Instrukcja Systemu Orthopaedic Intelligence

Wojciech Glinkowski, Adam Karpowicz
Orthopaedic Intelligence v.1.2
Telediagnostyczny system wspomagania
decyzji w leczeniu złamań
Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu,
Centrum Doskonałości „TeleOrto” – Telediagnostyki i
Leczenia Chorób i Obrażeń Narządu Ruchu, Warszawski
Uniwersytet Medyczny
Warszawa, 2013
Podręcznik użytkownika
Spis treści
1. Cele i zadania wykorzystania Systemu OI v.1.1
2. Elementy wspólne dla całego Systemu
3. Logowanie i Rejestracja
4. Lista Pacjentów
5. Moduł analityczno-opisowy
6. Moduł badań USG
7. Moduł oceny końcowej wyniku leczenia
Podziękowania
Zalecane piśmiennictwo
1.
Cele i zadania wykorzystania Systemu OI v.1.1
System wspomagania decyzji jest aplikacją telediagnostyczną powstałą
na potrzeby traumatologii narządu ruchu. Jest to aplikacja webowa, działająca
w oknie przeglądarki internetowej, dostępna „on-line” dla każdego
użytkownika zarejestrowanego w bazie danych. System powstał, jako próba
ujednolicenia systemu oceny gojenia złamania, jako odpowiedź na wnioski o
braku zgodności i zróżnicowaniu metod oceny wykorzystywanych przez
ortopedów w trakcie monitorowania przebiegu zrostu kostnego w
piśmiennictwie światowym (Whelan i wsp., Corrales i wsp., Bhandari i wsp.)
System opiera się na rozbudowanej bazie Pacjentów zawierającej
elementy identyfikujące przypadki (dopuszczalne są jedynie identyfikatory
skrócone /inicjały - imion i nazwiska w celu ochrony danych/), elektroniczną,
dedykowaną historię choroby pozwalającą na zapisanie ustrukturalizowanych
wyników badań przedmiotowego, podmiotowego, badań laboratoryjnych i
obrazowych przypadkach złamań kości długich. Indywidualny użytkownik
odpowiada za identyfikację prowadzonych przez siebie pacjentów.
Podstawową funkcjonalnością Systemu jest operowanie na danych z
badania podmiotowego, przedmiotowego, badaniach obrazowych i wynikach
badań Pacjenta. Każdy Rekord Pacjenta związany jest z odpowiedzialnym za
niego lekarzem prowadzącym, który jako jedyny ma dostęp do jego danych.
Lekarz prowadzący może dodawać, usuwać oraz modyfikować wszelkie
zapisane dane zgodnie ze stanem faktycznym.
System oferuje również moduł analizy densytometrycznej gęstości
optycznych pikseli cyfrowego zdjęcia RTG. Każde badanie zapisane w ramach
jednego przypadku złamania może być porównane z innym wykonanym w
takiej samej projekcji dla danego przypadku. Taki sposób analizy stwarza
możliwość śledzenia postępów leczenia.
2.
Elementy wspólne dla całego Systemu
System oparty jest na szablonie, który zawiera wspólne elementy dla
każdego modułu. Do elementów wspólnych należą:
- Wylogowanie oraz zamiana języka aplikacji – opcje znajdują się w prawym,
górnym rogu aplikacji (Rys.1).
Rysunek 1. Wylogowanie, zmiana języka aplikacji
Przycisk „Wyloguj” służy do zamknięcia bieżącej sesji użytkownika i powrotu do
strony logowania. Przyciski symbolizujące języki aplikacji zmieniają w czasie
rzeczywistym wszelkie opisy przycisków kontrolnych w Systemie (tj. przyciski,
etykiety, kolumny tabel).
- Filtrowanie tabel – funkcja dostępna tylko w tabeli LISTA LEKARZY i LISTA
PACJENTÓW. Pozwala na przefiltrowanie tabel w czasie rzeczywistym (w czasie
wpisywania kolejnych znaków) (Rys.2).
