogicznej.
6