nowelizacja przepisów budowlanych

NOWELIZACJA PRZEPISÓW
BUDOWLANYCH
Justyna Ciszak
Naczelnik Wydziału Orzecznictwa Administracyjnego
Wojewódzkiego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego w Opolu
Jarnołtówek, 2016-01-21
Ustawa z 20 lutego 2015 roku o zmianie ustawy – Prawo budowlane i
niektórych innych ustaw (Dz. U. z 27 marca 2015 roku, poz. 443)
Celem nowelizacji Prawo budowlanego było uproszczenie i skrócenie
procedury budowlanej przez zniesienie wymogu uzyskiwania decyzji
o pozwoleniu na budowę w odniesieniu do budowy i przebudowy budynków
mieszkalnych jednorodzinnych, których obszar oddziaływania mieści się
w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane, oraz
ograniczenie katalogu obiektów budowlanych, które wymagać będą wydania
pozwolenia na użytkowanie. Ustawa wprowadza także zniesienie obowiązku
załączania do projektu budowlanego oświadczeń właściwych jednostek
organizacyjnych o zapewnieniu dostaw energii, wody, ciepła i gazu oraz
o warunkach przyłączenia do sieci wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych,
gazowych, elektroenergetycznych, telekomunikacyjnych oraz oświadczenia
właściwego zarządcy drogi o możliwości dostępu do drogi publicznej.
Weryfikacja spełnienia przez budynek warunków określonych w ustawie – Prawo
budowlane w zakresie podłączenia do mediów będzie dokonywana na etapie
oddawania inwestycji do użytkowania. Ustawa przewiduje również zniesienie
obowiązku zgłoszenia zamierzonego terminu rozpoczęcia robót budowlanych.
Przewiduje się również ograniczenie zasady, zgodnie z którą roboty budowlane
można rozpocząć na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę.
Projekt nakłada także na właściwy organ administracji architektonicznobudowlanej obowiązek sprawdzenia pod względem formalnym złożonych
wniosków o pozwolenie na budowę w wyznaczonym terminie.
W art. 3 pkt 1PbU zmieniono pojęcie obiektu budowlanego. Dotychczas pod tym
pojęciem należało rozumieć budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi,
budowlę stanowiącą całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami,
obiekt małej architektury. Obecnie ten punkt otrzyma brzmienie: ilekroć w ustawie
jest mowa o: obiekcie budowlanym – należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź
obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania
obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych.
Zmianie uległ dotychczasowy pkt 20, który definiował obszar oddziaływania
obiektu jako teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie
przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia
w zagospodarowaniu tego terenu. Obecnie otrzymał brzmienie: ilekroć w
przepisach jest mowa o obszarze oddziaływania obiektu – należy przez to
rozumieć teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie
przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w
zagospodarowaniu, w tym zabudowy, tego terenu; Tym samym obszar
oddziaływania obiektu jest określany przez przepisy szczególne. W zasadzie
w przypadku budynków mieszkalnych jednorodzinnych do określania obszaru
oddziaływania obiektu budowlanego stosuje się przepisy techniczno-budowlane
określone w § 12 i 13 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia
2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i
ich usytuowanie, które określają odległości budynków od granicy działki i od
innych obiektów.
Ustawa w sposób jednoznaczny formułuje wobec projektanta obowiązek określenia
w projekcie budowlanym obszaru oddziaływania obiektu w przypadku budynku
mieszkalnego jednorodzinnego (art. 20 ust. 1 pkt 1c). Podkreślenia wymaga, że już
w obecnym stanie prawnym powyższy obowiązek wynika m.in. z art. 5 ust. 1 pkt 9,
art. 20 ust. 1 pkt 1, art. 34 ust. 3 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane i przepisów § 7
ust. 1, § 8 ust. 3 pkt 1 i 2, § 11 ust. 2 pkt 3 i 11 rozporządzenia Ministra Transportu,
Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie
szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego. Projektowana zmiana nie
nakłada więc na projektantów dodatkowego obowiązku, a jedynie konkretyzuje
obowiązki, które w obecnym stanie prawnym na nich ciążą. Należy bowiem
zaznaczyć, że biorąc pod uwagę art. 5 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 pkt 1 ustawy
– Prawo budowlane, projektant jest obowiązany do projektowania obiektu
budowlanego w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych,
oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając poszanowanie,
występujących w obszarze oddziaływania obiektu, uzasadnionych interesów osób
trzecich.