Rysunek 2. Filtrowanie tabeli
- Przyciski dodawania, usuwania i modyfikacji danych oraz przycisk zapisu do
pliku Excel – w zależności od modułu aplikacji, przyciski mogą być
rozmieszczone w różnych miejscach. Zawsze jednak mają taki sam wygląd
(Rys.3,4,5,6).
Rysunek 3. Przycisk DODAJ – pozwala na dodawanie danych
Rysunek 4. Przycisk USUŃ – pozwala na usuwanie danych
Rysunek 5. Przycisk EDYTUJ – pozwala na modyfikację danych
Rysunek 6. Przycisk ZAPISZ EXCEL pozwala na - zapis pliku w formacie arkusza kalkulacyjnego Excel (.xls)
Przycisk „ZAPISZ EXCEL” dostępny jest tylko dla tabel. Po jego wybraniu
zostanie otwarte okno systemowe do zapisu pliku na dysku użytkownika.
Zapisany plik Excel jest odzwierciedleniem tabeli w Systemie tj. zawiera te same
kolumny i wiersze z danymi.
- Sortowanie wierszy tabel – w każdej tabeli w Systemie można przeprowadzić
sortowanie (rosnąco bądź malejąco) (Rys.7)
Rysunek 7. Kolumna sortowania tabeli
Po zaznaczeniu kolumny zawierającej tabelę wymagającą sortowania, pojawia
się czarna strzałka oznaczająca sortowanie. Kierunek sortowania wskazuje
ostrze strzałki - w górę - rosnące lub w dół - malejące. Rysunek 7 pokazuje, że
tabela zostanie posortowana rosnąco, według numerów ID.
- Nawigacja w tabelach – każdy wiersz tabeli może znajdować się w trzech
stanach: nieaktywny, aktywny, zaznaczony.
Rysunek 8. Stany tabeli, nawigacja w tabeli
Na rysunku zaznaczono stan aktywny i zaznaczony (Rys.8). Stan aktywny
wiersza zaznaczony jest ciemno-niebieskim kolorem. Zaznaczony (kliknięcie)
wiersz lewym przyciskiem myszy przechodzi w stan aktywny. W tabeli tylko
jeden wiersz może być aktywny.
Stan wiersza „zaznaczony” (jasno-niebieskie podświetlenie) odpowiada
położeniu kursora myszy. W tabeli tylko jeden wiersz może być w stanie
zaznaczonym i jednocześnie jeden wiersz w stanie aktywnym. Wiersze w stanie
nieaktywnym są przedstawione kolorem białym.
3.
Logowanie i Rejestracja
Pierwszą stroną, jaką widzi użytkownik jest strona logowania/rejestracji
(Rys.9).
Rysunek 9. Okno logowania
Funkcja logowania dostępna jest tylko dla zarejestrowanych użytkowników,
posiadających konto w Systemie OI. Rejestracja następuje po zaakceptowaniu
użytkownika przez Administratora Systemu. Po wybraniu opcji „Zarejestruj”
następuje przekierowanie aplikanta na stronę rejestracji (Rys.10).
Rysunek 10. Okno rejestracji
Dane wprowadzone przez aplikanta wysyłane są do Administratora Systemu,
który podejmuje decyzję o założeniu konta. Wiadomość o akceptacji i
przyznaniu statusu „Użytkownika” aplikant otrzymuje na podany w formularzu
adres poczty elektronicznej email.
4.
Lista Pacjentów
Zakładka LISTA PACJENTÓW zawiera tabelę z danymi, która może być
filtrowana i sortowana.
Wiersze tabeli w stanie aktywnym mogą być edytowane przyciskiem
„EDYTUJ” lub usunięte przyciskiem usuwania.
Dodawanie nowego Pacjenta, następuje po wciśnięciu przycisku
dodawania. Odbywa się to przez wpisanie wszystkich niezbędnych danych
osobowych oraz daty urazu. Każdy nowy Pacjent może być jednocześnie
rejestrowany w szpitalu, zatem zakładana jest jego elektroniczna historia
choroby EHR (hospitalizacji) (Rys.11).
