wystąpienie otwierające
Transkrypt
wystąpienie otwierające
RZECZPOSPOLITA POLSKA MINISTERSTWO RODZINY, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ WYSTĄPIENIE PRZEWODNICZĄCEGO DELEGACJI POLSKIEJ, MARCINA ZIELENIECKIEGO, PODSEKRETARZA STANU W MRPIPS PODCZAS SESJI KOMITETU PRAW GOSPODARCZYCH, SPOŁECZNYCH I KULTURALNYCH POŚWIĘCONEJ ROZPATRZENIU VI SPRAWOZDANIA POLSKI Z WYKONYWANIA MIĘDZYNARODOWEGO PAKTU PRAW GOSPODARCZYCH, SPOŁECZNYCH I KULTURALNYCH GENEWA, 21-22 WRZEŚNIA 2016 - OTWARCIE Panie Przewodniczący, Członkowie komitetu, W imieniu delegacji polskiej chcę wyrazić satysfakcję z możliwości podjęcia z Komitetem praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych dialogu w sprawie wykonywania przez Polskę Międzynarodowego paktu praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych. W ostatnich latach dokonanych zostało wiele zmian rozwiązań prawnych i polityki. Dotyczyły one, między innymi, pracy, polityki rodzinnej, edukacji i opieki zdrowotnej. Obecny Rząd dokonuje kolejnych przekształceń polityki społecznej i prawa. O zaangażowaniu w realizację praw człowieka świadczy, że Polska ratyfikowała Konwencję o prawach osób niepełnosprawnych, Konwencję Rady Europy o ochronie dzieci przez seksualnym wykorzystywaniem i niegodziwym traktowaniem w celach seksualnych, Konwencję Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. Szanowni członkowie komitetu, [Kierunki polityki] Zmiany demograficzne, to jest wydłużanie się trwania życia, przy jednoczesnym spadku płodności i malejącej liczbie urodzeń, to kluczowe wyzwanie dla polskiej polityki społecznej. Naszym głównym zadaniem jest stworzenie polskim rodzinom warunków zachęcających do podejmowania decyzji o rodzicielstwie. Służą temu: rozwiązania zmniejszające obciążenia finansowe, pomoc w zapewnieniu dzieciom optymalnych warunków rozwoju, rozwiązania umożliwiające godzenie życia zawodowego z rodzinnym. Na 2017 rok planowane jest opracowanie Kompleksowego programu demograficznego, dotyczącego różnych aspektów wsparcia rodzin z dziećmi na utrzymaniu. 1 [Polityka prorodzinna] Polskie prawo gwarantuje prymat wychowania dziecka w rodzinie biologicznej. Nowe rozwiązania wspierają rodziny w realizacji tego zadania. Pomoc rodzicom w opiece i wychowaniu dzieci zapewnia ustawa z 2011 roku o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. Ułatwia ona zakładanie żłobków oraz promuje alternatywne do żłobków formy opieki. Wdrażanie ustawy ułatwia program „Maluch”. W ciągu pięciu lat udało się sześciokrotnie zwiększyć liczbę placówek opieki nad małymi dziećmi. Od 2014 do 2016 r. stopniowo zwiększano wsparcie dla rodziców dzieci opiekujących się dziećmi niepełnosprawnymi – podniesiono wysokość świadczenia pielęgnacyjnego. W 2015 roku podwyższono kwoty kryteriów dochodowych uprawniających do świadczeń rodzinnych oraz kwoty świadczeń rodzinnych, System „złotówka za złotówkę”, działający od 2016 roku, poszerza krąg rodzin uzyskujących wsparcie: w razie przekroczenia progu dochodowego świadczenie rodzinne nie jest odbierane, a tylko obniżane, odpowiednio do dochodu rodziny, Od 2016 roku rodzicom nie otrzymującym zasiłku macierzyńskiego wypłacane jest przez rok od urodzenia dziecka świadczenie rodzicielskie. By wesprzeć rodziny wielodzietne w zapewnieniu dzieciom właściwych warunków rozwoju, w 2014 