SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI GIMNAZJUM NR 3 im

Transkrypt

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI
GIMNAZJUM NR 3
im. WOJCIECHA KORFANTEGO
W SIEMIANOWICACH ŚLĄSKICH
NA LATA 2013 - 2016
Opracował Zespół pod kierownictwem
Pedagoga Szkolnego mgr Justyny Witwickiej
-1-
Spis treści
I.
Wstęp.
II.
Podstawa prawna.
III.
Cele Szkolnego Programu Profilaktycznego.
IV.
Zadania Szkolnego Programu Profilaktycznego.
V.
Zalecenia do Szkolnego Programu Profilaktyki.
VI.
Werbalizacja problemów występujących w szkole.
VII.
Metody i sposoby działania.
VIII.
Osoby odpowiedzialne za realizację.
IX.
Struktura i treści Szkolnego Programu Profilaktyki.
X.
Ewaluacja.
XI.
Przewidywane efekty działań profilaktycznych.
-2-
I.
Wstęp
Profilaktyka rozumiana jest jako proces wspomagania człowieka w radzeniu sobie
z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu, a także
ograniczania i likwidowania czynników niekorzystnych dla zdrowia i życia człowieka (wg Z.B.
Gaś,2001). Realizowana jest między innymi na gruncie szkolnym we współpracy ze
środowiskiem lokalnym.
Szkoła jest miejscem działalności zadaniowej uczniów i może wyzwalać trudności
młodzieży związane z przyjmowaniem odpowiedzialności na siebie i innych. Jest miejscem
intensywnego rozwoju w zakresie funkcjonowania interpersonalnego i społecznego w grupie
rówieśniczej. Wypełnia znaczną część aktywnego życia młodzieży. Jest miejscem
konfrontacji autorytetów i kształtowania się poczucia własnej wartości. Z perspektywy
rodziców szkoła jest terenem weryfikacji oczekiwań związanych z własnym dzieckiem.
Działania profilaktyczne stanowią wyspecjalizowaną część działań wychowawczych
zawartych w Szkolnym Programie Wychowawczym.
Treści Programu Profilaktycznego Szkoły wynikają ze Szkolnego Programu Nauczania.
Program Profilaktyczny Szkoły jest skorelowany z podstawowymi dokumentami
wyznaczającymi zakres działań edukacyjno -dydaktyczno-wychowawczych.
II. Podstawa prawna
1. Konwencja o prawach dziecka
Art. 33. (aneks): „Państwa – Strony będą podejmowały wszelkie odpowiednie kroki, w tym
ustawodawcze, administracyjne, socjalne oraz środki w dziedzinie oświaty, w celu
zapewnienia ochrony dzieci przed nielegalnym używaniem środków narkotycznych
i substancji psychotropowych, zgodnie z ich zdefiniowaniem w odpowiednich umowach
międzynarodowych oraz w celu zapobiegania wykorzystywaniu dzieci do nielegalnej
produkcji tego typu substancji i handlu nimi.”
2. Konstytucja Rzeczpospolitej. Art. 72.
3. Kodeks postępowania karnego z dnia 6 kwietnia 1997 r. Art. 304.
4. Kodeks postępowania cywilnego, Art. 572 (Dział II, rozdział 2).
5. Ustawy, rozporządzenia i obwieszczenia:
- Ustawia o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. (tekst jednolity - Dz.U. z 2004 r.
nr 256, poz. 2572; obowiązuje od 17 grudnia 2004 r.; z późn. zm. ).
- Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26
października 1982 r. (tekst jednolity - Dz. U. z 2007 r. nr 70, poz. 473; z późn. zm.).
- Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz.U. z 2005 r. nr 179,
poz. 1485; z późn. zm.: Dz. U. z 2006 r. nr 7, poz. 47 i 48; Dz. U. z 2006 r. nr 66, poz.
469; nr 120, poz. 826).
- Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 r. (tekst
jednolity - Dz.U. z 2002 r. nr 11, poz. 109; z późn. zm.).
- Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.
U. 2011nr 105 poz. 614).
- Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych
z dnia 9 listopada 1995 r. (tekst jednolity - Dz.U. z 1996 r. nr 10, poz. 55; z późn. zm.:
1997 r. nr 88, poz. 554 i nr 121, poz. 770; 1999 r. nr 96, poz. 1107; 2003 r. nr 229, poz.
2274).
- Ustawa o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 23 lipca 2008 r. (Dz.
U. z 2008 r. nr 180 poz. 1108). Ustawie o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19
sierpnia 1994 r. (Dz.U. nr 111, poz. 535; z późn. zm. - Dz.U. nr 113, poz. 731 z 1997 r.,
Dz.U. nr 141, poz. 1183 z 2005 r.).
- Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz.U. nr 180,
poz. 1493).
-3-
-
-
-
Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form
działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonej
uzależnieniem (Dz. U. z 2003 r. nr 26 , poz. 226).
Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej z dnia 10 stycznia 2012 r. w sprawie
ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. 2012 r. nr 0
poz. 124)
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie
podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia w poszczególnych
typach szkół (Dz. U. 2012 r. nr 0 poz.977)
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 2 sierpnia 2013 r. zmieniające
rozporządzenie w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla
dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie
w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U.2013
poz.957).
Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 22 lipca 2011 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach
i placówkach (Dz. U. 2011 r. nr 161 poz.968).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad
udzielania i organizacji pomocy psychologiczno –pedagogicznej w publicznych
przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. nr 0 z dnia 7 maja 2013 r. poz.532).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 marca 2011 r. w sprawie Krajowego Programu
Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2011 – 2016 (Dz. U. 2011 r. nr78 poz. 428)
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2010 (Dz. U. nr 24, poz.128) Program
Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce na lata 2010 – 2013
przyjęty przez Radę Ministrów w dn. 16 lutego 2010
6. Programy narodowe, krajowe i miejskie
-
-
Narodowy Program Zdrowia (2007 - 2015)
Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 2011 – 2015
z dn. 22 marca 2011)
Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii 2011 – 2016 z dn. 22 marca 2011 (Dz. U.
nr 78, poz. 428)
Projekt Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2013 – 2020
