sprawozdanie - RCPS w Łodzi

SPRAWOZDANIE
Spotkanie grupy dyskusyjnej
(współpraca RCPS z organizacjami pozarządowymi)
Łódź, dnia 29 stycznia 2014 r.
Regionalne Centrum Polityki Społecznej w Łodzi
Sala konferencyjna, ul. Snycerska 8.
W spotkaniu uczestniczyli:
1. Jadwiga Galicka-Załęska - Prezes Towarzystwa Przyjaciół Dzieci Łódzkiego Oddziału
Regionalnego w Łodzi
2. Paweł Drobnik - Bank Żywności w Łodzi im. Marka Edelmana
3. Barbara Ligęza - Przewodnicząca Zarządu Ligi Kobiet Polskich Łódzkiego Oddziału
Wojewódzkiego w Łodzi
4. Bożenna Piotrowicz - Przewodnicząca Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób
z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Zgierzu
5. Ilona Rafalska - Przewodnicząca Komisji Ochrony Rodziny i Polityki Społecznej
Sejmiku Województwa Łódzkiego
6. Józef Rak - Łódzkie Towarzystwo Rodzin i Przyjaciół „Powrót z U” w Łodzi
7. Małgorzata Rudnicka - Kierownik Ośrodka, Stowarzyszenie „MONAR” Ośrodek
Leczenia, Terapii i Rehabilitacji Uzależnień w Sokolnikach
8. Henryka Sokołowska - Wiceprzewodnicząca Wojewódzkiej Społecznej Rady ds. Osób
Niepełnosprawnych
9. Lilianna Szymarek - Prezes Łódzkiego Sejmiku Osób Niepełnosprawnych
10. Andrzej Wiśniewski - Skarbnik Stowarzyszenia Samopomocowego „ABAKUS”
w Łodzi
11. dr Grażyna Mikołajczyk-Lerman - Sprawozdawca, Katedra Socjologii Stosowanej
i Pracy Socjalnej Instytutu Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego
12. Tomasz Schimanek - Moderator, ekspert Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce
13. Barbara Sidor – Pietras - Z-ca Dyrektora RCPS
14. Renata Radzikowska - Główny Księgowy RCPS
15. Monika Krajewska - Kierownik Wydziału ds. Osób Niepełnosprawnych RCPS
16. Agnieszka Kucharska - Kierownik Wydziału ds. Pomocy i Integracji Społecznej –
RCPS
17. Krystyna Bartosik - Samodzielne Stanowisko ds. Wspierania Rodziny i Systemu
Pieczy Zastępczej – RCPS
18. Joanna Bączyńska - Urbaniak - Wydział ds. Uzależnień – RCPS
Plan spotkania grupy dyskusyjnej dotyczące współpracy Regionalnego Centrum Polityki
Społecznej w Łodzi z organizacjami pozarządowymi:
I. Charakterystyka wzajemnych relacji między organizacjami pozarządowymi z RCPS
w Łodzi
II. Prezentacja najważniejszych wyników „Diagnozy współpracy RCPS w Łodzi
z organizacjami pozarządowymi”
III. Omówienie poszczególnych obszarów współpracy organizacji pozarządowych
i administracji samorządowej w zakresie:
1. Tworzenia lokalnych polityk publicznych
2. Realizacji lokalnych polityk publicznych
3. Tworzenia warunków do współpracy i aktywności organizacji
4. Uwagi końcowe
I. Charakterystyka wzajemnych relacji między organizacjami pozarządowymi z
RCPS w Łodzi
1.
Podstawowe
dane
obrazujące
wzajemne
relacje
między
organizacjami
pozarządowymi a RCPS w Łodzi w tym:
a) Liczba organizacji pozarządowych w Polsce i regionie łódzkim
Na poziomie kraju działa około 60 tys. fundacji i stowarzyszeń (nie licząc OSP),
z których ponad 1/4 to organizacje ze stażem przekraczającym 15 lat (z 11 tys.
zarejestrowanych fundacji i 72 tys. stowarzyszeń szacuje się, że aktywnych jest około 60-80%
- 14. tys. zarejestrowanych organizacji ma swoją siedzibę na Mazowszu). Najwięcej
organizacji w stosunku do liczby mieszkańców zlokalizowanych jest w województwie
mazowieckim, dolnośląskim, warmińsko-mazurskim, zachodniopomorskim, pomorskim
i lubuskim; najmniej natomiast w świętokrzyskim, śląskim i podlaskim. Usługi socjalne
i pomoc społeczna stanowią 16%, a dla 6% są to najważniejsze pola działania organizacji
2
(dominują działania w zakresie wsparcia dzieci i opieki nad nimi, a także pomoc rodzinom
niewydolnym wychowawczo lub znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej, pomoc
osobom niepełnosprawnym i ubogim).
W kraju podmioty trzeciego sektora cechuje:
1. w sektorze dominują organizacje opierające się wyłącznie lub przede wszystkim
na pracy społecznej,
2. podstawowym źródłem finansowania, budzącym największe zainteresowanie
organizacji, pozostają środki publiczne (przede wszystkim samorządowe),
3. nastąpiło pogorszenie kondycji finansowej sektora (wzrost liczby organizacji
z niższymi budżetami),
4. brak partnerskich relacji między trzecim sektorem, a samorządem terytorialnym,
5. poważną barierą w rozwoju sektora pozostaje niewielki nacisk na efektywne
planowanie, zarządzanie i monitorowanie własnymi działaniami,
6. organizacje pozytywnie lub bardzo pozytywnie oceniają większość aspektów swojego
funkcjonowania; najgorzej oceniają zasoby finansowe oraz poziom i stan wyposażenia
organizacji,
7. 61% Polaków uważa, że trzeci sektor jest skuteczniejszy od instytucji publicznych.