roku wprowadzona została Karta dużej rodziny. Karta uprawnia do ulg w, na przykład, w transporcie kolejowym, instytucjach kultury, ośrodkach sportowych, w zakupach. Wydano ponad 1,6 mln kart. Karta honorowana jest przez ponad 1.300 podmiotów. W 2016 roku wprowadziliśmy program „Rodzina 500+”. Ma on trzy podstawowe cele: pronatalistyczny, inwestycji w kapitał ludzi oraz redukcji ubóstwa. W ramach programu wypłacane jest świadczenie wychowawcze w wysokości 500 zł na drugie i każde kolejne dziecko w rodzinie, bez względu na dochód w rodzinie. Świadczenie przysługuje także na pierwsze dziecko, jeżeli dochód w rodzinie nie przekracza ustalonego progu. Szacunki wskazują, że dzięki wprowadzeniu świadczenia ubóstwo może zmniejszyć się o 3 punkty procentowe, a zagrożenie ubóstwem wśród dzieci do 17 roku życia zmaleje o połowę. Przewiduje się, że z programu „Rodzina 500+” skorzysta 3,7 mln dzieci wychowywanych w 2,7 mln rodzin. Kryzys w rodzinie to moment, kiedy państwo musi jej przyjść z pomocą, tym bardziej, gdy chodzi o rodzinę z dzieckiem. Ustawa z 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej przewiduje rozwiązania, które ułatwiają przywracanie rodzinie zdolności do prawidłowego funkcjonowania i gwarantują bezpieczeństwo dzieci. Duże znaczenie ma w tym zakresie współpraca z organizacjami kościelnymi, pozarządowymi i innymi. Pozytywne efekty pracy rosnącej liczby asystentów rodziny to zażegnane kryzysy i reintegrowane rodziny. Czasowe objęcie dziecka pieczą zastępczą może nastąpić jedynie gdy dochodzi do bezpośredniego zagrożenia dobra dziecka i po wyczerpaniu wszystkich form pomocy rodzinie. Nowelizacja ustawy, przeprowadzona w 2014 roku, wprowadziła mechanizmy kontroli wszystkich form pieczy zastępczej. Aby wzmocnić ochronę rodziny, w 2016 roku do Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wprowadziliśmy zakaz umieszczania dziecka w pieczy zastępczej wyłącznie z powodu ubóstwa, wbrew woli rodziców. [Mieszkalnictwo] Działania w sektorze mieszkaniowym wiążą się z innymi działaniami rządu mającymi na celu przełamanie negatywnych tendencji demograficznych. Ogłoszony 3 czerwca 2016 r. Narodowy Program Mieszkaniowy, określający podstawowe cele polityki mieszkaniowej państwa do 2030 r., jest naturalnym uzupełnieniem programu „Rodzina 500+”. Odpowiednie warunki mieszkaniowe warunkują decyzje o zakładaniu rodziny. 2 Główne cele Narodowego Programu Mieszkaniowego to zwiększenie dostępu do mieszkań osób o dochodach uniemożliwiających obecnie nabycie lub wynajęcie mieszkania na zasadach komercyjnych oraz poprawa warunków mieszkaniowych i stanu technicznego mieszkań. [Przemoc w rodzinie] Polska z całą stanowczością zwalcza przemoc w rodzinie. W 2010 roku zakazane zostało stosowanie kar cielesnych przez rodziców. Inne nowe rozwiązania to zakaz kontaktowania się sprawcy z ofiarą, nakaz opuszczenia przez sprawcę mieszkania, obowiązek informowania służb o przypadkach przemocy w rodzinie, zdefiniowanie procedury „Niebieskie Karty”. Po ponad dziesięciu latach funkcjonowania ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie konieczne jest wprowadzenie zmian, które zagwarantują autonomię rodziny, zwiększą ochronę osób doznających przemocy, zapewnią skuteczniejsze oddziaływanie na osoby stosujące przemoc. Obecnie prowadzone są prace nad założeniami zmiany