Program Koła Przyjaciół Biblioteki

Program
Koła Przyjaciół
Biblioteki
Danuta Latowska
2014/2015
Spis treści:
1. Wstęp.
2. Podstawa prawna.
3. Wprowadzenie.
4. Cele programu i formy realizacji.
5. Regulamin Koła Przyjaciół Biblioteki.
6. Procedury osiągania celów.
7. Opis spodziewanych efektów i osiągnięć uczniów należących do Koła Przyjaciół
Biblioteki..
8. Metody ewaluacji.
9. Bibliografia.
1. Wstęp
Praca pedagogiczna nauczyciela bibliotekarza jest ważną częścią pracy biblioteki.
Dobry kontakt bibliotekarza z uczniami i stworzenie przyjaznych warunków w bibliotece
szkolnej sprzyja optymalnemu rozwojowi uczniów w wielu aspektach. Zadaniem
bibliotekarza jest m.in. wykorzystywanie różnorodnych form promocji książki
i przygotowanie młodych ludzi
do świadomego i sprawnego poruszania się w świecie środków masowego przekazu
i selektywnego korzystania z informacji. Organizowane w bibliotece grupowe zajęcia
z młodzieżą stwarzają szerokie pole do działań propagujących czytelnictwo i biegłość
w wyszukiwaniu niezbędnych informacji. Zajęcia koła bibliotecznego stanowią bardzo
ważny element działalności biblioteki szkolnej. Uczestniczący w nich uczniowie oprócz
zainteresowań czytelniczych rozwijają różnorodne zdolności. Przede wszystkim
zaś poszerzają swoją wiedzę o książce i bibliotece, dzięki czemu lepiej rozumieją specyfikę
i charakter pracy bibliotecznej.
W treści programu ujęto działania praktyczne, związane z nabywaniem przez uczniów
praktycznych umiejętności z zakresu techniki bibliotecznej, jak i również wiedzę
teoretyczną z dziedziny bibliotekarstwa oraz wiadomości o książkach i ich twórcach.
Biblioteka pełni w szkole ogromna rolę. Uczniowie mogą rozwijać swoje
zainteresowania czytelnicze, mają możliwość odrabiania zadań domowych, korzystając
z różnych źródeł informacji (słowniki, encyklopedie, czasopisma, Internet.) Biblioteka jest
również miejscem, w którym nauczyciele mogą udoskonalać swój warsztat pracy.
Pełni
ona
także
rolę
wychowującą.
Rola biblioteki przejawia się w dwóch podstawowych kierunkach:
1. W pracy pedagogicznej z czytelnikami.
2. W pracach organizacyjno - technicznych (opracowywanie i konserwacja
księgozbioru).
Ogromną rolę w pracy biblioteki odgrywają uczniowie. Chętnych wychowanków
może bibliotekarz zaprosić do prac w kole przyjaciół biblioteki. Będzie
to zespół pomocników bibliotekarza szkolnego. Działalność koła ma przede wszystkim
znaczenie wychowawcze. Przyczynia
się do zwiększania zainteresowania książką.
Rozbudza zainteresowania bibliofilskie, jest jedną z form uspołeczniania młodzieży, uczy
pracy z książką i zasad korzystania z biblioteki. Rozwija wśród uczniów postawy społeczne
(pomoc bibliotekarzom w organizowaniu różnorodnych form pracy z książką i czytelnikiem,
zwiększanie czytelnictwa młodzieży, pogłębianie jakości pracy z książką). Dobrze
zorganizowana praca koła wdraża uczniów do odpowiedzialności za funkcjonowanie
biblioteki jako instytucji służącej całej społeczności szkolnej, uczy obowiązkowości
i systematyczności.
2. Podstawa prawna
I. Ustawa o bibliotekach z dn. 27.06.1997 r. (Dz. U. Nr 85, poz. 539, art. 22, ust. 1).
Biblioteki szkolne oraz biblioteki innych placówek systemu oświaty służą realizacji
programu nauczania i wychowania, edukacji kulturalnej oraz informacyjnej dzieci i
młodzieży oraz kształceniu i doskonaleniu nauczycieli.
