Geneza (czyli przyczyny) Powstania 1863r.

ISSN 2083 - 1943
Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi nr 30 im. Powstańców 1863r., ul. Kawęczyńska 2, 0303-772 Warszawa
Niezależny Miesięcznik Ludzi Pozytywnie Zakręconych Inaczej poświęcony obchodom 150 rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego.
Cena: egzemplarz bezcenny Nakład: 1000 egz.
Warszawa, 23 stycznia 2013r.
Numer 4 (19)
(19) 2012/2013
*** Sponsorem wydania jest Fundacja DAR SERCA ORLEN ***
Geneza (czyli przyczyny) Powstania 1863r.
Są klęski, które przynoszą zaszczyt i mają większe znaczenie
niźli niejedno zwycięstwo.
ojna krymska, którą Rosja przegrała, pokazała, że jest słaba.
Walka w ciemności o światło, walka w niewoli o wolność, nie ma
sobie równej, a klęski ponoszone w niej zapisują się złotymi zgło- Polacy marzący o wolności postanowili to wykorzystać i rozpoczęli
skami na kartach historii Polski.
przygotowania do powstania.
W naszych dziejach wiele było
W kraju i za granicą tworzyły
takich walk, wiele też klęsk. Nasię organizacje spiskowe. W
leży jednak pamiętać, że ofiara
Warszawie studenci stanęli
ludzi, którzy o wolność kraju
do cichej walki z Rosjanami.
walczyli, nigdy nie poszła na
11 czerwca 1860 w Warszamarne.
wie odbyła się pierwsza od
W
Powstanie 1863 r. jest dla nas
takim wydarzeniem. Upadło,
jednak jego historia została przez
nas zapamiętana w sposób szczególny. Szkoła, do której uczęszczamy nosi imię Powstańców
1863r. Bohaterów niezliczonych
bitew, potyczek, młodych, starych, najbiedniejszych i tych,
którzy stracili wszystko, niejednokrotnie własne życie.
Wojsko rosyjskie strzela do ludu Warszawy 27 lutego 1861r.
30 lat wielka manifestacja
patriotyczna, zorganizowana
w związku z pogrzebem
wdowy po generale Józefie
Sowińskim - bohaterze powstania listopadowego.
W październiku 1860
w czasie warszawskiego
zjazdu monarchów, na przedstawieniu galowym w Teatrze Wielkim, fotele oblano
cuchnącym płynem.
listopada 1860, w rocznicę Nocy Listopadowej zorganizowano
Dlatego w 150 rocznice tamtych tragicznych dni poświęcamy 29kolejną
wielką manifestację i wówczas car podjął decyzję, że w
razie powstania miasto miało zostać zbombardowane z Cytadeli.
25 lutego 1861 wojsko rosyjskie rozpędziło demonstrację przeprowadzoną w 30. rocznicę bitwy o Olszynkę Grochowską.
27 lutego na Krakowskim Przedmieściu od strzałów Rosjan padło
pięciu manifestantów. Wydarzenia te skłoniły obradujące na Zamku
Królewskim Towarzystwo Rolnicze do przyjęcia uchwały o uwłaszczeniu chłopów. Przeciwstawili się temu posiadacze ziemscy.
2 marca pogrzeb pięciu poległych na Cmentarzu Powązkowskim
zamienił się w wielką manifestację wszystkich Polaków.
ierzymy, że każdy znajdzie coś dla siebie w tym wyjątkowym Dla poprawy nastrojów car zmuszony był poczynić pewne ustępstwa.
wydaniu. Zapraszamy do lektury.
Redakcja
numer specjalny ŚRUBOWKRĘTA pamięci tych, którzy walczyli
o naszą i własną wolność. Pragniemy, by pamięć o wydarzeniach
sprzed półtora wieku nie wygasła. Przedstawimy fakty dotyczące
powstania i okoliczności, które do niego doprowadziły. Opiszemy
sylwetki powstańców, którzy wzięli po wielu latach udział w uroczystościach nadania szkole imienia i sztandaru. Dreptaki zaprezentują własną propozycję pieszej wycieczki do miejsc związanych z
insurekcją w Warszawie.
