Je sien ne

Zabawy

Zajęcia

Scenariusze
Jesienne
zabawy muzyczne
KATARZYNA KIWIOR
uzyka, śpiew, taniec to stałe punkty
M
w planach dnia każdego przedszkola.
Jednak nie każdemu przedszkolakowi taniec
i muzyka sprawiają przyjemność, zwłaszcza,
gdy za oknem jesienny, ponury dzień…
Oto propozycja kilku zabaw, dzięki którym
– miejmy nadzieję – na każdej dziecięcej buzi zabłyśnie słoneczny uśmiech, bez względu na pogodę! Potrzebny nam będzie jedynie odtwarzacz
płyt CD oraz kilka prostych rekwizytów.
Proponowane ćwiczenia i zabawy doskonale wpisują się w metody wychowania muzycznego E. J. Dalcroze’a i C. Orffa. Są to
przykłady pracy z muzyką klasyczną, muzyką
filmową oraz najprostsze zabawy z instrumentami, które z pewnością znajdą się w każdej
przedszkolnej sali. Oczywiście można je stosować wymiennie i wprowadzać różne wersje
kolejnych ćwiczeń, stopniując poziom trudności. Życzę udanej zabawy!
dziecko gra na plecach drugiego; jeśli słyszy taniec listków – porusza delikatnie pełnymi
dłońmi; jeśli kasztanków – piąstkami, bądź palcami delikatnie zaznacza rytm muzyki. Zabawa
odbywa się w całkowitej ciszy i przybiera formę
bardzo lubianych przez dzieci masażyków. Doskonałe zadanie na wyciszenie grupy.
Wyliczanka
Wędrowały raz kasztany,
Jeden duży, drugi mały.
W rytm muzyki, raz dwa trzy,
Ja ci daję – podaj ty!
Dzieci siedzą w kole. Recytując wyliczankę
podają sobie z ręki do ręki kasztanki (na zasadzie „iskierki”). W kole może równocześnie
krążyć kilka kasztanów. Ćwiczenie powinno
zaczynać się od recytacji w bardzo wolnym
tempie, które stopniowo przyspieszamy.

Jesień A. Vivaldiego
Słuchamy pierwszej części koncertu, w której na przemian występuje zmienna dynamika
– piano i forte. Gdy dzieci słyszą cichą muzykę (piano) – poruszają delikatnie dłońmi (tańczą listki), gdy głośną – uderzają piąstkami
o podłogę (naśladując spadające kasztany).
Dalsze etapy zabawy mogą przybrać bardziej
dynamiczną formę. Charakter i dynamikę muzyki
możemy zinterpretować ruchem ciała (dzieci tańczą delikatnie, jak listki lub bardzo energicznie,
jak kasztany: taniec nóg, tupanie itp.). Taniec liści
i kasztanów może odbyć się również w parach
– jedna z osób jest kasztankiem, a druga listkiem.
Na koniec zapraszamy dzieci do „Tańca rąk
na plecach”. Podczas słuchania muzyki jedno

42
Trochę matematyki…
Do ćwiczenia wybieramy rytmiczną muzykę
w średnim tempie, może być też piosenka o tematyce jesiennej. Przedszkolaki chodzą po sali,
omijając leżące na podłodze żołędzie i kasztany.

Wychowanie w Przedszkolu nr 8
Zabawy
Na hasło „cztery” dzieci liczą (zachowując puls
muzyki) do trzech, a na „cztery” podnoszą
kasztan. Poruszają się dalej, aż do momentu
wywołania kolejnej liczby. Wygrywa osoba,
której uda się zebrać jak najwięcej kasztanów.
Kasztanowe pary
Dzieci chodzą w rytm muzyki po sali. Gdy
usłyszą dźwięki wybranych instrumentów muzycznych, wykonują różne czynności np.:
– trójkąt – przekładamy kasztan z ręki
do ręki;
– bębenek – siedzimy „po turecku” i turlamy po podłodze kasztan wokół siebie;
– klawesy – stoimy nieruchomo z kasztanem na głowie;
– tamburyn – jak najszybciej wymieniamy
kasztan z drugą osobą.