w dn. 18 stycznia 2013 przekazany do dalszych prac legislacyjnych
Krajowy Program Zapobiegania Zakażeniom HIV i Zwalczania AIDS na lata 2012 – 2016:
Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 15 lutego 2011 (Dz. U. nr 44, poz. 227)
Program Zwalczania AIDS i Zapobiegania Zakażeniom HIV (2007 - 2011)
Program Zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu i Przestępczości wśród Dzieci
i Młodzieży (2004 - 2014)
Program Zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu i Przestępczości wśród Dzieci i
Młodzieży (2004 – 2014)
Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2011 – 2015
Program promocji zdrowia i profilaktyki problemów dzieci i młodzieży na lata 2013 - 2016
Powiatowy Program Zapobiegania Przestępczości oraz Porządku Publicznego
i Bezpieczeństwa Obywateli w Siemianowicach Śląskich na lata 2012 – 2020: Uchwała
nr 16/2012 Rady Miasta Siemianowic Śląskich z dn. 26 stycznia 2012 „Razem
Bezpieczniej”
Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w rodzinie na lata 2007- 2016
Miejski Program przeciwdziałania narkomanii na lata 2011 -2014
-4-
III. Cele Szkolnego Programu Profilaktycznego
Celem programu jest zwiększenie ilości i jakości oddziaływań profilaktycznych w szkole.
Kształcenie postaw prozdrowotnych.
Promowanie zdrowego stylu życia i zdrowia psychicznego.
Wskazywanie pożądanych wzorców zachowań.
Wzmacnianie u uczniów postaw pożądanych społecznie i akceptowanych
powszechnie zachowań.
5. Ograniczanie zachowań agresywnych wśród uczniów i wzmacnianie zachowań
pozytywnych.
6. Stwarzanie warunków bezpiecznego rozwoju i funkcjonowania w szkole, i poza nią.
7. Nauka rozwiązywania konfliktów bez użycia siły.
8. Pomoc w stanach kryzysu psychicznego
9. Zapobieganie ryzyka wystąpienia uzależnień od środków psychoaktywnych wśród
młodzieży, kształtowanie postawy asertywnej i odpowiedzialnych wyborów.
10. Kształtowanie umiejętności radzenie sobie ze zmieniająca się rzeczywistością oraz
niepokojami i trudnościami okresu dojrzewania.
1.
2.
3.
4.
IV. Zadania Szkolnego Programu Profilaktyki
1. Doskonalenie kadry pedagogicznej pod kątem realizacji Programu Profilaktyki Szkolnej.
2. Organizowanie przedsięwzięć wspierających uczniów w rozwoju psychospołecznym.
3. Dostarczenie uczniom wiedzy w zakresie ich odpowiedzialności za własne działania,
umiejętności i zachowania.
4. Współpraca z samorządem szkolnym na rzecz wzmocnienia jego roli we
współdecydowaniu o ważnych sprawach dotyczących młodzieży.
5. Podejmowanie współpracy z instytucjami wspierającymi szkołę w realizowaniu
profilaktyki.
6. Współpraca szkoły z różnymi podmiotami w zakresie działań podejmowanych
w sytuacjach kryzysowych: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Siemianowicach
Śląskich, Straż Miejska, Komenda Miejska Policji, Sąd Rejonowy Wydział III Rodzinny
i Nieletnich w Siemianowicach Śląskich, Poradnia Pedagogiczno – Psychologiczna
i innymi.
7. Włączenie uczniów i rodziców w akcje lokalne o charakterze profilaktycznym.
V. Zalecenia dla Szkolnego Programu Profilaktyki
1. Organizowanie systematycznych działań informacyjno – edukacyjnych dla uczniów,
rodziców i nauczycieli.
2. Organizacja poradnictwa indywidualnego i rodzinnego na terenie szkoły.
3. Organizowanie spotkań wychowawczych z rodzicami (problemowych, tematycznych).
4. Organizowanie w szkole imprez tematycznych (happeningi, konkursy, przedstawienia,
debaty wewnątrzszkolne).
5. Stworzenie przyjaznego klimatu (dobra komunikacja, osobowe relacje pomiędzy
nauczycielami i uczniami, udzielanie emocjonalnego wsparcia młodzieży, szczególnie
w trudnych dla nich sytuacjach) sprzyjającego procesowi dydaktycznemu
i wychowawczemu.
-5-
6. Stworzenie warunków do wchodzenia w sytuacje społeczne, ukazanie korzyści
wynikających z przestrzegania zasad społecznych.
7. Konsekwentne stosowanie procedur szkolnych.
8. Pomoc uczniom mającym problemy w nauce.
9. Kierowanie uczniów zagrożonych (w porozumieniu z rodzicami) do instytucji udzielającej
porad specjalistycznych.
10. Udostępnianie uczniom i rodzicom informacji o specjalistycznej pomocy poza szkołą.
11. Systematyczne wzbogacanie biblioteki szkolnej oraz biblioteki podręcznej pedagoga
szkolnego i psychologa szkolnego w fachowe materiały i publikacje dotyczące profilaktyki.
12. Szkolenie kadry pedagogicznej w zakresie profilaktyki zagrożeń oraz umiejętności
wychowawczych.
13. Współpraca z instytucjami uprawnionymi do pomocy w szkole w realizowaniu szkolnej
profilaktyki.
14. Współpraca z instytucjami prowadzącymi działalność w zakresie poradnictwa i terapii.
15. Starania w celu zapewnienia uczniom alternatywnych możliwości spędzania wolnego
czasu (oferta zajęć pozalekcyjnych, zajęcia rekreacyjno – sportowe, spotkania poetyckie,
wycieczki).
16. Organizacja współpracy z instytucjami prowadzącymi różnego rodzaju zajęcia
o charakterze profilaktycznym na rzecz możliwości uczestniczenia uczniów szkoły.
17. Promowanie zdrowego stylu życia, kształtowanie umiejętności samodzielnego
dokonywania właściwych wyborów zachowań chroniących zdrowie własne i innych ludzi.
18. Włączenie się samorządu uczniowskiego do konkretnych działań (uczniowie maja prawo
zgłaszania własnych pomysłów i inicjatyw, a także poczucia odpowiedzialności za to, co
dzieje się w ich środowisku).
VI. Werbalizacja problemów występujących w szkole
Szkolny Program Profilaktyki na lata 2013 – 2016 powstał w oparciu o:
-
informacje o przebiegu realizacji Szkolnego Programu Profilaktyki na lata 2010 –
2013 - po przeprowadzonej ewaluacji wewnętrznej oraz
diagnozę społeczności uczniowskiej w aspekcie możliwych zagrożeń.
Analiza sytuacji wychowawczej w kontekście możliwych zagrożeń pozwoliła na dokonanie
werbalizacji problemów występujących w szkole i wyznaczenie obszarów problemowych.
1. Problem wagarów i niskiej frekwencji uczniów.
2. Nie przestrzeganie norm i zasad współżycia społecznego, łamanie obowiązujących
w szkole regulaminów.
3. Problem uzależnień.
4. Problem przemocy i agresji.
