Rural Heritage Promoter - Tourismusakademie Ostbayern
Transkrypt
Rural Heritage Promoter - Tourismusakademie Ostbayern
Ten projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Projekt lub publikacja odzwierciedlają jedynie stanowisko ich autora i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za umieszczoną w nich zawartość merytoryczną. Partnerstwo Grundtvig « Rural Heritage Promoter » Katalog dobrych praktyk w zakresie mobilizowania/uwrażliwiania obywateli do podejmowania aktywnej roli w budowaniu przynależności terytorialnej oraz promowaniu zasobów dziedzictwa PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 2 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Spis treści Spis treści .................................................................................................................................................................. 3 Wprowadzenie.......................................................................................................................................................... 5 Dobre praktyki z naszych krajów europejskich......................................................................................................... 7 Francja : Koncepcja Ścieżek Dziedzictwa .............................................................................................................. 7 Francja : Animacja – ścieżki dziedzictwa ............................................................................................................10 France : PETRA PATRIMONIA ..............................................................................................................................13 Francja : Promowanie/rozwój dziedzictwa.........................................................................................................16 Belgia : « Verviers & Moi » .................................................................................................................................19 Niemcy : « Wszystko zaczęło się w lesie bawarskim » .......................................................................................21 Słowacja : Odbudowa i konserwacja dziedzictwa ..............................................................................................24 Hiszpania : Plan rozpowszechniania w obiekcie archeologicznym - Cerro (Wzgórze) de las Cabezas ...............27 Hiszpania : Plan Rozpowszechniania w Muzeum Miejskim ................................................................................32 Włochy : Balkon widokowy “skok księcia Ventimiglia” .....................................................................................37 Portugalia : Przewodnicy z Geoparku Arouca.....................................................................................................40 Portugalia : Konkurs « Najlepszy chleb domowej roboty » ................................................................................42 Szkocja : Odnowa krajobrazu w Cally .................................................................................................................44 Polska : «Śladami przeszłości po gminie Podedwórze. Monografia historyczna. »............................................47 Podsumowanie .......................................................................................................................................................49 Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 3 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 4 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Wprowadzenie Wiele terytoriów europejskich, w szczególności obszarów wiejskich podjęło wysiłek zrealizowania programów odnowy dziedzictwa i jego promowania. Projekty te są głównymi osiami rozwoju, wspieranymi przez Komisję europejską poprzez takie programy jak LEADER. Jednakże lokalna społeczność w niewielkim tylko stopniu bierze udział w ich rozwijaniu i utrzymaniu trwałości. Często jest pozostawiana poza zasięgiem animacji, działań związanych z zarządzaniem i promocją swojego dziedzictwa, pomimo tego, że stanowi żywy trzon danego obszaru. Dzisiaj wydaje się zasadne zrzeszanie zarówno organizacji jak i obywateli, angażowanie ich od zarania projektów oraz w trakcie działań skoncentrowanych na promowaniu zasobów dziedzictwa, na utożsamianiu się ze swoim terytorium (w wymiarze kulturowym, historycznym, architektonicznym, przyrodniczym etc.), w taki sposób by lokalni mieszkańcy stali się rzeczywistymi podmiotami rewitalizacji dziedzictwa oraz świadomie utożsamiali się ze swoim terytorium. Projekt Rural Heritage Promoter ma za zadanie przeniesienie obywateli ze świata wiejskiego do serca projektów ochrony dziedzictwa. Projekt będzie kładł nacisk na wypracowanie pewnych synergii wśród podmiotów, stworzenie partnerskiej dynamiki « wspólnego działania » oraz wspólne budowanie działań lokalnych na danym obszarze, integrujących pokolenia (młodych, osoby szukające pracy oraz seniorów). Będzie oferował działania towarzyszące powrotowi do poczucia przynależności, działania szkoleniowe i edukacyjne związane z promowaniem dziedzictwa i ożywianiem terytorium, tak aby wpisały się trwale do wspólnego rozwoju mieszkańców i ich obszaru. Projekt pozwoli na stworzenie ram dla europejskiej wymiany oraz popularyzacji dobrych praktyk lokalnych. Celem niniejszego katalogu dobrych praktyk jest zaprezentowanie oraz popularyzacja w Europie dobrych praktyk lokalnych związanych z mobilizowaniem i uwrażliwianiem obywateli do podejmowania aktywnej roli w budowaniu przynależności terytorialnej oraz promowaniu zasobów dziedzictwa. Partnerzy projektu zachęcają czytelników do korzystania z tych dobrych praktyk, które już zostały z powodzeniem zastosowane w kilku regionach Europy. Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 5 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 6 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Dobre praktyki z naszych krajów europejskich Francja : Koncepcja Ścieżek Dziedzictwa Nazwa dobrej praktyki : Koncepcja Ścieżek Dziedzictwa Instytucja i / lub osoba : Kontakt : Office de l’Environnement de la Corse Nazwisko : Charles Antoine Pasqualini Adres : O.E.C. Avenue Jean Nicoli 20250 Corte Tel : 04 95 45 04 00 Mail : [email protected] Streszczenie praktyki : « Ścieżki dziedzictwa » to koncepcja związana z promowaniem dziedzictwa macierzystego jako składnik oferty skierowanej do ogółu ludności, a w szczególności do turystów. Produkt ten adresowany jest zarówno do miejscowej ludności jak i do turystów. Co więcej, stanowi on siłę napędową rozwoju lokalnego, poprzez odzyskanie dawnej wiedzy oraz wytworzenie wartości dodanej na poziomie jednostek terytorialnych, które chcą się wpisywać w strategie związane z zachowaniem dziedzictwa dotychczas bagatelizowanego, jego pokazaniem oraz komercjalizacją. Trasy wycieczkowe wiodące poprzez miasteczka i otaczające obszary wiejskie powinny zawierać wiele elementów tradycyjnego dziedzictwa : budowle kamienne będące wyznacznikami wiejskich ciągów komunikacyjnych, elementy dotąd nie chronionego dziedzictwa (piece, sadzawki, pralnie...), miejsca symbolizujące wydarzenia historyczne, religijne i świeckie oraz wszystko to, co może świadczyć o sztuce życia na danym terytorium i oddać lokalnego ducha tych miejsc. Takie przedstawienie tematu wymaga przygotowania miejsc do zwiedzania w sposób szczególny, z wyjątkową starannością, tak aby odwiedzający je turysta miał satysfakcję, ale by same eksponaty nie doznały uszczerbku, a przyciągały kolejnych turystów zapewniając przychody dla lokalnej gospodarki. Realizacja koncepcji « Ścieżek dziedzictwa » wygląda następująco : Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 7 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK - Rozwój lokalny : opracowanie baz danych terytorialnych, Turystyka : określenie tras « ścieżek dziedzictwa », Dziedzictwo i szkolenia : inwentaryzacja zasobów dziedzictwa, wycena kosztów oraz metod odbudowy. Fazy wykonawcze opracowane przez zespół ekspertów wyglądają następująco : - Opracowanie programu wykonawczego oraz przedstawienie go do akceptacji lokalnym podmiotom - Opracowanie strategicznego planu zachowania dziedzictwa, określenie wyposażenia niezbędnego do realizacji produktu turystycznego - Monitorowanie realizacji planu wykonawczego - Wymiar komunikacyjny : stworzenie narzędzia multimedialnego oraz narzędzi komunikacji o przeznaczeniu publicznym. Trasy zrealizowane w ramach programu « ścieżki dziedzictwa » znajdują się w miejscowościach : Lama, Lumio, Luri, Penta di Casinca, San Petru di Venaco, Serra di Scopamena, Sorio di Tenda, Veru. Kontekst realizacji : « Ścieżki dziedzictwa » to koncepcja związana z promowaniem dziedzictwa macierzystego jako składnik oferty skierowanej do ogółu ludności, a w szczególności do turystów. W związku z tym wpisują się w założenia osi 3 programu FEADER (Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich) przeznaczony na zachowanie dziedzictwa na poziomie lokalnym. Odbiorcy : - Ludność/ mieszkańcy regionu Podmioty lokalne i regionalne Uczniowie / młodzież Gminy i związki gmin Podmioty gospodarcze działające w branży środowiska, rzemiosła, rolnictwa i turystyki Odnośnie realizacji projektu przez OEC, w zakresie ewaluacji, zatwierdzenia i finansowania : OEC zapewnia środki na przeprowadzone prace, oznakowanie oraz zarządzanie projektem w ramach osi 3 FEADER przeznaczonej na zachowanie dziedzictwa na poziomie lokalnym. W tym celu, organizacja wyznaczyła za własne środki wielodyscyplinarny zespół złożony z ekspertów z dziedzin : turystyka, dziedzictwo, szkolenia, komunikacja i rozwój lokalny, aby opracowana koncepcja uwzględniała wszystkie te zagadnienia; realizuje to zadanie poprzez wcześniej podjęte kroki związane z zatwierdzeniem programu, badania, monitorowanie realizacji, animację aż po opracowanie koncepcji oraz monitorowanie realizacji oficjalnego oznakowania « ścieżek dziedzictwa » (zgodnie z deklaracją). Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 8 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Cele przedsięwzięcia : - - - - Pokazać i ułatwić zrozumienie tego, co do tej pory było niedostępne lub niezrozumiałe. Czasem oba problemy naraz. Zorganizować trasy odkrywcze na małych odcinkach, łatwych do pokonania. Zjednoczyć, usystematyzować i sharmonizować działania gmin, które chciały chronić i promować swoje dziedzictwo, aby ożywić miejsca, wokół których istniały różne inicjatywy jednakże rozproszone i niespójne. Wspierać tworzenie i rozwój działalności gospodarczej w dziedzinie środowiska, rzemiosła, rolnictwa i turystyki Ożywiać i dynamizować «Korsykę środkową» Rezultaty : - - - - Szybka identyfikacja « Ścieżki dziedzictwa » przez ludność Zapewnienie jakości trasy i sprawienie, że odwiedzający ma chęć zobaczyć kolejną Znacząca poprawa częstotliwości zwiedzania tras dzięki ścieżkom dziedzictwa(ludność miejscowa i turyści) Utożsamianie się ludności lokalnej z miejscami i przestrzenią bezpośrednio związanymi z terytorium; utożsamianie w sensie związku « miejsca » z « ludnością » Odkrycie przez zwiedzających miejsc dotychczas mało rozpowszechnionych Działania szkoleniowe skierowane do szerokiego grona odbiorców Zwiedzanie z przewodnikiem Tworzenie i rozwój działalności gospodarczej w dziedzinie środowiska, rzemiosła, rolnictwa i turystyki Ożywienie mikro-regionów na terenie środkowej Korsyki, dotychczas defaworyzowanych, w przeciwieństwie do rozwijanych obszarów nadbrzeżnych i równinnych. Ponowne otwarcie przestrzeni i zakątków zamkniętych przez naturę Dobra widoczność i czytelność przekazu dotyczącego dziedzictwa poprzez zbiór działań dydaktycznych i komunikacyjnych. Wydanie dokumentacji poświęconej dziedzictwu Perspektywy dla zastosowania i rozpowszechniania: Działania powiązane : - - Podjęcie działań uwrażliwiania i komunikowania o projekcie « Ścieżki dziedzictwa » wobec potencjalnych podmiotów zainteresowanych produktem : organizacja zwiedzania tras z przewodnikiem, obsługa grup szkolnych, organizacji dni szkoleniowych i informacyjnych, wydawanie publikacji, realizacja narzędzi interaktywnych. Tworzenie i rozwój sieci regionalnej. Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 - - Działania promujące i rozpowszechniające informacje o ścieżkach dziedzictwa Używanie języka korsykańskiego przy okazji różnych działań (zwiedzanie z przewodnikiem po korsykańku dla lokalnych odbiorców, wydanie dwujęzycznych publikacji) Działanie szkoleniowe na temat ochrony środowiska i technik odnawiania budynków metodą tradycyjną, przeznaczone dla pracowników przedsiębiorstw budowlanych, urzędników gminnych, artystów, rolników oraz osób w czasie reintegracji społecznej, kobiet oraz innych odbiorców. 