2014 Metodyka WF studia I stopnia W6 Planowanie pracy (859.5

METODYKA
WYCHOWANIA
FIZYCZNEGO
Studia I stopnia
Autor:
Tomasz Frołowicz
PLAN PRACY Z KLASĄ
Z WYCHOWANIA FIZYCZNEGO
GRUPOWANIE TREŚCI KSZTAŁCENIA
I WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH
W CYKLE ZAJĘĆ
„Wychowanie jest to sztuka, której nikt
dotąd nie umie, jest to kurs, który jakaś
dobra głowa dopiero ma ułożyć.”
Jędrzej Śniadecki
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 6
Poziomy planowania procesu dydaktycznego
Podstawa programowa kształcenia ogólnego
Program nauczania dla etapu edukacji
Okresowy plan pracy dla klasy
Osnowa dla cyklu lekcji WF
Konspekt lekcji WF
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 6
Powstaje bezsensowna plątania, gdy nauczyciele nie
rozkładają sobie i uczniom materiału naukowego, tak by
jedno za drugim szło nieprzerwanym szeregiem.(…)
Bo jeśli nie wyznaczy się celów i środków ku tym celom
wiodącym oraz uszeregowania tych środków, łatwo coś
pominie, łatwo poprzestawia, łatwo sprawę pogmatwa.
Jan Amos Komeński (XVII w.)
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 6
Planowanie, to przemyślenie doboru i kolejności
przewidywanych działań z jednoczesnym postanowieniem ich
realizacji, po to aby osiągnąć stany pożądane (cele).
Plan, to efekt planowania.
Cechy planu dla klasy z wychowania fizycznego:
•
•
•
•
•
celowy (jasne i precyzyjne cele),
wykonalny (możliwy do realizacji),
zgodny (wewnętrznie spójny),
elastyczny (możliwy do modyfikacji),
chronologiczny (przewidujący kolejność realizacji).
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 6
Uwarunkowania planowania pracy z klasą:
• Wybrany lub opracowany program WF
(plan z WF jest kolejnym krokiem operacjonalizacji
podstawy programowej i programu WF)
Co ma wpływ na zawartość programu nauczania, m.in.:
• Podstawa programowa,
• liczba godzin i struktura organizacyjna obligatoryjnych zajęć
wychowania fizycznego,
• założenia edukacyjne szkoły (np.: plan pracy wychowawczej,
tradycje szkoły),
• możliwości i potrzeby uczniów (np.: sprawność, zainteresowania),
• warsztat nauczyciela (np.: kwalifikacje i preferencje),
• warunki materialne (np.: obiekty sportowe, przybory).
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Liczba obligatoryjnych godzin wychowania fizycznego
w szkołach na wszystkich etapach edukacji
jest określona w:
• Ustawie o Sporcie
• Rozporządzeniu w sprawie ramowych planów nauczania
• Rozporządzeniu w sprawie dopuszczalnych form realizacji
dwóch godzin obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego
Studia I stopnia
Wykład 6
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 6
LICZBA OBLIGATORYJNYCH GODZIN WYCHOWANIA FIZYCZNEGO
W POLSKICH SZKOŁACH
I etap edukacji:
• 3 godz. tygodniowo x ok. 35 tygodni = 105 godz. rocznie
• nie mniej niż 290 godzin w ciągu trzech lat,
II i III etap edukacji:
• 4 godz. tyg. x ok. 35 tyg. = 140 godz. obowiązkowych rocznie
• nie mniej niż 385 godzin w ciągu trzech lat,
• możliwe warianty: 4 lekcje tygodniowo lub 2 lekcje tygodniowo
+ 2 godz. obowiązkowych zajęć pozalekcyjnych bądź pozaszkolnych
IV etap edukacji:
• 3 godz. tygodniowo x ok. 35 tygodni = 105 godz. rocznie
• nie mniej niż 290 godzin w ciągu trzech lat,
• możliwe warianty: 3 lekcje tygodniowo lub 1 lekcja + 2 godz.
obowiązkowych zajęć pozalekcyjnych lub pozaszkolnych
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 6
Plan wynikowy: definiuje wynik kształcenia i wychowania, czyli
wymagania z którymi powinien poradzić sobie uczeń, np.:
• Uczeń umie zorganizować prostą grę ruchową dla siebie i
koleżanek lub kolegów.
• Uczeń omawia zasady bezpiecznej kąpieli.
• Uczeń umie odbijać piłkę sposobem górnym nad sobą lub z
partnerem.
Plan czynnościowy definiuje działania, które musi podjąć
nauczyciel, np.:
• Nauczanie odbić forhendem i bekhendem w badmintona.
