program konferencji - Uniwersytet Śląski

O
Orrggaanniizzaattoorrzzyy ii ppaarrttnneerrzzyy
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
D
DE
EM
MO
OK
KR
RA
AC
CJJA
A LLO
OK
KA
ALLN
NA
A,, G
GO
OV
VE
ER
RN
NA
AN
NC
CE
E II O
OD
DP
PO
OW
WIIE
ED
DZZIIA
ALLN
NO
OŚ
ŚĆ
Ć
„„O
OG
GR
RA
AN
NIIC
CA
AC
CH
HP
PA
AR
RTTY
YC
CY
YP
PA
AC
CJJII O
OB
BY
YW
WA
ATTE
ELLS
SK
KIIE
EJJ
W
WG
GE
EN
NE
ER
RO
OW
WA
AN
NIIU
UP
PO
OLLIITTY
YK
KII M
MIIA
AS
STTA
A II M
ME
ETTR
RO
OP
PO
OLLIIII””
Data: 11 kwietnia 2013 r.
Miejsce: Uniwersytet Śląski w Katowicach, Aula Kazimierza Lepszego,
ul. Bankowa 12, Katowice
PROGRAM KONFERENCJI
9:30 – 10:00
REJESTRACJA
10:00 – 10:15
Powitanie gości:
Prof. Wiesław Banyś, Rektor Uniwersytetu Śląskiego
Piotr Uszok, Prezydent Miasta Katowice
André Friedenberg, Wicemer Miasta Saint-Etienne
10:15 – 11:15
SESJA I:
Demokracja przedstawicielska
o meandrach współczesnej demokracji?
10:15 – 10:30
11:00 – 11:15
Partycypacja społeczna jako element tworzenia inteligentnego miasta, dr hab. prof. UŚ
Tomasz Nawrocki, dr Krzysztof Bierwiaczonek (Uniwersytet Śląski)
Partycypacja, governance i odpowiedzialność, czyli o metamorfozie współczesnej
demokracji - dr Robert Pyka (Uniwersytet Śląski)
Reprezentacja, partycypacja, deliberacja: co nowego we Francji, Mme Cécile Ferrieux,
(ATER Science politique, Uniwersytet Jean Monnet)
Pytania do prelegentów
11:15 – 11:30
PRZERWA KAWOWA
11:30 – 12:15
SESJA II: Otwarcie procesów zarządzania miastem z perspektywy władz miejskich
przykład Katowic i Saint-Etienne. Dobre praktyki i złe doświadczenia
11:30 – 11:45
Rady dzielnicowe i ich budżety partycypacyjne w doświadczeniach miasta Saint-Etienne,
Icare Le Blanc, Dyrektor Wydziału ds. Komunikacji i Kontaktów z Obywatelami Miasta
Saint-Etienne.
Nowe ścieżki dialogu w Katowicach, Jakub Jarząbek, Kierownik Biura Prasowego
Urzędu Miasta Katowice
Pytania do prelegentów
10:30 – 10:45
10:45 – 11:00
11:45 – 12:00
12:00 – 12:15
12:15– 13:30
a
demokracja
partycypacyjna,
czyli
13:00 – 13:30
SESJA III (dyskusja
panelowa):
Partycypacja
z
perspektywy
głównych
zainteresowanych czyli głos dla lokalnego społeczeństwa obywatelskiego z udziałem
naukowców i samorządowców
W poszukiwaniu efektywnych narzędzi partycypacji obywatelskiej na poziomie lokalnym.
Wystąpienia indywidualne panelistów (po 3 min.)
zaproszeni: katowickie NGO statutowo zajmujące się rozwojem demokracji lokalnej;
przedstawiciele Rad Jednostek Pomocniczych, Młodzieżowej Rady Miasta, Powiatowej
Rady Działalności Pożytku Publicznego oraz Radni Rady Miasta Katowice, etc.
Dyskusja między panelistami oraz pytania i opinie uczestników konferencji
Moderator:
dr Robert Pyka, Uniwersytet Śląski, Dom Miasta Saint – Etienne w Katowicach,
13:30– 14:00
POCZĘSTUNEK ORAZ ROZMOWY I SPOTKANIA
12:15 – 13:00
Uczestnicy:
O
Orrggaanniizzaattoorrzzyy ii ppaarrttnneerrzzyy
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
KONTEKST I PROBLEMATYKA KONFERENCJI
Jednym z istotnych wyzwań europejskich społeczeństw jest słabnąca kondycja demokracji. Paradoksem tego zjawiska,
które przejawia się między innymi w spadku zainteresowania polityką oraz niską frekwencją wyborczą, jest to, że
towarzyszy mu jednoczesny wzrost świadomości i refleksyjności obywateli, z których część poszukuje nowych, bardziej
bezpośrednich form uczestnictwa politycznego.