W
Strona 2
Reaktywowano
Warszawa, 23 stycznia 2013r.
wówczas Radę Stanu, utworzono kierowaną
przez Aleksandra Wielopolskiego Komisję Rządową Wyznań i
Oświaty, spolonizowano administrację.
8. kwietnia na Placu Zamkowym Rosjanie ostrzelali bezbronny
tłum. Zginęło 100 osób a kilkaset zostało rannych. Nowy namiestnik cara wprowadził większe represje. Można było zostać aresztowanym za noszenie
stroju narodowego lub
śpiewanie pieśni patriotycznych.
Po serii krwawo stłumionych manifestacji
patriotycznych w roku
1861, kościół katolicki
ogłosił żałobę narodową.
14 października 1861
nowy namiestnik carski wprowadził stan
wojenny.
15 października, mimo zakazów warszawiacy wzięli udział w
obchodach rocznicy
śmierci Tadeusza Kościuszki, która skończyła się rozgromieniem manifestacji
przez wojsko rosyjskie i porywaniem
ludzi z kościołów. Na
znak protestu urzędnicy kościelni nakazali zamknięcie wszystkich
kościołów i kaplic w Warszawie. W kolejnych latach w Królestwie
Polskim ludzie coraz częściej domagali się reform, demokratyzacji
władzy i niezależności od Rosji.
Wielu Polaków
Numer 4 (19) 2012/2013
opowiadało się za podjęciem otwartej walki i
przystąpiło do przygotowywania powstania. Nazywano ich obozem
czerwonych. Odrębnie rozwijała się niepodległościowa konspiracja,
grupująca ziemiaństwo, arystokrację i bogate warstwy mieszczaństwa, zwana obozem białych. W kwietniu 1862 roku kapitan Aleksandrow, kierownik stacji telegrafu wojskowego w Warszawie odebrał depeszę od cara,
w której władca w
rocznicę kwietniowej
masakry zalecał użycie przeciwko demonstrantom broni
siecznej, w razie
potrzeby kartaczy.
Aleksandrow zmienił
treść telegramu, tak,
że zalecał postępować łagodnie. Oddany został pod sąd
polowy, który skazał
go na rozstrzelanie,
car wyrok zamienił
na dożywotnią katorgę (czyli wygnanie
na Syberię).
W ostatnich dniach
1862 francuska policja polityczna aresztowała powracających z Londynu emisariuszy Komitetu
Centralnego Narodowego. 3 stycznia 1863 tenże Komitet podjął
decyzję o wybuchu powstania z chwilą ogłoszenia branki (czyli
przymusowego poboru do rosyjskiego wojska ponad 12 tysięcy
osób podejrzanych o konspirację).
Na podstawie informacji z encyklopedii i wikipedii: Patryk Janicki
PRZEBIEG WALK POWSTAŃCZYCH
22 I 1863 powołano Tymczasowy Rząd Narodowy( przekształcony z Komitetu Centralnego Narodowego), który wezwał w Manifeście wszystkich Polaków do walki o niepodległość. Jednocześnie ogłoszono uwłaszczenie chłopów
za odszkodowaniem dla szlachty, co miało zachęcić chłopów
do przyłączenia się do powstania. Już w ciągu najbliższych nocy powstańcy
zaatakowali garnizony rosyjskie w 33 miejscowościach, prawie zawsze z niepowodzeniem. Mimo to, początek Powstania Styczniowego był dla nas sukcesem, bo zaskoczyliśmy Rosjan, którzy przebywali głównie w dużych miastach, (wsiami rządzili Polacy). Powstanie miało charakter partyzancki, ukrywano się w lasach, kiedy Rosjanie przejeżdżali leśną drogą,
atakowano ich z ukrycia, zabijano ich, zabierano im broń i mundury oraz podszywano się pod nich, zdobywając informację. Polacy podzielili się na dwa
obozy Białych, którzy chcieli rozwiązać problem w sposób dyplomatyczny
i Czerwonych, którzy chwytali za broń.