9 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Francja : Animacja – ścieżki dziedzictwa Nazwa dobrej praktyki : Animacja – ścieżki dziedzictwa Instytucja i / lub osoba : Kontakt : Coop Eco Patrimoine Nazwisko : Dogaru Ramona Adres : Palais Brogniard, Paris Mail : coopecopatrimo[email protected] Streszczenie dobrej praktyki : Ta praktyka opiera się na ekspertyzie « ścieżek dziedzictwa » (ścieżki dydaktyczne w górach) zrealizowanej przez organizację na rzecz rozwoju zatrudnienia « Sud Concept ». Sud Concept działa w dziedzinie zarządzania, animacji i odnowy zasobów dziedzictwa w ramach polityki zarządzania dziedzictwem oraz realizacji wieloletniego planu tworzenia « ścieżek dziedzictwa » przez Office de l’Environnement de la Corse (OEC). Stanowi ona element pionierskich działań w zakresie uwrażliwiania, animacji, poszukiwania i tworzenia narzędzi promowania dziedzictwa architektonicznego i krajobrazowego terytoriów. Praktyka ta jest włączona do projektów związanych z animacją i szkoleniami mającymi na celu powiązanie lokalnych mieszkańców i turystów, tak aby skutkowało ono znaczącym rozwojem lokalnych działań. W ten właśnie sposób z inicjatywy OEC zrealizowano projekt LAB NET+ (program « Morski » 2007-2013) oraz « Spotkania wokół żywego Dziedzictwa » (2011/2012), w których punktem wyjścia były zasoby dziedzictwa, pojmowane nie jako bierny podmiot, ale jako żywa i dynamiczna materia, mająca wiele wspólnego z życiem codziennym oraz projektami mieszkańców terytorium, jako « pole doświadczalne » utożsamiania się z przeszłością oraz projekcji na przyszłość. W rezultacie, nasze miasteczka, nasze trasy, nasze krajobrazy mówią o nas. W nich zachowana jest istota danej wspólnoty, przechowywana jest pewna pamięć zbiorowa, świadcząca o tożsamości danego obszaru. Te elementy to nasze dziedzictwo i nasze miejsce na ziemi. Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 10 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Kontekst realizacji : Opisane działania oraz dobra praktyka były realizowane w projekcie LAB NET +, prowadzonego przez OEC w ramach programu « Morskiego » 20072013 – program współpracy transgranicznej KorsykaSardynia- Toskania – Liguria. W ramach tego projektu, OEC było odpowiedzialne za realizację pilotażowych warsztatów animacji i szkoleń na terenie 5 regionów Korsyki (Alta Rocca – Serra di Scopamena, Balagne- Lama, Casinca-Penta di Casinca, Haute-Gravona- Vero, Nebbiu- Sorio). Na bazie tego narzędzia stworzono i zrealizowano « Spotkania wokół żywego Dziedzictwa » w 2011/2012 roku. Odbiorcy : - Podmioty terytorialne i lokalne Ludność / mieszkańcy lokalni Zrzeszone podmioty, w związku z animacją ścieżek dziedzictwa : Rolnicy, sadownicy, leśnicy, specjaliści w zakresie dawnej wiedzy powiązani z promowaniem ścieżek dziedzictwa Stowarzyszenia, szczególnie stowarzyszenia na rzecz kultury, związane z historią regionu / obszaru i z promowaniem dziedzictwa danego terytorium… Centra szkoleniowe Lokalne władze Struktury związane z rozwojem lokalnym W obu przypadkach dziedzictwo jest przedmiotem badań i konkretnym polem pilotażowych działań. Bardziej niż historia, ta nauczana w szkole czy książkach, dziedzictwo wprowadza jednostkę do świata pamięci zbiorowej, ponieważ należy do jej codziennej rodzinnej rzeczywistości. Historia dziedzictwa może współgrać z historią danej rodziny, dziedzictwo jest więc nie tylko spojrzeniem w przeszłość, staje się szerokim polem doświadczeń, które otwiera się na wiele różnych tematyk : architektura, archeologia, legendy, dawna wiedza... Opisana praktyka, oferując żywe podejście sensoryczne pozwala na dołączenie do niej ważnego czynnika jakim jest działanie, to które towarzyszy refleksji i pobudza zaangażowanie jednostki w projekt. Od wczoraj do dzisiaj jak postrzegamy nasze miejsce do życia, nasze dziedzictwo ? Jak « żyjemy » i jak « ożywiamy » nasze terytorium ? Czego możemy się nauczyć i co możemy dać naszemu regionowi ? To w tym sposobie myślenia umiejscawia się nasze działanie animacyjne na ścieżkach dziedzictwa. Cel przedsięwzięcia : Rezultaty : Współtworzenie programów animacji z lokalnymi - Uczestnictwo odbiorców w działaniach animacyjnych ( w formie podmiotami. warsztatów). Chodzi o włączenie w działania radnych, stowarzyszeń, - Wydarzenia i animacje oparte na działaniach uwrażliwiających, władz lokalnych i mieszkańców w taki sposób, szkolenia teoretyczne i praktyczne. Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 11 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK by zapewnić jak najlepsze warunki diagnozy potrzeb - Ponowne odkrycie przez mieszkańców dawnej wiedzy i technik animacji danego obszaru. związanych z tożsamością i przynależnością terytorialną, - Stworzenie diagnozy terytorium z udziałem dziedzictwem lokalnym ze wszystkimi jego składowymi poprzez wszystkich podmiotów uwzględniającej ich proponowane działania (działania uwrażliwiające i szkoleniowe, oczekiwania i spostrzeżenia przyjaźnie spędzony czas...) skierowane do różnych odbiorców: - Opracowanie programu animacji Radni i specjaliści - Wydanie materiałów reklamowych Personel zarządzający obiektami (dni szkoleniowe i informacyjnych poświęcone technikom utrzymania obiektów i ich - Realizacja dynamicznych programów animacji odnawiania) Chodzi o wzbudzenie lokalnej dynamiki pozwalającej mieszkańcy (uwrażliwianie, wprowadzenie do tematu) szerokiej publice zobaczyć, wiedzieć, zrozumieć i wziąć uczniowie i młodzież (edukacja, wprowadzenie do tematu) udział, tak by projekt zyskał wymiar społeczny - Dynamizacja terytorium w duchu odnowionej praktyki i kulturowy. « wspólnego działania » Założony cel : uwrażliwić mieszkańców, zapewnić szerokie rozpowszechnienie i informację o dziedzictwie (ścieżki dziedzictwa), wspierać rozwój trwałych działań edukacyjnych i kulturowych, inicjować tworzenie działań społeczno-ekonomicznych w regionie. Zasadniczą kwestią jest uwzględnienie specyfiki lokalnej oraz oczekiwań mieszkańców. Perspektywy dla zastosowania i rozpowszechniania : Powiązane działania : Wsparcie partnerstwa lokalnego we « wspólnym działaniu » tzn. w budowaniu wspólnie programu animacji (wydarzenia i szkolenia) oraz w poszukiwaniu wspólnie środków na rozwijanie działań. Sprawdzone w ramach projektu LAB.NET+ biuro OEC zostało powołane do zrealizowania « pilotażowych warsztatów animacji i szkoleń » w 5 regionach Korsyki w dziedzinie dziedzictwa architektonicznego i krajobrazowego, skierowanych do mieszkańców tych regionów. Przeistoczenie terytorium w laboratorium, miejsce nauki Biuro OEC połączyło siły i doświadczenia z Coop Eco Patrimoine, i rozpowszechniania żywej wiedzy o dziedzictwie, aby zrealizować działania związane z uwrażliwianiem, animacją, poprzez ścieżki dziedzictwa, « pola doświadczeń » poszukiwaniem i opracowaniem narzędzi do promowania ponowne odkrywanie pamięci, projekcji na przyszłość. dziedzictwa architektonicznego i krajobrazowego danych regionów. Ponowne odkrycie i konkretne użycie dawnych technik w codziennym życiu mieszkańców : szczepienie drzew, budowa murów z kamienia suchego, użycie aromatycznych roślin w kuchni, tradycyjna budowa ogrodzeń, zastosowanie narzędzi i dawnej wiedzy... Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 12 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK France : PETRA PATRIMONIA Nazwa dobrej praktyki : PETRA PATRIMONIA Instytucja i / lub osoba : Kontakt : Spółdzielnia pracy Petra Patrimonia Nazwisko : Marie-Louise CLÉMENT Adres : Lieu-dit Lugo 202131 VENACO Tel : 04 95 31 59 52 mail : [email protected] Streszczenie praktyki : Poprzez stworzenie spółdzielni na rzecz rozwoju zatrudnienia w branży eko-budowlanej, odnowy/rozwoju dziedzictwa region wzbogacił się o strukturę z dziedziny ekonomii społecznej. Jej zadaniem jest rozwój projektów budownictwa ekologicznego oraz związanych z odnawianiem i rozwojem dziedzictwa z zapewnieniem dostępu do tej nowej branży dla osób z niskimi kwalifikacjami, powracających na rynek pracy oraz dla kobiet - poprzez zastosowanie testowego okresu zatrudnienia. Założenie spółdzielni pracy w sektorze budownictwa ekologicznego /odnowy / rozwoju dziedzictwa architektonicznego pozwoliło na : - promowanie rozwoju « budownictwa zrównoważonego » (o neutralnym wpływie na środowisko i pozytywnej energii) - odnowę istniejących budynków z uwzględnieniem poprawy ich oddziaływania na środowisko (zmniejszenie poboru energii) - wprowadzenie nowych norm w nowych budynkach (z czasem staną się one obowiązkowe) - promowanie oznaczeń i znaków jakości (HQE i innych...) - wsparcie dla przedsiębiorstw z branży w dostosowaniu się do zmian w sektorze (nowe technologie, szkolenia pracowników, strukturyzacja sektora, etc.) - rozwój lokalnych kompetencji Spółdzielnia na rzecz rozwoju zatrudnienia w branży eko-budowlanej, odnowie/rozwoju dziedzictwa jest oparta na czterech działach : - Testowy okres zatrudnienia, w którym istnieją dwie możliwości : praca na podstawie bezpiecznej umowy (forma zatrudnienia w prawie francuskim zbliżona do pracy subsydiowanej) lub jako przedsiębiorca z umową o pracę. Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 13 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK - Dział związany z sektorem usług Dział innowacji i eksperymentów Polega to na : - realizacji próbnej działalności dla liderów projektów w dziedzinie budownictwa ekologicznego, odnowy/rozwoju dziedzictwa architektonicznego, - rozwoju nowej formy zatrudnienia w sektorze budownictwa ekologicznego, odnowy/rozwoju dziedzictwa architektonicznego, - stworzeniu centrum rozwoju przedsiębiorczości i zrównoważonego rozwoju, poprzez dział innowacji i eksperymentów, który ma być wsparciem w zakresie inżynierii, opracowywania, testowania i rozpowszechniania informacji oraz organizować szkolenia w dziedzinie budownictwa ekologicznego, odnowy/rozwoju dziedzictwa architektonicznego. - wspieraniu w tworzeniu synergii kompetencji i wiedzy branżowej pozwalającej na lepszą adaptację do zmian rynkowych - wspieraniu powrotu na rynek pracy osób zagrożonych wykluczeniem - uczestniczeniu w profesjonalizacji sektora : szkolenia, programy mentorskie, spotkania spółdzielców... - stworzeniu modelu ekonomicznego, który umożliwia umocnienie i wymianę doświadczeń oraz wspiera trwałość przedsiębiorstwa - realizacji rozwiązań finansowanych z hybrydowym źródeł (publiczne/prywatne ; komercyjne/niekomercyjne) - umożliwieniu przedsiębiorcom zaangażowanie się próbne w projekty uwzględniające zagadnienia zrównoważonego rozwoju (tworzenie kapitału społecznego ze wskazaniem na oddziaływanie gospodarcze, społeczne i środowiskowe ich przedsiębiorstwa). Kontekst jej realizacji : Sektor budownictwa ekologicznego, odnowy/rozwoju dziedzictwa oraz cała branża budowlana są ściśle związane z zagadnieniem zrównoważonego rozwoju i ich oddziaływania na środowisko : - poprzez fakt używania dużej ilości surowców, materiałów budowlanych, wytwarzanie odpadów, emisję szkodliwych substancji do powietrza i wody ; - pośredni wpływ budynków na środowisko poprzez pobór energii (ogrzewanie, ciepła woda, klimatyzacja...) emisję gazów cieplarnianych, zajmowaną powierzchnię... Analiza zebranych danych ekonomicznych i społecznych dotyczących terytorium pozwoliła określić potrzeby lokalne w zakresie odnowy/rozwoju dziedzictwa architektonicznego i budownictwa ekologicznego a dzięki temu również pozwoliła poznać potencjał rozwoju dla powstającej spółdzielni w tej branży. Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 Odbiorcy : - - - - osoby chcące rozwijać się zawodowo w branżach związanych z odnową lub rozwojem dziedzictwa architektonicznego i krajobrazowego jak również te już związane z budownictwem ekologicznym (liderzy projektów, kobiety wracające na rynek pracy, bezrobotni, młodzież), właściciele przedsiębiorstw i samozatrudnieni z sektorów dotkniętych trudnościami, którzy szukają alternatywy rozwoju przedsiębiorstwa z sektora, które mają coraz większe trudności ze znalezieniem fachowców i rekrutacją pracowników, lokalne społeczności chcące rozwijać swoje dziedzictwo oraz ożywiać region (organizacja « dni obywatelskich ») 14 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Cele przedsięwzięcia : - - - Wzmocnienie atrakcyjności mikro regionu, uwzględniające ochronę środowiska, respektowanie człowieka i jego rozwoju oraz zachowanie dynamiki ekonomicznej. Działanie w sposób odpowiedzialny, udział w tworzeniu praktyk na rzecz zrównoważonego rozwoju. Wykreowanie pewnej dynamiki na poziomie mikro regionu, która sprawi, że społeczności, obywatele, organizacje i przedsiębiorstwa będą działać w porozumieniu i synergii. Rezultaty : - Testowanie funkcjonowania przedsiębiorstwa społecznego ze wsparciem w zakresie tworzenia, produkcji, prowadzenia przedsiebiorstwa. - Ograniczenie izolacji liderów projektów i dostarczenie wsparcia na poziomie szkoleń, wymiany doświadczeń i strukturyzacji ich projektów oraz mentoring. Szerzej, o Propozycja nowatorskiego modelu ekonomicznego, wiążącego zatrudnienie, rozwój społeczny, wyniki ekonomiczne i dbałość o środowisko. o Stworzenie w tym miejscu laboratorium, centrum szkoleń i rozpowszechniania informacji na temat zrównoważonego rozwoju w MŚP w ramach profesjonalnego wsparcia. Co więcej, spółdzielnia, poprzez swój dział innowacji/eksperymentów odgrywa ważną rolę w zakresie uwrażliwiania na zagadnienia zrównoważonego rozwoju wszystkich podmiotów i mieszkańców regionu : dostęp do materiałów w centrum informacji, organizacja wydarzeń tematycznych, warsztatów, wizyt w budynkach zrównoważonych... Perspektywy dla zastosowania i rozpowszechniania : Działania powiązane : W kontekście kryzysu gospodarczego, sektor budowlany : budownictwo ekologiczne, odnowa/rozwój dziedzictwa architektonicznego może być postrzegane jako alternatywa dla bezrobocia osób marginalizowanych a zainteresowanych tą dziedziną i możliwość utworzenia miejsc pracy. Spółdzielnia pełni również rolę przedsiębiorstwa na rzecz kultury, gdyż jej celem jest ochrona i rozwój dziedzictwa. Wymaga to również nowych kompetencji, tak jak uwrażliwianie społeczeństwa i mieszkańców regionu. Aby dotrzeć do szerokiego grona odbiorców organizowane są konferencje tematyczne przeznaczone dla specjalistów, ale i do ogółu społeczeństwa. W szkołach odbywają się warsztaty praktyczne. Inicjatywy te dają mieszkańcom możliwość Budownictwo ekologiczne, czynnik zrównoważonego zaangażowania się w ochronę i rozwój ich dziedzictwa. Co więcej, rozwoju jest również odpowiedzią na wymagania taka praktyczna nauka pozwala na większe uwrażliwienie wynikające z Karty Środowiskowej. Sektor ten stanowi wszystkich podmiotów i lepsze poznanie zrównoważonych technik ważny potencjalny rynek oraz oferuje możliwości odnowy/rozwoju dziedzictwa. zatrudnienia i rozwijania nowych kompetencji dla osób, które chcą otwierać działalność dospodarczą. Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 15 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Francja : Promowanie/rozwój dziedzictwa Nazwa dobrej praktyki : Promowanie/rozwój dziedzictwa Instytucja i /lub osoba : Kontakt : Institut pour le Développement et la Formation Nazwisko : Ramona DOGARU Adres : Institut pour le Développement et la Formation 2, Chemin de l’Annonciade 20200 Bastia Tel : 04 95 38 01 03 Mail : [email protected] Streszczenie praktyki: L’Institut pour le Développement et la Formation (Instytut Rozwoju i Szkoleń) wypracował dobrą praktykę w oparciu o różne szkolenia, które prowadzi w dziedzinie promowania/rozwoju dziedzictwa, a w szczególności dotyczące kwalifikacji wstępnej « Technik rzeczoznawca dziedzictwa » oraz szkolenia certyfikowane « Rzeczoznawca dziedzictwa ». Działania te pozwalają odbiorcom (osoby szukające pracy, szkolenia na warsztatach szkolnych): - zrealizować prace - promować, oprowadzać po obiekcie dziedzictwa, uwrażliwiać odbiorców - rozwijać lokalne zatrudnienie - stworzyć, pilotować, zarządzać projektem promowania dziedzictwa - rozszerzyć zakres swoich kompetencji i działań - wyspecjalizować się i nabyć nowe uzupełniające kompetencje, tak by byli w stanie brać udział w odnawianiu lub utrzymaniu dawnego budynku z użyciem specyficznych materiałów i dawnej wiedzy, - wybrać techniki budowlane oraz materiały uwzględniając historię i otoczenie obiektu - zarejestrować swoje działania zgodnie z prawem francuskim - samemu poprowadzić budowę lub odbudowę obiektów z kamienia suchego Działania takie pozwalają jednocześnie na realizację prac, które będą podnosiły wartość danego obiektu (budowa lub Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 16 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK odbudowa obiektów z kamienia suchego, zwłaszcza dzięki zastosowaniu technik pokrycia i bielenia wapnem) oraz na rozwijanie umiejętności animowania takich przestrzeni i uwrażliwiania odbiorców na kwestie związane z dziedzictwem. Poziom specjalizacji « rozwój/promocja dziedzictwa » sytuuje się pomiędzy kierownikiem budowy a robotnikiem kwalifikowanym. Zakres jego pracy określa siępomiędzy budową, kierownikiem budowy lub architektem, rzeczoznawca monituruje realizację projektu. Jako osoba zaznajomiona z tradycyjnymi technikami odbudowy, respektującymi reguły fachu, rzeczoznawca działa autonomicznie, ale również w zespole. Opisywana dobra praktyka oraz to działanie wpisały się w rzeczywiście wykonaną pracę partnerów przeprowadzoną w projekcie wspólnie z Office de l’Environnement de la Corse w ramach programu RACINE (2009-2011) « międzynarodowe działania innowacyjne », które zostały prawnie zatwierdzone jako szkolenia : * kwalifikacja wstępna « Technik rzeczoznawca dziedzictwa », zrealizowane w Sorio i w Luri w 2010 r. ; * szkolenie certyfikowane « Rzeczoznawca dziedzictwa », zrealizowane w Sorio w 2011 r. i w Penta di Casinca w 2012 r . Kontekst realizacji : Zarządzanie, animacja i odnowa dziedzictwa są dzisiaj w centrum zagadnień związanych z rozwojem regionalnym. Co za tym idzie, rozwój gospodarczy terytoriów sprawia, że pojawiają się nowe działalności i nowe miejsca pracy Jednak oprócz zachowania krajobrazów coraz ważniejsza staje się atrakcyjność danego miejsca, jego poczucie odrębności i żywotność. Klasyczne podejście do przekazywania wiedzy dzisiaj powinno być rozszerzone przez podejście wielodyscyplinarne. Stworzenie koncepcji « rzeczoznawcy dziedzictwa » podkreślając znaczenie zasobów terytorialnych pozwala na wykreowanie nowego modelu rozwoju. Realizacja tej praktyki wpisuje się w kontekst mobilizacji partnerów i pracy w partnerstwie. Odbiorcy : - Poszukujący pracy (praca w powiązaniu z Rejestrem Pracy- odpowiednik rejestru bezrobotnych) Specjaliści z branży budowlanej Każda osoba chcąca kontynuować/rozwinąć swój własny projekt w powiązaniu z wymaganiami dotyczącymi dziedzictwa i konieczności dostosowania się do przepisów z nimi związanych. Cel przedsięwzięcia : Rezultaty : - Szkolenie do zawodu technik « rzeczoznawca dziedzictwa » dla osób bezrobotnych pozwalające na uzyskanie kwalifikacji potwierdzających umiejętności zawodowe (certyfikacja) - Wprowadzenie certyfikacji zawodowej przyznawanej przez Federację Szkolenia Zawodowego (potwierdzenie kompetencji) pozwalającej każdemu stażyście, po zakończeniu toku szkolenia, uzyskać certyfikat zawodowy ułatwiający powrót na rynek pracy. - Ukazanie wartości/promowanie lokalnych zasobów dziedzictwa poprzez koncepcje « rzeczoznawcy Przeprowadzone prace pozwoliły na stworzenie narzędzi animacji terytorialnej (przewodnik dydaktyczny, metoda oceny kompetencji...) poprzez seminaria dotyczące animacji i krzyżowej ekspertyzy co do organizacji prac budowlanych w ramach powrotu na rynek pracy, szkolenia i animacji terytorialnej. Ta dobra praktyka spowodowała : - mobilizację podmiotów lokalnych odnośnie wprowadzenia szkoleń certyfikowanych « rzeczoznawca dziedzictwa » - ożywienie regionalne, wpisujące się w ramy odnowionej praktyki « Wspólnego działania » - ponowne przyswojenie przez odbiorców docelowych dawnej wiedzy i technik związanych z odnową lokalnego dziedzictwa, Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 17 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK dziedzictwa », promowanie nowego modelu rozwoju terytorialnego opartego na potencjale dziedzictwa architektonicznego i krajobrazowego gmin. - Współudział w rozwijaniu zatrudnienia lokalnego poprzez szkolenia/kwalifikacje, w ramach tej dobrej praktyki. jego wpływu na region jako czynnika identyfikacji terytorialnej. Szkolenie/kwalifikację odbiorców docelowych, powrót na rynek pracy Rozwój lokalnego zatrudnienia Perspektywy zastosowania i rozpowszechniania : Działania powiązane : Zdobyte doświadczenie pozwoli rzeczoznawcy na robienie postępów ku pełnieniu funkcji współpracownika osób kierujących przedsiębiorstwami, zwłaszcza w organizacjach rzemieślniczych, których główną działalnością jest odnowa i odbudowa dziedzictwa. Polityka zarządzania dziedzictwem prowadzona przez (CTC – Wspólnota Terytorialna Korsyki), realizacja wieloletnich programów zagospodarowania takich jak « Ścieżki Dziedzictwa », zapotrzebowanie ze strony gmin i związków gmin pokazują rzeczywiste potrzeby w zakresie zachowania i odnowy dziedzictwa. Co więcej, po uzupełnieniu szkoleń z zakresu zarządzania specjalista taki będzie mógł stworzyć lub poprowadzić małe przedsiębiorstwo Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 Ta dobra praktyka dostarcza konkretnych rozwiązań związanych z tymi potrzebami. Obecnie polityki zarządzania terytorialnego uwzględniają rozszerzenie tej dobrej praktyki, szczególnie w zakresie rozwijania kwalifikacji na danym obszarze i powiązania jej z pragnieniem gmin odnośnie nadania znaczenia ich dziedzictwu. 18 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Belgia : « Verviers & Moi » Nazwa dobrej praktyki : « Verviers & Moi » Instytucja i /lub osoba: Kontakt : Centre d’Information et d’Education populaire de Verviers – Centrum informacji i edukacji powszechnej w Verviers Nazwisko : Philippe Taquet Adres : Rue du centre 81, 4800 Verviers Tel : 0479/64 58 38 mail : [email protected] Streszczenie praktyki : Miasto Verviers posiada niezaprzeczalnie bogate dziedzictwo zarówno architektoniczne, kulturowe, przyrodnicze i historyczne. Verviers jest piątym miastem walońskim pod wzgledem klasyfikacji dóbr. Projekt « Verviers & Ja » zainicjowany przez CIEP ma na celu wspólne stworzenie aplikacji audioprzewodnika w celu promowania najcenniejszych miejsc zwiazanych z dziedzictwem. Grupa złożona z mieszkańców i mieszkanek Verviers pod kierownictwem CIEP ma za zadanie wybór różnych znaczących budynków (dziedzictwo architektoniczne) i jednej lub dwóch oznakowanych ścieżek (dziedzictwo przyrodnicze) posiadających atuty turystyczne. Celem jest stworzenie aplikacji audioprzewodnika na smartfony, który byłby aktualny, udostępniany za darmo każdej zainteresowanej osobie (mieszkańcowi Verviers lub turyście) chcącej odkrywać skarby dziedzictwa Verviers. Po ściągnięciu aplikacji na telefon komórkowy, użytkownik może się udać na wirtualną wycieczkę po Verviers i otaczających je terenach. Projekt pozwala na promowanie dziedzictwa Verviers w celach turystycznych, mobilizując jednocześnie mieszkańców w programie, który podkreśla ich kompetencje osobiste oraz zainteresowanie własnym miastem. Obecnie grupa projektowa spotyka się regularnie by opracowywać nowe trasy, a wiele tras miejskich zostało już opracowanych. Kontekst realizacji : Miasto Verviers jest dawnym międzynarodowym centrum produkcji wełny, którego rozwój rozpoczął się w czasie pierwszej rewolucji przemysłowej. Wiele budynków i zabudowań miejskich świadczy o tej przemysłowej bogatej historii, co należy podkreślić, Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 Odbiorcy : - Mieszkańcy regionu Turyści Uczniowie i młodzież Podmioty gospodarcze, społeczne, organizacje działające w dziedzinie edukacji, szkoleń, ochrony środowiska, 19 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK również w sposób negatywny wpłynęło na lokalne środowisko. Na skutek kryzysu w latach 70-tych i koniec przemysłu produkcji wełny Verviers zubożało i stało się miastem o wysokim poziomie bezrobocia i ze znaczącym udziałem ludności obcego pochodzenia. Obecnie cierpi na tym wizerunek miasta, zarówno postrzeganie go przez własnych mieszkańców jak i z zewnątrz. W związku z tym, miasto Verviers zamówiło wykonanie badania, które ma określić jego współczesny wizerunek i tożsamość, zwłaszcza wobec bliskiego sąsiada – miasta Liege, które pretenduje do miana regionalnej metropolii. Cel przedsięwzięcia : - - - Promowanie dziedzictwa przyrodniczego i architektonicznego Verviers na bazie kompetencji i zainteresowania mieszkańców własnym miastem ; Propozycja tras wycieczkowych, które są dość krótkie i łatwe do pokonania ; Użycie nowych technologii (audioprzewodnik) jako narzędzia promowania dziedzictwa ; Stworzenie sieci kompetencji związanych z rozwojem turystyki kładąc nacisk na udział czynnika obywatelskiego ; Ożywienie i aktywizacja Verviers, przywrócenie mieszkańcom poczucia dumy z własnego miasta, chęci inwestowania w nie i jego promowanie. Perspektywy zastosowania i rozpowszechniania: - - - powiadomienie o naszych działaniach agencji turystycznych i propozycja zastosowania naszego modułu audioprzewodnika; obrona założenia o konieczności zaangażowania mieszkańców (podejście partycypacyjne) w promowanie dziedzictwa regionalengo ; kontynuacja opracowywania tematycznych tras z przewodnikiem oraz użycie audioprzewodnika ; tworzenie i rozwój regionalnej sieci promowania dziedzictwa. Specjalizacja w podejściu obywatelskim. Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 rolnictwa i turystyki. Rezultaty : - Świadomość konieczności zaangażowania obywateli ; świadomość wartości promowania dziedzictwa jako dźwigni rozwoju społeczno-gospodarczego regionu ; stworzenie aplikacji audioprzewodnika ; zorganizowanie obywatelskiej grupy chcącej promować dziedzictwo swojego miasta ; poczucie przynależności terytorialnej u lokalnej ludności ; odkrycie przez zwiedzających miejsc dotąd nie promowanych ; stworzenie oferty uzupełniającej dla dotychczas istniejącej a związanej z dziedzictwem ; podkreślenie wagi istniejących inicjatyw promowania dziedzictwa ; powiązanie działań w sieć ; dobre informowanie o naszych działaniach. Działania powiązane : - Działania promujące grupy projektowej oraz rozpowszechnianie naszych tras z przewodnikiem ; Wpisanie się do sieci agencji turystycznych ; Rozwój kompetencji eksperckich w zakresie rozwoju regionalnego. 