ZAGADNIENIA DO EGZAMINU LICENCJACKIEGO Kierunek

ZAGADNIENIA DO EGZAMINU LICENCJACKIEGO
Kierunek Pedagogika, studia I stopnia, rok akad. 2016-2017
1. Współczesna rodzina. Przemiany w obszarze struktury, modelu i wartości. Zagrożenia
funkcjonowania rodzin oraz możliwości ich kompensacji.
2. Podstawowe działania społeczne: profilaktyka, kompensacja, pomoc, opieka. Jakie pozytywne
i negatywne konsekwencje wymienionych działań społecznych można wskazać u podopiecznych.
Według jakich podstawowych zasad działania te powinny być podejmowane?
3. Zagrożenia globalne i lokalne: ubóstwo, marginalizacja i wykluczenie. Przyczyny ubóstwa
i sposoby walki z ubóstwem. Trudności pojawiające się przy podejmowaniu pracy z osobami ze
środowisk marginalizowanych i wykluczonych.
4. Komunikacja werbalna i pozawerbalna w interakcjach pedagogicznych. Znaczenie spójności
komunikatów werbalnych i pozawerbalnych w opiece, wychowaniu i edukacji. Wyznaczniki
emocjonalnego porozumiewania się w procesie wychowania.
5. Psychologiczne koncepcje człowieka: behawiorystyczna, psychodynamiczna, humanistyczna,
poznawcza (zdający przedstawia teorię wskazaną przez Komisję).
6. Procesy poznawcze w funkcjonowaniu człowieka: pamięć i myślenie (zdający przedstawia
jeden proces wskazany przez Komisję).
7. Charakterystyka zmian rozwojowych w okresie: prenatalnym, dzieciństwa, adolescencji lub
dorosłości (zdający omawia jeden ze wskazanych przez Komisję).
8. Aporie pedagogiczne: przymus i swoboda w wychowaniu, wychowanie jako urabianie i jako
wspomaganie rozwoju, wychowanie adaptacyjne i emancypacyjne, wychowanie a manipulacja.
Możliwości godzenia pozornie sprzecznych działań bądź/i wytyczania granic tychże działań
w praktyce pedagogicznej.
9. Główne idee, zasady i linie rozwoju Nowego Wychowania. Które z założeń reformatorskiego
ruchu pedagogicznego są obecne we współczesnej szkole, poprzez jakie działania praktyczne są
dostrzegane? Jakie można wskazać współcześnie ograniczenia w realizacji tych założeń i jakie są
ich źródła we współczesnej szkole?
10. Znaczenie, zakres działania i struktura współczesnych instytucji edukacyjnych. Reformy
oświatowe i ich skutki dla praktyki pedagogicznej.
11. Aksjologiczne i teleologiczne przesłanki wychowania. Współczesne przemiany
i obserwowane zagrożenia w obrębie wartości i celów wychowania. Poprzez jakie działania
i zachowania pedagogów można kształtować u podopiecznych pożądane współcześnie postawy.
12. Struktura procesu wychowania i jego dynamika (np. według Antoniny Guryckiej).
Wychowanie jako proces intencjonalny. Dysonans społeczny w wychowaniu.
13. Metodyczne aspekty wychowania: technologie wychowania, zasady, metody, techniki i środki
wychowania (zdający przedstawia jeden wyznacznik, wskazany przez Komisję). Ocena ich
skuteczności w odniesieniu do praktyki pedagogicznej.
14. Proces nauczania i uczenia się: jego ogniwa i elementy składowe. Omów na przykładzie
wybranego tematu lekcji.
15. Style nauczania – zamknięty, ramowy i negocjacyjny – ich wady i zalety oraz porównanie pod
kątem współczesnych oczekiwań społecznych i rynku pracy.
16. Cele i treści kształcenia. Formy organizacyjne kształcenia. Wady i zalety dominującego
współcześnie systemu klasowo-lekcyjnego.
17. Strategie i metody nauczania (zdający omawia wskazaną przez Komisję jedną strategię
kształcenia oraz występujące w niej metody). Ocena pod kątem ich skuteczności i adekwatności
do wymagań współczesnego rynku pracy.
18. Zasady nauczania (zdający omawia dwie zasady, wskazane przez Komisję). Wskazanie
celowości stosowania omawianych zasad oraz ich zaprezentowanie w praktycznych
czynnościach/działaniach nauczyciela.
19. Omów podstawowe tradycje paradygmatyczne badań społecznych, z których wywodzą się
poszczególne metody badań pedagogicznych.