Przyrost liczby stowarzyszeń (poza OSP) i fundacji w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców
w latach 2008-2012, według województw1 przedstawia się następująco:
-Mazowieckie - 9, 1
-Dolnośląskie - 9,0
-Warmińsko-Mazurskie - 8,4
-Lubelskie - 6,7
-Podlaskie - 6,4
-Świętokrzyskie - 6,1
-Łódzkie - 6,0
-Kujawsko-Pomorskie - 5,7
-Śląskie - 5,1
1
Źródło danych: Podstawowe fakty o organizacjach pozarządowych. Raport z badania 2012, Stowarzyszenie
Klon/jawor, 2013 str. 32.
3
Poniżej przedstawione zostały dane liczbowe obrazujące organizacje pozarządowe
funkcjonujące
w
województwie
łódzkim,
które
prowadzą
działalność
statutową
w następujących obszarach:
1. Pomoc społeczna, w tym pomoc rodzicom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz
wyrównywanie szans – 959
2. Działalność na rzecz osób niepełnosprawnych- 534
3. Działalność na rzecz osób w wieku emerytalnym- 121
4. Wspieranie rodziny i systemu pieczy zastępczej- 25
5. Przeciwdziałanie uzależnieniom i patologiom społecznym- 243
6. Wspieranie organizacji pozarządowych - 76
b)
liczba
konkursów
zorganizowanych
oraz
wysokość
środków
przekazywanych
organizacjom w ten sposób:
W 2013 r. Zarząd Województwa Łódzkiego ogłosił 10 otwartych konkursów ofert
dla organizacji pozarządowych oraz innych podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy
z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie na wsparcie
realizacji zadań publicznych, w tym na:
1. Zadanie –działania z zakresu pomocy społecznej, zawarto 25 umów, na łączną kwotę
350.000,00 zł, objęto wsparciem 75 000 osób.
2. Zadanie – działania z zakresu polityki prorodzinnej, zawarto 20 umów, na łączną
kwotę 250.000,00 zł, objęto wsparciem ponad 5 687 osób.
3. Zadanie
-
działania
z
zakresu
przeciwdziałania
alkoholizmowi,
zawarto
14 umów na łączną kwotę 450.000,00 zł, objęto wsparciem ok. 3 500 osób
4. Zadanie - działania z zakresu przeciwdziałania narkomanii, zawarto 7 umów na łączną
kwotę 150.000,00 zł, objęto wsparciem 6 634 osób.
5. Zadanie - działania z zakresu przeciwdziałania HIV/AIDS, zawarto 4 umowy
na łączną kwotę 60.000,00 zł, objęto wsparciem ok. 150 000 osób.
6. Zadanie- – działania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, zawarto
3 umowy na łączną kwotę 80.000,00 zł, objęto wsparciem 1085 osób.
7. Zadanie - działania z zakresu systemu pieczy zastępczej, zawarto 2 umowy na łączną
kwotę 50.000,00 zł, objęto wsparciem 127 osób.
8. Zadanie – działania na rzecz osób niepełnosprawnych, zawarto 24 umowy na łączną
kwotę 250.000,00 zł, objęto wsparciem 1920 osób oraz 51 umów, w ramach środków
4
PFRON będących w dyspozycji Województwa Łódzkiego, w kwocie 700.000,00 zł,
objęto wsparciem 6736 osób.
c) wysokość środków przekazywanych organizacjom w innym trybie niż konkursy
W 2013 roku Regionalne Centrum Polityki Społecznej w Łodzi nie przekazywało
środków finansowych podmiotom trzeciego sektora w innym trybie niż konkursy, ze względu
na wyczerpanie środków finansowych w trybie konkursowym.
d) liczba zawartych umów: 150 (w tym 51 umów w ramach środków PFRON, będących
w dyspozycji samorządu województwa łódzkiego)
w tym umów wieloletnich: 0
e) liczba i aktywność ciał konsultacyjnych, rad, zespołów itp.
- Zespół ds. Opracowania Wieloletniego Planu Działań na Rzecz Rozwoju i Upowszechniania
Ekonomii Społecznej w Województwie Łódzkim, Wojewódzka Społeczna Rada ds. Osób
Niepełnosprawnych, od 2014r. będzie działać Wojewódzka Rada Rozwoju. Ekonomii
Społecznej w Województwie Łódzkim.
f) program współpracy, przebieg prac nad tym dokumentem (w tym w szczególności
o przebiegu konsultacji i terminie jego przyjęcia)
Program
współpracy
samorządu
województwa
łódzkiego
z
organizacjami
pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust.3 ustawy o działalności pożytku
publicznego i o wolontariacie na rok 2013 został przyjęty Uchwałą Nr XXIX/557/12 Sejmiku
Województwa Łódzkiego 30 października 2012 r. Dokument opublikowano w Dzienniku
Urzędowym Województwa Łódzkiego 29 listopada 2012r.
Dnia 25 listopada 2013r. Sejmik Województwa Łódzkiego uchwalił Program współpracy
samorządu województwa z organizacjami pozarządowymi na rok 2014.