ustawy. Zjawisko przemocy w rodzinie i postawy społeczne wobec przemocy w rodzinie są regularnie badane. Wyniki przeprowadzonych w 2014 roku badań wskazują, że nastąpiło zmniejszenie skali przemocy. Te pozytywne zmiany dowodzą skuteczności działań podejmowanych przez Rząd polski. Jednak, przemoc ciągle występuje. Dlatego w ostatnich latach rozwinęliśmy zwłaszcza pracę z rodziną doświadczającą przemocy. Nowy Krajowy program przeciwdziałania przemocy w rodzinie na lata 2014-2020, przewiduje szereg nowych działań, stanowiących odpowiedź na aktualne wyzwania. [Inne zagrożenia] Rząd podjął działania, aby wzmocnić ochronę dzieci przed wykorzystywaniem seksualnym. Od 2014 roku przestępstwo zgwałcenia jest przestępstwem ściganym z urzędu. Popełnione wobec dzieci przestępstwa o charakterze seksualnym nie ulegają przedawnieniu do ukończenia przez nie 30 roku życia. Rozwiązania te realizują postanowienia Konwencji Rady Europy o ochronie dzieci przed seksualnym wykorzystywaniem i niegodziwym traktowaniem w celach seksualnych oraz Dyrektywy 2011/93/UE w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania dzieci oraz pornografii dziecięcej. Prawo polskie jest też zgodne z Konwencją Rady Europy o cyberprzestępczości oraz decyzją ramową Rady 2004/68/WSiSW o zwalczaniu seksualnego wykorzystywania dzieci i pornografii dziecięcej. Prowadzona jest, na szeroką skalę, współpraca z organami ścigania innych państw, w celu zwalczania pornografii dziecięcej w internecie. [Edukacja] Badania OECD umiejętności uczniów pokazują postęp, jaki dokonał się w ostatnich latach polscy uczniowie należą obecnie do ścisłej światowej czołówki. To efekt, między innymi, reform systemu edukacji. Zadaniem systemu oświaty jest nie tylko przekazanie wiedzy, lecz również wspomaganie rodziny w procesie wychowawczym, Dlatego dbamy o to, by w systemie oświaty odpowiednie znaczenie miało kształtowanie postaw społecznych, obywatelskich i patriotycznych. Punktem wyjścia do zagwarantowania dzieciom równych szans w edukacji jest wychowanie przedszkolne. Dziecko ma prawo korzystania, od 3 do 5 roku życia, z wychowania przedszkolnego. W wieku 6 lat ma ono obowiązek odbycia rocznego przygotowania przedszkolnego. Wzrasta wskaźnik dzieci uczęszczających do przedszkoli. Od 2015 roku każdemu chętnemu 3 dziecku w wieku 4 lat gmina zapewnia miejsce w przedszkolu. Od 2017 roku będzie to dotyczyć także dzieci trzyletnich. Dzięki programowi darmowych podręczników wydatki rodziców na podręczniki szkolne i wyprawkę stopniowo przestają być problemem. Od roku szkolnego 2017/2018 wszystkie podręczniki dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów będą bezpłatne. Dzieci niepełnosprawne mają zagwarantowaną możliwość pobierania nauki we wszystkich typach szkół. Od 2008 roku wprowadzane są zmiany w zakresie edukacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Szanse edukacyjne istotnie zwiększa wczesne wspomaganie rozwoju dzieci, od urodzenia do rozpoczęcia nauki w szkole. Wdrażana jest reforma kształcenia zawodowego. Jednym z głównych celów jest zwiększenie rangi i dostępności kształcenia w formach pozaszkolnych. Rozwijane są nowe formy kształcenia ustawicznego, ułatwiane jest uznawanie kwalifikacji zdobywanych w ramach edukacji pozaformalnej. Lepsze dostosowanie umiejętności absolwentów szkół zawodowych do