5. Niska kultura języka w szkole.
6. Promocja zdrowego stylu życia.
VII. Metody i sposoby działania
1. Lekcje dydaktyczne uwzględniające problematykę profilaktyczną.
2. Godziny wychowawcze podczas których odbywają się:
- spotkania ze specjalistami,
- pogadanki,
- specjalistyczne terapie grupowe.
3. Prelekcje dla nauczycieli, rodziców, uczniów wygłaszane przez osoby kompetentne
w zakresie profilaktyki.
4. Warsztaty poznawcze i doskonalące dla nauczycieli i zainteresowanych rodziców.
-6-
5. Indywidualne rozmowy z uczniami.
6. Spotkania i rozmowy z rodzicami.
7. Współpraca z instytucjami prowadzącymi działalność w zakresie profilaktyki, poradnictwa,
interwencji i terapii.
8. Projekcje filmów o tematyce profilaktycznej.
9. Realizowanie profesjonalnych programów profilaktycznych np. „Spójrz inaczej”, „Jak żyć
z ludźmi”.
10. Zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne:
- kółka zainteresowań,
- wycieczki przedmiotowe, tematyczne, rekreacyjne i turystyczne.
- gry i zabawy,
11. Wydarzenia szkolne o charakterze wychowawczo – profilaktycznym:
- konkursy (wiedzy o uzależnieniach, biologiczny, ekologiczny),
- ogniska i spotkania integracyjne,
- warsztaty profilaktyczno - edukacyjne w zakresie profilaktyki uzależnień,
- imprezy sportowe,
- happeningi,
- festyny,
- spotkania hobbystów,
- przedstawienia teatralne,
- uroczystości szkolne,
- pozostałe imprezy o charakterze wychowawczo – profilaktycznym
(wg harmonogramu imprez ogólnoszkolnych).
12. Sesje plakatowe.
VIII. Osoby odpowiedzialne za realizację
Realizatorami programu oddziaływań profilaktycznych w naszej szkole są wszyscy
pracownicy wykonujący zadania zgodne ze swoimi kompetencjami. Rolą dyrektora szkoły
jest kierowanie zespołem realizatorów programu w fazie planowania działań, ich realizacji,
a także udzielanie im wsparcia. Pierwszoplanową rolę w realizacji programu odgrywają
wychowawcy klas włączający zadania profilaktyczne do działań wychowawczych w pracy
z klasą. Wsparcia w tej działalności udzielają im nauczyciele, pedagog szkolny i psycholog
szkolny. W działania profilaktyczne zaangażowani są również rodzice. Uczestniczą oni
przede wszystkim w procesie planowania, realizacji i ewaluacji podejmowanych działań.
Zadania wychowawcy klasy w tworzeniu i realizacji programu profilaktycznego.
1. Podstawowym zadaniem wychowawcy jest diagnozowanie sytuacji wychowawczej
prowadzonej klasy poprzez:
- poznanie struktury zespołu, panujących relacji, ról pełnionych przez uczniów,
poziomu otwartości i akceptacji w grupie,
- obserwację uczniów,
- systematyczną współpracę z innymi nauczycielami oraz pedagogiem w celu
rozpoznawania problemów,
- poznanie środowiska rodzinnego uczniów i tkwiących w nim zagrożenia rozwojowych.
2. Proponowanie i wdrażanie spójnego programu działań wychowawczo-profilaktycznych
wynikającego z potrzeb zespołu, osobistych kompetencji, zasobów szkoły.
3. Rozpoznawanie indywidualnych problemów ucznia i podejmowanie prób ich
rozwiązywania.
4. Budowanie prawidłowych relacji z uczniami opartych na wzajemnym szacunku
i zrozumieniu.
5. Włączanie do realizacji programu innych nauczycieli i specjalistów.
6. Inicjowanie kontaktów uczniów i ich rodziców z pedagogiem i psychologiem szkolnym.
7. Dokonywanie systematycznej oceny skuteczności prowadzonych przez siebie działań,
modyfikowanie ich i dostosowywanie do potrzeb rozwojowych uczniów.
-7-
8. Doskonalenie umiejętności
profilaktycznych.
zawodowych
w
obszarze
działań
wychowawczo-
Zadania pedagoga szkolnego w tworzeniu i realizacji programu profilaktycznego.
1. Przeprowadzenie diagnozy problemów wychowawczych szkoły.
2. Koordynacja pracy zespołu opracowującego w porozumieniu z rodzicami Szkolny
Program Profilaktyki.
3. Monitorowanie przebiegu Szkolnego Programu Profilaktyki.
4. Dokonywanie wraz z zespołem okresowej ewaluacji programu.
5. Włączenie się do realizacji zadań Szkolnego Programu Profilaktyki.
6. Współpraca z różnymi instytucjami zajmującymi się udzielaniem pomocy rodzinie
i dziecku.
7. Systematyczna współpraca z wychowawcami klas i nauczycielami, udzielanie im
wsparcia w planowaniu i realizacji zadań profilaktyczno wychowawczych.
8. Prowadzenie szkoleń dla nauczycieli dotyczących realizacji zadań szkolnej profilaktyki.
9. Uczestnictwo w szkoleniach doskonalących umiejętności pracy wychowawczej
i profilaktycznej.
Zadania psychologa szkolnego w tworzeniu i realizacji programu profilaktycznego.
1. Prowadzenie badań i działań diagnostycznych dotyczących uczniów w tym
diagnozowanie potencjalnych możliwości oraz wspieranie mocnych stron ucznia.
2. Diagnozowanie sytuacji wychowawczych w celu wspierania rozwoju ucznia, określenie
odpowiednich form pomocy psychologicznej.
3. Udzielanie pomocy wychowawcom klas i nauczycielom w rozpoznawaniu
indywidualnych potrzeb uczniów oraz analizowaniu niepowodzeń szkolnych.
4. Wspieranie uczniów z wybitnymi uzdolnieniami.
5. Współdziałanie z instytucjami i organizacjami w środowisku (w szczególności z poradnią
psychologiczno – pedagogiczną), zainteresowanymi problemami opieki i wychowania.
6. Dokonywanie wraz z zespołem okresowej ewaluacji programu.
7. Włączenie się do realizacji zadań Szkolnego Programu Profilaktyki.
Zadania nauczycieli w tworzeniu i realizacji programu profilaktycznego.
1. Uczestnictwo w diagnozie i planowaniu oddziaływań profilaktyczno-wychowawczych.
2. Okresowa analiza oddziaływań profilaktyczno-wychowawczych.
3. Realizacja zadań profilaktyczno-wychowawczych poprzez włączanie do swojego
programu nauczania treści o charakterze profilaktycznym, stałe reagowanie na
pojawiające się zagrożenia.
4. Systematyczna współpraca z wychowawcami klas i udzielanie im wsparcia w planowaniu
i realizacji działań profilaktyczno-wychowawczych.
5. Doskonalenie umiejętności zawodowych w obszarze działań profilaktycznowychowawczych.
Zadania rodziców w tworzeniu i realizacji programu profilaktycznego.
1. Uczestnictwo w diagnozie potrzeb wychowanków w zakresie profilaktyki.
2. Udział w pracach zespołu opracowującego Szkolny Program Profilaktyki.