Zajęcia

Scenariusze
To jasne, że chmurki deszczowe,
słodkiego miodu nie lubią jeść.
Jedną chmurka ma myśl, by jeszcze dziś,
mógł się wydobyć z niej deszcz!
(Piosenka z bajki
Kubuś Puchatek i Hefalumpy)

Kasztanowa pogoda
Każde dziecko ma kasztan. Tańczy z nim
w rytm muzyki. Jak muzyka ucichnie – pojawiają się instrumenty:
– trójkąt – pada deszcz. Przedszkolaki zostawiają kasztany na podłodze i ustawiają się przy ścianach;
– tamburyn – świeci słońce. Zadaniem
dzieci jest ułożyć z kasztanków w jak najszybszym tempie wielkie koło (słoneczko).
Zabawa może przebiegać w formie konkursu, w którym udział biorą 2 lub 3 zespoły.

Kasztankowe cyfry i litery
Każde dziecko ma do dyspozycji kilkanaście kasztanów lub żołędzi. Układa z nich podaną przez nauczyciela cyfrę lub literę. Nauczyciel może też pokazać cyfrę lub zagrać
na instrumencie określoną liczbę dźwięków.
Wówczas zadaniem dzieci jest w skupieniu
wysłuchać i policzyć dźwięki, a następnie ułożyć odpowiadającą im cyfrę.


Zabawa z piosenką To tylko chmurka
deszczowa…
To tylko chmurka deszczowa,
krąży przy drzewie gdzie miodek jest.
Nic złego się za tym nie chowa,
chmurką niech nikt nie zajmuje się.
wrzesień 2010
Pokazujemy dzieciom obrazek deszczowej
chmurki, która krąży nad drzewem. Można również przeczytać fragment książki o Kubusiu Puchatku, w którym opisana jest ta scena. Przedszkolaki zamieniają się w chmurkę – tworzą koło.
Na początku chmurka śpi, jest malutka i delikatna – dzieci siedzą w siadzie skrzyżnym
i udają, że śpią. Na coraz głośniejsze dźwięki
chmurka rośnie – dzieci wstają, podają sobie
ręce formując piękne, duże koło. Od momentu kiedy zaczyna śpiewać Kubuś Puchatek,
chmurka krąży raz w jedną, raz w drugą stronę – koło porusza się w prawo, potem w lewo.
Na słowa: To jasne, że chmurki deszczowe,
słodkiego miodu nie lubią jeść – dzieci idą
do środka koła, a następnie wracają na swoje
miejsca. Cały czas trzymają się za ręce.
Na słowa: Jedną chmurka ma myśl, by jeszcze dziś, mógł się wydobyć z niej deszcz!
– dzieci wykonują obrót wokół własnej osi,
a następnie pokazują paluszkami, jak z chmury spada deszcz na ziemię (w tym momencie
siadają znów w siadzie skrzyżnym i taniec zaczyna się od początku…).
Apaszkowe czary-mary
Apaszka – jak zaczarowana – zmienia się
w różne przedmioty np.: w obrus na stole,
ręcznik, lusterko, pelerynę, dywan, suknię, wachlarz, latawiec, kołderkę, poduszkę, gazetę…
Dzieci poruszają się po sali w rytm tanecznej muzyki i starają się ruchem i gestem oddać
to, co powie nauczyciel. Na hasło „uśmiech”
– zatrzymują się, ustawiają super-pozę
do zdjęcia. Starają się „wkomponować”
w swoją figurę apaszkę, tak aby była ciekawym uzupełnieniem pozy. Starają się jak najdłużej wytrwać w bezruchu.
Na hasło „deszczyk” – zakrywają apaszkami głowy i jak najszybciej uciekają (w wyznaczone miejsce), aby schronić się przed burzą.

43
Zabawy

Zajęcia

Scenariusze
Kolorowe listki
Dzieci podzielone są na trzy grupy i oznaczone kolorowymi listkami (czerwonymi, żółtymi i brązowymi). Wszystkie listki poruszają
się w rytm muzyki i reagują na dźwięki
instrumentów:
– bębenek – tańczą tylko czerwone,
– tamburyn – żółte,
– klawesy – brązowe.
Na dźwięki znanej piosenki lub kolejnego
instrumentu, np. dzwonków – każda grupa
stara się ustawić koło. Zwycięży grupa, która
zrobi to najszybciej.
Na dźwięki grzechotki – dzieci kładą się
na podłodze, tworząc jesienny, kolorowy dywan z liści.

Jesienna muzyka Fryderyka Chopina
– Etiuda c-moll op. 10 nr 12.
O czym opowiada nam muzyka? Wyobraźmy sobie jesienną burzę i zawieruchę, która
unosi kolorowe liście wysoko, wysoko… Może dzieci spróbują to namalować?