II. Rozporządzenie z dn. 21.05.2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego
przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 61, poz. 624, §10, ust. 1. pkt 1-4 z
późniejszymi zmianami).
§ 49. Statut Sp Nr 2 określa szczegółowo organizację biblioteki szkolnej i zadania
nauczyciela bibliotekarza:
6. Zadania biblioteki:
1) gromadzenie, opracowywanie, przechowywanie materiałów bibliotecznych,
2) obsługa użytkowników poprzez udostępnianie zbiorów oraz prowadzenie
działalności informacyjnej,
3) zaspokajanie zgłaszanych przez użytkowników potrzeb czytelniczych
i informacyjnych,
4) podejmowanie różnorodnych form pracy z zakresu edukacji czytelniczej
i medialnej,
5) praca z aktywem bibliotecznym,
6) wspieranie nauczycieli w realizacji ich programów nauczania,
7) wdrażanie uczniów do samokształcenia i umiejętności korzystania z różnych
mediów i źródeł informacji,
8) rozbudzanie w uczniach zainteresowań czytelniczych i informacyjnych,
kształtowanie ich kultury czytelniczej,
9) propagowanie literatury dotyczącej wychowani
10) współpraca z biblioteką publiczną w zakresie organizacji różnych form
propagowania czytelnictwa, kultury, spotkań autorskich itp.,
11) prowadzenie z uczniami zajęć bibliotecznych.
7. Zadania nauczyciela – bibliotekarza:
1) praca pedagogiczna:
a) udostępnianie zbiorów zgodnie z regulaminem biblioteki,
b) prowadzenie działalności informacyjnej i poradniczej,
c) prowadzenie różnych form upowszechniania czytelnictwa,
d) udział w realizacji planu edukacji czytelniczej i medialnej,
e) udział w realizacji zadań dydaktyczno-wychowawczych szkoły
poprzez współpracę z wychowawcami klas, nauczycielami
przedmiotów, rodzicami (prawnymi opiekunami) uczniów,
bibliotekami i innymi instytucjami pozaszkolnymi,
f) informowanie nauczycieli o stanie czytelnictwa w szkole,
g) inspirowanie pracy aktywu czytelniczego,
2) praca organizacyjno-techniczna:
a) gromadzenie zbiorów,
b) ewidencja i opracowywanie zbiorów,
c) selekcja zbiorów,
d) prowadzenie warsztatu informacyjnego (katalogi, kartoteki, teczki
tematyczne, księgozbiór podręczny itp.),
e) prowadzenie określonej przepisami dokumentacji pracy biblioteki
szkolnej,
f) planowanie i sprawozdawczość.
3. Wprowadzenie
Program jest przygotowany dla uczniów klas IV – VI Szkoły Podstawowej Nr 2
we Włocławku chętnie pracujących na rzecz biblioteki szkolnej.
Na zajęcia koła bibliotecznego uczęszczają uczniowie zainteresowani książkami,
czytelnictwem, działalnością biblioteki, dobrowolnie uczestniczący w jej pracach,
a także miłośnicy książek .
Na początku roku szkolnego przeprowadzam nabór do koła przyjaciół biblioteki.
Na pierwszym spotkaniu przedstawiam program pracy koła, jego zadania i cele.
Spotkania członków koła bibliotecznego odbywają się raz w tygodniu po zajęciach
lekcyjnych uczniów (45min). Ponadto uczniowie pomagają bibliotekarzowi podczas przerw
(dyżury) i wolnych lekcji.
Dokumentacja pracy koła bibliotecznego zawiera wykaz wszystkich członków koła
w danym roku szkolnym oraz informacje związane z działalnością uczniów oraz wpisy
do kroniki biblioteki.
Na koniec roku szkolnego przeprowadzę wśród uczniów ankietę ewaluacyjną,
na jej podstawie dokonam modyfikacji pewnych działań koła w kolejnym roku szkolnym.
