Kryteria oceniania z języka polskiego

1
W Y M A G A N I A
Z JĘZYKA
W
E D U K A C Y J N E
POLSKIEGO
KATOLICKIM LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM
IM. ŚW. STANISŁAWA KOSTKI W KIELCACH
Ocenianie ma na celu informowanie uczniów, rodziców i dyrekcję o mocnych i słabych
stronach uczniów, o przyroście ich wiedzy i umiejętności; stanowi także źródło refleksji dla
nauczyciela o jakości jego pracy. Ocena powinna skłaniać uczniów do autentycznego
wysiłku, umacniać motywację i zaangażowanie w zajęcia.
I. Ocenianiu podlega :
- komunikowanie się, wygłaszanie tekstów z pamięci
- znajomość lektur
- komponowanie krótszych i dłuższych wypowiedzi ustnych i pisemnych
- znajomość form wypowiedzi pisemnych i umiejętność stosowania ich w praktyce
- poprawność stylistyczna, ortograficzna i interpunkcyjna
- znajomość terminów wymaganych w podstawie programowej z zakresu :
 historii literatury
 teorii literatury
 nauki o języku
 innych tekstów kultury
oraz umiejętność ich stosowania w praktyce
- prowadzenie samodzielnych notatek
- postawa uczniowska oraz aktywność na lekcji
- samokształcenie, korzystanie z różnych źródeł informacji, stosowanie samodzielnie
zdobytych wiadomości i umiejętności
II. Żadna z ocen wystawionych w wyniku semestralnej lub rocznej klasyfikacji nie jest
średnią arytmetyczną ocen uzyskanych w ciągu semestru (roku). Oceny cząstkowe mają
różną wagę. Najważniejsze są oceny dotyczące umiejętności przedmiotowych –
samodzielnego tworzenia dłuższych tekstów mówionych i pisanych będących odczytywaniem
tekstów kultury.
Przy ustalaniu oceny klasyfikacyjnej nauczyciel bierze pod uwagę możliwości ucznia, jego
indywidualną sytuację, rozwój, postępy, diagnozę wyjściową, dysfunkcje – zarówno
stwierdzone orzeczeniem Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej, jak i zaobserwowane
podczas pracy z uczniem. Może zaistnieć sytuacja, że w ocenach różnych uczniów różne będą
proporcje kryteriów wymagań, jeżeli będzie tego wymagało dobro ocenianego młodego
człowieka.
Zarówno wystawiając oceny cząstkowe, jak i ustalając ocenę klasyfikacyjną, nauczyciel
stara się zrównoważyć aspekt diagnostyczny oceny (jej funkcję wzmacniającą) z wymogiem
zgodności ze standardami istniejącymi obiektywnie (pomiar dydaktyczny).
Oceny uzyskiwane przez uczniów w ciągu roku szkolnego wyrażane są tradycyjną oceną
szkolną:
ocena 1 – niedostateczny
ocena 2 – dopuszczający
ocena 3 – dostateczny
1
2
ocena 4 – dobry
ocena 5 – bardzo dobry
ocena 6 – celujący
PRACE PISEMNE OCENIANE SĄ WG NASTĘPUJĄCEGO PRZELICZNIKA PROCENTOWEGO:
Ocena
Niedostateczna.
