Teoria i metodologia badań teatralnych

OPIS PRZEDMIOTU
Nazwa przedmiotu
Kod przedmiotu
Teoria i metodologia badań teatralnych
03.35/s.1,III
Wydział Humanistyczny
Instytut Filologii Polskiej i Kulturoznawstwa
Instytut/Katedra
Kulturoznawstwo
Kierunek
Specjalność/specjalizacja filmoznawczo-teatrologiczna
studia pierwszego stopnia
Poziom kształcenia:
Ogólnoakademicki
Profil:
Stacjonarne
Forma studiów
III
5
Rok/semestr
Wydział
Tytuł i/lub stopień
naukowy/tytuł
zawodowy, imię i
nazwisko koordynatora
przedmiotu
dr Beata Morzyńska-Wrzosek
Liczba godzin
dydaktycznych i formy
zajęć
45 godzin konwersatorium
Liczba punktów ECTS
4
Rygory
Język wykładowy
zaliczenie, egzamin
Specjalnościowy
język polski
Przedmioty
wprowadzające i
wymagania wstępne
Przedmioty i treści programowe uzyskane w 1. i 2. semestrze studiów
kulturoznawczych UKW, w szczególności Wprowadzenie do nauki o
teatrze (rok I, sem.)
Typ przedmiotu
Celem jest zapoznanie z koncepcjami teorii teatru, założeniami metodologii
badań teatralnych i jej kontekstem naukowym i społecznym.
Student w zakresie:
Wiedzy:
Efekty kształcenia
W01 – student zna teorię i metodologię badań teatralnych w XX wieku,
najważniejsze nurty, stanowiska, badaczy, oceny stanu badań. Stosuje
właściwą terminologię
W02 – zna semiotyczną teorię dramatu i dzieła teatralnego, opisuje typy gry
aktorskiej, objaśnia problematykę odbioru sztuki teatralnej, zagadnienie
publiczności teatralnej i krytyki
Umiejętności:
U01 – scala i porównuje problematykę badań w obrębie szkół (np. semiotyki,
antropologii, recepcji), ocenia możliwości poznawcze doktryn i koncepcji
teatralnych oraz szacuje ich przydatność w badaniu zjawisk scenicznych oraz
teatralności kultury
U02 – wyznacza zasady zapisu, opisu, interpretacji i krytyki dzieła teatralnego,
odnosi sztukę teatru do kontekstu społecznego i kulturowego w realizacji
celów badawczych
Kompetencji społecznych:
K01 – czerpie z dorobku teorii i metodologii badań teatralnych we właściwej
determinacji kulturowych i społecznych dokonań teatru, głównie jego roli w
kulturze narodowej
K02 – Określa priorytety społeczne i kulturowe badań teatralnych
.....................................................
data
.........................................................................................................................................
podpis prowadzącego przedmiot/ koordynatora przedmiotu*
Tab. Opis sposobu sprawdzania efektów kształcenia dla przedmiotu z odniesieniem do form
zajęć i sprawdzianów
Efekty kształcenia a forma zajęć
Efekty kształcenia dla **
kierunku
Forma zajęć
przedmiotu
K_W03
K_W04
W01
W02
K_U09
U01
K_U02
U02
K01
K_K08
K_K05
Ocenianie efektów kształcenia
K
Efekty
kształcenia dla
przedmiotu
Sposoby
oceniania***
praca pisemna
egzamin
W01, W02, U01
W01, W02, U01,
K01, K02
K02
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU
Nazwa przedmiotu
Wydział
Instytut/Katedra
Kierunek
Rok akademicki: (2013/2014) Semestr: (zimowy)
Teoria i metodologia badań teatralnych
Wydział Humanistyczny
Instytut Filologii Polskiej i Kulturoznawstwa
Kulturoznawstwo
Specjalność/specjalizacja
Opisywana forma zajęć
Liczba godzin
dydaktycznych
ćwiczenia
45
Tytuł i/lub stopień
naukowy/tytuł
dr Beata Morzyńska-Wrzosek
zawodowy, imię i
nazwisko prowadzącego
daną formę zajęć
Treści programowe realizowane podczas zajęć
Zajęcia obejmują najważniejsze zagadnienia teorii i metodologii badań teatralnych. Problematyka została ujęta w trzech
działach: 1) Teatr – widowisko – performans, 2) Twórcy przedstawienia, aktor, sztuka aktorska, 3) Odbiór dzieła
teatralnego (krytyka i badania dzieła). Każdy z działów obejmuje tematy z zakresu i teorii i osobno tematykę
metodologiczną.