Rysunek 11. Okno dodawania nowego Pacjenta
Każdy wiersz reprezentujący jednego Pacjenta, po dwukrotnym kliknięciu
lewym przyciskiem myszy odsyła użytkownika do modułu elektronicznej historii
choroby (hospitalizacji) Pacjenta. Przewidziano, że każdy Pacjent może być
wielokrotnie hospitalizowany. Na rysunku przedstawiono widok modułu
hospitalizacji (Rys.12).
Rysunek 12. Tabela elektronicznej historii choroby (EHR) Pacjenta
W lewym górnym rogu znajduje się etykieta z inicjałami imienia i nazwiska
Pacjenta oraz przycisk „POWRÓT” odsyłający do poprzedniego modułu. W
prawym górnym rogu znajduje się przycisk „WYNIKI BADAŃ”. Otwiera on nowe
okno zawierające tabelę z wynikami badań pacjenta. Badania mogą być
przeprowadzone kilkakrotnie w trakcie leczenia (Rys.13).
Rysunek 13. Okno zapisu wyników badań Pacjenta
Dodawanie oraz modyfikacja danych dotyczących przebiegu leczenia odbywa
się poprzez wybranie odpowiedniego przycisku.
Kolejne okno, zawiera informację o przypadku złamania. Jego wybór
następuje przez dwukrotne kliknięcie lewego przycisku myszki.
Znajdują się tu trzy tabele, zachowujące stałe funkcjonalności: - tabela
Złamania – tabela typów złamań, okoliczności wypadku i klasyfikację złamań AO
dla kości długich (k. ramienna, kk. przedramienia, k. udowa, kk. goleni),
- tabela Leczenie – jest zależna od tabeli Złamanie, pozwala na wprowadzenie
informacji o sposobie leczenia zastosowanego w wybranym przypadku
złamania,
-tabela Zaburzenia – zależna od tabeli Złamania, pozwala na wprowadzenie
informacji o wystąpieniu zaburzeń gojenia złamania.
Przez tabelę Złamania można pobierać z bazy i aktualizować informacje w
tabelach Leczenie i Zaburzenia (pojedyncze kliknięcie myszką) lub otworzyć
nowe okno przeglądarki – moduł badań obrazowych (podwójne kliknięcie
myszką).
Dane do tabel Leczenia i Zaburzenia są aktualizowane przy każdym wyborze.
Tabela Złamania wyświetla podgląd typu złamania według klasyfikacji
AO/ASIF. Aby wyświetlić podgląd należy wybrać kursorem myszki żądany wiersz
tabeli.
Dodawanie nowych elementów do tabel odbywa się według
wspomnianego wcześniej schematu.
Rysunek 14 pokazuje sposób opisywania klasyfikacji złamania i sposobu
leczenia.
Rysunek 14. Opisywanie charakterystyki złamania
Użytkownik zaznacza i opisuje charakterystykę obrażeń – złamanie otwarte lub
zamknięte oraz klasyfikację morfologiczną złamania. Zaznacza się również
informację opisującą okoliczności złamania.
Przycisk „Klasyfikacja AO” otwiera nowe okno, w którym użytkownik
wybiera kolejno, odcinek kończyny, segment kości oraz typ złamania (Rys.15).
Rysunek 15. Okno klasyfikacji AO
Po lewej stronie pokazany jest podgląd obrazu morfologii złamania, który
później będzie widoczny w tabeli Złamania.
5. Moduł analityczno-opisowy
Użytkownik otwiera okno z listą zdjęć RTG klikając dwukrotnie na wiersz
wybranego złamanie.
Lista zawiera zdjęcia RTG wraz z przypisaną datą wykonania badania
(Dodano) oraz możliwość porównania kolejnych zdjęć po uruchomieniu pola
wyboru „PORÓWNAJ”. Porównanie można przeprowadzić jedynie dla zdjęć z
zapisanym pomiarem gęstości optycznych przez szczelinę złamania.