20 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Niemcy : « Wszystko zaczęło się w lesie bawarskim » Nazwa praktyki : Książka kieszonkowa : « Wszystko zaczęło się w lesie bawarskim » - Spacery i wypoczynek w okręgu Cham Instytucja i /lub osoba : - Tourismusakademie Ostbayern Betriebsgesellschaft mbH Volkshochschule im Landkreis Cham e.V. (Finansowana z Funduszu Społecznego (Regionalna edukacja dorosłych – turystyka zrównoważona w okręgu Cham) Kontakt : Nazwisko : Alfons Klostermeier-Stahlmann Adres : Tourismusakademie Ostbayern Betriebsgesellschaft mbH Pfarrer-Seidl-Str. 1 93413 Cham Allemagne Tel : +49+ 9971 8501 26 mail : [email protected] Streszczenie praktyki : W książce kieszonkowej zaprezentowano trasy typowych wycieczek oraz hoteli wraz z ich ofertą, łącznie opracowanie zajmuje 64 strony, a każda trasa zajmuje 2-4 stron. Każda trasa prezentuje jeden z regionów w okręgu Cham, zarówno trasa jak i hotele są opatrzone licznymi zdjęciami.Książka zawiera również mapę oraz niezbędne adresy dla uzyskania informacji. Książka została wydana po wcześniejszej publikacji « Kulinarische Streifzüge ». Wydana w 2006 r. służyła za podstawę budowania współpracy pomiędzy restauracjami, dostawcami oraz punktami obsługi turystycznej. Pierwsza publikacja kładła akcent na specjalności kulinarne okręgu Cham, kolejna natomiast koncentruje się bardziej na ofercie turystycznej związanej z trasami turystycznymi i wypoczynkiem zdrowotnym. Publikacja była możliwa dzięki środkom finansowym z funduszu społecznego oraz koordynację prac przez Akademię Turystyki. Kontekst realizacji : Książka powstała jako wspólne narzędzie promowania turystyki zdrowotnej w regionie obejmując trasy i hotele. Nad jej przygotowaniem pracowały różne osoby z branży turystycznej oraz przedstawiciele okręgu Cham. Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 Odbiorcy : - Mieszkańcy lokalni, opinia publiczna okręgu Cham Turyści krajowi i zagraniczni (w szczególności z Bohemii i Republiki Czech) Podmioty terytorialnei lokalne Gminy i związki gmin Podmioty gospodarcze działające w dziedzinie rzemiosła, 21 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK W środku opracowania znajdują się teksty i zdjęcia, są one uzupełnione informacjami oraz mapą regionu. Cele praktyki : - - - - - Książka kieszonkowa reprezentuje jedną z pierwszych wspólnych inicjatyw podjętych w celu komercjalizacji firm turystycznych, specjalności oraz tradycji regionalnych w okręgu Cham. Komercjalizacja wydarzeń turystycznych oraz specjalności tradycyjnych / informacje Promocja regionu ze szczególnym akcentem na oferty i tradycje (Unique Selling Point!) – unikalne punkty sprzedaży Poprawa znajomości typowych tras turystycznych wśród lokalnych mieszkańców Poprawa znajomości typowych tras turystycznych wśród turystów Połączenie sił gmin chcących promować swoje dziedzictwo – nawet z jedną trasą w Bohemii (Republika Czech). Pokazanie miejscowej ludności oferty wycieczkowej i zdrowotnej istniejącej w całym regionie. Zachęcenie firm turystycznych do aktywnego promowania swojej oferty dotyczącej turystyki pieszej i zdrowotnej. Informowanie lokalnych mieszkańców i turystów o istnieniu pewnych tradycji (np. krzyże cmentarne typowe w regionie) Zachęcanie ludności lokalnej do bycia ambasadorami swojego terytorium, którzy przekazują wiedzę o dziedzictwie Perspektywa zastosowania i rozpowszechniania : - - rolnictwa i turystyki Rezultaty : - - - Dzięki książce można ocenić dane miejsce i jego ofertę dotyczącą turystyki zdrowotnej zarówno w kontekście prywatnym jak i zawodowym. Książka jest atrakcyjnym wydaniem, pełnym zdjęć, może pełnić rolę przykładu dla grupy docelowych odbiorców i łatwo ją zabrać w podróż. Po raz pierwszy udało się wydać opracowanie, które jest ponad pojedynczymi firmami i kładzie akcent przede wszystkim na charakterystykę regionu, tradycje i specjalności. Współpraca przy tym opracowaniu zapoczątkowała powstanie nowych organizacji w okręgu Cham, które z kolei podjęły się nowatorskich i niezależnych inicjatyw Wspólna i ujednolicona komunikacja podnosi poziom rozpoznawalności Akcentując to co jest wyjatkowe w ofercie (= Unique Selling Point) jest możliwe wypromowanie wielu produktów odpowiadających na światowe zapotrzebowanie w turystyce (specjalizacja w wybranych dziedzinach, połączenie turystyki i zdrowia może stać się produktem regionalnym). Działania powiązane : Książka służy nie tylko do promocji krajowej Publikacja stanowiła podstawę dla przyszłych projektów, które i międzynarodowej, ale również oswaja lokalną promują region i jego specyficzne tradycje: ludność z oferta regionalną. Poza sezonem, to - « Mit Stahlrössern zu Burgen und Schlössern im Landkreis klienci regionalni stanowią podstawę Cham » (Zwiedzanie zamków na rowerze) przychodów dla obiektów turystycznych. Co - « Radeln und Rasten in Bayern und Böhmen » (Rowerowe więcej miejscowa ludność może zwielokrotnić trasy turystyczne i noclegi w Bawarii i Bohemii) zyski rekomendując produkty swoim - « Wandern und Einkehren im Lamer Winkel » (Wycieczki przyjaciołom i gościom. piesze i noclegi w regionie Lam) Sposoby rozpowszechniania : Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 22 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Ulotki informujące o projekcie Prezentacje w internecie Prasa regionalna Darmowe wydanie i dystrybucja książek o przez księgarnie regionalne o oprzez organizacje turystyczne o przez biura turystyczne o przez wydarzenia turystyczne (np. wystawy krajowe i międzynarodowe) Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 23 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Słowacja : Odbudowa i konserwacja dziedzictwa Nazwa dobrej praktyki : Odbudowa i konserwacja dziedzictwa (szczególnie ruin zaimków warownych) Instytucja i /lub osoba : Kontakt : Združenie hradu Bystrica Nazwisko : Miroslav TICHÝ Adres : Združenie hradu Bystrica Považské Podhradie 117 017 04 Považská Bystrica, Slovaquie Tel : 00421/949 240 188 mail: [email protected] Streszczenie praktyki : Przetarg ogłoszony w 2014 przez Ministerstwo kultury sprawił, że Stowarzyszenie na rzecz zamku Bystrica (Združenie hradu Bystrica) złożyło projekt na organizację prac i konserwację ruin zamku Bystrica. Członkowie stowarzyszenia i wolontariusze pracowali nad tym projektem od 2008 roku. Zainspirowało ich działanie młodych wolontariuszy, którzy starali się ocalić inny zamek w regionie Považie centralne, zamek Lietava. Projekt został przyjęty (1 na 36 projektów) i przyznano dotację, która zapewnia stowarzyszeniu środki finansowe na zakup pewnych elementów wyposażenia, materiały i wynagrodzenie jednego koordynatora prac. Jednocześnie, Ministerstwo Pracy, spraw społecznych i rodziny Republiki Słowackiej, poprzez swoje lokalne urzędy pracy, zapewnia siłę roboczą, 15 bezrobotnych na okres 6 miesięcy, którym ten kontrakt zapewnia możliwość powrotu do aktywności zawodowej, podniesienie lub utrzymanie kwalifikacji i otrzymanie płacy minimalnej. Ministerstwo pracy przydzieliło stowarzyszeniu pomoc wartą około 60 tysięcy euro (wynagrodzenia pełnoetatowe bezrobotnych, przez wszystkie dni robocze przez 6 miesięcy). Działanie to w skali krajowej pomaga zachować dziedzictwo architektoniczne przez dłuższy czas zaniedbane oraz zaangażować do programu osoby bezrobotne, licznych wolontariuszy, studentów, amatorów i wielbicieli budynków i obiektów historycznych. Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 24 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Kontekst realizacji : Odbiorcy : Ministerstwo Kultury Republiki Słowackiej we Podczas konserwacji: współpracy z Ministerstwem pracy, spraw społecznej - Ochotnicy/Miejscowa ludność/ mieszkańcy lokalni i rodziny wprowadziły w 2011 roku pilotażowy projekt, - Władze i podmioty terytorialne i lokalne w którym osoby bezrobotne brały udział w odnawianiu - Młodzież dziedzictwa architektonicznego. Dwa zamki warowne (w ruinie) zostały w ten sposób odrestaurowane (Šariš Po konserwacji : - Miejscowa ludność/ mieszkańcy lokalni w Słowacji wschodniej i Uhrovec w Słowacji centralnej). - Turyści Ministerstwo pracy miało na celu zapewnienie osobom - Młodzież długotrwale bezrobotnym i o niskim poziomie - Odbiorcy wydarzeń kulturalnych wykształcenia, możliwości rozwinięcia podstawowych umiejętności i niektórych zawodowych kompetencji w dziedzinie renowacji i konserwacji dziedzictwa o znaczeniu terytorialnym. W trakcie realizacji projektu wybrano 50 uczestników programu spośród 249 kandydatów. Sukces projektu pilotażowego skłonił ministerstwa słowackie do kontynuowania przetargów i kolejne związane z renowacją i konserwacją zamków warownych zostały ogłoszone w 2012, 2013 i również w 2014 roku. Obecnie, oba ministerstwa są w trakcie decydowania czy działanie będzie kontynuowane (możliwe, że projekt będzie skierowany do innych odbiorców). Działanie to spowodowało utworzenie ministerialnego projektu pod nazwą « Udział bezrobotnych w ochronie dziedzictwa », który został zapoczątkowany w 2012 roku. Całkowity koszt działania wyniósł w 2013 roku 1 859 305,00 euro a w całej Słowacji, wzięło w nim udział 478 osób. Cel przedsięwzięcia : - - - Konserwacja i ochrona ruin zamku warownego z początku XIV wieku (1316), który chronił ważny szlak Váh, a pozostawał w ruinie od 1698 roku, Przeprowadzenie prac archeologicznych, Odnowa strażnicy wejściowej i przebudowa jej na salę wystawienniczą poświęconą historii zamku i prezentującą znalezione przedmioty, Stworzenie miejsca do zwiedzania dla lokalnej Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 Rezultaty : - - Prace są w toku, ale można już zauważyć pewne postępy (obiekt został oczyszczony z krzaków i chwastów), Konserwacja części murów i strażnicy, Stworzenie strony internetowej i strony na facebook’u, aby opinia publiczna mogła śledzić postęp prac oraz do zapraszania ochotników do wzięcia udziału w pracach, Podświetlenie ruin na wzgórzu o wysokości 497 m, Badania archeologiczne trwają Zwiedzanie nie jest jeszcze dozwolone, chyba, że na 25 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK - ludności i młodzieży, Stworzenie miejsca na wydarzenia kulturalne. Perspektywa zastosowania i rozpowszechniania : - - - Według osób odpowiedzialnych w stowarzyszeniu prace mogą się zakończyć za 10 lat, Miejsce będzie służyło do organizacji wydarzeń kulturalnych miasta Považská Bystrica, na szczeblu regionalnym, celem propagowania i rewitalizacji miejsc historycznych, Zachęta do tworzenia i rozwoju inicjatyw gospodarczych w dziedzinie środowiska, rzemiosła i tyrystyki we współpracy z lokalnymi podmiotami. Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 - własne ryzyko, Współpraca z władzami lokalnymi i innymi organizacjami działającymi na rzecz zachowania tego typu dziedzictwa. Działania powiązane : - - na drodze do zamku oznakowano ścieżkę dydaktyczną, postawiono 4 tablice informujace o historii zamku, jego właścicielach i dotyczącej go legendzie, u podnóża wzniesienia odrestaurowano dawne siedlisko mieszczańskie (Pałac nazywany Burg), działania promujące dziedzictwo wraz z urzędem miasta Považská Bystrica, które od 2007 roku jest właścicielem zamku. 26 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Hiszpania : Plan rozpowszechniania w obiekcie archeologicznym - Cerro (Wzgórze) de las Cabezas Nazwa dobrej praktyki : Plan rozpowszechniania w obiekcie archeologicznym Cerro (Wzgórze) de las Cabezas (Plan de Diffusión en Conjunto Arqueológico Cerro de las Cabezas) Austostrada Andalucía km. 207.200 Valdepeñas (Ciudad Real) Kontakt : Manuel López Rodríguez Radny ds. kultury handlu i turystyki Wydział Kultury, Handlu i Turystyki Ayuntamiento de (Concejal del Área de Cultura, Comercio y Turismo). Valdepeñas. (Urząd Miasta Valdepeñas) Gema Candelas Piña Przewodnik po muzeum i dziedzictwie miejskim Ciudad Real, Castilla la Mancha, Spain. Instytucja i /lub osoba : (Guía de Museos y Patrimonio Municipal) Streszczenie praktyki : W celu zachowania, pokochania i respektowania naszego dziedzictwa musimy je najpierw zrozumieć. Dlatego właśnie Urząd Miasta Valdepeñas zdecydował o poparciu projektu rozpowszechniania w obiekcie archeologicznym Cerro de las cabezas. Chodzi o wykopaliska archeologiczne pochodzące z czasów Kultury Iberyjskiej (VII – III w p.n.e.), położone na zboczu niewielkiego wzgórza o powierzchni 14 h i obwodzie 1600 metrów bieżących. W 2003 r. miała miejsce inauguracja Centrum Edukacji, którego głównym celem jest promowanie i przekazywanie wyników prowadzonych tam badań archeologicznych. Od tego momentu rozpoczęto realizację Planu Rozpowszechniania w obiekcie archeologicznym (wykopaliska i centrum edukacyjne). Poeta senegalski Baba Dioum mawiał: « zachowujemy tylko to co kochamy, kochamy to, co rozumiemy». Z tego powodu w pierwszej kolejności ustalono Plan Oprowadzania, w którym zostały zawarte cele dotyczące Poznania, Postawy i Zachowania opisane poniżej. Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 27 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Cele poznawcze : - zrozumieć najważniejsze cechy kultury iberyjskiej, skonkretyzowane i zmaterializowane w obiekcie archeologicznym Cerro de las Cabezas. - Zrozumieć metodę prac archeologicznych, dzięki którym możemy odtworzyć ślady naszej tożsamości i przynależności terytorialnej, poprzez dziedzictwo archeologiczne i konkretnie w obiekcie archeologicznym. - Zrozumieć i pamiętać o konieczności zachowania dziedzictwa archeologicznego : odtwarzania, metodologii, celów i rezultatów. - Poznać strategie promocji i konserwacji, które Urząd Miasta Valdepeñas realizuje w obiekcie archeologicznym Cerro de las Cabezas. Cele szczegółowe Poznania : - Urbanizacja Iberyjska : Protourbanizm do prehistorii, epoka brązu i urbanizm w epoce iberyjskiej. Pojawienie się formy kwadratowej w siedliskach i jej znaczenie gospodarcze, społeczne i polityczne. Systemy budowania, drogi, ulice place i ich złożoność. - Systemy produkcji w epoce iberyjskiej, odkryte w obiekcie archeologicznym Cerro de las Cabezas : garncarstwo, produkcja tkanin, metalurgia, rolnictwo, hodowla, przestrzenie związane z produkcją : strychy, sklepy, systemy dekantacji, stanowiska pracy, młyny i piece wielofunkcyjne. - Systemy ideologiczne i społeczne. Siedlisko, struktura, definicja. Pomieszczenia siedliska jako miejsca społecznego. Architektura władzy – znaczenie i kontekst. Model społeczny,który ją utrzymuje. Miejsca kultu : znaczenie, definicja rytuału i jego wyraz przestrzenny. Religijność iberyjska w obiekcie archeologicznym. Śmierć, nekropolia, rytuały, znaczenie społeczne i odzwierciedlenie archeologiczne : stan nekropolii w obiekcie archgeologicznym Cerro de las Cabezas. Pogrzeb i znalezienie dwóch osób poza murami : śmierć poza strefą wspólnotową. - Metodologia archeologiczna : eksploracja archeologiczna naoczna i techniki teledetekcji ; radar do poszukiwań w ziemi i sejsmiczny. Wykopaliska archeologiczne ; system Wheeler kontra system Harris. Wykopaliska archeologiczne na wzniesieniu , pod gołym niebem i nomenklatura stref. System zapisu. Zeszyt prac archeologicznych i karty analiz stratygraficznych. Systemy pomiarów. Teodolit i stacja zautomatyzowana, fotogrametria i informatyzacja zapisów. - Metodologia restaurowania : podstawy prawne, które rządzą restauracją archeologiczną w obiekcie Cerro de las Cabezas. Dogłębne zrozumienie zabytku, wcześniejsze badania, analiza terenu, próby geologiczne. Reintegracja zapraw i hermetyzacja. Reintegracja i zrozumienie prezentacji obrazowej restauracji archeologicznej. Drenaż warstwy archeologicznej : problemy i metodologia. Ocena rezultatów. Ocena procesu restaurowania przez odwiedzających obiekt. Cele Postawy : - Wzmocnienie procesów empatii zwiedzających wobec kultury iberyjskiej : jej ludzie i jej życia. - Wzmocnienie wrażliwości zwiedzających wobec kontekstu środowiskowego do świata iberyjskiego z wczoraj (ponad 2400 lat) i dzisiaj. - Poruszenie i zaskoczenie zwiedzających poprzez konfrontację z zakresu moralności, religijności i strefy społecznej społeczeństwa iberyjskiego w porównaniu z aktualnymi danymi. Cele Zachowania (ochrony) : - Zakaz podnoszenia materiału archeologicznego z ziemi, a jeśli zwiedzający to uczyni prośba o natychmiastowe odłożenie na miejsce. - Unikanie rzucania jakichkolwiek śmieci przez zwiedzających ani żadnego typu odpadków w miejscu wykopalisk. - Zakaz wspinania się na mury z powodu niebezpieczeństwa dla samych zwiedzających, z obawy przed uszkodzeniem murów i ze względu na zaprawy z gliny. - Zachęcanie do zachowania postawy ochrony środowiska i zapobiegania skutkom zanieczyszczenia podczas wizyty w obiekcie i poza nim. Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 28 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Wszystkie te cele główne i szczegółowe Planu Oprowadzania są przestrzegane w trakcie objaśniania i podczas wizyt z przewodnikiem. Wizyta z przewodnikiem w obiekcie archeologicznym Cerro de las Cabezas : Wizyta jest najlepszym sposobem rozpowszechniania informacji i celem naszej dobrej praktyki. (wizyta z autoprzewodnikiem również jest możliwa, ponieważ na miejscu znajdują się odpowiednie urządzenia w wielu językach i tablice objaśniające). Istnieją badania potwierdzające największą skuteczność przekazu w trakcie komunikacji interpersonalnej, kiedy przekazywana jest bezpośrednio duża ilość wiedzy i wartości dotyczące dziedzictwa i oczywiście poprzez kontakt z drugim człowiekiem. Wizyta z przewodnikiem obejmuje wiele różnych części, odwołań i metodologii, ktorą wyjaśnimy za chwilę. Przeanalizujemy również kilka oderwanych przypadków wizyt schematycznych (specjalna publika – grupy kobiet doświadczających przemocy fizycznej, więźniarek, osób niepełnosprawnych etc.) Najpierw należy dowiedzieć się czegoś o zwiedzających (typ, oczekiwania, pochodzenie regionalne, kraj etc.). Oczywiście ważna jest informacja skąd się dowiedzieli o centrum. Te informacje są niezbędne ponieważ przewodnik chce zaspokoić potrzeby zwiedzających, trzeba zatem je znać. Dla celów naszej dobrej praktyki, trzeba wcześniej poznać naszych zwiedzających, czy jest wśród nich ktoś niepełnosprawny – to jest bardzo ważne do zaplanowania czasu wizyty i określenia pomocy jakimi będziemy się posługiwać. Aby osiągnąć doskonałość, staramy się zorganizować kilka spotkań z grupą jeszcze przed zwiedzaniem, wtedy ustalamy datę wizyty, znamy typ zwiedzających, klimat, wiemy jaki ton nadać zwiedzaniu. Jeśli wcześniej wiemy, że warunki pogodowe będą niekorzystne, podpowiadamy co zwiedzający powinni zabrać (odzież, buty, krem do opalania) tak by czuli się komfortowo i otrzymali wszystkie potrzebne informacje. Przede wszystkim musimy wiedzieć jakim czasem dysponujemy. Często goście mają również inne plany, więc należy tak zorganizować wizytę, abyśmy skończyli na czas. Dlatego, musimy dobrze zorganizować czas zwiedzania i czas na przejazdy. Zwiedzanie rozpoczyna się w Centrum dydaktycznym, gdzie witamy gości. Pokazujemy im wideo z prezentacją, wyjaśniamy proces akulturacji pomiędzy końcem ery brązu a epoką iberyjską ; krajobraz, rolnictwo, koło garncarskie. Dzięki filmowi zwiedzający poznaje najważniejsze cechy charakterystyczne dla tego regionu. Druga oś tematyczna to środowisko naturalne. Wyjaśniamy zwiedzającym jak to miejsce wyglądało 2400 lat temu i w jaki sposób kształtował je człowiek. Używamy zdjęć lotniczych innych miast iberyjskich analizując to co charakterystyczne dla obiektu Cerro de las Cabezas ; dawne miasto iberyjskie nigdy nie podbite przez inne kultury. Trzecia oś tematyczna to odnowa jednego z domów : domu garncarza.Jest to bardzo emocjonujące ponieważ opowiadamy o wszystkim co dotyczy życia rodzinnego. Zapraszamy do wyobrażenia sobie struktury domostwa iberyjskiego. Czwarta oś to Architektura i Zabytki : wprowadzamy zwiedzających do zrekonstruowanego domu, a dzieki kilku sprytnym zabiegom możemy sprawić, że czują sie jakby byli we wnętrzu domu sprzed 2400 lat. Piąta oś tematyczna to Archeologia Śmierci. Pokazujemy gościom inny film o pogrzebie wojownika i rozmawiamy o ich własnych doświadczeniach. Szósta oś jest poświęcona wymianie doświadczeń. W tym momencie przeprowadzamy « drugą ocenę » lub « pierwszą ocenę w czasie wizyty z przewodnikiem ». Dla nas ewaluacja jest nieodzowna do poznania tego co robimy dobrze a co źle. Przeprowadzamy cztery ewaluacje : pierwszą, pośrednią, końcową i diachroniczną. Ocena początkowa i pośrednia są ustne, ocena końcowa jest wykonywana pisemnie. Ewaluacja diachroniczna jest wykonywana poprzez obserwację i notatki. Po chwili przerwy przechodzimy do zwiedzania wykopalisk. Zwiedzający znajdują się naprzeciw murów miasta iberyjskiego. Dokonujemy rekonstrukcji życia za czasów iberyjskich. Przechodzimy wzdłuż murów, mówimy o gospodarce, społeczności, Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 29 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK terytorium. Następnie przechodzimy do strefy miejskiej, tłumaczymy historię wykopalisk. Tutaj można dobrze zrozumieć jak niewielka odległość od trasy Madryt-Andaluzja wpłynęła na wykopaliska. Co ważne, nie ma jednego rodzaju wizyty czy identycznego modelu zwiedzania. Zwiedzanie jest podzielone na tematy i spersonalizowane. Wybieramy działania i informacje zależnie od przypadku i charakterystyki gości. Po zwiedzaniu stanowiska wykopalisk wykonujemy ewaluację końcową. Goście wyrażają swoje opinie, podziękowania i wątpliwości, wtedy wypełniamy ankietę. Rezultaty ankiet są analizowane w cyklach miesięcznych, kwartalnych i półrocznych. Jest to ważne ponieważ częścią składową doskonałości jest ewaluacja, przestudiowanie wyników w celu wprowadzenia udoskonaleń. Pracujemy też ze specjalnymi odbiorcami, takimi jak osoby niepełnosprawne czy kobiety zagrożone wykluczeniem społecznym, ofiary przemocy seksualnej. W przypadku osób niepełnosprawnych dostosowujemy trasę zwiedzania do ich możliwości, używamy też materiałów centrum dydaktycznego by wyjaśnić im to czego nie będą mogli obejrzeć na wykopaliskach. W przypadku osób niepełnosprawnych umysłowo dostosowujemy treść przekazu, używając technik wizualnych, dotykowych (reprodukcje ceramiki) wprowadzamy też elementy odgrywania ról, aby grupa mogła szybciej postępować w zwiedzaniu. W przypadku kobiet zagrożonych lub ofiar przemocy, dostosowujemy przekaz tak by wzmacniał poczucie własnej godności. Mieliśmy piękne doświadczenia z takimi odbiorcami w czasie wizyt tematycznych, kiedy poruszaliśmy kwestie roli kobiety w Starożytności, w świecie iberyjskim i w naszych czasach. Kontekst realizacji : Odbiorcy : Valdepeñas jest miastem o znaczącej ofercie kulturalnej, z dobrymi połączeniami komunikacyjnymi i dość dobrym natężeniem ruchu turystycznego. Są tu muzea, galerie sztuki, dziedzictwo architektoniczne (świeckie i religijne) oraz obiekt archeologiczny. Nawet dla mieszkańców lokalnych obiekt archeologiczny może stanowić odkrycie własnej tożsamości. Goście przyjeżdżają z Valdepeñas i jego okolic, ale również z całego regionu (Castilla-La Mancha) i innych pobliskich terenów takich jak Madryt czy Andaluzja. Również z innych regionów i krajów, choć na mniejszą skalę. Mamy do czynienia z grupami zorganizowanymi i niezorganizowanymi. Do pierwszej zaliczamy uczniów z Valdepeñas i okolic, chociaż ostatnio też grupy przybywają Szczególny kontekst Cerro de las Cabezas polega na z całego regionu Castilla-La Mancha. tym, że jest to obiekt archeologiczny iberyjski, wzniesiony w bardzo delikatnej technice. To dlatego Dla takich wycieczek dostosowujemy zawartość informacji. Plan Rozpowszechniania zawiera informacje co do konserwacji i zachowania ale i promowania zachowań Dla grup niezorganizowanych, średnia wieku to (25 - 55 lat), są to sprzyjających ochronie środowiska. Zasięg strefy osoby obu płci, o średnim /wyższym poziomie wykształcenia przeznaczonej do zwiedzania jest dość duży i chcemy i wysokich wymaganiach. by była ona dostępna zarówno w sposób rzeczywisty Ten profil pasuje do standardowego zwiedzającego, wizyt ale i pod względem intelektualnym. Z tego powodu weekendowych i indywidualnych. Odwiedzają nas również grupy powstał Plan rozpowszechniania, który ma ułatwić lokalne, stowarzyszenia na rzecz kultury etc. zrozumienie celów zarządzania tym dziedzictwem. Narzędziem komunikacji z odbiorcami jest Objaśnianie Idealnie by było, rozszerzyć potencjał zwiedzających i docierać do zagadnień związanych z dziedzictwem. większej liczby odbiorców, np. do stowarzyszeń działających w innych regionach, centrach kultury czy szkołach lub przy uniwersytetach. Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 30 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Cele przedsięwzięcia : - - Zrozumienie pewnych metod zarządzania, stosowanych przez organa, które są właścicielami dziedzictwa. Zachęcanie do zrozumienia i pokochania przeszłości przez część odbiorców. Określenie cech tożsamości ludności na zamieszkanym przez nią terytorium poprzez widzialne ślady odległej przeszłości i nie tak odległe wydarzenia artystyczne. Zachowanie szczątków archeologicznych, materialnych dowodów dawnych kultur a konkretnie zachowanych przedmiotów wystawianych w Muzeum Miejskim. Perspektywy zastosowania i rozpowszechniania Rezultaty : W czasie jedenastu lat od udostępnienia obiektu archeologicznego i po wprowadzeniu Planu Rozpowszechniania (wizyty z przewodnikiem) znajomość dziedzictwa architektonicznego i jego wartości wśród mieszkańców Valdepeñas i okolic znacznie wzrosła, podobnie jest z mieszkańcami innych regionów Hiszpanii, Europy i innych kontynentów. Ale dla nas, najbardziej satysfakcjonujący jest fakt, że każde dziecko z Valdepeñas wie o Cerro de las Cabezas i często jest małym przewodnikiem dla całej swojej rodziny. Cieszy również fakt, że centra dla osób starszych również odwiedzają nas z zainteresowaniem. Najważniejszym rezultatem jest dotarcie do odbiorców w sposób zrozumiały i obudzenie w nim chęci zachowania tego dziedzictwa. Zauważamy też mniejszą dewastację na miejscu. Goście zbierają materiał, który następnie oddają w ręce specjalisty z centrum. Działania powiązane : Dalsze perspektywy zostaną określone przez działania Zwiedzanie muzeów miejskich : najpierw Wzgórze ( Cerro de las przyszłych władz politycznych odnośnie centrum Cabezas). archeologicznego Cerro de las Cabezas. - Centrum dydaktyczne i wykopaliska – ważne jest połączenie obu obiektów w celu poznania dziedzictwa Z naszego punktu widzenia, wizyta z przewodnikiem i jego kontekstu. W ten sam sposób można łączyć dostarcza odbiorcom wyjątkowych wrażeń. Nie tylko ze zwiedzanie sal Muzeum Sztuki Współczesnej. względu na « podróż w czasie », ale również dlatego że - Zwiedzanie muzeum Wina (museo del vino). W czasie są traktowani w szczególny sposób, a ich potrzeby są przejazdu z miejsca na miejsce można podać trochę zaspokajane. informacji na temat uprawy winorośli w epoce iberyjskiej; jej znaczenia i wpływu na Starożytność. Zwiedzanie muzeum Cechy, które odróżniają to centrum i dla których warto Wina daje wgląd na historyczne i współczesne realia je zobaczyć (dostępność, duży obszar zieleni Valdepeñas ; miasta związanego z uprawą wina. z naturalną roślinnością, cieniem drzew, toaletami, etc.) - Muzeum Fundacji Gregorio Prieto. Kolekcja wielkiego malarza z Valdepeñas. - Zwiedzanie miasta; dziedzictwo religijne (Kościół Wniebowstąpienia, Zakon Trynitarzy, Kaplica Św. Józefa, Kościół Chrystusa) i dziedzictwo świeckie – spacer wśród zabudowań z XIX wieku. - Trasa rzeźbiarzy; pozwala poznać miasto i odkryć żywe muzeum w środku miasta. - Winnice do zwiedzania (Arúspide, Corcovo, Dionisos, etc.). Goście mogą poznać smaki lokalnych win z Valdepeñas. Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 31 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Hiszpania : Plan Rozpowszechniania w Muzeum Miejskim Nazwa dobrej praktyki: Plan Rozpowszechniania w Muzeum Miejskim. (Plan de Difusión en el Museo Municipal) Autovía de Andalucía km. 207.200 Valdepeñas (Ciudad Real) Instytucja i /lub osoba: Kontakt: Concejalía de Cultura, Comercio y Turismo. (Wydział kultury, handlu i turystyki) Urząd Miasta Valdepeñas. (Mairie de Valdepeñas) Manuel López Rodríguez Radny do spraw kultury, handlu i turystyki (Concejal del Área de Cultura, Comercio y Turismo). Ciudad Real, Castilla la Mancha, Spain. Gema Candelas Piña Przewodnik po muzeum i dziedzictwie miejskim (Guía de Museos y Patrimonio Municipal) Streszczenie praktyki: « Oddać dziedzictwo mieszkańcom» - oto jedno z głównych założeń rozpowszechniania /promocji dziedzictwa. Kiedy rozpoczynaliśmy pracę w muzeum nie stwierdziliśmy zbyt dużego przywiązania mieszkańców Valdepeñas do ich muzeum. Realizowano wycieczki szkolne, ale nie było oferty dla dorosłych. Paradoksalnie, pomimo deklarowanej przez mieszkańców dumy z Międzynarodowej Wystawy Sztuk Plastycznych i zapraszania przez nich przyjaciół i rodziny do galerii sztuki, podstawowe informacje nie docierały do mieszkańców. Poprzez przeprowadzone badania odkryliśmy, że brak równowagi pomiędzy chęcią zrozumienia i podziwiania sztuki a rzeczywistą treścią, która dociera do mieszkańców. Dlatego opracowaliśmy plan rozpowszechniania, chcieliśmy osiągnąć kilka celów (zawartość, kształtowanie postawy, ochrona) poprzez zastosowanie konkretnej metodologii : Opowiadanie o dziedzictwie jako narzędzie komunikacji z odbiorcami. Oto definicja interpretacji dziedzictwa : « jest to sztuka dzielenia się znaczeniem dziedzictwa kulturowego czy przyrodniczego z publiką, zwiedzającymi w taki sposób by zrozumieli, poznali i pokochali, oraz by pojawił się w nich odruch pragnienia zachowania dziedzictwa ». W muzeum w Valdepeñas są dwie sekcje. W jednej znajdujemy przedmioty znalezione na wykopaliskach w Cerro de las Cabezas ; w drugiej są dzieła sztuki (malarstwo, rzeźba, fotografia), które pozostały po Międzynarodowej Wystawie Sztuk Plastycznych oraz dzieła lokalnych artystów takich jak Óscar García Benedí, Ignacio Crespo Foix i Francisco Nieva, i innych mniej znaczących artystów. Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 32 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Oto cele związane z zawartością jakie zadeklarowaliśmy w naszym planie rozpowszechniania: - - Muzeum Miejskie : historia budynku i wydarzenia związane z projektem muzealnym. Sekcje muzeum. Rozmieszczenie estetyczne i zrozumiałe. Sale archeologiczne : wykopaliska ze wzgórza (Cerro de las Cabezas). Charakterystyka historyczna i archeologiczna. Sekcja wykopalisk. Projekt muzealny centrum dydaktycznego. Pierwsza sala : korzenie kultury iberyjskiej (Cerro de las Cabezas) i z okolic Valdepeñas. Druga Sala : Urbanistyka. Najważniejsze cechy, które określają urbanistykę na wzgórzu (Cerro de las Cabezas) ; sposób myślenia, organizacji przestrzeni. Miejsca przeznaczone na produkcję i miejsca do mieszkania. Najważniejsze cechy i ich odzwierciedlenie na wykopaliskach. Trzecia Sala : Społeczeństwo i gospodarka : Definicja społeczeństwa, hierarchizacja władzy w epoce iberyjskiej, przedmioty luksusowe jako dowody władzy elity społecznej. Metalurgia i przedmioty z kości słoniowej. Przedmioty z importowanej ceramiki. Gospodarka : metalurgia, garncarstwo, hodowla i rolnictwo. Czwarta Sala : ceramika iberyjska jako najlepsze narzędzie poznania kultury.Typologia, ceramika codzienna i kuchenna. Garnki robione na kole i ręcznie. Garnki malowane : klasy i cechy. Ceramika opieczętowana. Piąta Sala : Sanktuaria. Religijność w epoce iberyjskiej i jej wpływ na sprawy materialne. Miejsca kultu na wzgórzu (Cerro de las Cabezas): definicja, lokalizacja i najważniejsze cechy. Elementy wotywne jako dowód religijności. Śmierć na wzgórzu (Cerro de las Cabezas) : pogrzeb i jego analiza paleoantropologiczna. Sale malarzy lokalnych : Óscar García Benedí. Życie i dzieło. Cechy jego malarstwa. Ignacio Crespo Foix. Życie i dzieło. Cechy jego malarstwa. Francisco Nieva. Życie i dzieło. Znaczenie jego osobowości i najważniejsze cechy jego dzieł malarskich i literackich. Sale Sztuki Współczesnej : Międzynarodowa Wystawa Sztuk Plastycznych w Valdepeñas. Początki. Przebieg. Proces powstawania wystawy. Wystawa dzisiaj - znaczenie. Walory artystyczne. Życie i dzieło artystów, których prace są na wystawie stałej. Malarstwo. Rzeźba. Fotografia. Cele związane z kształtowaniem postawy: - Poruszać, zrozumieć i bawić się w sposób indywidualny, kreatywny i pozytywny wszystkimi zgromadzonymi w muzeum miejskim dziełami (przedmiotami z wykopalisk jak i sztuką współczesną) Brać udział we wszystkich wydarzeniach organizowanych przez muzeum Miejskie (zwiedzanie z przewodnikiem, dzieło miesiąca, noc muzeów, etc.) Promować poprzez swoich gości działania muzeum (poczta pantoflowa, organizacja spotkań, etc.) Cele związane z ochroną i konserwacją : - Szanować i rozumieć procesy konserwacji – renowacji przedmiotów, które mają zasadnicze znaczenie dla zachowania dziedzictwa Muzeum Miejskiego. Nie niszczyć i nie dotykać żadnych eksponatów w muzeum. Zwiedzanie Muzeum Miejskiego z przewodnikiem. Zwykle zaczynamy od wizyty w Sali archeologicznej ; ważne jest podkreślenie związku muzeum i wykopalisk ; wiele zależy od zainteresowania odbiorców. Czasem wizyty przebiegają równolegle, zatem zawsze zaczynamy od krótkiego filmu o wykopaliskach i pokazując zdjęcia lotnicze staramy się dobrze pokazać lokalizację. Zaczynamy również od oceny wstępnej i poznania oczekiwań odbiorców. Już omawialiśmy znaczenie tej ewaluacji dla naszego zespołu. Bez tej ewaluacji ciężko byłoby osiągnąć doskonałość, chcemy spodobać się słuchaczom i sprawić, że się « zakochają » w dziedzictwie. Przechodzimy przez sale : (Pierwsza sala : korzenie kultury iberyjskiej; Druga Sala : Urbanistyka; Trzecia Sala: Społeczeństwo i gospodarka ; Czwarta Sala : Ceramika ; Piąta Sala : Sanktuaria). Ważne jest by publika identyfikowała się z dziedzictwem. Niczemu nie służy techniczne zwiedzanie z masą danych Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 33 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK naukowych, jeśli nie pozwala to zwiedzającym na rozrywkę i poruszenie, znalezienie powiązań miedzy ich życiem a tym co oglądają. Pierwsza sala jest decydująca jeśli chodzi o zrozumienie początków kultury iberyjskiej ; epoka brązu i jej najważniejsze cechy. Pierwsza urbanizacja, techniki konstrukcji. Garncarstwo ręczne i wielka różnica jaką wprowadziło koło garncarskie w epoce iberyjskiej. Metalurgia miedziana i w brązie oraz brak żelaza, obecność kamiennych narzędzi i ich użyteczność. Aby zwiedzający zrozumieli ogromną różnicę miedzy kulturami i mogli sami wyciągnąć wnioski, zazwyczaj pokazujemy dwa przedmioty z krzemienia i bazaltu i fragment ceramiki zrobionej ręcznie. Druga sala poświęcona Urbanizmowi jest bardzo interesująca dla zwiedzających, ponieważ znajdujemy tam reprodukcje oryginalnych kostek brukowych, które można dokładnie obejrzeć. Bardzo ważne jest użycie zmysłów – tutaj zmysłu dotyku. Zawsze mówimy, że najlepiej byłoby zachęcać zwiedzających do dotykania przedmiotów zamiast im tego zakazywać (jeśli dysponujemy odpowiednim sprzętem i nie zagraża to konserwacji przedmiotów. Trzecia Sala poświęcona Społeczeństwu i Gospodarce pozwala na ciekawe rozmowy ze zwiedzającymi. Uruchamiają tu swoje zwyczaje, przekonania, nawyki, przeżyte doświadczenia, kiedy byli małymi dziećmi (np. omówienie młócenia zboża, młynów, zbioru winogron etc.Szczególnie emocjonujące są rozmowy z ludźmi starszymi, którzy pracowali w rolnictwie, kiedy mogą się z dumą wypowiedzieć na temat związany z tym co oglądają, a reszta zwiedzających słucha co robili ludzie w epoce iberyjskiej 2400 lat temu. Czwarta sala jest omawiana przy użyciu różnych zrekonstruowanych rodzajów ceramiki, której zwiedzający mogą dotykać, zobaczyć i poczuć. Zwiedzajacy mogą w ten sposób poznać lepiej oglądany przedmiot i zrozumieć jego użyteczność. Mogą też dotykać fragmentów ceramik oryginalnych, pochodzących z wykopalisk. Wizyta w Piątej Sali jest również emocjonująca, ponieważ zbliżamy się do przedmiotów związanych z kultem, religijnością, duchem i rolą kobiet. Należy podkreślić, że pracujemy ze stowarzyszeniami kobiet (Kobiety w gospodarstwie domowym, Ofiary przemocy domowej etc.), które bardzo dobrze się bawią przy takich spotkaniach. Czytamy razem poezje, odsłuchujemy występy muzyczne, prowadzimy niekończące się rozmowy o roli kobiet : gospodyń, kobiet ze wsi, kapłanek i choć używamy danych naukowych, to mówimy o emocjach, poznając ducha przeszłości i teraźniejszości zbliżamy się do przyszłości. W drugiej sali zwiedzający zaczynają zauważać różnice w stosunku do tego co już widzieli w Sali poprzedniej. Na przykład dostosowanie formy kwadratowej w konstrukcji domów (od epoki iberyjskiej)) i jej znaczenie dla kształtu budynków i miasta. Dużo zadowolenia daje obserwacja, że większość zwiedzających uczestniczy w wyjaśnieniach i dyskusjach. Dzieje się tak też w momencie kiedy omawiamy pojawienie się koła garncarskiego, dużych rozmiarów czy pojawienie się żelaza jako materiału do różnych narzędzi. Wizyta w salach sztuki współczesnej zawsze jest wyjątkowym przeżyciem. Na początku, kiedy zaczęliśmy pracę z planem rozpowszechniania, zauważyliśmy, że zwiedzający nie wchodzą w relację ze swoimi emocjami i z dziełami sztuki. Zaczęliśmy je więc omawiać tak, by było więcej terminów kluczowych (metody, narzędzia, techniki, następnie kierunki artystyczne, sztuka klasyczna, figuratywna, awangarda, abstrakcja, postmodernizm). Chcemy osiągnąć zrozumienie dzieła poprzez indywidualne emocje, chcemy by każdy sobie to dzieło przyswoił. Podając dane bardzo techniczne na temat dzieła (autor, życie, charakterytyka) stosujemy omówienie, które ostatecznie prowadzi do bardzo osobistej interpretacji (przesłuchania, teksty, prace praktyczne, które ostatecznie uzupełniają i personalizują dzieło sztuki. Wtedy sądzimy że zwiedzający CZUJĄ. Należy podkreślić, że takie zajęcia nie są przeznaczone dla bardzo wykształconej publiki (jest ich wiele gdzie indziej). Nasze działania są skierowane do zwykłego obywatela i również do grup marginalizowanych, dla których nie organizuje się zbyt wielu takich atrakcji (zwłaszcza w dziedzinie sztuki współczesnej, która jest bardzo tajna i elitarna). Wielu niedowidzących cieszyło się mogąc dotykać rzeźby Garcia Donaire lub Adriana Carra. Kobiety, które przeszły raka piersi pisały krótkie teksty, które później czytały na głos jako interpretacje do Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 34 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK obrazu « Dziewczyna na plaży » A. Lopeza. Kontekst realizacji : Odbiorcy : Valdepeñas jest miastem o znaczącej ofercie kulturalnej, z dobrymi połączeniami komunikacyjnymi i dość dobrym natężeniem ruchu turystycznego. Są tu muzea, galerie sztuki, dziedzictwo architektoniczne (świeckie i religijne) oraz obiekt archeologiczny. Nawet dla mieszkańców lokalnych obiekt archeologiczny