Część teoretyczna działu pierwszego dotyczy m.in. teatralności, wyróżników teatru, w szczególności na gruncie
semiotyki, specyfika znaku teatralnego, referent i referencja sztuki teatralnej, performatywny charakter teatru,
performans i naśladowanie, ujęcie dramatu w perspektywie teorii aktów mowy, teatr autoperformacji, teatr w
perspektywie sztuki performansu i performansu społecznego, badanie teatru w kontekście etnologii i antropologii.
Metodologia obejmuje m.in.: nowe metody w humanistyce i możliwość stosowania ich w nauce o teatrze oraz trudność
uprawiania estetycznej historii teatru, antropologię teatru w koncepcji I. Sławińskiej.
W dziale drugim omawiana jest sztuka aktorska. Próba wydobycia wszelkich dystynkcji w teoretycznej determinacji
sztuki aktorskiej także w tradycjach badawczych, problem tożsamości aktora; modele aktorstwa w sztuce scenicznej.
Metodologia obejmuje m.in.: badania nad gra aktorską w perspektywie psychologicznej i fenomenologicznej; T
Teoria uwzględniona w dziele trzecim dotyczy socjologii teatru oraz krytyki teatralnej; metodologia obejmuje
zagadnienie dokumentacji teatralnej oraz zagadnienie zapisu i opisu inscenizacji teatralnej. Dodatkowa problematyka
zajęć dotyczy kategorii aksjologicznych i antropologicznych w badaniach teatralnych.
Pogadanka, pokaz, praca z tekstem, dyskusja
Metody dydaktyczne
Warunkiem zaliczenia jest: obecność, aktywność na zajęciach, referaty,
inicjowanie dyskusji i głosy w dyskusji oraz inne formy aktywności.
Obowiązuje znajomość podstawowych pojęć, zagadnień, tez i kontekstów
artykułów omawianych na zajęciach.
Metody i kryteria
oceniania
Rygor
Literatura podstawowa
Podstawą zaliczenia przedmiotu jest egzamin pisemny lub ustny, którego zakres
obejmuje problematykę konwersatorium (obowiązujący na zajęciach zestaw lektur
oraz informacje przekazane przez prowadzącego).
Na ocenę dostateczną – student podaje podstawowe informacje z zakresu całości
materiału konwersatorium: pojęcia, problemy, działy teorii metodologii teatru.
Na ocenę dobrą – student podaje podstawowe informacje z zakresu całości
materiału konwersatorium: pojęcia, problemy, działy teorii metodologii teatru oraz
porównuje stanowiska badawcze w obrębie działów, wskazuje ich odmienność,
priorytety poznawcze, ocenia wartość, omawia kontrowersje.
Na ocenę bardzo dobrą – student podaje podstawowe informacje z zakresu całości
materiału konwersatorium: pojęcia, problemy, działy teorii metodologii teatru oraz
porównuje stanowiska badawcze w obrębie działów, wskazuje ich odmienność,
priorytety poznawcze, ocenia wartość, omawia kontrowersje oraz rekomenduje
kontekst badawczy (autorzy, prace, sposoby problematyzacji) dla wskazanych
przez egzaminatora zagadnień. Student proponuje aprobowaną przez siebie
orientację badań teatralnych (np. w odniesieniu do teorii dzieła, antropologii,
metodologii badań, teorii recepcji) i uzasadnia wybór.
zaliczenie, egzamin
Pawis Patrice, Teatralność, [w:] Słownik terminów teatralnych, Wrocław 1998 s.
545-547.