Uczniowie działający w kole bibliotecznym otrzymują na zakończenie roku szkolnego
podziękowanie w formie dyplomu.
Program jest zgodny z Program Pracy Szkoły Podstawowej Nr 2 we Włocławku oraz
podstawą programową kształcenia ogólnego. Nie jest to program nauczania, a jedynie
program koła zainteresowań prowadzony nieodpłatnie po lekcjach w ramach art. 42 ust. 2
pkt. 2 ustawy Karta Nauczyciela.
Uczniowie uczestniczą w zajęciach tego koła na zasadzie dobrowolności.
4. Cele programu i formy realizacji
Cele ogólne
 wzbogacanie wiedzy dotyczącej biblioteki i jej zasobów,
 zapoznanie z pracami organizacyjno – technicznymi biblioteki i zasadami
jej funkcjonowania,
 przygotowanie do samodzielnego poszukiwania potrzebnych informacji,
 pogłębianie zainteresowań czytelniczych i poznawczych,
 rozwijanie uzdolnień literackich, aktorskich, plastycznych i organizacyjnych,
 zdobywanie szerokiej wiedzy o książce i bibliotece,
 nabywanie praktycznych umiejętności
wykonywanych w bibliotece,
4
z
zakresu
prac
bibliotecznych
 rozwijanie umiejętności sprawnego korzystania z różnych źródeł informacji,
selekcjonowania i krytycznego jej odbioru,
 wdrażanie do obowiązkowości, odpowiedzialności i systematyczności,
 kształtowanie umiejętności pracy w zespole i nawiązywania właściwych relacji
z rówieśnikami i otoczeniem,
 aktywne uczestniczenie w pracy biblioteki i szkoły.
Cele szczegółowe i formy realizacji
LP
CELE SZCZEGÓŁOWE
1
Pomoc uczniów w udostępnianiu
książek.
1.
2.
3.
4.
FORMY REALIZACJI
Wyszukiwanie kart czytelnika,
Wyszukiwanie i podawanie lektur
z półek oraz ponowne włączanie
ich do księgozbioru,
Wypełnianie kart czytelnianych,
Pomoc przy prowadzeniu statystyki
wypożyczeń.
2
Konserwacja księgozbioru.
1. Utrzymywanie porządku na regałach,
2. Okładanie książek w folię,
3. Podklejanie kartek w książkach
uszkodzonych,
4. Sporządzanie pod nadzorem
bibliotekarza kart książek do książek
z nowych zakupów, kart katalogowych,
5. Pieczętowanie nowych książek.
3
Współredagowanie gazetki szkolnej
„Szkolniaczek”.
1. Ustalenie tematyki konkretnego numeru
gazetki,
2. Gromadzenie materiałów,
3. Konsultacja z bibliotekarzem,
4. Selekcja materiałów,
5. Redagowanie gazetki,
6. Rozprowadzanie gazetki.
4
Prowadzenie przez uczniów kroniki
biblioteki szkolnej.
1. Gromadzenie wiadomości
o najważniejszych wydarzeniach
w bibliotece i wykorzystywanie
ich do prowadzenia kroniki,
2. Dbałość o oprawę plastyczną kroniki.
5
5
Promowanie biblioteki na terenie
szkoły i środowiska lokalnego.
1. Dbałość o estetyczny wygląd biblioteki,
2. Rozwieszanie na gazetce szkolnej
i tablicach ogłoszeń zaproszeń,
informacji o konkursach, wystawach,
3. Sporządzanie gazetek ilustrujących stan
czytelnictwa,
4. Rozprowadzanie "Szkolniaczka",
5. Współpraca z innymi bibliotekami.
6
Pomoc koła w przygotowaniu
konkursów, wystaw i innych
imprez organizowanych przez
bibliotekę; czynny udział
w konkursach.
1. Przygotowanie wystawek tematycznych,
2. Przygotowywanie konkursów,
3. Przygotowywanie wystaw.
7
Realizowanie tematyki związanej
z edukacją czytelniczą i medialną.