Rozkład materiału definiuje treści edukacji, które musi uwzględnić
nauczyciel, np.:
• Piłka siatkowa – odbicia sposobem górny i dolnym, zagrywka
sposobem dolnym.
• Biegi i marszobiegi terenowe.
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 6
Przykładowa struktura planu
Wg Alicja Zarychty (AWF Warszawa):
Umiejętności
i sprawności
Wiadomości
Postawy
Zadania
kontrolne
Poziom
podstawowy
Zadania
kontrolne
Poziom pełny
Wg Eligiusza Madejskiego i Józefa Węglarza (AWF Kraków):
Dział
programowy
Osiągnięcia
podstawowe
Osiągnięcia
rozszerzone
Osiągnięcia
dopełniające
Sposoby oceny
ucznia
Wg Haliny Guła-Kubiszewskiej i Marka Lewandowskiego (AWF Wrocław):
Zadanie cyklu
Sprawność
motoryczna
Umiejętności
Wiadomości
Postawy
(samodzielność)
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 6
Przykładowa struktura planu
Wg Stanisława Strzyżewskiego (AWF Katowice):
Cykl
Liczba
godzin
Temat
Sprawność
motoryczna
Wiadomości
Umiejętności
Akcenty
wychowawcze
Wg Michała Bronikowskiego (AWF Poznań):
Cykl
Okres/
Termin
Zadanie
wychowawcze
Umiejętności
Wiadomości
Sprawność
motoryczna
Kompetencje/
Osiągnięcia
Wg Janusza Bielskiego (AH Pułtusk):
Dział
programu
Liczba
godzin
Temat lekcji
Wynik lekcji
Uwagi
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 6
Przykładowa struktura planu
Wg Ewy Czerskiej (Program WF „Wybierz sam”):
Nr
lekcji
Temat
Liczba
godz.
Wymagania
podstawowe
Wymagania
ponadpodstawowe
Formy oceny
osiągnięć ucznia
Wg Anety Tywoniuk-Małysz i Roberta Małysza
(Program WF „Ruch to życie”)
Dział
Jednostka tematyczna
Wiadomości
programu (motoryczność, umiejętności)
Akcent
wychowawczy
Zadania
oceniające
Wg Tomasza Frołowicza i Bogumiły Przysiężnej
(Program WF „Moja sprawność i zdrowie):
Cykl i liczba godzin
Temat lekcji
Osiągnięcia ucznia
Uwagi o realizacji
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 6
Grupowanie treści wychowania fizycznego
Wg Stanisława Strzyżewskiego (AWF Katowice):
Cykl
?
?
Liczba
godzin
Temat
Sprawność
motoryczna
Wiadomości
Umiejętności
Akcenty
wychowawcze
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 6
Grupowanie treści wychowania fizycznego
Czy:
• gimnastyka,
• lekka atletyka
• koszykówka,
• piłka siatkowa,
• piłka nożna,
• piłka ręczna,
wyczerpują treści wychowania fizycznego?
Warto przypomnieć sobie sposoby grupowania w bloki
tematyczne wymagań szczegółowych
w Podstawie programowej WF.
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Wymagania szczegółowe
II ETAP
III ETAP
4 GODZ.
4 GODZ.
Studia I stopnia
Wykład 6
IV ETAP
I ETAP
3 GODZ.
LEKCYJNE
3 GODZ.
19 lat
Wymagania szczegółowe
w zakresie:
7 lat
sprawności
fizycznej
diagnozy
sprawności fiz.
i rozwoju fiz.
diagnozy spraw.
i aktywności fiz.
oraz rozwoju fiz.
diagnozy
sprawności
i aktywności fiz.
treningu
zdrowotnego
treningu
zdrowotnego
treningu
zdrowotnego
treningu
zdrowotnego
sportów całego
życia
i wypoczynku
sportów całego
życia
i wypoczynku
sportów całego
życia
i wypoczynku
sportów całego
życia
i wypoczynku
bezpieczeństwa
i higieny osobistej
bezpiecznej
aktywności fiz. i
higieny osobistej
bezpiecznej
aktywności fiz. i
higieny osobistej
bezpiecznej
aktywności fiz. i
higieny osobistej
sportu
sportu
sportu
tańca
tańca
edukacji
zdrowotnej
edukacji
zdrowotnej
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Grupowanie treści wychowania fizycznego
Ewa Czerska: Wybierz sam. Program wychowania
fizycznego o profilu rekreacyjno-zdrowotnym
dla gimnazjum i liceum.