Konsultacje trwały od 19.08.2013 r. do 16.09.2013 r. i prowadzone były w formie:
 pisemnej poprzez składanie wypełnionych formularzy konsultacyjnych.
 co najmniej 2 otwartych spotkań dla przedstawicieli organizacji w okresie 19.08.2013
r. do 16.09.2013 r. z udziałem przedstawicieli Urzędu Marszałkowskiego
Województwa Łódzkiego i Regionalnego Centrum Polityki Społecznej w Łodzi,
5
 konsultacje z Łódzką Wojewódzką Radą Działalności Pożytku Publicznego:
przekazanie projektów Programów współpracy do zaopiniowania Radzie.
W celu potwierdzenia przeprowadzenia konsultacji sporządzona została informacja
zawierająca mi. in. liczbę organizacji biorących udział w danej formie konsultacji. Powyższa
informacja oraz wyniki konsultacji zawierające zestawienie zgłoszonych opinii i uwag
z podaniem uzasadnienia w przypadku ich nieuwzględnienia, zamieszczone były w Biuletynie
Informacji Publicznej Urzędu Marszałkowskiego, na stronie serwisu internetowego Urzędu
Marszałkowskiego dla organizacji pozarządowych oraz na tablicy ogłoszeń Urzędu
Marszałkowskiego w Łodzi nie później niż w ciągu 30 dni od daty zakończenia konsultacji,
tj. do 16 października 2013 r.
Należy nadmienić, że procedury związane z konsultacjami projektu programu współpracy
samorządu województwa łódzkiego z organizacjami pozarządowymi w regionie łódzkim
należą do kompetencji Referatu ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi Urzędu
Marszałkowskiego Województwa Łódzkiego.
g) liczba przypadków, w których organizacje włączają się w prace nad projektami
prawa lokalnego, dokumentami strategicznymi (planami, programami, strategiami,
itp.), konkretnymi decyzjami, czy zasiadają w zespołach, radach, komitetach, ciałach
konsultacyjnych itp.
Organizacje społeczne w ostatnich 12 miesiącach włączały się w prace m.in. nad
następującymi projektami dokumentów:
-
Wojewódzkiego
Programu
Wyrównywania
Szans
Osób
Niepełnosprawnych
i Przeciwdziałania ich Wykluczeniu Społecznemu oraz Pomocy w Zatrudnianiu Osób
Niepełnosprawnych na lata 2014-2020,
- pracach Zespołu ds. Opracowania Wieloletniego Planu Działań na Rzecz Rozwoju
i Upowszechniania Ekonomii Społecznej w Województwie Łódzkim,
- projekcie Programu Operacyjnego Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej
Potrzebującym 2014 -2020.
- projekcie Wojewódzkiego Programu Wspierania Rodziny i Systemu Pieczy Zastępczej na
lata 2014-2020.
6
2. Interpretacja powyższych informacji na temat stanu relacji w ramach danej
wspólnoty samorządowej w kontekście danych obrazujących stan współpracy
międzysektorowej w skali kraju
Na podstawie materiału zawartego w Indeksie Jakości Współpracy, który został
opracowany przez Instytut Spraw Publicznych w ramach projektu: „Model współpracy
administracji publicznej i organizacji pozarządowych – wypracowanie i upowszechnienie
standardów współpracy”, realizowanego w ramach Priorytetu V Dobre rządzenie, Działanie
5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie 5.4.1 Wsparcie systemowe dla
trzeciego sektora Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki - który jest syntetyczną miarą
jakości współpracy między organizacjami pozarządowymi i administracją samorządową,
uwzględniającą zarówno aspekty obiektywne (np. wykonywanie określonych działań
wymaganych prawem, jak konkursy na zadania publiczne zlecane organizacjom) jak
i subiektywne (np. opinie organizacji o samorządach z którymi współpracują, czy poziom
zaufania) województwo łódzkie osiągnęło wartość indeksu współpracy: - 6,2.
Jednym z głównych wskaźników jakości współpracy jest tzw. Dystans do Celu, który
pokazuje ile poszczególne województwa osiągnęły punktów na drodze do celu,
definiowanego jako 100 % punktów możliwych do osiągnięcia w ramach wszystkich
obszarów składających się na Indeks Jakości Współpracy. (źródło: Indeks jakości
Współpracy. Obraz współpracy między organizacjami pozarządowymi i administracją
Polska
62,8
22,58
39,2
48,9
57,7
62,4
9,7
43,8
łódzkie
55,9
22,3
34,3
55,9
56,7
60,6
10,7
42,6
(IJW)
współpracy
Indeks
współpracy
infrastruktury
JST
zadowolenie
publiczna dostępność
zadowolenie NGO
NGO
i
Wiedza
pozafinansowa
współpraca
finansowa
Współpraca
współpracy
Infrastruktura
województwo
opinie
publiczną. Suplement, Warszawa 2012).
Ogólna liczba punktów, jakie osiągnął region łódzki wyniósł 42,6 i był zbliżony do średniej
krajowej.
7
Większe wartości punktowe, w stosunku do średnich wartości dla Polski, województwo nasze
uzyskało w obszarach: a) wiedza i opinie NGO – 55,9 punktów (przy średniej dla kraju – 48,9
punktów), b) publiczna dostępność infrastruktury współpracy – 10,7 punktów (przy średniej
dla kraju 9,7 punktów), c) współpraca finansowa – 22,3 punktów (przy średniej dla kraju
22,58 punktów).