Dodawanie zdjęć odbywa się po wybraniu przycisku „DODAJ” w lewym
dolnym rogu ekranu. Pojawia się okno dodawania zdjęć (Rys.16):
Rysunek 16. Okno dodawania nowych zdjęć RTG
Rysunek 16A Panel obrazowy po wprowadzeniu radiogramów
Aby dodać zdjęcie (lub kilka naraz) należy kliknąć przycisk z zieloną ikoną
z plusem. Otwiera się wtedy okno systemowe z wyborem plików graficznych.
Po wyborze zdjęć zostają one dodane do listy. Można je usunąć pojedynczo
klikając przycisk z czerwona ikona z minusem.
Po dodaniu zdjęć do listy, aktywny staje się przycisk „UPLOAD” z zieloną
strzałką. Klikając go zdjęcia zostają wysłane na serwer. System przed wysłaniem
sprawdza czy każde zdjęcie ma przypisaną datę. Aby przypisać datę do pliku
należy kliknąć obszar „DATA” w wierszy odpowiadającym żądanemu plikowi.
Zostanie otwarte okno z wyborem daty.
Po wysłaniu wszystkich zdjęć, użytkownik może zamknąć okno klikając
przycisk „X” i powraca do listy zdjęć RTG. Lista ulega odświeżeniu w celu
dodania nowych zdjęć.
Wprowadzone wcześniej zdjęcia można usunąć przyciskiem „USUŃ”.
Pojedyncze kliknięcie myszy otwiera z listy zdjęć nowe okno z Panel
diagnostyczno –analityczny z analizą gęstości optycznych obrazu cyfrowego
radiogramu złamania, oceną ekspercką radiogramu, oceną badania USG oraz
narzędziem oceny zrostu tkanki kostnej zbitej na podstawie radiogramu złamań
trzonu kości piszczelowej (RUST Score).
Rysunek 17 Panel diagnostyczno-analityczny
Okno analizy gęstości optycznych obrazu złamania podzielone jest na trzy
główne elementy:
- Nawigację i Analizę obrazu cyfrowego radiogramu RTG (Rys.18)
Rysunek 17. Panel nawigacji i analizy obrazu cyfrowego radiogramu
Rysunek 18. Panel oceny eksperckiej, radiologii opisowej zrostu kostnego. Zawiera elementy opisu
poszczególnych cech obrazu radiologicznego kostniny lub szczeliny złamania oraz klasyfikacje zwyczajowo
używane w ocenie zrostu kostnego takie, jak: Hammera (Hammer i wsp. 1985 ), Madsena (Madsen i wsp.
1998), Nordslettena (Nordsletten i wsp. 1994) oraz gojenia się ubytków kostnych Lane i Sandhu ( Lane i
Sandhu 1987).
Obszar wykresy analizy gęstości optycznych obrazu rentgenowskiego przez
szczelinę złamania (Rys.20)
Rysunek 20. Panel wykresu badania analizy gęstości optycznych radiogramów
W panelu nawigacji zdjęcia dostępne są dwie funkcjonalności zmieniane
przyciskiem „RYSUJ”:
- nawigacja zdjęcia (powiększanie, pomniejszanie oraz przesuwanie zdjęcia).
Nawigacja zdjęcia jest włączona domyślnie. Wyłączenie trybu nawigacji zdjęcia
następuje przez wciśnięcie przycisk „RYSUJ”.
Powiększenie lub pomniejszenie zdjęcia na ekranie uzyskuje się przez obsługę
suwaka na ekranie po lewej stronie panelu bądź kółka myszki. Przesuwanie
zdjęcia odbywa się poprzez kliknięcie, przytrzymanie i przesunięcie wskaźnika
myszy po panelu nawigacji.
-analiza zdjęcia poprzez wybranie opcji „RYSUJ” (nawigacja zostaje wyłączona, a
panel staję się lekko biały). Analiza przeprowadzana jest poprzez kliknięcie i
przesunięcie wskaźnika myszy w poprzek szczeliny złamania widocznej na
zdjęciu RTG. Zostaje to zapisane w postaci żółtej linii. Po zwolnieniu lewego
przycisku myszy System automatycznie rysuje wykres prawym dolnym rogu
okna (Rys.21).
