Hormonalna terapia zastępcza u pacjentki z

lekarzonkolog.pl
Hormonalna terapia zastępcza u pacjentki z
rozpoznaniem endometriozy
W artykule przytoczono obecne opinie w zakresie stosowania terapii hormonalnej u
pacjentek, u których konieczne wydaje się być stosowanie terapii substytucyjnej. Pomimo,
że brak jest dużych, randomizowanych badań, cechujących się dużym stopniem
wiarygodności, to jednak istnieje ogólnie przyjęty pogląd, iż korzyści znacząco
przewyższają ryzyko związane ze stosowaniem leczenia zastępczego.
Problem endometriozy dotyczy przede wszystkim pacjentek w okresie przedmenopauzalnym.
Mimo to biorąc pod uwagę obecne możliwości diagnostyki i terapii, coraz powszechniejszym
problemem klinicznym staje się sytuacja pacjentek z rozpoznaniem endometriozy, u których lekarz
prowadzący powinien rozważyć włączenie hormonalnej terapii zastępczej. Szacuje się, iż problem
ten dotyczy około 2 - 5%[1] kobiet w wieku okołomenopauzalnym. Efektem zastosowanego
leczenia, zarówno farmakologicznego, jak i chirurgicznego może być stan przedwczesnej
menopauzy. Leczenie endometriozy może prowadzić ponadto do stanów hipoestrogenizmu. Z
drugiej strony endometriozę zaliczamy do stanów estrogenozależnych. Rolą ginekologa jest
rozważenie możliwych korzyści wynikających ze stosowania terapii hormonalnej i ewentualnych
efektów ubocznych u pacjentek z postawionym rozpoznaniem endometriozy.
"Pomimo, że brak jest dużych, randomizowanych badań,
cechujących się dużym stopniem wiarygodności, to jednak
istnieje ogólnie przyjęty pogląd, iż korzyści znacząco
przewyższają ryzyko związane ze stosowaniem leczenia
zastępczego."
Wiele spośród obecnie zalecanych farmakologicznych i chirurgicznych metod terapeutycznych
prowadzi do stanów hipoestrogenizmu. Wiąże się to ze zwiększonym ryzykiem utraty masy kostnej
czy występowaniem objawów typowych dla okresu menopauzy. Pomimo, że brak jest dużych,
randomizowanych badań, bezsprzecznie dowodzących dodatniego bilansu korzyści wynikających
ze stosowania hormonalnej terapii zastępczej w tej grupie pacjentek, to jednak istnieje ogólnie
przyjęty pogląd, iż korzyści znacząco przewyższają ryzyko związane z transformacją nowotworową
czy nawrotem choroby.
W stanowisku przyjętym przez British Menopause Society Council, grupa ekspertów zaleca
oferowanie terapii substytucyjnej pacjentkom z wywołaną chirurgicznie lub farmakologicznie
menopauzą, do wieku fizjologicznie występującej menopauzy. W analizie piśmiennictwa
poświęconej stosowaniu hormonalnej terapii zastępczej u pacjentek z endometriozą, N. Soliman i
T. Hillard porównali dane dotyczące rodzaju zastosowanej terapii i osiągniętych efektów.
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 1/2
lekarzonkolog.pl
"Nie znaleziono także przekonujących dowodów na
opóźnianie włączenia terapii zastępczej po wykonanych
zabiegach chirurgicznych"
Stosowanie preparatów estrogenowych niesie za sobą zwiększenie ryzyka rozwoju raka gruczołu
sutkowego, hiperplazji czy transformacji nowotworowej. Mimo że nie ma przekonujących badań
klinicznych, dodatek progestagenów wydaje się minimalizować ryzyko. Autorzy zalecają
rozważenie tego rodzaju terapii w szczególności u pacjentek z zaawansowaną endometriozą oraz
u pacjentek otyłych. Indywidualnie powinno się traktować pacjentki z obciążonym wywiadem w
kierunku raka gruczołu sutkowego lub nietolerancją progestagenów. Terapia ciągła wydaje się być
korzystniejsza niż schemat sekwencyjny. Ten schemat często wykorzystywany jest jako terapia
dodatkowa (add-back therapy) w przypadku farmakologicznej supresji czynności jajników. Według
autorów artykułu, pomimo pierwotnych bardzo zachęcających danych dotyczących stosowania
tibolonu, w ostatnim czasie pojawiły się publikacje wskazujące na możliwość zwiększenie ryzyka
rozwoju raka endometrium. Podkreślono jednak, iż brak jest na ten temat wiarygodnych badań
klinicznych.
Nie znaleziono także przekonujących dowodów na opóźnianie włączenia terapii zastępczej po
wykonanych zabiegach chirurgicznych. Narażanie pacjentki na wystąpienie objawów
hipoestrogenizmu zdaniem autorów wydaje się być bezzasadne. Tezę tę oparto na
retrospektywnych badaniach kohortowych, przy średnim okresie obserwacji 57 miesięcy.
W podobnym tonie wypowiadają się eksperci European Society for Human Reproduction and
Embryology. W przewodniku klinicznym (ESHRE Guideline for the Diagnosis and Treatment of
Endometriosis, ostatnia aktualizacja 01.08.2007) rekomendują stosowanie HTZ u młodych
pacjentek po obustronnej oophorectomii, zaznaczając iż komponenta progestagenowa wydaje się
w korzystny sposób bilansować efekty działania estrogenów. Zaznaczyć należy jednak niski
poziom wiarygodności dowodów (poziom rekomendacji C - oparte na opiniach lub raportach grup
ekspertów lub uznanych autorytetów).
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 2/2