Porównując wartości wskaźników obrazujących zadowolenie pracowników JST i organizacji
pozarządowych można przyjąć, że poziom zadowolenia jest podobny.
Niższe wartości od średniej dla kraju region miał w obszarze infrastruktury współpracy,
(konkursy ofert, procedury ubiegania się o dotacje, rejestr organizacji pozarządowych, osoby
do kontaktów z reprezentantami trzeciego sektora. rozwiązania umożliwiające podpisywanie
wieloletnich umów na realizację zadań publicznych, itp.).
Na mapie poniżej przedstawiony jest wskaźnik ‘Dystansu do Celu” w rozkładzie
terytorialnym.
8
II. Prezentacja najważniejszych wyników „Diagnozy współpracy RCPS w Łodzi
z organizacjami pozarządowymi”
1. Wstępna ocena współpracy na podstawie zebrany informacji
W dniu 10.01.2014r. dyrektor RCPS zaprosił organizacje pozarządowe do udziału
w badaniu, którego celem była ocena jakości współpracy RCPS w Łodzi z organizacjami
pozarządowymi w zakresie polityki społecznej okresie ostatnich 12 miesięcy oraz
identyfikacja barier, które utrudniają rozwój wzajemnych relacji. Badanie przeprowadzone
zostało w oparciu o formularz ankiety, który został zamieszczony na stronie internetowej
RCPS. Organizacje w terminie od 10.01.2014r. do 16.01.2014r. miały możliwość przesłać
zwrotne informacje – wypełnioną ankietę drogą elektroniczną na adres: [email protected].
Ocenę jakości współpracy RCPS w Łodzi z organizacjami pozarządowymi przesłały 24
podmioty, przy czym jedna organizacja przesłała tylko druk ankiety, bez wypełnienia, dlatego
też do analizy danych wykorzystano dane z 23 organizacji pozarządowych.
Dane zawarte w ankiecie pogrupowane zostały na 5 części:
1 – Ogólna ocena jakości współpracy,
2. – RCPS jako partner organizacji pozarządowych,
3. – Organizacje pozarządowe jako partner RCPS,
4. – Uwarunkowania oraz rezultaty współpracy RCPS z organizacjami pozarządowymi
5. – Informacje o organizacji wypełniającej ankietę.
Ad. 1 - Ogólna ocena jakości współpracy
Organizacje pozarządowe, które wzięły udział w badaniu, deklarowały, że w ostatnich
12 miesiącach współpracowały z RCPS, najczęściej przy realizacji zadań publicznych
finansowanych lub współfinansowanych przez samorząd województwa łódzkiego –
odpowiedzi pozytywnych (tak) udzieliło 21 podmiotów. Niemal połowa organizacji
pozarządowych biorących udział w badaniu zadeklarowała, że uczestniczyła przy tworzeniu
nowych rozwiązań prawnych, programów lub strategii (w tym udział w konsultacjach)
-11 odpowiedzi TAK). Połowa organizacji korzystała ze wsparcia nie finansowego RCPS (np.
szkoleń, udostępniania pomieszczeń).
W omawianym obszarze część podmiotów zadeklarowała w ankiecie, że nie uczestniczyła
w ostatnich 12 miesięcy we współpracy z RCPS. Najwięcej – 8 odpowiedzi negatywnych
9
dotyczyło uczestnictwa w tworzeniu nowych rozwiązań prawnych, programów, strategii, a 7
odpowiedzi negatywnych dotyczyło obszaru wsparcia pozafinansowego.
Wyszczególnienie
1.
a)
b)
c)
TAK
Czy w ostatnich 12 miesiącach Pana(i) organizacja współpracowała z
Regionalnym
Centrum
Polityki
Społecznej w Łodzi (RCPS)
Przy tworzeniu nowych rozwiązań
prawnych, programów lub strategii
(np. udział w konsultacjach)? *
11
Przy realizacji zadań publicznych
finansowanych
lub
współfinansowanych przez samorząd
województwa łódzkiego - RCPS
21
Korzystając
ze
wsparcia
nie
finansowego RCPS (np. szkolenia,
udostępnianie pomieszczeń)?
13
NIE
Brak odp.
8
4
1
1
7
3
*poziom planowania strategicznego jest umiejscowiony w poszczególnych komórkach Urzędu
Marszałkowskiego, współpraca w tym zakresie z RCPS dotyczy programów merytorycznych
Najczęściej organizacja pozarządowe współpracę z RCPS w ostatnich 12 miesiącach określiły
jako intensywne, przy czym w 13 ankietach intensywność była określona jako bardzo duża,
w 8 jako duża.
Przeszło 21 organizacji pozarządowych oceniło intensywność współpracy z RCPS na
poziomie co najmniej dużym, a przeszło połowa z nich na poziomie bardzo dużym. Dane
obrazuje poniższe zestawienie tabelaryczne.
Opinie NGO na temat intensywności współpracy JST NGO
Kategoria oceny
liczba wskazań
bardzo duża
13
duża
8
średnia
2
mała
0
bardzo mała/brak
0
10
Ogólnie jakość współpracy z RCPS w ostatnich 12 miesiącach organizacje
pozarządowe oceniły bardzo dobrze (18 odpowiedzi). Jedynie 3 organizacje oceniły
współpracę na poziomie dobrym, a 2 na poziomie ani dobrym ani złym.