Rysunek 19. Okno analizy zdjęcia RTG – 1. po stronie lewej u góry widoczny suwak do
powiększania/pomniejszania zdjęcia; 2. Punktowa analiza gęstości optycznej w szczelinie złamania w
odniesieniu do wartości referencyjnej (gęstość punktu – pozwala na wyznaczenie wartości referencyjnej a
procentowa różnica gęstości określa wartość aktualną gęstości w szczelinie złamania w miejscu
charakterystycznym wybranym przez oceniającego) (Rysunek 21A)3. Przyciski u góry ekranu reset rysuj i linia
odnoszą się do funkcji analizy gęstości optycznej na przekroju przez szczelinę złamania.
Rysunek 20A. Okno analizy zdjęcia RTG - . Punktowa analiza gęstości optycznej w szczelinie złamania
w odniesieniu do wartości referencyjnej (tu zaznaczono istotę zbitą z sąsiedztwa szczeliny złamania).
Rysunek 21. Okno analizy zdjęcia RTG – okno po stronie lewej zawiera obraz oceniany, okno górne
prawe zawiera ustrukturalizowany moduł radiologii opisowej, Okno dolne pokazuje pole pod krzywą
odwzorowującą szczelinę złamania; pomiędzy oknami po stronie prawej znajdują się rozwijane paski
oceny USG i oceny wyniku końcowego.
Użytkownik może w polu wykresu wybrać punkt na niebieskiej linii i
dzięki temu pokazać wartości gęstości optycznej radiogramu kości w danym
miejscu (czerwona kropka odpowiadająca temu punktowi pojawi się w obszarze
nawigacji RTG). Wartości gęstości optycznej zawierają się w przedziale [0,1]
gdzie 0 oznacza obszar o największej gęstości na zdjęciu (np. istota zbita trzonu
kości długiej), a 1 – oznacza obszar o najmniejszej gęstości na zdjęciu, np. brak
tkanki (czarny obszar na zdjęciu). Pomarańczowa, pozioma linia na wykresie
oznacza granicę szczeliny złamania. Jest ona wyliczana automatycznie i
wydziela na wykresie część żółtą (pod linią niebieską) oznaczającą szczelinę
złamania. Pole tego obszaru jest wyliczane i wypisywane pod zdjęciem RTG w
etykiecie „WARTOŚĆ:”
Wykres można zapisać używając przycisku „ZAPISZ”. W każdym
momencie dane mogą zostać pobrane przyciskiem „POBIERZ DANE”. Nowo
zapisane dane nadpisują poprzednie badanie.
Przycisk z ikoną ADOBE PDF otwiera systemowe okno drukowania. Po
wyborze drukarki, zostaje wydrukowana strona z wykresem i odpowiadającym
mu zdjęciem RTG.
Analiza opisowa cech zrostu kostnego zawarta jest w prawym górnym
rogu ekranu. Ocena ekspercka obejmuje dwa rodzaje badań: opisową ocenę
radiologiczną oraz półilościowy opis badania ultrasonograficznego. Użytkownik
może dokonać oceny przez wypełnienie ankiety oceny zrostu kostnego, która
zawiera elementy oceny półilościowej, według różnych przyjętych powszechnie
skal półilościowych.
Po przeprowadzeniu analizy użytkownik może zamknąć okno przyciskiem
„ZAMKNIJ” i powrócić do listy zdjęć RTG. Lista zostanie odświeżona i każde
zdjęcie po przeprowadzeniu badania analitycznego gęstości optycznych przez
szczelinę złamania zostanie opatrzone opcją „PORÓWNAJ”.