Na poziomie lokalnym zjawiska te są dodatkowo uwarunkowane rozproszeniem między coraz liczniejszych aktorów
zasobów niezbędnych do realizowania projektów i polityk miejskich. Związane jest to po pierwsze z ograniczonymi
możliwościami finansowymi gmin, ale także z coraz częstszym odwoływaniem się do kompetencji i wiedzy partnerów
prywatnych oraz zmianą podejścia do obywatela, który z petenta staje się odbiorcą usług publicznych.
Zmiany te są dostrzegalne zarówno w Polsce, gdzie proces konsolidacji i stabilizacja demokracji wciąż trwa, ale także
w dojrzałych demokracjach, której przykładem jest Francja.
Zarówno w Polsce, jak i we Francji pojawiają się nowe regulacje prawne, które waloryzują partycypację obywatelską. We
Francji były to przede wszystkim: ustawa z 1999 roku wprowadzająca Rady ds. rozwoju przy francuskich aglomeracjach
oraz ustawy decentralizacyjne z 2002 i 2003 roku, ustanawiające rady dzielnicowe oraz przewidujące organizację
konsultacji społecznych, możliwość składania petycji czy organizowania mających moc decyzyjną referendów lokalnych.
W polskich warunkach istotną rolę w zakresie aktywizacji uczestnictwa obywatelskiego odegrały przede wszystkim
ustawa o samorządzie gminnym, regulująca kwestie konsultacji społecznych czy ustawa o referendum lokalnym z 2000
roku. Istotną rolę odegrały także ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (UDPP) z 2003 roku oraz
uchwalone w 2005 roku prawo regulujące działalność lobbingową, wprowadzające między innymi instytucję wysłuchania
obywatelskiego.
Wraz ze zmianami prawnymi następuje zmiana praktyki władz samorządowych, które deklarują coraz większe otwarcie
na włączanie obywateli w procesy decyzyjne, związane z realizowanymi przez władze miejskie projektami. Jest to jednak
proces budzący wiele kontrowersji, który następuje powoli, gdyż wymaga zmian mentalnościowych, zarówno po stronie
obywateli jak i przedstawicieli władz samorządowych. Istotną rolę ma w tym zakresie do odegrania Uniwersytet jako
czynnik miastotwórczy, oddziaływujący silnie na lokalną społeczność, formujący świadomych, otwartych na partycypację
i tolerancyjnych młodych ludzi.
Opublikowane przez Instytut Spraw Publicznych badania na temat stanu partycypacji w Polsce pt. „Dyktat czy
uczestnictwo”, pokazują jak wiele jest w tej materii jeszcze do zrobienia w Polsce. Badania ujawniły, że tylko 10%
Polaków brało udział w jakichkolwiek konsultacjach społecznych, a 20% gmin podejmuje decyzje bez żadnych
konsultacji. Dodatkowo należy zwrócić uwagę, że poziom partycypacji obywatelskich w gminach województwa śląskiego
należy do najniższych w Polsce. Blisko 66% badanych uważa, że obywatele są zainteresowani sprawami gminy, jednak
tylko 30% uważa, że obywatel ma na nie wpływ.
Temat partycypacji obywatelskiej na poziomie lokalnym jest więc niezwykle ważny i choć budzi wiele kontrowersji warto
go pogłębiać. Spojrzenie na doświadczenia francuskie i dobre praktyki może w istotny sposób wzbogacić toczoną w tym
zakresie debatę.
PYTANIA I KONTROWERSJE PODEJMOWANE PODCZAS KONFERENCJI
- Czy demokracja partycypacyjna może stanowić remedium dla klasycznej demokracji przedstawicielskiej, czy też
ostatecznie ją osłabi?
- Czy w kontekście rozwoju narzędzi partycypacji instytucje radnego i deputowanego przestaną być potrzebne?
- Partycypacja a problem odpowiedzialności za decyzje publiczne?
- Na ile lokalna partycypacja i współrządzenie są demokratyczne a na ile oligarchiczne i elitarne?
- Wiedza i kompetencje jako wyzwanie dla partycypacji obywatelskiej?
- Czy wszystko może być potencjalnym przedmiotem konsultacji społecznych?
- Partycypacja i deliberacja a efektywność i optymalizacja decyzji – sprzeczność czy symbioza?
- Partycypacja jako zasłona dymna czy nowe źródło legitymizacji?
- Najefektywniejsze narzędzie demokracji lokalnej?
- Poziom zainteresowania partycypacją po stronie obywateli?
- Profil obywatela angażującego się?