Opinie NGO na temat jakości współpracy JST - NGO
Kategoria oceny
liczba wskazań
bardzo dobrze
18
dobrze
3
ani dobrze ani źle
2
źle
0
bardzo źle
0
18 organizacji pozarządowych które nadesłały odpowiedzi określiło, że w ostatnich 12
miesiącach jakość współpracy z RCPS na poziomie bardzo dobrym. Kolejne 3 podmioty
oceniły jakość współpracy na ocenę dobrą. Żadna z organizacji nie wskazała, że w ostatnim
roku jakość współpracy była zła lub bardzo zła.
Do najważniejszych zalet w relacjach organizacji z RCPS zaliczono: profesjonalizm,
wiedzę, kompetencje, życzliwość pracowników RCPS oraz dużą umiejętność współpracy
z organizacjami pozarządowymi.
W ankiecie w pierwszym obszarze organizacje poproszone zostały też o wskazanie
wad RCPS przy współpracy z organizacjami pozarządowymi. Ze zwrotnych odpowiedzi
wynika, że niemal 1/3 organizacji nie dokonała żadnego wpisu w polu: wada nr 1, wada nr 2 .
Z wypełnionych ankiet wynika, że najbardziej akcentowaną wadą RCPS jest skrupulatność
i nadmierna drobiazgowość w rozliczaniu dotacji.
Poniżej podajemy kilka cytatów z ankiet:
Ad. zalet:
- „życzliwość pracowników RCPS”,
- „możliwość bezpośredniego kontaktu - osobistego lub telefonicznego”,
- „profesjonalni i życzliwi pracownicy RCPS”,
-„ dyspozycyjność, kompetencja, uśmiech i bardzo pozytywne podejście do petenta”,
Ad. wad:
-„ niespotykana ilość i szczegółowość wymagań formalnych”,
11
- „skrupulatność wykraczająca poza wyobraźnię”,
- „szczegółowość sprawozdań finansowych”.
Ad.2 - RCPS jako partner organizacji pozarządowych
W drugiej części ankiety znalazły się obszary, które pozwoliły na ocenę RCPS jako
partnera organizacji pozarządowych. Żadna z 23 organizacji pozarządowych nie oceniła źle
lub bardzo źle aktywności RCPS w sferze aktywizacji społecznej mieszkańców naszego
samorządu.
Opinie NGO na temat aktywność RCPS w sferze
aktywizacji
społecznej
mieszkańców
naszego
samorządu
Kategoria oceny
liczba wskazań
bardzo dobrze
9
dobrze
8
ani dobrze ani źle
6
źle
0
bardzo źle
0
Działalność RCPS na polu aktywizacji społecznej mieszkańców województwa
łódzkiego została oceniona przez podmioty trzeciego sektora na poziomie co najmniej
dobrym. Takich odpowiedzi udzieliło prawie ¾ organizacji pozarządowych biorących udział
w badaniu, co czwarta organizacja nie określiła jasno swego stanowiska wybierając
odpowiedź: ani dobrze ani źle.
Zadowolenie z podejścia przedstawicieli RCPS do współpracy z organizacjami
pozarządowymi wyraziło przeszło 4/5 podmiotów, które ocenę: woli współdziałania przy
realizacji zadań publicznych, poszanowania zasady partnerstwa oraz stosowania jawnych
i przejrzystych procedur decyzyjnych wyraziła na poziomie co najmniej dobrym. Żadna
z organizacji nie oceniła RCPS na poziomie bardzo złym. Dwie organizacje źle oceniły RCPS
pod kątem poszanowania zasady partnerstwa.
12
Opinie NGO na
przedstawicieli
temat woli
RCPS
przy
współdziałania
realizacji
zadań
publicznych
Kategoria oceny
liczba wskazań
bardzo dobrze
19
dobrze
3
ani dobrze ani źle
1
źle
0
bardzo źle
0
Poszanowanie zasady partnerstwa przez pracowników RCPS, w ocenie organizacji
w zdecydowanej większości jest określone na poziomie co najmniej dobrym – odpowiedzi:
bardzo dobrze, dobrze udzieliło 13 podmiotów biorących udział w ankiecie. Na uwagę zasługi
też fakt, że w tym obszarze 2 podmioty uważają, że RCPS nie szanuje zasady partnerstwa,
co wyraziło kategorią oceny: źle.
Opinie NGO na temat poszanowania zasady
partnerstwa przez przedstawicieli RCPS
Kategoria oceny
liczba wskazań
bardzo dobrze
13
dobrze
7
ani dobrze ani źle
1
źle
2
bardzo źle
0
Reasumując należy zaznaczyć, że RCPS w zakresie współpracy z organizacjami
pozarządowymi zostało ocenione przez organizacje pozarządowe co najmniej dobrze.
Zapewne na powyższą ocenę wpływ miały wcześniej zdefiniowane przez NGO zalety
pracowników: życzliwość, dyspozycyjność, kompetencje. Dodatkowa wartością jest też
stosowanie jawnych i przejrzystych procedur decyzyjnych.