Zmianie ulega art. 28 ust. 1 , który dotychczas stanowił, że roboty budowlane można
rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę, z
zastrzeżeniem art. 29-31. Obecnie wprowadzono zmianę, zgodnie z którą Roboty
budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę,
z zastrzeżeniem art. 29–31.”. Jak widać z prostego porównania obu przepisów, wersja
dotychczasowa utraciła określenie „ostateczną”, co stawia inwestorów w korzystnej
sytuacji, gdyż w określonych przypadkach będą mogli rozpocząć inwestycję przed
upływem terminu do wniesienia odwołania. Chodzi tu o takie decyzji, które są
zgodne z wnioskiem stron, a inwestor jest jedyną stroną postępowania. W myśl
bowiem art. 130 Kpa wniesienia odwołania wstrzymuje wykonanie decyzji.
Znowelizowana ustawa zawiera katalog robót budowlanych realizowanych na
podstawie zgłoszenia, do którego załączyć należy projekt budowlany, tzw.
,,zgłoszenie z projektem budowlanym”;. W katalogu tym umieszczono zamierzenia
budowlane polegające na:
1)
budowie budynku mieszkalnego jednorodzinnego, którego obszar
oddziaływania mieści się w całości na działce bądź działkach, na których został
zaprojektowany, oraz
2)
przebudowie budynku mieszkalnego jednorodzinnego, o ile nie prowadzi do
zmiany polegającej na zwiększeniu dotychczasowego obszaru oddziaływania
obiektu.
Uchwalone rozszerzenie katalogu robót budowlanych, które mogą być realizowane
na podstawie zgłoszenia, jest zgodne ze stanowiskiem Trybunału Konstytucyjnego,
ponieważ odnosi się jedynie do budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których
obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których
zostały projektowane, a w przypadku przebudowy budynków mieszkalnych
jednorodzinnych już istniejących wyłączono możliwość powiększenia tego obszaru.
W przypadku, gdy obszar oddziaływania projektowanego budynku mieszkalnego
jednorodzinnego mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały
zaprojektowane, budowa tego budynku nie wiąże się z ograniczeniem praw
właścicieli, użytkowników wieczystych i zarządców nieruchomości sąsiednich.
Należy także wskazać, że w obecnym stanie prawnym w procedurze zgłoszenia
dotyczącej niewielkich obiektów budowlanych nie przewiduje się możliwości
uczestniczenia innych podmiotów niż inwestor nawet w przypadku, gdy obszar
oddziaływania projektowanego obiektu budowlanego wykracza poza granice działki.
Właściciele, użytkownicy wieczyści i zarządcy nieruchomości sąsiednich nie posiadaliby
statusu strony także w przypadku, gdy zgoda na budowę przedmiotowego budynku
mieszkalnego jednorodzinnego udzielana byłaby w drodze decyzji o pozwoleniu na
budowę.
Należy zauważyć, że ustawa nie przewiduje możliwości dokonania zgłoszenia budowy
budynku mieszkalnego jednorodzinnego, którego obszar oddziaływania wykraczałby poza
granice działki lub działek, na których został on zaprojektowany. Zgodnie z art. 30 ust. 6
pkt 1 ustawy – Prawo budowlane, podstawą wniesienia przez organ administracji
architektoniczno-budowlanej sprzeciwu wobec dokonanego zgłoszenia jest sytuacja, gdy
zgłoszenie dotyczy budowy lub wykonywania robót budowlanych objętych obowiązkiem
uzyskania pozwolenia na budowę. Powyższe rozwiązania odnoszą się także do
przebudowy budynku mieszkalnego jednorodzinnego. W związku z powyższym właściwy
organ administracji architektoniczno-budowlanej zobowiązany będzie do wniesienia
sprzeciwu wobec zgłoszenia, w każdym przypadku gdy dokonane zgłoszenie będzie
ograniczało prawa właścicieli nieruchomości sąsiednich.