– Walc Des-dur op. 64 nr 1.
Wyobraźmy sobie bardzo szybki i zabawny zefirek, który przebiega przez nasze podwórko i zaprasza listki, ptaki, a może nawet pieska do „tańca-wirowańca”. Zatańczmy z apaszkami, wstążkami.
Jakie kształty możemy kreślić w powietrzu?
Idziemy na grzyby!
Dzieci poruszają się po sali w rytm słuchanej
muzyki. Reagują na uderzenie w bębenek, które oznacza, że należy schylić się po grzyba i wło-
– Preludium e-moll op. 28 nr 4.
Posłuchaj, jak pada deszcz. Kropelka
po kropelce uderza w parapet okna, napełnia
uliczne kałuże, stawy i jeziora…
Spróbujmy do szklanych naczyń wrzucić
kilka małych kamyków, kulek i posłuchajmy
odgłosów, jakie wydają. Spróbujmy również
zagrać łyżeczkami na szklankach wypełnionych wodą (w każdej szklance powinien być
inny poziom wody).
Czy dźwięki cały czas są takie same? A jeśli
nie, to czym się różnią?
Ale spacer!
Jak chodzą dzieci po miękkim dywanie z liści?
A jak po dywanie usłanym kasztanami w skorupkach z kolcami? A jeśli będą to kasztany bez skorupek? Wyobraźmy sobie jeszcze kałuże, które
wesoło przeskakujemy… Jak usłyszymy bębenek,
wskakujemy prosto w kałużę i tupiemy rytmicznie.
Możemy też zrytmizować proste słowa i sylaby,
np.: chlup, chlup, chlup…, pac, pac…, tup, tup…

44
żyć go do koszyczka. Uderzenia powinny być
początkowo nieregularne, pojedyncze, a w miarę stopniowania trudności można grupować je
po dwa i trzy, w coraz krótszym odstępie czasu.
Wychowanie w Przedszkolu nr 8
Zabawy
– Koncert fortepianowy f-moll op. 22 cz.
Larghetto (fragment ok. 4 min 30 sek).
Po każdej burzy na niebie pojawia się tęcza…
Jakie kolory ma teraz muzyka? Spróbuj narysować tęczę, albo zamknąć oczy i wyobrazić
sobie, że jesteś ptakiem, który jest bardzo blisko niej. Fruwając dookoła podziwiasz jej
piękno…
Dwaj malarze. Zabawa do muzyki Siedmiu wspaniałych Elmera Bernsteina.
Kolorowa jest jesień w parku i w sadzie. Jesienni malarze mają bardzo dużo pracy! Dzieci podzielone są na dwie grupy, w rękach trzymają „pędzle”.
Jedna grupa to „Kleksy” – „malują” salę robiąc pojedyncze ślady: plamy, kleksy i kropki
(ruch kanciasty, urywany, ale precyzyjny).
Druga grupa to „Smugi” – „malują” bardzo
starannie i dokładnie, długimi pociągnięciami
pędzla. Tworzą różne linie, fale, koła i wstęgi
(ruch płynny, elastyczny, delikatny).
Zaczynają „Kleksy” – reagują na rytmiczne
i bardzo sugestywne ostinato (staccato).
Po chwili dołączają „Smugi” – malują zgodnie
z melodią (legato). Dwie grupy bawią się
w tym samym czasie, a na ustalone hasło mogą zamieniać się rolami.
Przedszkolakom można także zaproponować wykonanie ilustracji plastycznej do muzyki – grupy malują wówczas swoje wzorki
na papierze.

***

Zajęcia

Scenariusze
Co z tego zrobimy?
Zbieramy kasztany, szyszki i żołędzie.
Dużo ładnych rzeczy z tych kasztanów
będzie:
krówka kasztanówka i konik kasztanek,
kasztanowy jeżyk, z kasztanów korale.
Zbieramy kasztany, szyszki i żołędzie.
Dużo ładnych rzeczy z szyszek będzie
wszędzie:
tu szyszkowy dziadek w kąciku się
schował,
obok na gałązce śpi szyszkowa sowa.
Zbieramy kasztany, szyszki i żołędzie.
Dużo ładnych rzeczy z tych żołędzi
będzie:
żołędziowy chłopiec w śmiesznym
bereciku,
żołędziowa świnka i sznur koralików.
Irena Wowk
Pamiętajmy, aby podczas swobodnej zabawy z muzyką nie zabraniać dziecku improwizować ruchem, słowem i gestem. Poszukując
własnej formy „wypowiedzenia się” – każde
z nich odkryje w sobie radość tworzenia
i chętnie weźmie udział w kolejnej przygodzie
z muzyką.
Katarzyna Kiwior
Agencja Artystyczna „Nutka”
wrzesień 2010
45