Niedostateczna +
Dopuszczająca
Dopuszczająca+
Dostateczna
Dostateczna +
Dobra
Dobra +
Bardzo dobra
Bardzo dobra +
Celująca
%
0 – 29
30 - 39
40 – 47
48 – 54
55 - 64
65 – 74
75 – 84
85 – 89
90 –94
95 – 99
100
III. Kryteria oceniania ustnych wypowiedzi ucznia z języka polskiego:
1. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który:
- nie zna lub nie rozumie problematyki utworów objętych podstawą programową
- przekazuje informacje nieprzydatne do realizacji tematu wypowiedzi (mówi nie na temat)
- nieudolnie pod względem językowym lub rzeczowym streszcza utwory
- nie zna ram czasowych epok i podstawowych pojęć związanych z kulturą, filozofią,
światopoglądem danego okresu literackiego
- popełnia rażące błędy językowe (stylistyczne, gramatyczne, frazeologiczne) i logiczne
- nie zna podstawowych pojęć z zakresu teorii literatury i nauki o języku
2. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:
- zna problematykę utworów objętych podstawą programową, ale jego sądy są
stereotypowe, odtwórcze (przeważa streszczenie)
- słabo dostrzega związki między dziełem literackim a epoką, w której ono powstało
- nie zawsze potrafi wypowiedź umiejętnie powiązać w całość logiczną, stylistyczną i
kompozycyjną
- zna ramy czasowe epoki historycznoliterackiej
- zna gatunki literackie charakterystyczne dla danej epoki (niektóre z nich umie
zdefiniować) oraz pojęcia związane z jej kulturą, filozofią, światopoglądem
- stosuje ubogie słownictwo, wypowiedź jest niespójna
- popełnia błędy merytoryczne i językowe, które jednak w nieznacznym stopniu zakłócają
sens wypowiedzi
- zna niektóre pojęcia z teorii literatury i nauki o języku
2
3
3. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:
- powierzchownie analizuje i interpretuje utwór literacki
- opracowuje wypowiedź odtwórczo, schematycznie, z przewagą opisu nad refleksją
- ilustruje swą wypowiedź poprawnie dobranym materiałem literackim
- zna ramy czasowe epoki, wyjaśnia jej tło, wskazując najważniejsze wydarzenia
historyczne
- wyjaśnia podstawowe pojęcia związane ze światopoglądem epoki
- wymienia prądy literackie i wyjaśnia ich nazwy
- wskazuje nurty filozoficzne i ich przedstawicieli
- odnajduje hasła i ideały epoki w tekstach literackich
- wymienia gatunki literackie typowe dla danej epoki
- charakteryzuje wzorce osobowe bądź wymienia cechy bohatera typowego dla danej epoki
- dostrzega charakterystyczne tematy i motywy literackie
- wykazuje nieporadność językową nie utrudniającą jednak zrozumienia wypowiedzi
- zna większość pojęć z nauki o języku
4. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który:
- dostrzega związki między ramami czasowymi epoki a wydarzeniami historycznymi,
literackimi, przełomami światopoglądowymi
- wyjaśnia kontekst historyczny, polityczny, gospodarczy epoki
- potrafi scharakteryzować wizję świata i człowieka
- wskazuje i omawia wyróżniki prądów literackich i artystycznych
- ocenia bohaterów literackich według różnych kryteriów
- odnajduje wartości ideowe utworu
- określa funkcję nawiązań do tradycji literackiej
- wskazuje przykłady korespondencji sztuk
- odnajduje w tekście kultury wartości trwałe dla narodu i siebie samego
- poprawnie posługuje się terminologią literaturoznawczą i językoznawczą
- poprawnie wykorzystuje środki leksykalne i frazeologiczne
- popełnia nieliczne błędy składniowe i stylistyczne
5. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który posiada wiadomości i umiejętności takie jak
na ocenę dobrą, a ponadto:
- interpretuje utwór w różnorodnych kontekstach (np. filozoficznym, historycznoliterackim,
konwencji gatunku literackiego, prądu artystycznego)
- dokonuje interpretacji porównawczej
- dostrzega podobieństwa i różnice między światopoglądami różnych epok