3. Systematyczna praca z wychowawcą klasy w zakresie zaspakajania potrzeb swoich
dzieci.
4. W miarę możliwości włączanie się do realizacji niektórych zadań programu.
5. W sytuacji poważnych zagrożeń rozwojowych swoich dzieci korzystanie z pomocy
pedagoga i psychologa oraz szukanie wsparcia w specjalistycznych placówkach.
IX. Struktura i treści Szkolnego Programu Profilaktyki
-8-
Działania skierowane do rodziców:
1. Zapoznanie ze Statutem Szkoły (w tym z WSO), Programem Wychowawczym,
Programem Profilaktyki, regulaminami organizacyjnymi.
2. Informowanie rodziców o pracach szkoły.
3. Organizowanie „Dni Otwartych” Szkoły.
4. Informowanie rodziców przez nauczycieli o wynikach w nauce i zachowaniu uczniów
podczas zajęć lekcyjnych.
5. Indywidualne spotkania z wychowawcą, pedagogiem i psychologiem.
6. Pisma informujące o wynikach w nauce.
7. Informowanie rodziców przez wychowawców , pedagoga i psychologa o funkcjonowaniu
dziecka w szkole.
8. Pedagogizacja rodziców w czasie zebrań i spotkań indywidualnych.
9. Angażowanie rodziców do sprawowania opieki w czasie uroczystości szkolnych,
wycieczek.
10. Budowanie dobrej współpracy z rodzicami i pozyskiwanie ich jako sojuszników działań
wychowawczych i profilaktycznych
Działania skierowane do nauczycieli:
1. Propagowanie kursów i szkoleń.
2. Informowanie (w pokoju nauczycielskim) o konkursach i szkoleniach, promowanie
nauczycieli doskonalących się w profilaktyce i wychowaniu.
3. Organizacja szkoleń i warsztatów.
4. Spotkania ze specjalistami zajmującymi się tematyką uzależnień i profilaktyki.
5. Propagowanie literatury dotyczącej profilaktyki uzależnień.
6. Pozyskiwanie i udostępnianie materiałów dotyczących profilaktyki uzależnień.
7. Prenumerata czasopism o tematyce profilaktycznej z możliwością wypożyczenia
u pedagoga szkolnego.
-9-
Działania skierowane do uczniów w wybranych obszarach problemowych:
Obszar: Wagary i niska frekwencja uczniów
Działania
Kto podejmuje działania?
Kiedy?
-
Stała kontrola frekwencji na wszystkich zajęciach.
Wychowawcy, nauczyciele
przedmiotowi
Przez cały rok szkolny, klasy pierwsze, drugie,
trzecie
-
Zapoznanie uczniów z Procedurom Realizacji Obowiązku
Szkolnego w gimnazjum.
Wychowawcy
Początek roku szkolnego, klasy pierwsze, drugie,
trzecie
-
Wszyscy uczniowie posiadają zeszyty usprawiedliwień,
Wychowawcy
trzecie
-
Zawiadamianie rodziców o kolejnych nieobecnościach
dziecka w szkole (telefoniczne lub listowne).
Wychowawcy
trzecie
-
Rodzic telefonicznie informuje wychowawcę o trwającej
dłużej niż 3 dni nieobecności dziecka w szkole.
Wychowawcy
trzecie
-
Wprowadzanie „kontrolek obecności” dla uczniów którzy
mają problemy z realizacją obowiązku szkolnego.
Wychowawcy
trzecie
-
Wpływ frekwencji na ustalanie oceny z zachowania.
przedmiotowi, pedagog i
psycholog
Koniec pierwszego i drugiego semestru, klasy
pierwsze, drugie, trzecie
-
Premiowanie uczniów za bardzo dobrą frekwencję.
Wychowawcy, dyrekcja
Koniec pierwszego i drugiego semestru, klasy
pierwsze, drugie, trzecie
-
Wpisywanie punktów ujemnych za ucieczki z lekcji i
opuszczanie pojedynczych zajęć.
Wychowawcy
W miarę potrzeb, przez cały rok, klasy pierwsze,
drugie, trzecie
- 10 -
-
Profilaktyczne rozmowy z uczniami i na temat konsekwencji
wagarów.
Wychowawcy, pedagog,
psycholog
drugie, trzecie
-
Przeprowadzenie zajęć wychowawczych metodą dramy
„Dlaczego chodzimy na wagary?”
Psycholog, zaproszeni
specjaliści
drugie
-
Międzyklasowy konkurs na najwyższą frekwencję na
zajęciach w szkole: nagroda za 100% frekwencję na
zakończenie roku szkolnego.
Dyrekcja
Koniec roku szkolnego, klasy pierwsze, drugie,
trzecie
-
Zawieranie z uczniami kontraktów i systematyczne
monitorowanie ich efektów.
psycholog
W miarę potrzeb, klasy pierwsze, drugie, trzecie
-
Rozmowy z rodzicami i na temat konsekwencji wagarów,
wpływu absencji na ocenę z zachowania.
Wychowawca, pedagog,
psycholog
-
Stworzenie grupy pomocy koleżeńskiej w nauce uczniom
mającym trudności.
Wychowawcy
-
Wysyłanie upomnień do rodziców uczniów nie realizujących
we właściwy sposób obowiązku szkolnego.
Dyrekcja
- 11 -
Obszar: Nie przestrzeganie norm i zasad współżycia społecznego, łamanie obowiązujących w szkole regulaminów
Działania
-
Kiedy?
Stała kontrola zachowań pozytywnych i negatywnych
uczniów – analiza wpisów do indywidualnych kart uczniów.
Przypomnienie i przestrzeganie wewnątrzszkolnych aktów
prawnych.
Wychowawcy
Cały rok, klasy pierwsze, drugie, trzecie
Wychowawcy
-
Pilnowanie, aby wszelkie przejawy ustalonych uregulowań
prawnych w gimnazjum były przestrzegane.
Wszyscy pracownicy szkoły
-
Zapoznanie uczniów z ważnych dokumentami opisującymi
prawa dziecka i człowieka.
psycholog
Pierwszy semestr roku szkolnego, klasy pierwsze
-
Propagowanie zasad Savoir-vivre.
Wszyscy pracownicy
gimnazjum
-
Opracowanie Kontraktów (Kodeksów) klasowych ze
szczególnym uwzględnieniem w nich kwestii
nieprzestrzegania norm i zasad współżycia społecznego i
łamania obowiązującego w szkole regulaminu
Wychowawcy
trzecie
-
Pogadanki dla uczniów nt. nieprzestrzegania norm i zasad
współżycia społecznego i łamanie obowiązującego w szkole
regulaminu.
psycholog, zaproszeni
specjaliści
Cały rok, w miarę potrzeb, klasy pierwsze drugie,
trzecie
-
- 12 -
Obszar: Problem uzależnień
Działania
Zaproszeni specjaliści,
pedagog, psycholog,
pielęgniarka szkolna
-
Pogadanki , prelekcje tematyczne:
 Wpływ środków odurzających na rozwój psychofizyczny
dziecka.
 Jak radzić sobie z zachętami rówieśników?
-
Uczestnictwo młodzieży w spektaklach teatralnych o
charakterze profilaktycznym organizowanych w szkole i poza Wychowawcy, pedagog
nią
Uczestnictwo w przedsięwzięciach z zakresu profilaktyki
uzależnień
Kiedy?
Drugi semestr, klasy drugie
W miarę możliwości, klasy drugie
Nauczyciel biologii,
nauczyciele wychowania
fizycznego
nauczyciele świetlicy,
psycholog, pedagog
Drugi semestr, klasy pierwsze, drugie, trzecie
wychowawcy, zaproszeni
specjaliści
Nauczyciel plastyki
Drugi semestr roku szkolnego klasy pierwsze,
drugie, trzecie