Zmianie uległ art. 29 ust. 1 pkt 2, który stanowi, że pozwolenia na budowę nie
wymaga budowa wolno stojących parterowych budynków gospodarczych w tym
garaży, altan oraz przydomowych ganków i oranżerii (ogrodów zimowych)
o powierzchni zabudowy do 35 m2, przy czym łączna liczba tych obiektów na działce
nie może przekraczać dwóch na każde 500 m2 powierzchni działki. Jak widać z
powyższego zmianie ulegnie nie tylko powierzchnia takich obiektów, ale zwolnione z
obowiązku pozwolenie na budowę będą garaże do 35m². Z przepisu wykreślono
wiaty.
W art. 29 ust. 1 ustawodawca dodał następnie pkt 2a, 2b i 2 c. W ich myśl
pozwolenia na budowę nie będzie wymagać budowa:
2a) wolno stojących parterowych budynków rekreacji indywidualnej, rozumianych
jako budynki przeznaczone do okresowego wypoczynku, o powierzchni zabudowy do
35 m2, przy czym liczba tych obiektów na działce nie może przekraczać jednego na
każde 500 m2 powierzchni działki;
2b) wolno stojących parterowych budynków stacji transformatorowych i
kontenerowych stacji transformatorowych o powierzchni zabudowy do 35 m2;
2c) wiat o powierzchni zabudowy do 50 m2, sytuowanych na działce, na której
znajduje się budynek mieszkalny lub przeznaczonej pod budownictwo mieszkaniowe,
przy czym łączna liczba tych wiat na działce nie może przekraczać dwóch na każde
1000 m2 powierzchni działki.
W tym miejscu wskazać należy na zmianę dokonana ustawą z 20 marca 2015 r.
o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (Dz. Z 15 kwietnia
2015 roku, poz. 528), która wprowadza zamianę art. 29 ust. 1 pkt 4 PbU, zgodnie
z którą pozwolenie na budowę nie wymaga budowa altan działkowych i obiektów
gospodarczych, o których mowa w ustawie z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych
ogrodach działkowych. Przy czym w samej ustawie o ogrodach działkowych
zmieniono definicję altany wskazując, że jest to wolno stojący budynek rekreacyjnowypoczynkowy lub inny obiekt budowlany spełniający taką funkcję, położony na terenie
działki w rodzinnym ogrodzie działkowym, o powierzchni zabudowy do 35 m2 oraz
o wysokości do 5 m przy dachach stromych i do 4 m przy dachach płaskich, przy czym
do powierzchni zabudowy nie wlicza się tarasu, werandy lub ganku, o ile ich łączna
powierzchnia nie przekracza 12 m².
Na uwagę zasługuje także zmiana pkt 11 art. 29 ust. 1 PbU, gdzie do
dotychczasowego zwolnienia z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę zatok
parkingowych na drogach wojewódzkich, powiatowych i gminnych dodano także
zjazdy. Skoro zniknie obowiązek uzyskania pozwolenia na budowę nie będzie
również konieczności zawiadomienia organu o zakończeniu budowy.
Dodano pkt 19a, zgodnie z którym pozwolenie na budowę nie wymaga budowa sieci:
a) elektroenergetycznych obejmujących napięcie znamionowe nie wyższe niż 1 kV,
b) wodociągowych,
c) kanalizacyjnych,
d) cieplnych,
e) telekomunikacyjnych.
Poza uregulowaniem znalazły się sieci gazowe i elektroenergetyczne o napięciu
znamionowym wyższym niż 1kV, które nadal wymagają uzyskania pozwolenia na
budowę.
W art. 29 ust. 1 pkt 27, gdzie wskazano, że pozwolenia na budowę nie wymaga budowa
instalacji elektroenergetycznych, wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych i
telekomunikacyjnych
Zasadnicze zmiany dotyczą także art. 29 ust. 2 PbU, który dotyczy zwolnień od
obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę robót budowlanych. Przede wszystkim
w pkt 1 zostawiono jedynie krótki tekst „remoncie obiektów budowlanych”.
Dodano też pkt 1a, 1b i 1c, zgodnie z którym pozwolenia na budowę nie wymagają
roboty budowlane polegające na
1a) przebudowie obiektów, o których mowa w ust. 1;
1b) przebudowie budynków mieszkalnych jednorodzinnych, o ile nie prowadzi do
zwiększenia dotychczasowego obszaru oddziaływania tych budynków;
1c) remoncie lub przebudowie urządzeń budowlanych.