wymogów rynku pracy zostanie osiągnięte poprzez zwiększenie angażowania pracodawców w organizację praktycznej nauki zawodu, w tym w tak zwane kształcenie dualne. W kształtowaniu systemu oświaty ważną rolę odgrywa dialog wszystkich jego uczestników. W wyniku kilkumiesięcznej ogólnopolskiej debaty „Uczeń – rodzic – nauczyciel. Dobra zmiana”, wypracowane zostały propozycje zmian w systemie edukacji. [Zdrowie] Wyniki badań epidemiologicznych wskazują na systematyczną poprawę stanu zdrowia Polaków. Publiczny system świadczeń opieki zdrowotnej zapewnia dostęp do szerokiego zakresu gwarantowanych świadczeń zdrowotnych. Zwiększane są wydatki na świadczenia – w 2007 roku przeznaczono na nie 40 mld zł, w 2015 r. już 67 mld zł. W 2014 roku, w celu poprawy dostępu do świadczeń, wprowadzono: zmiany sposobu prowadzenia list oczekujących na świadczenia, „szybką terapię onkologiczną”, porady recepturowe. Wprowadzono mapy potrzeb zdrowotnych, regionalne i ogólnopolską, w celu ułatwienia identyfikacji potrzeb zdrowotnych społeczeństwa oraz obszarów wymagających podjęcia działań. W 2016 roku zapewniliśmy bezpłatny dostęp do wybranych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych osobom, które ukończyły 75 rok życia. W Ministerstwie Zdrowia pracuje zespół do spraw opracowania zmian systemowych w ochronie zdrowia, którego celem jest zdiagnozowanie najważniejszych wyzwań i problemów w ochronie zdrowia oraz przygotowanie propozycji zmian. Prowadzimy prace nad Narodowym programem zdrowia na lata 2016-2020. Jego celem jest zwiększenie roli promocji zdrowia i interwencji profilaktycznych w celu poprawy zdrowia i jakości życia oraz zmniejszenie nierówności społecznych w zdrowiu. [Rynek pracy] Podjęte działania, w związku ze światowym kryzysem gospodarczym, spowodowały, że nie tylko negatywne konsekwencje dla rynku pracy zostały wyhamowane, ale gospodarka Polski notowała wzrost wskaźników gospodarczych w czasie, kiedy inne państwa przeżywały stagnację. Z roku na rok zwiększa się liczba pracujących, spada bezrobocie. Stopa bezrobocia jest obecnie najniższa od 25 lat. Liczba nowo tworzonych miejsc pracy jest niemal dwukrotnie 4 wyższa od liczby miejsc likwidowanych. Coraz efektywniej działają urzędy pracy, czego wyrazem jest wzrost liczby aktywizowanych bezrobotnych. Wsparcie osób, które mają problemy na rynku pracy, gwarantuje ustawa z 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Przeprowadzone w ostatnich latach nowelizacje ustawy wprowadziły innowacyjne rozwiązania, mające na celu: wspieranie wzrostu zatrudnienia, łagodzenie skutków niedopasowania strukturalnego, poprawę efektywności działania urzędów pracy, lepszą współpracę z partnerami na rynku pracy. Położony został nacisk na wspieranie grup najbardziej defaworyzowanych na rynku pracy – przede wszystkim osób do 25 roku życia i które przekroczyły 50 rok życia. W 2014 roku powołany został Krajowy Fundusz Szkoleniowy. Jego celem jest wspieranie szkoleń zawodowych, co zapobiega utracie zatrudnienia z powodu braku kompetencji koniecznych w dynamicznie zmieniającej się gospodarce. [Ochrona osób pracujących] Rząd podjął szereg działań w celu ochrony osób wykonujących pracę, poprzez stabilizację zatrudnienia. Od 2016 roku obowiązują nowe przepisy Kodeksu pracy dotyczące zawierania umów o pracę na czas określony. Po