Porównywanie wyników analiz gęstości optycznych obliczonych dla przekrojów
przez szczelinę złamania przeprowadza się na kolejnych zdjęciach wykonanych
w różnym czasie od wystąpienia złamania
Porównywane mogą być jedynie zdjęcia z zapisanym wynikiem badania
gęstości optycznych przez szczelinę złamania. Wybór zdjęcia do porównania
następuje przez zaznaczenie okienka opcji „PORÓWNAJ”. Następnie po
zaznaczeniu i kliknięciu przycisku „PORÓWNAJ” w lewym dolnym rogu ekranu
następuje otwarcie nowego okna przeglądarki, w którym pojawia się wykres
ilustrującym krzywą zmian gęstości optycznych przez szczelinę złamania w
funkcji czasu, czyli krzywa gojenia złamania (Rys.23 i 23A).
Rysunek 22. Wykres prawidłowej krzywej gojenia złamania uzyskany dzięki porównaniu zdjęć RTG
Na wykresie zostają zaznaczone wartości badań gęstości optycznych
przez szczelinę złamania dla kolejnych w czasie, wybranych zdjęć.
Rysunek 23A. Wykres nieprawidłowej krzywej gojenia złamania – zrost opóźniony
6. Moduł badań USG
Moduł zawiera narzędzie do opisu cech zrostu w badaniu USG.
Porównanie echogeniczności odbywa się przez zaznaczenie w odpowiednich
polach wyboru adekwatnych odpowiedzi na podstawie badania
przeprowadzonego w danym dniu. Badanie prowadzone jest według schematu
badania zaproponowanego przez Sarafa (Saraf i wsp. 2008)
Rysunek 24. Moduł badania USG
7. Moduł oceny końcowego wyniku leczenia
Badanie niepełnosprawności i jakości życia w odniesieniu do odcinkowej
sprawności pacjenta prowadzone może być z wykorzystaniem kwestionariuszy:
1. Skala czynnościowa kończyny dolnej (LEFS)
2. Skala czynnościowa kończyny górnej (UEFS)
3. QuickDASH -Kwestionariusz dotyczący niepełnosprawności kończyny
górnej.
Rysunek 25. Moduł oceny końcowego wyniku leczenia
W tym module zamieszczono również specyficzną i opracowaną dla złamań
kości piszczelowej leczonych sposobem zespolenia gwoździem śródszpikowym
metodę RUST (Whelan i wsp. 2010).
Podziękowanie:
Panu Adamowi Karpowiczowi za udział w przygotowaniu wstępnej wersji opisu technicznego
do instrukcji i Panu Profesorowi Andrzejowi Góreckiemu za wspieranie prac wdrożeniowych
systemu.
Projekt N N403 171340 finansowany z publicznych środków na naukę przez Narodowe
Centrum Nauki.
Zalecane piśmiennictwo:
1. Bhandari M, Guyatt GH, Swiontkowski MF, Torneta P, Sprague S, Schemitsch EH.
A lack of consensus in the assessment of fracture healing among orthopedic
surgeons. J Orthop Trauma 2002;8:562–566.
2. Blokhuis TJ, den Boer FC, Bramer JAM, van Lingen A, Roos JC, Bakker FC, Patka P,
Haarman HJ. Evaluation of strength of healing fractures with dual energy xray
absorptiometry. Clin Orthop Relat Res 2000;(380):260–268
3. Claes LE, Cunningham JL. Monitoring the mechanical properties of healing bone.
Clin Orthop Relat Res 2009;467:1964–1971
4. Corrales LA, Morshed S, Bhandari M, Miclau T, 3rd. Variability in the assessment
of fracture-healing in orthopaedic trauma studies. J Bone Joint Surg Am
2008;90:1862–1868
5. Davis BJ, Roberts PJ, Moorcroft CI, Brown MF, Thomas PB, Wade RH. Reliability of
radiographs in defining union of internally fixed fractures. Injury 2004;35:557–
561.