- rozpoznaje konwencje artystyczne
- potrafi wykryć filozoficzne uwarunkowania koncepcji świata przedstawionego,
konstrukcji bohatera
- charakteryzuje właściwy epoce kanon piękna
- potrafi wykryć uwarunkowania doboru gatunków literackich (np. funkcją literatury,
postawą ideową twórcy)
- buduje wywód erudycyjny
- rozpoznaje funkcje zjawisk językowych
- rozpoznaje w kulturze i w życiu wartości uniwersalne
- właściwie wprowadza cytaty i trafnie je interpretuje
- logicznie i poprawnie komponuje swą wypowiedź
- popełnia nieliczne usterki językowe będące wynikiem przeoczenia, a nie braku
wiadomości czy umiejętności
3
4
-
dba o kulturę języka
6. Ocenę celująca otrzymuje uczeń, który posiada wiadomości i umiejętności takie jak na
ocenę bardzo dobrą, a ponadto:
- biegle posługuje się terminologią literaturoznawczą i językoznawczą
- stosuje historycznoliterackie kryteria wartościowania
- potrafi sytuować utwory w szerokim kontekście kulturowym
- dostrzega i analizuje relacje między elementami dzieła literackiego
- biegle opisuje funkcje zjawisk językowych
- buduje błyskotliwy wywód erudycyjny
- formułuje oryginalne sądy i odkrywcze wnioski
- potrafi przedstawić ewolucję w ujęciu wybranych motywów, tematów, toposów
- kształtuje żywą, swobodną wypowiedź o wyraźnych cechach indywidualnych
- stosuje bogate, urozmaicone słownictwo
- świadomie posługuje się różnymi rodzajami stylów
- stosuje chwyty retoryczne
V. Dodatkowym sposobem oceniania jest wprowadzenie plusów, które mogą (ale nie
muszą) stanowić formę odnotowywania aktywności uczniów na lekcji i innych pożądanych
zachowań i postaw. Istnieje możliwość przeliczania plusów na oceny szkolne: 5 plusów to
ocena - bardzo dobry.
Plusy najczęściej dotyczą aktywności uczniowskiej i innych form zaangażowania, np. :
- zabranie głosu na lekcji
- aktywna współpraca w zespole (podczas pracy w grupach)
- sięgnięcie do materiałów źródłowych
- przyniesienie na lekcję samodzielnie znalezionych (sporządzonych) pomocy.
Plus nie zastępuje oceny ważnych umiejętności przedmiotowych i ogólnych, których
zdobywanie jest celem nauczania języka polskiego, ale ma zachęcać do zdobywania i
podwyższania tych umiejętności.
VI. Stosowane narzędzia i procedury oceniania
Oceny wystawiane są za pomocą różnych narzędzi i dotyczą różnych obszarów aktywności
ucznia. Narzędziami, które muszą być stosowane obowiązkowo, są:
- prace klasowe w formie dłuższego wypracowania (rozprawki, eseju itp.) – 2 w ciągu
semestru, 4 w ciągu roku ;
- sprawdzian z nauki o języku - 1 w ciągu roku;
- ocenianie dłuższej wypowiedzi ucznia na zadany temat (dotyczący omawianych tekstów ,
zjawisk kulturowych itp.) – co najmniej 2 razy w semestrze;
- dłuższe wypracowanie uczniowskie pisane w domu – co najmniej 2 w semestrze;
- testy kompetencyjne – 1 w semestrze.
Wynik testu na wejście wyrażony jest procentowo. Wynik testu kompetencji i matury próbnej
wyrażony jest zarówno procentowo, jak i za pomocą ocen z poszczególnych części (test CR i
wypracowanie).
Uczeń może zgłosić na początku lekcji nieprzygotowanie do zajęć bez podania przyczyny
dwa razy w semestrze, ale nie dotyczy to zapowiedzianych klasówek (prac i wypracowań
klasowych, testów, sprawdzianów), znajomości lektur, prac długoterminowych.
4
5
Nauczyciel może również uwzględnić fakt nieprzygotowania ucznia do zajęć, jeśli został on
spowodowany wcześniejszą usprawiedliwioną nieobecnością w szkole lub innymi
szczególnymi okolicznościami losowymi.
W związku z funkcjonowaniem w szkole systemu antyplagiatowego uczeń zobowiązany jest
poddać się jego procedurom. Uczeń zobowiązany jest dostarczyć nauczycielowi
wydrukowaną pracę w wyznaczonym terminie (czcionka 14, interlinia 1,5) wraz z raportem.