Ocena sposobu informowania organizacji pozarządowych przez RCPS w zakresie
swoich planów i działań, uwzględniania opinii podmiotów trzeciego sektora przy tworzeniu
13
prawa, finansowania projektów realizowanych przez organizacje, udzielanie pomocy
organizacjom w pozyskiwaniu finansowania i wspieranie poza finansowe podmiotów
trzeciego sektora została określona ogólnie wysoko: bardzo dobrze lub dobrze. Jednak co
trzecia organizacja wskazała, że pomoc im w pozyskiwaniu finansowania jest ani dobra ani
zła bądź zła. Co czwarty podmiot biorący udział w badaniu określa, że wsparcie nie
finansowe funkcjonowania organizacji przez RCPS jest ani dobre ani złe.
Ad. 3. – Organizacje pozarządowe jako partner RCPS
W tej części organizacje pozarządowe w ankietach udzielały odpowiedzi m.in. na
następujące pytania:
- Jak ocenia Pan(i) poziom aktywności społecznej mieszkańców naszej wspólnoty
samorządowej? (w tym liczbę i aktywność działających tu organizacji pozarządowych)
Dobry poziom aktywności społecznej mieszkańców wskazało 17 NGO, przy 1 odpowiedzi
negatywnej i 5 ocenach średnich (ani dobrze/ani źle).
- Jak ocenia Pan(i) wolę współdziałania przy rozwiązywaniu lokalnych problemów?
Z nadesłanych odpowiedzi wynika, że organizacje pozarządowe deklarują wolę
współdziałania przy rozwiązywaniu lokalnych problemów. Odpowiedzi pozytywnych
udzieliło 20 organizacji. Chęć współpracy trzeciego sektora z podmiotami publicznymi takimi
jak RCPS w Łodzi jako partnerem w łagodzeniu różnych niedostatków społecznych stanowi
istotny element rozwoju społecznego regionu.
Ad. 4. – Uwarunkowania oraz rezultaty współpracy RCPS z organizacjami
pozarządowymi
Z nadesłanych ankiet wynika, że dotychczasowa współpraca NGO z RCPS miała
dobry lub bardzo dobry wpływ na rozwój organizacji. Niemal wszystkie organizacje (poza
jedną organizacją) dokonały takich ocen.
W odpowiedzi na wskazanie jednej, konkretnej rzecz, którą powinno zrobić Regionalne
Centrum Polityki Społecznej w Łodzi by znacząco poprawić jakość i użyteczność współpracy
z organizacjami pozarządowymi wskazano:
- organizowanie i przeprowadzanie szkoleń dla organizacji pozarządowych w zakresie
rozliczań dotacji,
- zweryfikować obostrzenia dotyczące rozliczania zadań, np. korzystając z doświadczeń
Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi,
14
- zwiększyć środki finansowe na zadania publiczne w ogłaszanych konkursach,
- jedna z organizacji wskazała na konieczność „Zwiększenia poziomu realizacji zadań
publicznych finansowanych lub współfinansowanych przez samorząd województwa
łódzkiego - RCPS o zasięgu ponadlokalnym, ogólnowojewódzkim. RCPS powinien
preferować projekty o ogólnowojewódzkim charakterze i obszarze działania”,
- wykorzystywać osoby z organizacji pozarządowych do roli ekspertów i doradców.
Ad. 5. – Informacje o organizacji wypełniającej ankietę.
1. Wiek organizacji
Wśród organizacji biorących udział w badaniu dotyczącym oceny współpracy RCPS
z organizacjami pozarządowymi największą grupę stanowiły jednostki, które rozpoczęły
działalność przed 2000r. (15 podmiotów). Najmłodszych organizacji było najmniej
– 1 organizacja, która powstała w okresie miedzy 2005- 2009r. i jedna powstała w okresie:
2010r. lub później.
Rozkład NGO według daty powstania organizacji
Przedział czasowy
liczba wskazań
przed 1990r.
5
1990 -1999
10
2000 - 2004
4
2005 - 2009
1
w 2010 lub później
1
brak wpisu
2
2. Zasięg działania organizacji pozarządowych
Zasięgiem swego działania NGO w łódzkim obejmują zarówno lokalne społeczności :
gmina/ miasto (12 zaznaczeń), jak i województwo (16 zaznaczeń), niemal połowa organizacji
wskazała na obszar działania: kraj/zagranica (10 zaznaczeń).
W ankietach była możliwość zaznaczania przez jeden podmiot kilku obszarów, stąd jest
wielokrotność wpisów w stosunku do liczby organizacji biorących udział w badaniu.
15
Rozkład NGO według zasięgu działania organizacji
Zasięg działania
liczba wskazań
gmina/miasto
12
powiat
7
województwo
16
kraj/ zagranica
10
brak wpisu
4
3. Obszary działania
Organizacje pozarządowe zostały poproszone o wskazanie najważniejszych dwóch
obszarów działania. Ze zbiorczego zestawienia wynika, że najwięcej organizacji w pierwszym
obszarze realizuje zadania z zakresu pomocy społecznej (9 zaznaczeń) i z zakresu
przeciwdziałania uzależnieniom (9 zaznaczeń). Na drugim miejscu są zadania realizowane na
rzecz osób niepełnosprawnych (2 zaznaczenia) oraz przeciwdziałanie przemocy w rodzinie,
zadania z zakresu polityki prorodzinnej (2 zaznaczenia). W drugim obszarze działalności na
pierwszym miejscu znów są zadania z pomocy społecznej, w dalszej kolejności: z zakresu
polityki prorodzinnej, przeciwdziałania uzależnieniom, rehabilitacji osób niepełnosprawnych.