może stanowić odkrycie własnej tożsamości. Goście przyjeżdżają z Valdepeñas i jego okolic, ale również z całego regionu (Castilla-La Mancha) i innych pobliskich terenów takich jak Madryt czy Andaluzja. Również z innych regionów i krajów, choć na mniejszą skalę. Zanim rozpoczęliśmy działać z planem rozpowszechniania (dwa lata wcześniej) zaobserwowaliśmy, że publika nie była zadowolona ze zwiedzania. Ludzie znali bogactwo muzeum i doceniali je, lecz chcieli czegoś innego. Dlatego przeprowadziliśmy sondaże i badania, które wykazały brak więzi emocjonalnej i intelektualnej z dziełami wystawianymi w muzeum. weekendowych i indywidualnych. Odwiedzają nas również grupy lokalne, stowarzyszenia na rzecz kultury etc. Mamy do czynienia z grupami zorganizowanymi i niezorganizowanymi. Do pierwszej zaliczamy uczniów z Valdepeñas i okolic, chociaż ostatnio też grupy przybywają Szczególny kontekst Muzeum Miejskiego polega na z całego regionu Castilla-La Mancha. tym, że znajduje się ono w centrum miasta, dobrze znanym wszystkim mieszkańcom. W jego wnętrzu Dla takich wycieczek dostosowujemy zawartość informacji. można znaleźć pozostałości wykopalisk z Cerro de las Cabezas. Można tam znaleźć dzieła sztuki pochodzące Dla grup niezorganizowanych, średnia wieku to (25-55 lat), są to z Miedzynarodowej Wystawy Sztuk Plastycznych oraz osoby obu płci, o średnim /wyższym poziomie wykształcenia dzieła lokalnych artystów : Ignacio Crespo Foix, Óscar i wysokich wymaganiach. García Benedí i Francisco Nieva. Ten profil pasuje do standardowego zwiedzającego, wizyt Idealnie by było, rozszerzyć potencjał zwiedzających i docierać do większej liczby odbiorców, np. do stowarzyszeń działających w innych regionach, centrach kultury czy szkołach lub przy uniwersytetach. Zwłaszcza dzięki dostępności fizycznej i intelektualnej Muzeum oraz wydarzeń, które mają w nim swoje miejsce podkreślamy Jeżeli podchodzimy do definicji dziedzictwa jako do konieczność oferowania naszych usług grupom defaworyzowanym « czegoś co do nas należy » nic nie miałoby sensu bez (więźniowie, centra opieki dziennej, centra społeczne, instytucje modelu upowszechniania o wysokiej jakości. Dzięki szkolnictwa specjalnego etc.) temu modelowi publika może się poczuć związana ze swoim terytorium i dziedzictwem. Od początku myśleliśmy o programach na rzezc dziedzictwa dla grup defaworyzowanych ; zrzeszenia gospodyń, ofiar przemocy, osób niepełnosprawnych, które z zasady mają więcej problemów z dostępem do zasobów dziedzictwa czy to pod względem fizycznym czy intelektualnym. Narzędzie wybrane do komunikacji z odbiorcami to omawianie dziedzictwa. Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 35 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Cele przedsięwzięcia : - - - Zrozumienie pewnych metod zarządzania, stosowanych przez organa, które są właścicielami dziedzictwa. Zachęcanie do zrozumienia i pokochania przeszłości przez część odbiorców. Określenie cech tożsamości ludności na zamieszkanym przez nią terytorium poprzez widzialne ślady odległej przeszłości i nie tak odległe wydarzenia artystyczne. Zachowanie szczątków archeologicznych, materialnych dowodów dawnych kultur a konkretnie zachowanych przedmiotów wystawianych w Muzeum Miejskim. Znajomość, miłość do dzieł sztuki i radość z nich – tych zachowanych w Muzeum Miejskim. Powiązanie rzeczywiste i intelektualne pomiędzy zwiedzaniem centrum archeologicznego i Muzeum Miejskiego. Rezultaty : W ciągu dwóch ostatnich lat stwierdziliśmy z satysfakcją, że poziom przywiązania mieszkańców do ich muzeum znacznie wzrósł. Udział publiki w różnych wydarzeniach jest bardzo satysfakcjonujący, nie tylko dzięki systemowi ewaluacji (wstępnej, końcowej i diachronicznej), ale też z innego powodu. Przy wielu okazjach zachęcamy zwiedzających do « używania » muzeum, cieszenia się nim, szukania schronienia przed codziennymi problemami. W ten sposób można wyhamować stres współczesnego życia. Ciekawe jest stwierdzić przyrost ilości osób, które kontemplują, zastanawiają się nad dziełem sztuki, być może w ten sposób je « przyswajają », a to stanowi najlepszy rezultat naszej pracy. Pespektywa zastosowania i rozpowszechniania : Działania powiązane : Dalsze perspektywy zostaną określone przez działania przyszłych władz politycznych odnośnie centrum archeologicznego Cerro de las Cabezas. Zwiedzanie muzeów miejskich : najpierw Wzgórze ( Cerro de las Cabezas). - Centrum dydaktyczne i wykopaliska – ważne jest połączenie obu obiektów w celu poznania dziedzictwa i jego kontekstu. W ten sam sposób można łączyć zwiedzanie sal Muzeum Sztuki Współczesnej. - Zwiedzanie muzeum Wina (museo del vino). W czasie przejazdu z miejsca na miejsce można podać trochę informacji na temat uprawy winorośli w epoce iberyjskiej ; jej znaczenia i wpływu na Starożytność. Zwiedzanie muzem Wina daje wgląd na historyczne i współczesne realia Valdepeñas ; miasta związanego z uprawą wina. - Muzeum Fundacji Gregorio Prieto. Kolekcja wielkiego malarza z Valdepeñas. - Zwiedzanie miasta; dziedzictwo religijne (Kościół Wniebowstąpienia, Zakon Trynitarzy, Kaplica Św. Józefa, Kościół Chrystusa) i dziedzictwo świeckie – spacer wśród zabudowań z XIX wieku. - Trasa rzeźbiarzy; pozwala poznać miasto i odkryć żywe muzeum w środku miasta. - Winnice do zwiedzania (Arúspide, Corcovo, Dionisos, etc.). Goście mogą poznać smaki lokalnych win z Valdepeñas. Naszym zdaniem sprawą kluczową jest przeznaczenie odpowiedniego miesjca w muzeum na kwestie rozpowszechniania informacji. Podzielenie się naszą pracą i doświadczeniami w omawianiu dziedzictwa z innymi muzeami w regionie lub kraju mogłoby być interesujące i przydatne. Jesteśmy pewni, że nasze działania mają charakter innowacyjny a taka technika komunikacji mogłaby być rozpowszechniona w całym kraju. Byłoby dobrze kontynuować prace nad rozpowszechnianiem informacji i docierać do nowych grup odbiorców (Uniwersytety, stowarzyszenia na rzecz kultury, przedsiębiorstwa turystyczne z naszych okolic, biura podróży). Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 36 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Włochy : Balkon widokowy “skok księcia Ventimiglia” Nazwa dobrej praktyki: Balkon widokowy : « skok księcia Ventimiglia” . Prace na rzecz odnowienia balkonu widokowego położonego przy ulicy Via Francesco Ventimiglia oraz udostępnienie przesmyku Mendolilla. Instytucja i /lub osoba: Kontakt: Miasto Geraci Siculo e-mail: [email protected] Mairie : Téléphone 0039 0921643080 e-mail: [email protected] e-mail: [email protected] M.me Carmela Musciotto ( architecte) ; M. Giuseppe Chichi Streszczenie praktyki: Prace wykonano w ramach modernizacji miejskiej jednej z najstarszych części Geraci Siculo. Balkon widokowy, z którego rozpościera się widok na typowy sycylijski krajobraz, znajduje się w ważnym z punktu widzenia historii miejscu. Utworzono tam centrum informacji turystycznej. Projekt pozwolił na odkrycie starej historii związanej z Geraci Siculo i wzmocnienie poczucia przynależności i tożsamości lokalnej ludności. Użycie języka architektonicznego i nietradycyjnych materiałów sprawiło, że miejsce to jest mocno rozpoznawalne w skali miejskiej i terytorialnej. Dzięki temu projektowi wzrośnie liczba turystów i co za tym idzie, miejsc pracy. Kontekst realizacji : Odbiorcy : Balkon widokowy znajduje się w starej dzielnicy Geraci Siculo, Vicolo Mendolilla ; jest położony w miejscu gdzie w 1337 roku, zgodnie z tradycją historyczną, książę Geraci Franciszek I Ventimiglia, ścigany przez zastępy króla Piotra II Aragona, rzucił się w przepaść « Skok Ventimiglia “ i centrum informacji turystycznej pozwalają na połączenie wątków historycznych i kulturalnych oraz prezentację przyrodniczego otoczenia miasta ; z balkonu widać wielki i piękny obszar, który jest częścią Parku Madonii. Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 W celu realizacji projektu należało posiadać : 37 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK wraz ze swoim koniem. - znajomość historii ; wiedzę techniczną i zawodową. Zachowując charakter dawnych budynków, w projekcie przebudowano przesmyk, dotąd zagruzowany, na W celu jego promowania potrzebna była znajomość terytorium, piękny punkt z panoramicznym widokiem na całą historii i kultury lokalnej dolinę ; z balkonu można zobaczyć szczyt Etny – najwyższego czynnego wulkanu w Europie. Zburzono mur, który zamykał przesmyk i wykonano ścieżkę w szkle sięgającą około trzy metry w przepaść; co sprawia wrażenie metaforycznego przeżycia skoku w pustkę Franciszka Ventimiglia. Obok balkonu widokowego, na parterze budynku biblioteki miejskiej utworzono centrum informacji turystycznej, gdzie można również podziwiać paskorzeźby w ceramice opowiadające historię Geraci. Jest tam również wyposażenie multimedialne. Cel przedsięwzięcia: Rezultaty : Obiekt jest przeznaczony dla mieszkańców Geraci Siculo (w szczególności dla młodzieży) oraz dla turystów, którzy będą mogli poznać historię miasteczka i jego mieszkańców. « Skok Ventimiglia“i centrum informacji pozwalają na połączenie wątków historycznych i kulturalnych oraz prezentację przyrodniczego otoczenia miasta ; z balkonu widać wielki i piękny obszar, który jest częścią Parku Madonii. Celem urzędu miasta Geraci Siculo i autorów projektu było połączenie aspektów badań historycznych z modernizacją obiektów w mieście. Założeniem była również realizacja obiektu publicznego, który już na etapie opracowania określał jego przeznaczenie i sposób zarządzania. Perspektywy zastosowania i rozpowszechniania : Działania powiązane : Celem urzędu miasta Geraci Siculo i autorów projektu było połączenie aspektów badań historycznych z modernizacją obiektów w mieście. Założeniem była również realizacja obiektu publicznego, który już na etapie opracowania określał jego przeznaczenie i sposób zarządzania. Centrum informacji znajdujące się obok balkonu widokowego może nawiązać współpracę z innymi biurami turystycznymi i stać się etapem na trasie zwiedzania Parku Madonii. Realizacja obiektu pokazała, że jakościowa architektura współczesna, która używa form i materiałów nie zwiazanych z tradycją może współgrać ze starymi dzielnicami i środowiskiem wiejskim, lub wręcz może mieć swój udział w ukazaniu ich walorów. Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 Ponieważ obiekt powstał jako element modernizacji w starej dzielnicy, zanim został umieszczony w planie robót publicznych zasięgnięto opinii mieszkańców i wszystkich zainteresowanych jego realizacją. 38 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Realizacja obiektu pozwoliła na : - ponowne odkrycie historii i lokalnych tradycji ; - zrozumienie historiipozwalające na pokazanie walorów dziedzictwa kulturowego tak aby mogło cieszyć ; - modernizację obiektu miejskiego. Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 39 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Portugalia : Przewodnicy z Geoparku Arouca Nazwa dobrej praktyki: Przewodnicy z Geoparku Arouca Instytucja i /lub osoba: Kontakt: AGA – Associação Geoparque Arouca (stowarzyszenie Nazwisko : António Duarte Arouca) Adres : AGA – Associação Geoparque Arouca, Rua Alfredo Vaz Pinto, 4540-118 Arouca ADRIMAG – Associação de Desenvolvimento Rural Integrado das Serras de Montemuro, Arada e Gralheira Mail: [email protected] (lokalna grupa działania) Streszczenie praktyki: Działania szkoleniowe « przewodnicy z Geoparku Arouca » mają za zadanie wykształcić przewodników, którzy potrafią przekazać wiedzę na temat terytorium w sposób profesjonalny. Kontekst realizacji: Odbiorcy: W ciągu ostatnich lat odnotowano wzrost liczby Specjaliści w zakresie turystyki, hotelarstwa, restauracji i muzeów. turystów w regionie. Duża część odwiedzin odbywa się w zorganizowanych grupach, stąd stwierdzono niewystarczającą ilość przewodników do obsługi wycieczek z przewodnikiem. Mamy do czynienia z coraz bardziej wymagającym i wykształconym odbiorcą, dla którego oferta musi być bardziej wyspecjalizowana. Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 40 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Cel przedsięwzięcia: Rezultaty: Zrozumieć i objaśnić dziedzictwo regionu. Oferta wykwalifikowanych specjalistów « ambasadorów terytorium ». Promować zachowanie i georóżnorodności. bioróżnorodności Przedstawić informacje na temat działań kulturalnych i ekonomicznych w regionie. Perspektywy zastosowania i rospowszechniania: - Działania uwrażliwiające Prezentacje w internecie Prasa lokalna Biura turystyczne Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 Działania powiązane: - Działania szkoleniowe Wizyty studyjne Tworzenie rezerwacji turystycznych 41 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Portugalia : Konkurs « Najlepszy chleb domowej roboty » Nazwa dobrej praktyki: Konkurs « Najlepszy chleb domowej roboty » Instytucja i /lub osoba: Kontakt: AGA – Associação Geoparque Arouca (stowarzyszenie Nazwisko : Vera Magalhães geopark Arouca) Adres : AGA – Associação Geoparque Arouca, Rua Alfredo Vaz Câmara Municipal de Arouca (Ratusz) Pinto, 4540-118 Arouca ADRIMAG – Associação de Desenvolvimento Rural Mail: [email protected] Integrado das Serras de Montemuro, Arada e Gralheira (lokalna grupa działania) Streszczenie praktyki: Tradycyjny i niezastąpiony smak chleba domowej roboty, przygotowanego z naturalnych składników i sekrety jego pieczenia, te elementy były podwalinami dla konkursu « Najlepszy chleb domowej roboty », który ma za zadanie zachęcać do produkcji tradycyjnego chleba podkreślając znaczenie lokalnego produktu – kukurydzy. Kontekst realizacji: Odbiorcy: Konkurs wynikł z konieczności zachowania tradycyjnej Mieszkańcy regionu. formuły pieczenia chleba i zachęcania mieszkańców regionu Arouca Geopark do podtrzymania tradycji i pokazania wartości produktów lokalnych. Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 42 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Cel przedsięwzięcia: Rezultaty: Wprowadzenie działań uwrażliwiających wobec Wzbogacenie lokalnej kuchni. mieszkańców regionu w celu odzyskania i zachowania wiedzy lokalnej i dzielenia się nią z młodym Rozwój lokalnej gospodarki. pokoleniem. Respekt dla regionalnych tradycji. Ogłoszenie konkursu jako zachęta do docenienia tego produktu. Utworzenie punktu sprzedaży produktów prowadzi do rozwoju lokalnej działalności gospodarczej. Perspektywy zastosowania i rozpowszechniania: - Działania uwrażliwiające Prezentacje w internecie Prasa lokalna Biura turystyczne Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 Działania powiązane: - Punkt sprzedaży Targi produktów lokalnych 43 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Szkocja : Odnowa krajobrazu w Cally Nazwa dobrej praktyki: Odnowa krajobrazu w Cally Instytucja i /lub osoba: Kontakt: Gatehouse Development Initiative Nazwisko: David Steel Adres: Gatehouse Development Initiative 56 High Street, Gatehouse of Fleet Tél: +441557814458 mail: [email protected] Streszczenie praktyki: W połowie XVIII wieku rodzina Murray z Broughton wybudowała nowy zamek na swojej posiadłości w Cally, w pobliżu Gatehouse of Fleet. Przez następne lata rodzina otoczyła zamek wspaniałym krajobrazem w stylu Lancelota «Capability» Brown. W 1933 roku zamek został sprzedany państwu (The Forestry Commission – Komisja Lasów). Większość powierzchni parku została zalesiona a ważne aspekty krajobrazu utracone w sercu nowego lasu. Od 2008, Gatehouse Development Initiative, we współpracy z Forestry Commission i innymi podmiotami lokalnymi, podjęła się realizacji serii projektów mających na celu odbudowanie idealnego krajobrazu z XVIII wieku, wyjaśnienie jego walorów, zachęcanie mieszkańców i zwiedzających do odkrywania elementów kluczowych tego krajobrazu. Celem było promowanie ważnego aspektu dziedzictwa architektonicznego i przyrodniczego tych terenów. Realizacja koncepcji odnawiania krajobrazu w Cally wygląda następująco : - - W 2008 GDI stworzyła plan zarządzania/zagospodarowania (Designed Landscape of Cally Management Plan). Plan ten podkreślał założenia GDI i rozpoczęto poszukiwanie środków na jego realizację. Pierwszym krokiem było wydanie książki na temat historii Cally, Cally Story, która została lokalnie szeroko rozpowszechniona. Po tym prostym opracowaniu napisano bardziej akademickie artykuły oraz wystąpienia promujące Cally wśród badaczy/naukowców. W 2008 GDI sporządziła spis murów z kamienia suchego, który okalał całą posiadłość oraz odnotowała jego najbardziej widoczne i najciekawsze elementy. Wolontariusze wykonali wiele prac wstępnych, a później po otrzymaniu funduszy, specjaliści przystąpili do Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 44 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK - - rekonstrukcji murów (Cally Boundaries Project). W celu uwrażliwienia wolontariuszy, uczniów i innych zainteresowanych pracami oferowano im szkolenia z rekonstrukcji murów. W 2010 rozpoczęto rekonstrukcję starej szkoły. W latach 2012 i 2014 odrestaurowano inne mury z kamienia suchego. W 2014 rozpoczęto konserwację chronionego budynku, Cally Temple. Przed rozpoczęciem prac wolontariusze przestudiowali historię budynku i sporządzili dokumentację znalezisk z terenu wokół budynku. W celu lepszego informowania turystów o różnych elementach krajobrazu Cally wydano broszurę na ten temat, natomiast szczegóły projektu są udostępnione na wystawie w centrum turystycznym Mill on the Fleet Visitor Centre, na stronie internetowej Gatehouse of Fleet i na Facebook znajdują się aktualne informacje dla mieszkańców. Opracowano również program edukacyjny w celu uwrażliwiania lokalnej społeczności na dziedzictwo przyrodnicze i architektoniczne. Na miejscu pracuje też poeta, którego zadaniem jest inspirowanie odbiorców poprzez warsztaty poetyckie. Rezultaty tych działań można znaleźć na stronie Gatehouse www.gatehouse-of-fleet.co.uk W opracowaniu są trasy z przewodnikiem, które mają pomóc szkolić « ambasadorów Cally ». Kontekst realizacji: Odbiorcy: Cally znajduje się w krajowym wykazie zaprojektowanych krajobrazów i ogrodów (Inventory of Designed Landscapes and Gardens). Posiadłość znajduje się również w strefie narodowych krajobrazów (Fleet Valley National Scenic Area) oraz w rezerwacie biosfery (Galloway and South Ayrshire Biosphère). Komitet zarządzający złożony z lokalnych podmiotów (Forestry Commission, Cally hoteli inni posiadacze, GDI, Dumfries and Galloway Council i inne organizacje) czuwa nad realizacją planu zagospodarowania. - Lokalni mieszkańcy i turyści Podmioty terytorialne i lokalne Uczniowie i młodzież Miasto Gatehouse of Fleet Podmioty gospodarcze działające w branży środowiska, dziedzictwa architektonicznego i przyrodniczego, rzemiosła, rolnictwa lub turystyki GDI była odpowiedzialna za finansowanie projektów. Subwencje czerpano z programu LEADER oraz Heritage Lottery Fund. Cel przedsięwzięcia : - - - Wykonanie niezbędnych badań w celu zrozumienia dziedzictwa Udostępnienie do zobaczenia i poznania, to co do tej pory było niedostępne czy to realnie czy po prostu niezrozumiane, czasem obie te cechy naraz. Zachowanie aspektów dziedzictwa architektonicznego i przyrodniczego Promowanie lokalnej turystyki poprzez podniesienie atrakcyjności okolic Gatehouse – opracowanie tras. Zatrudnienie rzemieślników do odnowy murów Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 Rezultaty : - - Zachowanie ważnych aspektów lokalnego krajobrazu Utożsamienie się lokalnej ludności z miejscem i przestrzenią, pozostanie w ścisłym powiązaniu ludzi i miejsca, uświadomienie znaczenia związku « miejsce » i « ludność » Odkrywanie przez zwiedzających miejsc dotąd nie pokazywanych w mediach (mało rozpowszechnionych) Działania szkoleniowe Zwiedzanie z przewodnikiem Dobra widzialność i czytelność dziedzictwa poprzez działania dydaktyczne i komunikacyjne. Wydanie publikacji tematycznych 45 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK - z kamienia suchego oraz zaoferowanie wolontariuszon możliwości poznania fachowej wiedzy na ten temat. Zatrudnienie budowlańców przy konserwacji starych budynków z użyciem tradycyjnych technik. Wykształcenie ambasadorów dziedzictwa, którzy będą przekazywać innym swoją wiedzę Perspektywa zastosowania i rozpowszechniania: Działania powiązane: Realizacja działań uwrażliwiających i komunikacyjnych wokół koncepcji « Krajobrazy w Cally » wobec wszystkich podmiotów mogących się posługiwać tą koncepcją : organizacja zwiedzania z przewodnikiem, obsługa grup szkolnych, uwrażliwianie odbiorców poprzez warsztaty poetyckie, tworzenie tablic informacyjnych w Mill on the Fleet, wydawanie materiałów informacyjnych, używanie takich środków przekazu jak Facebook. Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 Działania promocyjne Fleet Valley National Scenic Area i Galloway and South Ayrshire Biosphere Działania szkoleniowe w dziedzinie ochrony środowiska i technik odnawiania dziedzitwa architektonicznego zgodnych z tradycjami 46 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Polska : «Śladami przeszłości po gminie Podedwórze. Monografia historyczna. » Nazwa dobrej praktyki: « Śladami przeszłości po gminie Podedwórze. Monografia historyczna. » Instytucja i /lub osoba : Kontakt : Gmina Podedwórze Adres : Gminna Biblioteka Publiczna w Podedwórzu Podedwórze 48/4 e-mail: [email protected] Streszczenie praktyki: Gmina Podedwórze posiada bogate dziedzictwo kulturowe historyczne, naturalne i architektoniczne, aczkolwiek trudny dostęp do dokumentów piśmienniczych (historycznych) i brak znajomości walorów regionu negatywnie oddziałuje na sytuacje kulturową gminy. Celem projektu było przekazanie tej wiedzy, a także wiedzy starszych mieszkańców gminy znających i pamiętajacych wydarzenia historyczne oraz ludzi znających walory przyrodnicze, szerszej społeczności (mieszkańcom, turystom), uwrażliwienie ich na kultywowanie tej tradycji oraz promocja gminy Podedwórze. Publikacja poświęcona jest gminie Podedwórze, jest to praca naukowa czterech autorów z odpowiednimi kwalifikacjami i doświadczeniem. W publikacji zawarto następujące działy: geografia i przyroda, dzieje i zabytki, język i kultura, szkolnictwo i dzieje samorządu. Opisana została bogata historia zabytków architektonicznych, przedstawiono bogata kulturę lokalną, a także pokazana została nieskazitelna przyroda obfitująca w liczne chronione, rzadkie gatunki zwierząt i roślin. Całość zawiera 208 stron, w formacie 240×170 mm w twardej, szytej oprawie. Monografia jest udostępniana bezpłatnie wszystkim odbiorcom, a także dostępna jest w zbiorach Gminnej Biblioteki Publicznej w Podedwórzu. Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 47 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Kontekst realizacji : Odbiorcy : Projekt powstał w odpowiedzi na problemy istotnie utrudniające poznawanie dziejów historii, obiektów zabytkowych, kultury ludowej, cennego lokalnego dziedzictwa krajobrazowego i przyrodniczego, szkolnictwa i samorządu, a mianowicie niewykorzystany potencjał kapitału ludzkiego przejawiający się w zanikaniu więzi społecznych, brakiem dostepu do dokumentów piśmienniczych – monograficznych oraz braku świadomości o walorach regionu. Monografia jest dystrybuowana i udostępniana bezpłatnie odbiorcom: mieszkańcom gminy, zaproszonym gościom, turystom odwiedzającym gminę. Monografia jest również dostępna w ekspozycji zbiorów Gminnej Biblioteki Publicznej w Podedwórzu, została równiez rozdana do sąsiednich bibliotek do informacji regionalnej. Przywołane czynniki negatywnie oddziałują na sytuacje kulturową regionu i uniemożliwiają należyte wykorzystanie potencjału turystycznego gminy. Cele przedsięwzięcia: Umożliwienie społeczności lokalnej i turystom kultywowania tradycji historyczno-kulturowej gminy. Ukazanie najważniejszych obiektów zabytkowych, promowanie lokalnego dziedzictwa krajobrazowego i przyrodniczego oraz szkolnictwa i samorządu. Perspektywy zastosowania i rozpowszechniania: Przekazano egzemplarze do ekspozycji bibliotek w sąsiednich gminach, bezpłatne egzemplarze znajdują się w Gminnej Bibliotece Publicznej, a także rozdawane są turystom odwiedzajacym gminę, gościom, mieszkańcom oraz podczas wyjazdów celem promowania regionu. Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 Rezultaty : - Opracowanie i wydanie publikacji pt. « Śladami przeszłości po gminie Podedwórze. Monografia historyczna. » - Wykonanie tablicy promocyjnej. - Wykonanie roll-up promocyjnego. - Powstanie plakatów promujacych powstanie publikacji. - Upowszechnianie i uwrażliwianie informacji na walory historyczne i turystyczne regionu. - Zaangażowanie mieszkańców w realizację projektu, zwłaszcza starszej części społeczeństwa. Działania powiązane: - Opracowanie i wydanie publikacji pt. «Dzieje parafii w Opolu wpisane w dziedzictwo regionu». - Opracowanie i wydanie publikacji pt. «Cztery Strony gminy Podedwórze». 48 PROJEKT PARTNERSTWO GRUNDTVIG « RURAL HERITAGE PROMOTER » KATALOG DOBRYCH PRAKTYK Podsumowanie Program “Rural Heritage Promoter“ spotkał się z dużym zainteresowaniem w krajach partnerskich. « Dobre praktyki » pokazują dużą różnorodność w interpretacji wspólnego zadania : uwrażliwianie mieszkańców obszarów wiejskich na znaczenie dziedzictwa. Przykłady « dobrych praktyk » pokazują, że promowanie dziedzictwa jest uniwersalną potrzebą zależną od specyfiki, charakterystyki i oczekiwań terytorialnych. Niezależnie od tego czy « dobra praktyka » dotyczy planu lepszego zrozumienia przeszłości, czy opisuje zaangażowanie szerokiego grona odbiorców w rekonstrukcję terytorium, czy też omawia głębokie zrozumienie tradycji lub opracowanie publikacji czy audioprzewodnika, wszystkie praktyki mają wspólny cel : - Zaangażowanie obywateli do ochrony i promocji swojego dziedzictwa. Zatem każdy przedstawiciel władz europejskich, który szuka pomysłów na realizację projektu związanego z włączeniem obywateli do promowania dziedzictwa jest mile widziany i może skorzystać z idei i inicjatyw przedstawionych w niniejszym opracowaniu « dobrych praktyk ». Projekt N° 2013-1-FR1-GRU06-49433 49