konkurs na najciekawszy plakat mówiący o szkodliwości
palenia,

konkurs na najlepszą pracę plastyczną dotyczącą
antyreklamy tytoniowej
Nauczyciel plastyki
Drugi semestr roku szkolnego, klasy pierwsze
klasy drugie, trzecie

konkurs na fraszkę przeciwko paleniu papierosów, piciu
alkoholu, zażywaniu narkotyków i dopalaczy
Nauczyciele świetlicy,
nauczyciele poloniści
- 13 -
-
Zapoznanie i przypomnienie procedur postępowania
nauczycieli w sytuacjach gdy młodzież posiada, używa, jest
pod wpływem substancji psychotropowych lub gdy zachodzi
takie podejrzenie.
Wychowawcy
pedagog, psycholog
Początek roku szkolnego
-
Diagnoza środowiska szkolnego pod kątem problematyki
uzależnień.
Wychowawcy, pedagog
Drugi semestr roku szkolnego
Pedagog, zaproszeni
specjaliści
Klasy pierwsze, drugie, trzecie
- Warsztaty nt aktywnej obrony własnego zdania wobec
środków uzależniających poprzez sztukę odmawiania,
wzajemne wspieranie, werbalizację potrzeb.
-
Prelekcje nt społecznych i zdrowotnych skutków uzależnień, Psycholog, zaproszeni
specjaliści
zwalczanie mitów na ich temat.
-
Warsztaty antystresowe dla uczniów-poznawanie sposobów
radzenia sobie ze stresem w trudnych sytuacjach
Pierwszy semestr, klasy drugie
-
-
Ćwiczenia w małych grupach kształtujące:

poczucie własnej wartości,

umiejętność podejmowania decyzji,

asertywność,

umiejętności komunikacyjne.
Pedagog, psycholog,
zaproszeni specjaliści
Psycholog
Pierwszy semestr, klasy trzecie
Psycholog, pedagog,
Drugi semestr, klasy trzecie
Cały rok, klasy trzecie
Psycholog, pedagog,
Uświadomienie uczniom istnienia sekt i zagrożeń
zaproszeni
specjaliści
płynących z przystąpienia do nich:
 pogadanki na temat metod pozyskiwania młodych ludzi
do sekt
 informowanie o objawach świadczących, że ktoś z
- 14 -
Drugi semestr roku szkolnego, klasy drugie