1. Dyskusja na temat nowości
książkowych,
2. Pisanie recenzji do "Szkolniaczka",
3. Udział w warsztatach: Jak powstała
książka? (czerpanie papieru...),
4. Oglądanie filmu wybranego przez
młodzież, dyskusja, redagowanie
recenzji do "Szkolniaczka",
5. Uczestnictwo w lekcjach bibliotecznych
w szkole i w innych bibliotekach
i instytucjach, np.: czytelni Centrum
Edukacji Nauczycieli we Włocławku.
8
Ćwiczenie umiejętności pracy
w zespole.
1. Równy przydział obowiązków,
2. Odpowiedzialność całej grupy
za wykonanie zadania,
3. Wzajemne wspieranie się przy realizacji
danego przedsięwzięcia.
9
Samokształcenie ucznia.
1. Sposoby uczenia się i sporządzania
notatek,
2 Jak czytać szybciej i rozumieć więcej
(badanie szybkości czytania i stopnia
rozumienia tekstu, sposoby poprawienia
tempa czytania),
3 To warto przeczytać (pogadanki
o dobrych książkach, które warto
przeczytać, nowości książkowe dla
dzieci i młodzieży, wyszukiwanie
informacji w mediach, planowanie
zakupu nowości książkowych
do biblioteki szkolnej).
6
10
Kształcenie postaw szacunku
dla dziedzictwa kulturowego kraju,
regionu, szkoły.
1. Organizowanie wystaw prezentujących
prace uczniów.
5. Regulamin Koła Przyjaciół Biblioteki
1. Koło Przyjaciół Biblioteki pracuje pod kierunkiem nauczyciela bibliotekarza.
2. Członkami KPB zostają chętni uczniowie, którzy świadomie i odpowiedzialnie pragną
uczestniczyć w pracy na rzecz biblioteki szkolnej.
3. Warunkiem przyjęcia do KPB jest dobrowolne zgłoszenie się i podjęcie zobowiązania
systematycznej współpracy.
4. Zadania powierzone członkom KPB powinny być realizowane w wyznaczonym
terminie.
5. Członkowie KPB mogą korzystać z przywileju wypożyczania książek w zwiększonej
ilości na okres uzgodniony z nauczycielem bibliotekarzem.
6. Wyróżniający się członkowie KPB będą nagradzani.
7. Członkowie KPB nie wypełniający swoich obowiązków będą skreśleni z listy aktywu
bibliotecznego.
6. Procedury osiągania celów
Realizacja programu koła będzie się opierała głównie o metody warsztatowe.
7. Opis spodziewanych efektów i osiągnięć uczniów
należących do Koła Przyjaciół Biblioteki
I Uczniowie biorący udział w zajęciach Koła przyjaciół biblioteki uczą się:





dokładności
dyscypliny
samodzielności
szacunku do książki
współdziałania w grupie
II Poprzez prace w kole uczniowie rozwijają własne:


zainteresowania czytelnicze
zainteresowania dziennikarskie
7
III Uczeń zaangażowany w prace koła poznaje:



inne biblioteki
historię powstania książki
sposoby promowania biblioteki
Ocenianie uczniów
W przypadku każdej systematycznej pracy dydaktycznej czy wychowawczej, a nawet
twórczej ocena osiągnięć staje się koniecznym składnikiem działań nauczyciela. Oceniamy
nie tylko ucznia ale również i siebie. Dzięki dokonanej ocenie możemy podejmować kroki,
dające nam możliwość modyfikowania swojej pracy. Uczeń otrzymuje niezbędną informację
zwrotną, która może stać się źródłem satysfakcji lub mobilizacji do dalszych wysiłków, o ile
zostanie sformułowana i przekazana w odpowiedni sposób. Kiedy oceniani są uczniowie
pracujący w pozalekcyjnym kole zainteresowań – ocena za pomocą stopnia nie jest
konieczna, chociaż zapewne większość uczniów otrzyma oceny z języka polskiego lub
dodatkowe punkty do oceny z zachowania za aktywność otrzyma. Ocena nasza ma więc
formę opisową, w której przedstawia się rodzaje zajęć w jakie angażował się konkretny
uczeń, częstotliwość w zajęciach, a także dokonania twórcze poszczególnych osób.