W czasie trwania walk powstańcy zorganizowali doskonale funkcjonujące
państwo podziemne z niezależnym Rządem Narodowym na czele. W imieniu
państwa wydawano dekrety, pobierano podatki, stworzono system policyjny
i rządowy. Liczono, że sprawą polskiego zrywu niepodległościowego zainteresują się państwa zachodnie, jednak Anglia i Francja ograniczyły się do wysłania Rosji not dyplomatycznych, żądających zaprzestania walk, co zostało
zupełnie zignorowane przez cara.
W powstaniu styczniowym wzięło jednak udział wielu ochotników z krajów
europejskich.
Strona 3
Warszawa, 23 stycznia 2013r.
Numer 4 (19)
(19) 2012/2013
Naszą wyprawę rozpoczynamy przy Smolnej Dolnej (niedaleko Muzeum Wojska
Polskiego), gdzie aresztowano Romualda Traugutta przed uwięzieniem go w Twierdzy Cytadeli. Przechodzimy dalej, wzdłuż Nowego Światu, gdzie w Pałacu Zamoyskich atakowano gen..Fiodora Berga - rosyjskiego komendanta miasta.
Okolice rosyjskiego banku, który powstańcy okradli, a pieniądze przeznaczyli na
prowadzenie walk z okupantem.
Pałac Namiestnikowski (z lwami z 1821r.). W 1879
w jego największej sali – sali kolumnowej – wystawiono
po raz pierwszy w Warszawie obraz Matejki "Bitwa pod
Grunwaldem". Po powstaniu mieszkanie przedstawicieli
cara Rosji.
Hotel Europejski tutaj ukrywali się
zbiegli właściciele
ziemscy.
Jeden
z nielicznych hoteli,
które istnieją i dzisiaj. Ceny pokoi od
60 kopiejek (4złp)
do 7 rubli srebrnych
(46złp 20gr).
Obsługa mówiła po
francusku i niemiecku.
PRZEBIEG WALK POWSTAŃCZYCH
kwietniu 1864 i stracenie go w sierpniu 1864. Po tych wydarzePowstanie miało swoich przywódców: Ludwika Mierosławskie- wniach
walki partyzanckie prowadziły już tylko nieliczne oddziały
go, Mariana Langiewicza, i Romualda Traugutta. Duże sukcesy (najdłużej walczył oddział księdza Stanisława Brzózki na Podlasiu
Aleksandra Nowosielska, Bartosz Bochowicz
w walce z Rosjanami odnosił na ziemi kieleckiej Marian Langie- – do IV 1865).
wicz. Jednak już w lutym miało miejsce wydarzenie bardzo niekorzystne dla Polaków. W Petersburgu podpisano konwencję Alvenslebena, przewidującą współpracę prusko-rosyjską przy zwalczaniu
powstańców.
Mimo,
że początkowo władze powstańcze składały się głównie
z Czerwonych, z czasem Biali starali się zdobywać coraz mocniejszą pozycję. W tym okresie wojska powstańcze ze zmiennym
szczęściem toczyły zażarte walki z oddziałami rosyjskimi. W
kwietniu Biali oficjalnie przystąpili do powstania i wkrótce przejęli
nad nim władzę. W związku z tym, powołano składający się z Białych Rząd Narodowy i utworzono „Tajne państwo powstańcze” Ale
car był sprytny, powstańcy liczyli na pomoc chłopów, a on dał im
ziemie, które uprawiali, więc nie mieli o co walczyć, dostali
wszystko czego chcieli.
Ostatnim dyktatorem był Romuald Traugutt, gdy
dowodził Polakom udało się zjednoczyć, lecz i tak ponieśli klęskę. Kiedy w X
1863 przejął władzę dyktatorską, powstanie w wielu miejscach już
wygasało. Żołnierze rosyjscy rozpoczęli pacyfikację punktów powstańczych, często stosując zasadę odpowiedzialności zbiorowej.
Ogromnym ciosem dla powstania było aresztowanie Traugutta
Tekst przysięgi powstańczej 1863r.
Strona 4
Warszawa, 23 stycznia 2013r.