4. Personel organizacji
Poddając analizie dane obrazujące personel organizacji zauważa się, że w łódzkim
działa najwięcej organizacji, które nie zatrudniają ani jednego pracownika na umowę o pracę.
Posiadanie kadry w liczbie 1-2 stałych pracowników wskazały 3 organizacje, tyle samo
organizacji wskazało, że zatrudnia od 11 do 20 osób na stałe. Co czwarta organizacja
pozarządowa wskazała, że pracownicy zatrudnieni na umowę zlecenie/ umowę o dzieło
stanowią ok. 3-5 osób, tyle samo organizacji wskazało, ze w oparciu o w umowy zatrudnia od
11 do 20 osób. Połowa uczestników badania wskazała dodatkowo, że w ich organizacjach
praca wspomagana jest przez wolontariuszy, których liczba waha się od 3 do 5 osób, lub od 5
do 10 osób.
16
Rozkład NGO wg liczby osób zaangażowanych w prace organizacji
współpracownicy
(zat.
stali
umowa
zlecenie/ umowa
pracownicy o dzieło)
wolontariusze
zatrudnionych
9
1
2
1 - 2 osoby
3
1
2
3 - 5 osób
2
6
6
6 - 10 osób
0
2
6
11 - 20 osób
3
6
1
powyżej 20 osób
2
4
1
brak wpisu
4
3
4
Kategoria
brak
osób
5. Członkowie organizacji
Najbardziej liczebną grupę stanowią organizacje, które mają od 10 do 19 aktywnych
członków (7 podmiotów), na drugim miejscu uplasowały się NGO, które aktywnych
członków miały od 20 do 29 osób (4 organizacje). Trzy organizacje wskazały, że mają 100
lub więcej osób wspierających ich w sposób bardzo zaangażowany.
Rozkład NGO wg liczby aktywnych członków
Liczba
Kategoria
aktywnych
członków
mniej niż 10 osób
2
10 - 19 osób
7
20 - 29 osób
4
30 - 49 osób
2
50 - 99 osób
1
100 lub więcej osób
3
brak wpisu
3
17
Podsumowanie:
Na podstawie głównego wskaźnika obrazującego jakość współpracy tzw. „Dystansu
do Celu” województwo łódzkiej wartość indeksu współpracy ma zbliżoną do średniej
wartości dla kraju (42,6, przy średniej dla kraju 43,8). Jednak biorąc pod uwagę, że wartością
docelową do osiągnięcia jest 100 punktów, to należy stwierdzić, że różnych obszarów
współpracy z organizacjami pozarządowymi, samorządy w naszym regionie są „w połowie
drogi”, do osiągnięcia celu.
Na mapie obrazującej wartości omawianego wskaźnika w rozbiciu terytorialnym
województwo łódzkie plasuje się w grupie 7 województw o najniższych wartościach. W tej
grupie są jeszcze województwa: podkarpackie, lubelskie, opolskie, świętokrzyskie,
mazowieckie, podlaskie.
Najwyższe wartości wskaźnika osiągnęły 4 województwa: pomorskie, warmińsko –
mazurskie, dolnośląskie, śląskie.
W pierwszym roku prac w zakresie dokonania oceny jakości współpracy organizacje
pozarządowe – Regionalne Centrum Polityki Społecznej w Łodzi, na podkreślenie zasługuje
fakt, że w zdecydowanej większości organizacje wyraziły zadowolenie z jakości współpracy
z RCPS w ostatnich 12 miesiącach. (21 ocen dobrych lub bardzo dobrych). Jednakże liczba
organizacji, która dokonała oceny, jest zbyt niska w stosunku do skali współpracy z sektorem
pozarządowym.
Organizacje w ankietach zwróciły uwagę, że RCPS współtworząc ważne dokumenty
czy podejmuje istotne decyzje we współpracy z sektorem pozarządowym, dodatkowo
organizacje podkreśliły też wolę współpracy i dobrą jej jakość.
Regionalne Centrum Polityki Społecznej w Łodzi w ankietach zostało ocenione jako
instytucja wspierające ich działania statutowe poprzez udzielanie różnego rodzaju porad.
Dodatkową wartością, co wielokrotnie organizacje wpisywały są zalety pracowników RCPS:
życzliwość, profesjonalizm, dyspozycyjność, wiedza.
Niemniej jednak trzeci sektor odczuwa braki w sferze pozyskiwania i rozliczania dotacji,
dlatego też prowadzenie szkoleń, uproszczanie obowiązujących procedur przyznawania
dotacji i jej rozliczania uważa za najważniejsze kroki, które jednostka samorządowa powinna
przeprowadzić.
18
Należy zauważyć, iż pewnym mankamentem w analizie i interpretacji wyników oceny
jakości współpracy Regionalnego Centrum Polityki Społecznej w Łodzi z organizacjami
pozarządowymi jest fakt zbyt małej ilości podmiotów uczestniczących w procesie oceny.
III. Omówienie poszczególnych obszarów współpracy organizacji pozarządowych i
administracji samorządowej
1. Współpraca organizacji pozarządowych i administracji samorządowej przy
tworzeniu lokalnych polityk publicznych
Uczestnicy dyskusji wskazywali na plusy współpracy organizacji pozarządowych
i Regionalnego Centrum Polityki Społecznej, do których zaliczyli, między innymi:
- obecność przedstawicieli organizacji pozarządowych przy tworzeniu dokumentów i strategii
dotyczących lokalnych polityk publicznych,
- otwartość Regionalnego Centrum Polityki Społecznej, zarówno dyrekcji, jaki pracowników
na zgłaszane propozycje i postulaty.