W zajęciach koła bibliotecznego uczestniczą chętni uczniowie, dlatego ocena ma
charakter pochwały ustnej lub pisemnej. W trakcie realizacji programu ocenianiu podlegać
będą:
 aktywność i zaangażowanie uczniów,
 wytwory pracy werbalne i niewerbalne,
 umiejętność stosowania przekazanej wiedzy w praktyce.
8. Metody ewaluacji
Obiektem ewaluacji jest program pozalekcyjnego koła Koła Przyjaciół Biblioteki,
założonego i prowadzonego przez nauczyciela bibliotekarza w Szkole Podstawowej Nr 2
we Włocławku.
Ewaluacja będzie obejmować:
 obserwowanie uczniów w trakcie zajęć,
 odgrywanie ról, drama,
 wytwory pracy,
 gromadzenie i selekcję materiałów do gazetki szkolnej i na stronę internetową.
Ewaluacja będzie służyła modyfikowaniu metod pracy oraz wzbogacaniu wiedzy na temat
uzdolnień i zainteresowań uczniów, a przy tym jej wyniki poznają nauczyciele uczący
członków koła. Umożliwi lepsze rozpoznanie potrzeb uczniów.
Techniką umożliwiającą dokonanie ewaluacji będzie rozmowa – wywiad, karta
obserwacji, a także ankieta skonstruowana dla członków koła.
8
Przykładowe pytania, jakie mogą się znaleźć w ankiecie:
Czego się nauczyłeś/aś?
Czy odpowiadały Ci ćwiczenia wykonywane na zajęciach? Jeśli nie, jak je zmienić?
Czy jakieś ćwiczenie sprawiło Ci dużą trudność? Które? Dlaczego?
Co było najciekawsze?
Czy chcesz coś jeszcze dodać?
Tego bym sobie życzył…………………………………………………………………….
Chcę o tym zapomnieć, to jest dla mnie nieprzyjemne………………………………………….
Kolejne metody ewaluacji to:
Rundka wypowiedzi – każdy uczeń kończy rozpoczęte zdanie:
„Zajęcia moim zdaniem…” albo podobało mi się…, nie podobało mi się…”.
Jeśli jest nieco więcej czasu, to można zaproponować uczestnikom zajęć rundkę dłuższych
wypowiedzi o tym, co sadzą o zajęciach.
Nazwij swoje uczucia w tej chwili – to także forma rundki wypowiedzi. Każdy uczeń
odpowiada na to pytanie. Uczniowie w kręgu dzielą się swoimi uczuciami i emocjami: jestem
zadowolona, jestem zaciekawiony, zmęczony, itp.
Obserwatorzy – przy dyskusji, grach czy scenkach warto posadzić zewnętrznych
obserwatorów. Ich rola polegała będzie na przyglądaniu się pracy uczniów i przekazywania
im pod koniec zajęć, informacji zwrotnych. Uwagi obserwatorów są ważnym elementem
ewaluacji zajęć, ułatwiają wyciąganie wniosków i podejmowanie decyzji o ewentualnych
korektach lub zmianach.
8. Bibliografia




Młodzi pomocnicy bibliotekarza. Uczniowski aktyw czytelniczy.
[w:] Biblioteka szkolna, pod red. Teresy Białkowskiej, s. 33-44
Goriszowski Włodzimierz, Kowolik Piotr: Aktyw biblioteczny pomocnikiem w pracy
bibliotekarza szkolnego. "Poradnik Bibliotekarza" 1995, nr 7-8, s. 21-24
Rosnowska Krystyna: Koło Przyjaciół Biblioteki. Organizacja i program "Poradnik
Bibliotekarza" 1980 nr 9, s. 189-195
Szymańska Anna, Siedlaczek-Rodzińska Maria: Po co i jaki aktyw uczniowski?
"Poradnik Bibliotekarza" 1991 nr 5, s. 26-27
9