6. den Boer FC, Bramer JA, Patka P, Bakker FC, Barentsen RH, Feilzer AJ, de Lange ES,
Haarman HJ. Quantification of fracture healing with three-dimensional computed
tomography. Arch Orthop Trauma Surg 1998;117:345–350
7. Eastaugh-Waring SJ, Joslin CC, Hardy JR, Cunningham JL. Quantification of
fracture healing from radiographs using the maximum callus index. Clin Orthop
Relat Res 2009;467:1986–1991
8. Einhorn TA. Enhancement of fracture-healing. J Bone Joint Surg Am 1995;77:940–
956. nicotine on the rate and strength of long bone fracture healing. Clin Orthop
Relat Res 1998;353:231–237
9. Gershuni DH, Skyhar MJ, Thompson B, Resnick D, Donald G, Akeson WH. A
comparison of conventional radiography and computed tomography in the
evaluation of spiral fractures of the tibia. J Bone Joint Surg Am 1985;67:1388–
1395
10. Glinkowski W, Górecki A. Clinical experiences with ultrasonometric measurement
of fracture healing. Technol Health Care 2006;14:321–333
11. Glinkowski W, Orłowski P, Karpowicz A. Web-based fracture healing assessment
and monitoring system. IJCARS 2009;4(Suppl 1):S304–S310
12. Glinkowski W, Żyłkowski J, Wojciechowski A, Górecki A. The development of
methods for quantitative clinical assessment of the fracture healing. In: Piętka E,
Łęski J, Franiel S, eds. Proceedings of the XI International Conference Medical
Informatics & Technology. Wisła, 2006:46–61. Available at
(http://itib.edu.pl/mit/papers/46.pdf).
13. Glinkowski W. Development of telediagnostic tools for decision support for Web
based orthopaedic trauma evaluation In: Blobel B, Pharow P, Zvarova J, Lopez D,
eds. eHealth: combining health telemetrics, telemedicine biomedical engineering
and bioinformatics to the edge. CeHR Conference Proceedings 2007. Berlin,
Germany: AKA, IOS Press, 2008:213–219.
14. Glinkowski W. Web-based support for fracture healing evaluation and
monitoring. Telemed J E Health. 2011 Apr;17(3):201-10
15. Grigoryan M, Lynch JA, Fierlinger AL, Guermazi A, Fan B, MacLean DB, MacLean A,
Genant HK. Quantitative and qualitative assessment of closed fracture healing
using computed tomography and conventional radiography. Acad Radiol
2003;10:1267–1273.
16. Hammer R, Hammerby S, Lindholm B. Accuracy of radiological assessment of
tibial shaft fractures in humans. Clin Orthop Relat Res 1985;199:233–238
17. http://en.wikipedia.org/wiki/Relative_Optical_Density_Image_Analysis
18. Kornacki M, Glinkowski W. Decision support systems (DSS) in fracture treatment.
Ortop Traumatol Rehabil 1999;30:71–74 (Pol.).
19. Kornacki M, Glinkowski W. Relative optical density image analysis (RODIA):
Clinical application—preliminary report of FHM and IEE subsystems usage. Med
Sci Monit 1998;4 (Suppl 2):136–139
20. Krestan CR, Noske H, Vasilevska V, Weber M, Schueller G, Imhof H, Czerny C.
MDCT versus digital radiography in the evaluation of bone healing in orthopedic
patients. AJR Am J Roentgenol 2006;186:1754–1760
21. Lane JM, Sandhu HS. Current approaches to experimental bone grafting. Orthop
Clin North Am 1987;18:213–225
22. Lowet G, van der Perre G. Ultrasound velocity measurement in long bones:
Measurement method and simulation of ultrasound wave propagation. J Biomech
1996;29:1255–1262
23. Madsen JE, Hukkanen M, Aune AK, Basran I, Møller JF, Polak JM, Nordsletten L.
Fracture healing and callus innervation after peripheral nerve resection in rats.
Clin Orthop Relat Res 1998;(351):230–240.
24. Markel MD, Chao EY. Noninvasive monitoring techniques for quantitative
description of callus mineral content and mechanical properties. Clin Orthop Relat
Res 1993;293:37–45
25. Marsh JL, Slongo TF, Agel J, Broderick JS, Creevey W, DeCoster TA, Prokuski L,
Sirkin MS, Ziran B, Henley B, Audige´ L. Fracture and dislocation classification
compendium 2007. Orthopaedic Trauma Association classification, database and
outcomes committee. J Orthop Trauma 2007;21(10 Suppl):S1–S133.