Kowzan Tadeusz, Znak w teatrze, w: Problemy teorii dramatu i teatru, t. 2: Teatr,
wybór i oprac. Janusz Degler, Wrocław 2003
Kowzan Tadeusz, Znak i teatr. Model semiozy teatralnej w: Problemy teorii
dramatu i teatru … t. 2
Kowzan Tadeusz, Referent i referencja, w: Problemy teorii dramatu i teatru … t. 2
Teatr wśród społecznych i artystycznych praktyk performatywnych, [w:]
Widowisko – teatr – dramat. Skrypt dla studentów kulturoznawstwa, Katowice
2010
Ubersfeld Anne, O pragmatykę dialogu teatralnego, [w tegoż aut.:] Czytanie teatru
I, Warszawa 2002, uwzgl. rec. Ryszard Strzelecki, „Roczniki Humanistyczne”,
2004, nr 1: Dramat i Teatr
Sinko Grzegorz, Postać w teatrze bez semiozy teatralnej. Teatr autoperformacji –
teatr ograniczonej semiozy teatralnej, [w:] Problemy dramatu i teatru, t. 2,
Wrocław 2003
Kolankiewicz Leszek, Teatr zarażony etnologią, w: Problematy teorii dramatu i
teatru …
Świątek Sławomir, O możliwości zastosowania w nauce pewnych nowych metod
badawczych, [w:] Problemy teorii dramatu i teatru, t 2: Teatr, Wrocław 2003
Świątek Sławomir, Teratologia teatrologii, [w:] Od dokumentacji do interpretacji,
od interpretacji do teorii, Warszawa 1998
Strzelecki Ryszard, Antropologia teatru [w koncepcji Ireny Sławińskiej], Świat
jako spektakl, Lublin 2003
Kociuba Jolanta, W poszukiwaniu tożsamości aktora. Aktor jako przedmiot badań
psychologicznych, [w tejże:] Tożsamość aktora, Lublin 1996
Aktor w kulturze współczesnej, red. E. Udalska, Warszawa 1994
Filozofówna Irena, Próba badań psychologicznych nad gra aktorską, [w:]
Wprowadzenie do nauki o teatrze, t. 2
O tworzywie i twórcach dzieła teatralnego, wybór o oprac. Janusz Degler,
Wrocław 1976
Schiller Irena, Polsce aktorzy o swoich przeżyciach podczas gry. [w:]
Wprowadzenie do nauki o teatrze, t. 2: O tworzywie i twórcach dzieła teatralnego,
wybór o oprac. Janusz Degler, Wrocław 1976
Sławińska Irena, Socjologiczne widzenie teatru, [w:] Wprowadzenie do nauki o
teatrze, t. 3:Odbiorca dzieła teatralnego, Wrocław 1978
Osiński Zbigniew, Krytyka nie pogodzona z sobą, Wprowadzenie do nauki o
teatrze, t.3: Odbiorca dzieła teatralnego, Wrocław 1978
Puzyna Konstanty, Sens i nonsens krytyki teatralnej, Wprowadzenie do nauki o
teatrze, t.3: Odbiorca dzieła teatralnego, Wrocław 1978
Raszewski Zbigniew, Dokumentacja przedstawienia teatralnego, Wprowadzenie do
nauki o teatrze, t. 3
Świerkowska Małgorzata, Metody opisu inscenizacji teatralnej, Wprowadzenie do
nauki o teatrze, t. 3
Literatura uzupełniająca
(w tym portale
internetowe)
Adamski Jerzy, Aktorska analiza postaci, [w:] Wprowadzenie do nauki o teatrze, t.
2: O tworzywie i twórcach dzieła teatralnego, wybór o oprac. Janusz Degler,
Wrocław 1976
Carlson Marvin, Performans kulturowy. Podejście antropologiczne i etnograficzne
[w:] Performans,Warszawa 2007
Teatrologia polska u schyłku XX wieku, Kraków 2001.
Kowalewicz Kazimierz, Teatr i odbiorca. Przygotowanie do teorii odbioru
przedstawienia teatralnego, 1993.
Kulikowski Tomasz, Siedem bytów teatralnych. O fenomenologii sztuki
scenicznej, Warszawa 1993.
Strzelecki Ryszard, Rola przestrzeni teatralnej w inscenizacji, [w tomie:] Siedziby
teatrów, teatrzyków, oper, filharmonii – historia i architektura. Architektura miast
I. Materiały po konferencji, Bydgoszcz 2008
......................................................................................................................................
data
podpis prowadzącego daną formę zajęć
......................................................................................................................................
data
podpis koordynatora przedmiotu