Mapa Kultury

Pobrano z portalu Mapa Kultury
04.02.2011
Sentymentalna Maria Wirtemberska
____________________________
autor: wpis powstał w ramach programu CEO Literacki atlas Polski, oprac. Maja Rzeplińska
W podziemiach sieniawskiego kościoła parafialnego, w krypcie rodu Czartoryskich, spoczywa Maria
Wirtemberska, jedna z najbarwniejszych postaci doby sentymentalizmu.
Maria Anna z Czartoryskich księżna von Württemberg-Montbéliard urodziła się 15 marca 1768 roku.
Wychowywała się w Warszawie w Pałacu Błękitnym, należącym do Czartoryskich. To tutaj gromadzili
się najzdolniejsi pisarze i artyści. To stąd na cały kraj promieniował sentymentalizm – nowa moda
literacka i nowy styl życia. Gdy Maria skończyła 14 lat, Czartoryscy z powodu nieporozumień z
królem przenieśli się do majątku w Puławach, i tu stworzyli ośrodek życia kulturalnego i politycznego.
Młoda arystokratka wychowywała się więc w patriotycznym domu pełnym sztuki, odwiedzanym przez
najważniejsze postacie epoki. W 1784 roku Maria Anna wyszła z mąż za księcia Ludwika
Wirtemberskiego, spokrewnionego z rodami panującymi w Niemczech i Rosji. Książę dowodził
wojskami litewskimi w wojnie z Rosją w 1792 roku. Jednak już wcześniej dał się poznać jako wielce
niesympatyczny człowiek, co więcej zdradził Rzeczpospolitą, spiskując z Rosją i Prusami. Wybuchł
skandal, po którym Maria odcięła się od męża. Wystąpiła o rozwód i, zgodnie ze zwyczajami epoki,
razem z matką i siostrą zamknęła się w klasztorze, wkrótce jednak wyjechała do Wiednia. Kilka lat
później książę zmarł, a w 1808 roku, w pełni już wolna, arystokratka przybyła do Warszawy, w której
kwitło życie towarzyskie. Nadal piękna, inteligenta i bogata Maria królowała na licznych balach. W
pewnym momencie krążyły nawet plotki o jej romansie i planach małżeństwa z Tadeuszem
Kościuszką.
Organizowała salon literacki, tzw. błękitne soboty, uczestniczyła w posiedzeniach Towarzystwa Iksów
i pisała. W 1816 roku ukazała się "Malwina, czyli domyślność serca", pierwsza polska powieść
psychologiczno-obyczajowa, o miłości młodej kobiety do dwóch braci sobowtórów. Tekst doskonale
wpisywał się w ówczesne mody, a jednocześnie dbał o zachowanie języka, ponieważ w tym czasie
polskie szlachcianki i arystokratki, często mówiły, pisały i czytały jedynie po francusku. " Malwina"
udowodniała, że romans napisany w ojczystym języku w niczym nie ustępuje romańskiemu. W 1837
roku Wirtemberska zamieszkała na stałe w Paryżu w domu brata, właściciela Hotelu Lambert, księcia
Adama Jerzego Czartoryskiego. Zmarła 21 października 1854 roku w stolicy Francji, a jej prochy
zostały sprowadzone do rodzinnego grobowca w Sieniawie.
strona 1 / 1