26. McClelland D, Thomas PB, Bancroft G, Moorcraft CI. Fracture healing assessment
comparing stiffness measurements using radiographs. Clin Orthop Relat Res
2007;457:214–219
27. McKinley DW, Chambliss ML. Follow-up radiographs to detect callus formation
after fractures. Arch Fam Med 2000;9:373–374
28. Moed BR, Watson JT, Goldschmidt P, van Holsbeeck M. Ultrasound for the early
diagnosis of fracture healing after interlocking nailing of the tibia without
reaming. Clin Orthop Relat Res 1995;310:137–144
29. Moorcroft CI, Ogrodnik PJ, Thomas PB, Wade RH. Mechanical properties of callus
in human tibial fractures: A preliminary investigation. Clin Biomech 2001;16:776–
782
30. Morshed S, Corrales L, Genant H, Miclau T 3rd. Outcome assessment in clinical
trials of fracture-healing. J Bone Joint Surg Am 2008;90(Suppl 1):62–67.
31. Nakatsuchi Y, Tsuchikane A, Nomura A. Assessment of fracture healing in the tibia
using the impulse response method. J Orthop Trauma 1996;10:50–62
32. Nordsletten L, Madsen JE, Almaas R, Rootwelt T, Halse J, Konttinen YT, Hukkanen
M, Santavirta S. The neuronal regulation of fracture healing: effects of sciatic
nerve resection in rats. Acta Orthop Scand 1994;65:299–304
33. Oni OO, Dunning J, Mobbs RJ, Gregg PJ. Clinical factors and the size of the
external callus in tibial shaft fractures. Clin Orthop Relat Res 1991;273:278–283
34. Protopappas VC, Fotiadis DI, Malizos KN. Guided ultrasound wave propagation in
intact and healing long bones. Ultrasound Med Biol 2006;32:693–708
35. Ramotowski W, Granowski R. Zespol: An original method of stable osteosynthesis.
Clin Orthop Relat Res 1991;272:67–75
36. Roberts SG, Steele CR. Efficacy of monitoring long-bone fracture healing by
measurement of either bone stiffness or resonant frequency: Numerical
simulation. J Orthop Res 2000;18:691–697
37. Rowiński J, Glinkowski W, Głe˛bowski P. Estimation of optical density of bone
tissue radiograms with laser densitometry. In: Pluta M, ed. Proceedings of SPIE,
optics in biophysics and biochemistry. Warsaw, Poland: SPIE-PL, 1996;2:143–148
38. Saraf SK, Logani V, Sharma OP. SCORING SYSTEM FOR ASSESSMENT OF FRACTURE
HEALING BY ULTRASONOGRAPHY IN NAILED DIAPHYSEAL FRACTURES J Bone Joint
Surg Br 2008 vol. 90-B no. SUPP I 16, Abstract
39. Tiedeman JJ, Lippiello L, Connolly JF, Strates BS. Quantitative roentgenographic
densitometry for assessing fracture healing. Clin Orthop Relat Res 1988;253:279–
288.
40. Wade R, Richardson J. Outcome in fracture healing: A review. Injury 2001;32:109–
114.
41. Watanabe Y, Nishizawa Y, Takenaka N, Kobayashi M, Matsushita T. Ability and
limitation of radiographic assessment of fracture healing in rats. Clin Orthop Relat
Res 2009;467:1981–1985
42. Whelan DB, Bhandari M, McKee MD, Guyatt GH, Kreder HJ, Stephen D,
Schemitsch EH. Interobserver and intraobserver variation in the assessment of
the healing of tibial fractures after intramedullary fixation. J Bone Joint Surg Br
2002;84:15–18
43. Whelan DB, Bhandari M, Stephen D, Kreder H, McKee MD, Zdero R, Schemitsch H.
development of the radiographic union score for tibial fractures for the
assessment of tibial fracture healing after intramedullary fixation. J
Trauma.2010;68(3):629-32