przekroczeniu limitu zatrudnienia na podstawie takiej umowy (33 miesiące i/lub 3 umowy) pracownik jest traktowany jak zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony wymaga zachowania takich samych okresów wypowiedzenia, jakie są stosowane do umów na czas nieokreślony. Od 2016 roku obowiązują nowe zasady opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od umów zlecenia. Od 1 września 2016 roku pracodawcy mają obowiązek, przed dopuszczeniem pracownika do pracy, potwierdzania na piśmie warunków umowy o pracę zawartej w innej formie niż pisemna. W celu przeciwdziałania nadużywaniu umów cywilnoprawnych oraz ochrony osób otrzymujących wynagrodzenie na najniższym poziomie, wprowadzono gwarancje minimalnej wysokości również wynagrodzenia dla umów zawieranych na podstawie prawa cywilnego1. We wrześniu 2016 bieżącego roku podejmie pracę Komisja kodyfikacyjna prawa pracy. Ma ona opracować projekty nowego Kodeksu pracy oraz Kodeksu zbiorowego prawa pracy. [Dialog społeczny] W latach 2007-213 głównym tematem krajowego dialogu społecznego było łagodzenie skutków kryzysu gospodarczego. Wypracowane przez partnerów społecznych rozwiązania przybrały formę ustawy z 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców. W 2015 roku partnerzy społeczni autonomiczne wypracowali nową formułę dialogu trójstronnego. Rada Dialogu Społecznego zastąpiła Trójstronną komisję do spraw społecznogospodarczych. Działania Rady mają służyć poprawie jakości formułowania i wdrażania polityki oraz strategii społeczno-gospodarczych, a także budowaniu wokół nich porozumienia społecznego. Do wzmocnienia praw związkowych przyczyniło się orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 2 czerwca 2015 roku przyznające osobom zatrudnionym na podstawie umów cywilnoprawnych i samozatrudnionym prawo do zrzeszania się. 1 Nowa stawka minimalna dla umów cywilnoprawnych obowiązywać będzie od 1 stycznia 2017 r. 5 [Ubezpieczenia społeczne] Rada Ministrów ma obowiązek przedstawić Sejmowi RP, do końca 2016 r., informację na temat wyników przeglądu funkcjonowania systemu emerytalnego. W ramach prowadzonych obecnie analiz oceniane są efekty zmian przeprowadzonych w latach ubiegłych, sformułowane zostaną także propozycje zmian. Rada Dialogu Społecznego podjęła dyskusję nad najważniejszymi kwestiami w zakresie ubezpieczenia społecznego: warunkami nabycia prawa do emerytury, zasadami waloryzacji, uprawnieniami do ubezpieczenia społecznego. Szczególnie ważną kwestią jest wsparcie dla najuboższych emerytów i rencistów, poprzez kształtowanie poziomu najniższych świadczeń. W wyniku prac Rady oraz po szerokich konsultacjach, opracowane zostaną konkluzje, będące próbą pogodzenia społecznych oczekiwań co do modelu systemu emerytalnego z możliwościami finansowymi państwa. Konkluzje zostaną wzięte pod uwagę w ramach przeglądu prowadzonego przez Radę Ministrów. * Panie Przewodniczący, Członkowie komitetu, Przedstawiłem informacje tylko o najważniejszych działaniach rządu polskiego w ostatnich latach. Delegacja polska, w skład której wchodzą przedstawiciele szeregu ministerstw, gotowa jest udzielić wszelkich niezbędnych wyjaśnień. Pragnę też zadeklarować, że opinie wyrażone przez członków Komitetu będą starannie przeanalizowane i potraktowane jako wskazówka w dalszych działaniach rządu polskiego. 6