Warto zauważyć, iż minusy, słabe strony w zakresie omawianej współpracy wskazywano
głównie po stronie organizacji pozarządowych. Wśród nich wymieniano głównie:
- trudności w kontakcie z RCPS (np. nieobecność na szkoleniach z powodu kosztownego
dojazdu z odległych miejscowości województwa);
- mała aktywność nowych działaczy w organizacjach, co często jest powodem braku
profesjonalizmu w działaniach;
- brak współpracy między organizacjami - traktowanie innych organizacji pozarządowych
jako „konkurentów”, głównie w zakresie starań o projekty i dotacje.
2. Współpraca organizacji pozarządowych i administracji samorządowej przy
realizacji lokalnych polityk publicznych
a) W kwestii rozliczeń wskazywano przede wszystkim na zbyt dużą biurokrację,
co znajduje potwierdzenie w głównych zarzutach pojawiających się w prezentowanej
powyżej „Diagnozie współpracy RCPS w Łodzi z organizacjami pozarządowymi”.
Jednak rozwiązaniem tego problemu może być przede wszystkim lepsze przygotowanie
organizacji pozarządowych do poruszania się w rzeczywistości finansowo - rozliczeniowej.
Służyć
temu
miałoby
organizowanie
i
przeprowadzanie
szkoleń
dla
organizacji
19
pozarządowych w zakresie rozliczań dotacji. Wskazywano również na potrzebę ujednolicenia
druków i faktur.
b) W kwestii istniejącej współpracy wskazywano przede wszystkim na brak współpracy
między organizacjami i korzystania z dobrych praktyk
Uczestnicy spotkania wskazują na konieczność przygotowania i przeprowadzania szkoleń,
które pomogą w budowaniu sieci i pozyskiwania partnerów w innych organizacjach,
a jednocześnie posłużą wymianie doświadczeń.
3. Współpraca organizacji pozarządowych i administracji samorządowej w zakresie
tworzenia warunków do współpracy i aktywności organizacji
W ocenie przedstawicieli organizacji pozarządowych w tworzeniu warunków do
współpracy i aktywności organizacji na pewno pomagają cechy, którymi charakteryzuje się
funkcjonowanie Regionalnego Centrum Pomocy Społecznej w Łodzi, a wśród nich:
- przyjazna atmosfera;
- przychylność, merytoryczne wsparcie;
- bieżąca komunikacja poprzez stały kontakt z organizacjami (telefoniczny lub bezpośredni
bez niepotrzebnej zwłoki w oczekiwaniu na spotkanie);
- doraźne wsparcie w razie potrzeby;
- dostępność materiałów szkoleniowych i informacyjnych;
- gotowość użyczania lokali na potrzeby organizacji.
Współpracę tę należałoby wzmocnić poprzez:
- uproszczanie obowiązujących procedur przyznawania dotacji i jej rozliczania, które
jednostka samorządowa powinna przeprowadzić;
- szkolenia w celu pozyskiwania i rozliczania dotacji;
- konieczność szkoleń, aby przedstawiciele organizacji samorządowych stali się partnerami
dla siebie nawzajem i dla jednostek samorządu terytorialnego;
- wspólne spotkania organizowane przez RCPS w celu jednoczenia środowiska, pozyskiwania
nowych kontaktów przydatnych w dalszej działalności i stosowaniu dobrych, sprawdzonych
praktyk.
Przedstawiciele organizacji trzeciego sektora zauważają, że po stronie organizacji również
należy podjąć działania służące doskonaleniu omawianej współpracy poprzez:
20
- poszerzanie współpracy między organizacjami pozarządowymi, nietraktowanie się jak
„konkurentów” lecz „partnerów” (szczególną rolę przy tworzeniu sieci rad organizacji
pożytku publicznego powinna pełnić Łódzka Wojewódzka Rada Działalności Pożytku
Publicznego);
- profesjonalizację działań w konsekwencji specjalizacji organizacji pozarządowych.
4. Uwagi końcowe i rekomendacje
Generalnie należy stwierdzić, iż przedstawiciele organizacji pozarządowych, przy zgodnie
pozytywnej
ocenie współpracy RCPS
z organizacjami
pozarządowymi,
wskazują
jednocześnie na konieczność działań udoskonalających to współdziałanie na dwóch
płaszczyznach.
Z jednej strony, mówiąc o organizacjach pożytku publicznego, należy oczekiwać,
iż szerzej stosowana i wprowadzana w życie będzie nowa filozofia myślenia o pomocy
i wsparciu. Konieczne jest współdziałanie na linii państwo – samorząd terytorialny –
organizacje samorządowe i uznanie tych ostatnich jako równorzędnych partnerów w zakresie
realizowania działań pomocowych. Tylko współpraca na „równych i partnerskich” zasadach
pomoże budować trzeci sektor i realizować działalność statutową organizacji pozarządowych
w wielu obszarach pomocy i wsparcia dla osób wykluczonych i zmarginalizowanych.
Z drugiej zaś strony, same organizacje pozarządowe muszą częściej podejmować
działania jednoczące wzajemne przedsięwzięcia w myśl zasady „silniejsi razem”,
aby skuteczniej realizować swoje cele w zakresie pomocy i wsparcia.
21