Numer 4 (19) 2012/2013
Oni byli z nami w ważnych chwilach...
Na tym zdjęciu, które ma nieomal 80 lat, obok
uczniów naszej szkoły znajdują się bohaterowie
Powstania Styczniowego w mundurach specjalnie
zaprojektowanymi właśnie dla nich. Poniżej postaramy się przedstawić historię kilku z nich. Udało
nam się dotrzeć do starych dokumentów i czasopism opowiadających o życiu w Schronisku Weterana przy ul. Floriańskiej 2. Schroniskiem tym
opiekowała się między innymi Jadwiga Korsakowa (nazwisko brzmi znajomo?). Mieszkało tam do
dwudziestu weteranów jednocześnie. Uświetniali
oni szkolne uroczystości, zwłaszcza takie, jak ta na
zdjęciu - ze świeżo wręczonym sztandarem, pośród młodzi praskiej. Zapraszamy do lektury.
Sandra Łebkowska, Oliwia Stefaniak - Barrera
Maria Bentkowska. Pochodziła Jan
z majątku Zakutyńce na Ukrainie. Jako 12-letnia dziewczynka
przewoziła broń, amunicję i rozkazy, wykonując polecenia dowódcy Różyckiego, ukrywającego się w domu jej rodziców. Jej
ojca powiesili Rosjanie, ją samą
przesłuchiwano 6 tygodni. Niczego nie zdradziła. Zwolniono
ją po wpłaceniu wielkiej grzywy.
Bryliński. W powstaniu
służył w oddziałach Lelewela
i Czachowskiego. Brał udział
w bitwie pod Czarną Górą. Dostarczał żywność dla powstańców, ukrywał kurierów. Omal
nie zginął, kiedy podał fałszywe
dane przesłuchującym go Moskalom. Uratował go płacz własnych dzieci i żony.
Antoni Bohatyrowicz. Walczył Teofil
pod dowództwem Wróblewskiego i w bitwie pod Żarkowszczyzną został ranny w rękę i nogę.
Więziony w Grodnie, pozostawał następnie pod nadzorem
policji. Po wielu perypetiach
trafił do Schroniska Weterana w
Warszawie.
Zapraszamy serdecznie do współpracy wszystkich mających coś do powiedzenia o
szkole i szkolnej społeczności, zapraszamy uczniów i nauczycieli. Mile widziani rodzice. Spotkania redakcyjne odbywają się w każdą środę na 1 godzinie lekcyjnej (8.00-8.45) sala C.
[email protected]
Zbiegł
z armii austriackiej po wybuchu
powstania. Walczył pod Włochem F. Nullo, był kawalerzystą,
komendantem plutonu pierwszego pułku ułanów. Brał udział
w całym szeregu bitew. Wielokrotnie ranny. Mieszkał i pracował przy myciu statków w Marsylii. Walczył w Turcji, Rumunii. Odznaczony Virtuti Militari.
Redaktorzy winni powstania tego sławetnego numeru: (od lewego dolnego
rogu w górę i w prawo): Piotr Buczek (drobny nadzór) powstańcy, Patryk
Świadkowski - zaocznie, Klaudia Makarewicz - grafika (portret), Michalina Gulatowska - Wywiadowca, Ewelina Mląkowska, Sandra Łebkowska, Ola Nowosielska - powstańcy, przebieg powstania, Bartosz Bochowicz - przebieg powstania, Bartłomiej Lewandowski, Andrzej Śledź wsparcie, Patryk Janicki - kooperacja, Radosław J. Potrac (foto, skład,
Redaktor Naczelny), Paulina Dudek - szefowa zamieszania, Bartek Dobkowski - wywiadowca, Oliwia Stefaniak - Barrera - Dobra Dusza , Kamil
Charytonowicz - Przeszukiwanie sieci, Karina Marek - towarzysko, Ewa
Gołba - korekta. Martyna Kaźmierczak - towarzysko.
Można nas też spotkać na stronie:
http://www.sp30.edu.pl oraz na facebooku…
http://www.facebook.pl/srubowkret
Adres redakcji:
Bentkowski.