20. Ścieżki rozwoju nauczycieli w polskim systemie oświaty. Współczesne trudności i zagrożenia
w rozwoju zawodowym nauczycieli. Wskazanie potrzeby ciągłego dokształcania i doskonalenia
zawodowego nauczycieli.
Zagadnienia dla specjalności: Edukacja przedszkolna i wczesnoszkolna
1. Pedagogika przedszkolna jako podstawa kierowania rozwojem dzieci w instytucjach
wychowania przedszkolnego.
2. Współczesne tendencje w wychowaniu przedszkolnym na świecie i w Polsce.
3. Badanie dojrzałości szkolnej przez nauczyciela.
4. Znaczenie współpracy przedszkola z rodziną dziecka w wychowaniu przedszkolnym.
5. Cele, funkcje i zadania pedagogiki wczesnoszkolnej.
6. Metody wychowania w pedagogice wczesnoszkolnej.
7. Cechy wspólne oraz różnice w budowie scenariusza i konspektu zajęć.
8. Metody M. Montessori w pracy z dziećmi.
9. Metody pracy C. Freineta w pracy z dziećmi oraz jego wizja szkoły.
10. Rola nauczyciela-wychowawcy w rozwijaniu zdolności i talentów u uczniów w edukacji
wczesnoszkolnej.
Zagadnienia dla specjalności: Profilaktyka społeczna i resocjalizacja
1. Struktura pedagogiki resocjalizacyjnej, nauki z nią współdziałające.
2. Proces socjalizacji i jego mechanizmy.
3. Pojęcia normalności, dewiacji i patologii społecznej.
4. Typologia nieprzystosowania społecznego wg Cz. Czapówa oraz wg C.E. Sullivana
i M.R. Granta.
5. Probacja jako element profilaktyki i jako element polityki państwa.
6. Specyfika diagnozy resocjalizacyjnej – funkcje i przedmiot. Postawa diagnosty względem
jednostki zagrożonej lub niedostosowanej społecznie.
7. Poradnictwo w profilaktyce społecznej i resocjalizacji.
8. Wsparcie społeczne: pojęcie, sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia.
9. Resocjalizacja w środowisku otwartym – możliwości i ograniczenia.
10. Metody twórczej resocjalizacji.
Zagadnienia dla specjalności: Pedagogika opiekuńczo-wychowawcza
1. Zasady procesu opiekuńczego (opieki sprawiedliwej, optymalizacji opieki, aktywności
podopiecznego w zaspokajaniu potrzeb, wychowawczego charakteru opieki, wychowawczego
oddziaływania na potrzeby, właściwego łączenia świadczeń opiekuńczych z wymaganiami) oraz
ich znaczenie dla efektywności przebiegu procesu opiekuńczo-wychowawczego.
2. Dorobek pedagogów praktyków wychowania opiekuńczego oraz prekursorów pedagogiki
opiekuńczej (J. Korczak, J.Cz. Babicki, H. Radlińska, R. Wroczyński, A. Kamiński, K. Jeżewski,
A. Makarenko, H.Ch. Kofoed) oraz znaczenie wybranych elementów tego dorobku dla
współczesnej praktyki opiekuńczej.
3. Podstawowe funkcje pedagogiki opiekuńczej jako subdyscypliny pedagogiki.
4. Znaczenie atmosfery opieki, wychowania, partnerskiej i osobopochodnej dla podejmowanych
działań dydaktyczno-opiekuńczo-wychowawczych.
5. Funkcje
opieki
(homeostatyczna,
egzystencjalno-generatywna,
usamodzielniająca, socjalizacyjna) oraz ich znaczenie dla praktyki opiekuńczej.
regulacyjna,
6. Pozytywne i negatywne postawy opiekuńcze opiekunów-wychowawców oraz ich znaczenie
dla zaspokajania potrzeb podopiecznych.
7. Współczesne europejskie tendencje zmian w opiece nad dzieckiem i rodziną.
8. Rodzina jako środowisko opiekuńcze oraz jako środowisko wychowawcze. Zagrożenia
współczesnej rodziny i możliwości ich kompensowania. Kierunki działalności opiekuńczej
w rodzinie.
9. Sieroctwo oraz formy jego kompensacji w rodzinnych i instytucjonalnych formach opieki
zastępczej. Pozytywne i negatywne konsekwencje istniejących form organizacyjnych.
10. Praca opiekuńczo-wychowawcza w edukacji szkolnej. Funkcje opiekuńcze szkoły.