Mając na uwadze wykształcone w ostatnim czasie orzecznictwo sądów
administracyjnych, które rozróżniają braki formalne wniosku o pozwolenie
na budowę i rozbiórkę na braki formalne i materialne, projekt ustawy w art. 33 ust. 6
ustawy przewiduje regulację w tym zakresie. W przypadku stwierdzenia w ww.
wnioskach braków formalnych, zastosowanie będzie miał przepis art. 64 § 2 k.p.a.,
przy czym termin dla organu na wezwanie wnoszącego do usunięcia braków będzie
wynosił 14 dni. Przepis ten ma na celu przyspieszenie działania organów wydających
pozwolenie na budowę i skrócenie w praktyce czasu oczekiwania na wydanie
decyzji. Natomiast w odniesieniu do braków materialnych zastosowanie będzie miała
obecna regulacja art. 35 ust. 3 ustawy – Prawo budowlane.
Znowelizowana ustawa likwiduje zbędną procedurę administracyjną – zawiadomienia
o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych (nowelizowany art. 41 ust.
4). Obecnie obowiązujące regulacje wskazują, w jakim przedziale czasowym możliwa
jest realizacja inwestycji (od dnia, gdy decyzja o pozwoleniu na budowę jest
wykonalna, do dnia utraty przez niej terminu ważności – 3 lata). W tej sytuacji
obciążanie inwestora dysponującego ostateczną decyzją o pozwoleniu na budowę
obowiązkiem dokonania jeszcze jednej czynności administracyjnej jest zbędne.
Jednocześnie zachowano obowiązki przypisane do zawiadomienia, a dotyczące
dysponowania przez inwestora dokumentami, takimi jak: oświadczenie kierownika
budowy (robót), stwierdzające sporządzenie planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia
oraz przyjęcie obowiązku kierowania budową (robotami budowlanymi),
zaświadczenie, o którym mowa w art. 12 ust. 7 ustawy, w przypadku ustanowienia
nadzoru inwestorskiego – oświadczenie inspektora nadzoru inwestorskiego,
stwierdzające przyjęcie obowiązku pełnienia nadzoru inwestorskiego nad danymi
robotami budowlanymi
Z kolei zmianą mającą na celu usprawnienie procesu inwestycyjnego jest wyłączenie
obowiązku geodezyjnego wyznaczenia przyłączy, których połączenie z siecią
znajduje się na tej samej działce co przyłącze lub na działce sąsiedniej. Powyższa
zmiana uwzględnia fakt, że wyznaczanie przebiegu tego typu urządzeń nie wymaga
dokładności właściwej dla pomiarów geodezyjnych.
Ustawa ogranicza katalog obiektów budowlanych, wobec których przystąpienie
do użytkowania wymaga decyzji administracyjnej (pozwolenia na użytkowanie).
Łagodniejszy reżim prawny (milcząca zgoda udzielana w reakcji na zawiadomienie
o zakończeniu robót budowlanych) dotyczyć będzie: warsztatów rzemieślniczych,
stacji obsługi pojazdów, myjni samochodowych i garaży do pięciu stanowisk włącznie,
obiektów magazynowych, takich jak: budynki składowe, chłodnie, hangary i wiaty, a
także budynków kolejowych, takich jak: nastawnie, podstacje trakcyjne,
lokomotywownie, wagonownie, strażnice przejazdowe i myjnie taboru kolejowego,
placów składowych, postojowych i parkingów oraz stawów rybnych.
Skróceniu uległ termin na wyrażenie przez organ sprzeciwu – w drodze decyzji
administracyjnej – od zawiadomienia o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót
budowlanych. Po zmianach organ nadzoru budowlanego będzie miał 14 dni
na dokonanie wymaganych prawem czynności umożliwiających ocenę zawiadomienia.
Jednocześnie do obliczenia dnia wniesienia sprzeciwu zastosowanie znajdą przepisy
dotyczące sprzeciwu od zgłoszenia (zmiany w art. 54). Przy czym, zostawiono
inwestorowi furtkę w postaci umożliwienia mu wystąpienia o pozwolenie na
użytkowanie zamiast zawiadomienia o zakończeniu budowy.
Dziękuję za uwagę.