otoczenia znajduje się pod wpływem sekty
uczenie umiejętności odmowy współpracy z sektą
informowanie o możliwościach znalezienia pomocy w
razie kontaktów z członkami sekty lub przynależności do
niej.
-
Uczenie selekcjonowania informacji zdobytych w sieci.
Nauczyciele informatyki
-
Informowanie uczniów i rodziców o następstwach prawnych
grożących w przypadkach stosowania cyberprzemocy.
Wychowawcy
Pierwszy semestr roku szkolnego,
klasy drugie
Początek roku szkolnego
-
Organizacja Dnia Bezpiecznego Internetu (Safer Internet
Day) w ramach programu "Safer Internet".
Nauczyciele informatyki
Pierwszy semestr, klasy pierwsze, drugie, trzecie
-
Stwarzanie alternatywnych form spędzania wolnego czasu
przez młodzież (np. Otrzęsiny, Andrzejki, Walentynki, Dzień
Wiosny – „Stop agresji i przemocy – można inaczej”,
wyjazdy do teatru, kina, dyskoteki, wycieczki; inne imprezy
integrujące społeczność szkolną, zajęcia pozalekcyjne (SKS,
koła zainteresowań).
Dyrekcja szkoły, pedagog,
psycholog, wychowawcy,
nauczyciele przedmiotowi,
nauczyciele świetlicy
-
Uświadamianie skutków uzależnień od gier komputerowych , Wychowawcy, pedagog,
psycholog
telewizji, Internetu, telefonów komórkowych- prelekcja
Pierwszy semestr roku szkolnego, klasy drugie
-
Ukazanie mechanizmów oddziaływania mediów na młodych
ludzi np.: manipulacja w reklamach - mini wykład.
Pedagog, psycholog,
-
Uświadomienie ujemnego wpływu przekazu
audiowizualnego (bierny odbiór, narzucanie poglądów i
gustów estetycznych, deprawacja moralna) - mini wykład.
specjaliści
Pierwszy semestr roku szkolnego
klasy drugie
- 15 -
Dotyczy: Problemu przemocy i agresji
Działania
Kiedy?
- Uczestnictwo w Ogólnopolskim Programie „Szkoła bez
przemocy”.
Nauczyciele przedmiotowi,
wychowawcy, nauczyciele
świetlicy, pedagog,
psycholog
-
Zorganizowanie Dnia przeciwko przemocy.
świetlicy, samorząd
uczniowski, pedagog,
psycholog
Pierwszy semestr, klasy pierwszej
-
Strategie pracy ze złością – warsztaty:
Psycholog
Cały rok, klasy pierwsze




nauka radzenia sobie z własnym uczuciem złości,
nauka umiejętności rozwiązywania problemów,
trening zachowań prospołecznych (empatia),
nauka umiejętności radzenia sobie z cudzą agresją.
-
Przeprowadzenie spotkań z przedstawicielami policji, sądu
dla uczniów mające na celu uświadomienie problemu
odpowiedzialności karnej nieletnich.
Dyrekcja, pedagog,
psycholog
Pierwszy semestr, klasy pierwszej
-
Prowadzenie działań informacyjno – profilaktycznych:
 zorganizowanie wystawy książek na temat agresji,
 wykonanie ulotek dla uczniów,
 wykonanie gazetki informacyjnej dotyczącej instytucji
zajmujących się przemocą w rodzinie i agresją.
świetlicy, bibliotekarze,
samorząd uczniowski
Drugi semestr, klasy pierwszej
-
Podjęcie starań w kierunku tworzenia alternatywnych form
Dyrekcja, nauczyciele
- 16 -
spędzania wolnego czasu przez młodzież.
przedmiotowi, pedagog,
psycholog
trzecie
-
Dyskusja w klasach na temat agresji słownej i fizycznej.
Wychowawcy
-
Zapoznanie uczniów z alternatywnymi zachowaniami wobec Psycholog, pedagog,
agresji.
-
Działania interwencyjne w postaci spotkań indywidualnych Wychowawcy, pedagog,
ze sprawcami/ofiarami przemocy i/lub spotkań o charakterze psycholog,
zajęć warsztatowych w klasach.
-
Konsekwentne systematyczne
przejawy agresji i przemocy.
-
Zawieranie kontraktów
monitorowanie.
-
Trening umiejętności negocjowania i rozwiązywania Pedagog, psycholog
konfliktów uczeń – uczeń, uczeń – nauczyciel
z
reagowanie
uczniami
oraz
na
każdy Wszyscy pracownicy
gimnazjum
ścisłe
ich Wychowawcy, pedagog,
psycholog
-
Przestrzeganie procedur postępowania w razie wystąpienia Wychowawcy, pedagog,
różnych form agresji i przemocy – stosowanie uzgodnień psycholog, nauczyciele
przedmiotowi, nauczyciele
statutowych
świetlicy, bibliotekarze
- Zapoznanie uczniów z procedurami interwencji nauczyciela w Wychowawcy
sytuacji przemocy.
Cały rok, klasy pierwsze, drugie trzecie
-
-
Natychmiastowe reagowanie na sytuacje problemowewezwania rodziców, policji.
Przeciwdziałanie mobbingowi.
Wszyscy pracownicy
gimnazjum
Wszyscy pracownicy
gimnazjum
- 17 -
Wrzesień, klasy pierwsze
Dotyczy: Niskiej kultury słowa
Działania
Kiedy?
-
Przeprowadzenie cyklu lekcji wychowawczych ABC dobrego Wychowawcy, pedagog,
psycholog, nauczyciele
wychowania.
świetlicy, bibliotekarze
Pierwszy semestr, klasy pierwsze, drugie
-
Przeprowadzenie zajęć dotyczących agresji słownej.
Wychowawcy, psycholog,
pedagog
Cały rok, klasy pierwsze, drugie
-
Przeprowadzenie lekcji z zakresu kultury języka:
 kultura osobista człowieka, a jego sposób wypowiadania
się.
Nauczyciele poloniści,
bibliotekarze