VII. Inne narzędzia oceniania informujące o osiągnięciach ucznia :
 dłuższe i krótsze prace stylistyczne oraz notatki pisane w domu i na lekcjach;
 sprawdziany w formie testów;
 referaty uczniowskie;
 samodzielne prowadzenie lekcji lub pełnienie funkcji asystenta;
 wystąpienia uczniowskie na lekcji heurystycznej lub podczas dyskusji panelowej;
 prezentacje wykonanych zadań i projektów własnych i grupowych;
 prezentacja zgromadzonych materiałów źródłowych;
 udział w dyskusji punktowanej, debacie pro – contra, innych formach debaty;
 wykonanie zadań grupowych;
 recytacja utworów literackich i udział w przedstawieniach teatralnych;
 własne teksty literackie i działania twórcze (na życzenie ucznia).
VIII. Zasady przeprowadzania sprawdzianów i informowania o terminach, poprawiania
prac klasowych, jawności ocen itp. są ogólnoszkolne – zawiera je wewnątrzszkolny system
oceniania.
O terminie pracy klasowej podsumowującej uczeń jest informowany najpóźniej na tydzień
przed terminem powtórzenia. Taka praca może być tylko jedna w danym dniu, zaś w ciągu
tygodnia ich ilość nie może przekroczyć trzech. Zasada ta nie dotyczy krótkich sprawdzianów
(kartkówek) obejmujących materiał z trzech ostatnich jednostek tematycznych.
Nauczyciel ma dwa tygodnie na sprawdzenie prac klasowych, które w tym terminie muszą
być oddane uczniom i omówione.
IX. Konsultacje, poprawa ocen, zaliczenie materiału
Uczeń ma możliwość korzystania z konsultacji w terminie wyznaczonym przez
nauczyciela. Na konsultacjach uczeń ma prawo do:
 sprawdzenia wiadomości i umiejętności bądź ich poszerzenia;
 poprawienia ocen.
Uczeń może poprawić otrzymaną ocenę w ciągu jednego tygodnia od poinformowania go o
niej, z zastrzeżeniem:
 poprawie nie podlegają oceny z egzaminów próbnych, testów kompetencji, testów na
wejście i dwugodzinnych prac klasowych;
 poprawa ocen jest jednorazowa;
 ocenę celującą uczeń może otrzymać tylko w pierwszym terminie
 przysługuje prawo do poprawy czterech ocen w semestrze.
Przy wystawianiu oceny śródrocznej i rocznej nauczyciel bierze pod uwagę obie oceny.
Uczeń ma prawo do poprawy oceny niedostatecznej z:
 sprawdzianu z treści i problematyki lektur
5
6

sprawdzianu z epok historycznoliterackich
Nauczyciel ma prawo ustalić formę poprawy oceny niedostatecznej za pomocą innego
narzędzia, niż było zastosowane w pierwotnym badaniu.
Uczeń, który nie uczestniczył w przeprowadzanych procedurach oceniania, bez względu na
przyczynę nieobecności trwającej więcej niż jeden dzień, ma obowiązek w ciągu tygodnia od
powrotu do szkoły zaliczyć sprawdziany z treści i problematyki lektur oraz sprawdziany z
epok historycznoliterackich. W przypadku niezgłoszenia się ucznia w celu zaliczenia
materiału w ciągu tygodnia, nauczyciel może sprawdzić stan wiadomości z danego zakresu w
dowolnym czasie i formie.
W sytuacji jednodniowej nieobecności ucznia podczas którejś z przeprowadzonych procedur
oceniania (sprawdziany z treści i problematyki lektur, sprawdziany z epok
historycznoliterackich, kartkówki, prace domowe, praca samodzielna na lekcji, recytacja),
nauczyciel może sprawdzić stan jego wiadomości z danego zakresu w dowolnym czasie i
formie.
Uczeń chory, posiadający zwolnienie z zajęć, nie ma prawa w tym czasie do pisania
sprawdzianów lub poprawy ocen na konsultacjach.
Uczeń, który otrzymał śródroczną ocenę niedostateczną, zobowiązany jest w czasie i formie
wyznaczonej przez nauczyciela do uzupełnienia braków w wiadomościach i
umiejętnościach. Zakres materiału określa nauczyciel w „Karcie poprawy oceny
niedostatecznej”.
6