co to jest kultura języka?
bibliotekarze
Pierwszy semestr, klasy pierwsze

poprawność językowa (norma językowa, zwyczaj
językowy, zgodność z systemem językowym, czystość
języka).
bibliotekarze
-
Dbałość o kulturę żywego słowa – warsztaty językowe (w
ramach działalności kawiarenki literackiej).
Cały rok, klasy drugie, trzecie
-
Zapoznanie i przypomnienie uczniom regulaminu
wystawiania oceny z zachowania ze szczególnym
podkreśleniem wpływu wulgarnego zachowania się i niskiej
kultury słowa.
Wychowawcy
Początek i koniec pierwszego i drugiego semestru
roku szkolnego, klasy pierwsze, drugie, trzecie
- 18 -
-
Dezaprobata niestosownego zachowania i
nieodpowiedniego słownictwa zarówno w szkole jak i poza
nią. Dbanie o kulturę języka na co dzień (proszę dziękuję,
przepraszam, dzień dobry, do widzenia).
Wszyscy pracownicy
gimnazjum
-
Organizowanie imprez szkolnych (pokazanie różnych
możliwości kulturalnej zabawy, odpowiedniego zachowania,
stosownego stroju).
Wychowawcy, opiekun
samorządu uczniowskiego,
nauczyciele świetlicy
-
Organizowanie wyjazdów do teatru, kina i na wystawy
(uczenie umiejętności zachowania się stosownie do
okoliczności i sytuacji)
przedmiotowi
Dotyczy: Promocji zdrowego stylu życia
Działania
Kiedy?
-
Co to jest zdrowie,? Zdrowie jako wartość dla człowieka i
społeczeństwa –pogadanka.
Nauczyciele biologii,
wychowania fizycznego,
wychowawcy
-
Czynniki warunkujące zdrowie psychiczne - prelekcja
-
Styl życia i jego związek ze zdrowiem i chorobą –
pogadanka.
pielęgniarka szkolna
Cały rok, klasy drugie
nauczyciele w-f, pielęgniarka
szkolna
- 19 -
Początek roku szkolnego, klasy pierwsze
-
Wpływ zanieczyszczeń na zdrowie człowieka – film.
nauczyciel chemii,
nauczyciele w-f
-
Praca i wypoczynek ich wpływ na zdrowie psychiczne.
Higiena pracy i wypoczynku – pogadanki.
Nauczyciele w-f,
wychowawcy, nauczyciel
biologii
Cały rok, klasy trzecie
-
Zasady racjonalnego żywienia w różnych okresach życia –
warsztaty.
pielęgniarka szkolna,
-
Skutki niewłaściwego odżywiania się (bulimia, anoreksja) –
film.
Pierwszy semestr ,klasy drugie
-
Korzystanie z pomocy psychologicznej i innych form
wsparcia w stanach kryzysu psychicznego – mini wykłady.
-
Rodzaje substancji psychoaktywnych i ich wpływ na
organizm, psychikę oraz rozwój społeczny i duchowy
człowieka – prelekcje.
specjaliści
Pielęgniarka szkolna,
nauczyciel biologii,
nauczyciele w-f, zaproszeni
specjaliści
-
Kontynuacja realizacji Krajowego Programu Zwalczania
AIDS i Zapobiegania Zakażeniom HIV – dyskusje, mini
wykłady.
nauczyciele w-f, biologii,
-
Warsztaty nt komunikacji oraz asertywnego zachowywania
się w sytuacjach trudnych
Psycholog, pedagog,
nauczyciel WOS,
-
Wzbogacenie wiedzy na tematy związane z higieną pracy i
nauki, higieną psychiczną i osobistą – prelekcje.
- 20 -
specjaliści
-
Uczenie umiejętnego zachowania
zagrażających zdrowiu i życiu
przedmedyczna) – szkolenie.
-
Wpływ hałasu na zdrowie człowieka – pogadanka.
Nauczyciel fizyki,
nauczyciele w-f
-
Pogadanki dotyczące higieny osobistej.
Pielęgniarka szkolna
-
Przygotowanie młodzieży do odpowiedzialnego pełnienia ról Pielęgniarka szkolna,
społecznych, w tym związanych z płcią – pogadanka.
-
Opracowanie
gimnazjalisty
Pierwszy semestr roku szkolnego, klasy
pierwsze,drugie,trzecie
poradnika
na
temat
się w sytuacjach Przeszkoleni nauczyciele
(pierwsza pomoc Pielęgniarka szklona,
nauczyciele w-f, zaproszeni
specjaliści
zasad
żywienia Nauczyciel biologii,
pielęgniarka
- Przygotowanie uczniów i rodziców do zapobiegania grypie
sezonowej i nowej grypie A/H1N1 oraz właściwego
reagowania w przypadku jej wystąpienia – pogadanka.
Pielęgniarka szkolna
Jesień-wiosna, klasy pierwsze, drugie, trzecie
- Organizowanie wycieczek pod hasłem „Wypoczywam zdrowo Wychowawcy, nauczyciele
przedmiotowi
i przyjemnie”
-
Udział uczniów w akcji zbiórki i segregacji surowców
wtórnych.
świetlicy
-
Uczenie aktywnych postaw życiowych, szacunku, tolerancji
wobec człowieka starszego, chorego, niedołężnego,
upośledzonego - wolontariat.
świetlicy
-
Organizowanie spotkań z przedstawicielami firm
W miarę potrzeb, klasa pierwsza, drugie, trzecie
- 21 -
kosmetyczno- farmaceutycznych na temat zdrowia, higieny
osobistej i problemów związanych z okresem dojrzewania
dziewcząt.
nauczyciel WOS, nauczyciel
biologii
-
Pogadanki nt wczesnej inicjacji seksualnej młodzieży oraz
przedstawienie jej skutków.
Drugi semestr, klasy pierwsze, drugie, trzecie
nauczyciel WOS, nauczyciel
biologii, nauczyciele w-f
-
Wpływ kultury masowej na dojrzewanie dziewcząt –
pogadanka, film.
-
Jak radzić sobie ze stresem? – warsztaty.
Drugi semestr, klasy pierwsze
psycholog, nauczyciel WOS,
nauczyciele w-f
Psycholog, zaproszeni
Pierwszy semestr klasy pierwsze,drugie, trzecie
specjaliści
- 22 -
X. Ewaluacja
Procedura ewaluacji
1. Cele:
A. ewaluacja kształtująca:
- uzyskanie informacji o przebiegu realizacji program profilaktycznego,
- poznanie ewentualnych trudności i braków, które występują w trakcie realizacji,
- określenie nastawienia uczestników (uczniów, nauczycieli, rodziców) do realizacji
programu.
B. ewaluacja końcowa:
- dokonanie oceny w zakresie wiedzy i umiejętności nabytych przez uczestników
programu profilaktycznego,
- uzyskanie opinii (od uczestników, od przedstawicieli środowiska lokalnego itp.)
o wartości zrealizowanego programu profilaktycznego.
1. Kryteria:
A. Kryterium zgodności:
- zgodność efektów programu z założonymi celami,
- zgodność celów programu z potrzebami (adresatów programu, środowiska lokalnego
itp.),
- zgodność wiedzy i umiejętności nabytych przez uczestników programu
z zaplanowanymi w programie.
B. Kryterium efektywności:
- zmniejszenie ilości zachowań (patologicznych, ryzykownych) u młodzieży,
- poprawa klimatu szkoły (w zakresie przewidzianym w programie),
- wzrost kompetencji wychowawczych u nauczycieli, rodziców itp.
2. Metody zbierania informacji:
A. Metody bezpośrednie:
- obserwacja, analiza odpowiednich dokumentów szkolnych, analiza osiągnięć
uczniów, wywiady, metoda dialogowa itp.
B. metody pośrednie:
- badania kwestionariuszowe: ankiety, kwestionariusze badania postaw, techniki
socjometryczne, wypracowania uczniów, sondaże itp.
3. Opracowanie i prezentacja wyników badań.
Dokonywane okresowo, przynajmniej raz w roku, na zakończenie roku szkolnego.
XI. Przewidywane efekty podjętych działań profilaktycznych
1. Bardziej efektywne wykorzystywanie, znajdujących się w bibliotece szkolnej materiałów
i publikacji dotyczących profilaktyki, w pracy, samokształceniu nauczycieli oraz uczniów
i scenariuszy zajęć profilaktycznych z uczniami - również wypracowanych przez
nauczycieli naszej szkoły.
2. Nauczyciele wszystkich przedmiotów posiadają wiedzę z zakresu profilaktyki oraz
umiejętności postępowania (oraz współdziałania z innymi instytucjami) w konkretnych
przypadkach i stosują różnorodne formy pomocy oraz Procedury postępowania
w przypadkach trudnych. Następuje poprawa w zakresie relacji uczeń - nauczyciel rodzic.
1. Ilość uczniów opuszczających notorycznie zajęcia edukacyjne jest mniejsza.
2. Uczniowie radzą sobie ze stresem oraz innymi trudnymi sytuacjami oraz wiedzą, gdzie
poszukiwać pomocy w przypadku wyjątkowo dla nich trudnym.
- 23 -
3. Uczniowie i ich rodzice korzystają ze wsparcia instytucji profesjonalnych (MOPS, PPP,
Komenda Policji, Ośrodek Interwencji Kryzysowej, Polskie Towarzystwo Psychoterapii
Uzależnień).
4. Uczniowie chętnie i aktywnie uczestniczą w promocji zdrowego stylu życia (promowanie
abstynencji tytoniowej, alkoholowej i narkotykowej; zanika moda na palenie, picie,
narkotyki).
5. W szkole prowadzone są wartościowe programy profilaktyczne dla uczniów. W szkole
realizowane są imprezy o charakterze profilaktyczny i prozdrowotnym.
6. Następuje poprawa wyników w nauce (coraz więcej uczniów bierze udział w różnych
konkursach, zawodach).
7. Stopniowo poprawia się aktywność i samorządność uczniów.
8. Uczniowie czują się współgospodarzami szkoły.
9. Uczniowie wspólnie z nauczycielami organizują wycieczki, dyskoteki, biwaki, wyjazdy do
teatru, kina, itp.
10. Coraz więcej uczniów uprawia różne dyscypliny sportowe co wzmacnia Ich zdrowie,
poczucie własnej wartości, a jednocześnie pozwala osiągać sukcesy na zawodach
sportowych.
11. Uczniowie są wyposażani w wiedzę o szkodliwości środków uzależniających.
12. Wszyscy w szkole przestrzegają kultury słowa, dbają o kulturę w zachowaniu.
13. Dzięki atmosferze wytworzonej w szkole uczniowie klas pierwszych szybko adaptują się
w nowym środowisku.
14. Wychowawcy klas, pedagog szkolny i psycholog szkolny prowadzą monitoring uczniów
i Ich zachowań dotyczący działań w wyodrębnionych obszarach.
Przyjęto Uchwałą Nr 3/2013 Rady Rodziców przy Gimnazjum Nr 3
im. Wojciecha Korfantego w Siemianowicach Śląskich
z dnia 09 września 2013 r.
- 24 -

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI GIMNAZJUM NR 3 im

Transkrypt

Podobne dokumenty

Harmonogram działań na rok szkolny 2016/2017

pobierz - Szkoła Podstawowa nr 5 Zabrze

Szkolny Program Profilaktyki

Plan pracy zespołu Wychowawczego Szkoły Podstawowej

ROCZNY PLAN PRACY PSYCHOLOGA SZKOLNEGO

Program profilaktyczny - Szkoła Podstawowa Nr 9 w Legnicy

razem w szkole - Zespół Szkół Integracyjnych nr 1 w Katowicach

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI - Szkoła Podstawowa nr 61