Struktura treści kształcenia w planach pracy:
• zajęcia ogólnorozwojowe,
• zajęcia fakultatywne (np.: atletyka terenowa, ćwiczenia
na siłowni, ćwiczenia przy muzyce, kendo, koszykówka,
pływanie, turystyka rowerowa)
Aneta Tywoniuk-Małysz i Robert Małysz: Ruch to
życie. Program wychowania fizycznego
dla II etapu edukacji.
Struktura treści kształcenia w planie pracy, np.:
• podstawowe zasady bezpieczeństwa…,
• lekkoatletyka i atletyka terenowa,
• mini piłka nożna,
• gimnastyka podstawowa, artystyczna i taniec,
• sporty zimowe.
Studia I stopnia
Wykład 6
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Grupowanie treści wychowania fizycznego
Tomasz Frołowicz i Bogumiła Przysiężna: Moja
sprawności i zdrowie. Program wychowania
fizycznego dla szkoły podstawowej
Struktura treści kształcenia w planach pracy, np.:
• Maratończyk,
• Piłkarz,
• Kolarz,
• Higienista itd.
Urszula Kierczak i Tadeusz Glos: Od zabawy do
sportu i rekreacji. Program wychowania fizycznego
dla czterech etapów edukacyjnych
Struktura treści kształcenia w planie pracy, np.:
• utrwalenie podstawowych zasady bezpieczeństwa…,
• doskonalenie umiejętności samooceny sprawności
fizycznej…,
• rozwijanie zdolności rytmiczno-tanecznych…,
• wdrażanie do aktywnego wypoczynku….
Studia I stopnia
Wykład 6
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Od planu kierunkowego do planu wynikowego
wg Ewy Czerskiej
Plan kierunkowy (etapowy) – przydział godzin
(obowiązkowych zajęć w systemie klasowo-lekcyjnym) na
realizację wymagań programowych z względnieniem formy
aktywności fizycznej.
Plan wynikowy (semestralny, roczny) – tematy lekcji
ze sformułowanymi wymaganiami programowymi na
poziomie podstawowym i ponadpodstawowym, ułożone w
kolejności ich realizacji, opracowywane osobno dla lekcji
i zajęć pozalekcyjnych.
Studia I stopnia
Wykład 6
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Od planu kierunkowego do planu wynikowego
wg Ewy Czerskiej
Plan kierunkowy dla II i III etapu edukacji
Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie ramowych planów
nauczania i zgodnie z rozporządzeniem
w sprawie dopuszczalnych form realizacji dwóch godzin
obowiązkowych zajęć WF:
385 godzin wychowania fizycznego w trakcie etapu
(4 godziny tygodniowo: 2 godziny lekcji (193 godziny w
trakcie etapu, 64-65 rocznie) i 2 godziny pozalekcyjne (do
wyboru przez ucznia: obowiązkowe co do udziału,
fakultatywne co do treści, 192 godziny w trakcie etapu, 64
rocznie).
Studia I stopnia
Wykład 6
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 6
Plan kierunkowy (budżet godzin) dla II etapu edukacji
wg Ewy Czerskiej
Bezpieczna
aktywność fizyczna
i higiena osobista
Sport
Taniec
klasa
IV
V
Gimnastyka podstawowa
VI
IV
Lekkoatletyka
V
i atletyka terenowa
VI
IV
V
Zabawy i gry ruchowe
VI
IV
V
Gry rekreacyjne
VI
IV
V
Zespołowe gry sportowe
VI
IV
Różne formy ćwiczeń muzycznoV
ruchowych
VI
Łączna liczba godzin
IV-VI
Sporty całego życia
i wypoczynek
Formy
aktywności
fizycznej
Trening zdrowotny
Wymagania programowe
Diagnoza sprawności
fizycznej i rozwoju
fizycznego
Bloki tematyczne w Podstawie programowej WF
4
3
3
3
3
3
19
4
4
4
4
4
3
23
1
1
1
4
4
4
2
2
2
12
12
12
2
2
2
63
4
3
3
2
2
2
4
4
4
1
1
1
2
2
2
37
1
2
2
2
2
1
1
1
6
6
6
30
7
7
7
21
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 6
Przykładowy plan cyklu zajęć
Program Moja sprawność i zdrowie, klasa IV, dziewczęta i chłopcy
Maratończyk
Temat
cyklu
Cele w zakresie
Umiejętności
Motoryczności
Wiadomości
Usamodzielnienia
Uczeń umie
Kształtowanie
Uczeń wie, w których
Uczeń wybiera z
dostosować tempo
sprawności fizycznej z miejscach na swoim
koleżankami
biegu do planowanego
akcentem na
ciele można „wyczuć”
i kolegami zabawy
dystansu.
wytrzymałość
tętno.
bieżne.
Uczeń umie
Kształtowanie
Uczeń wie w jaki
Uczeń decyduje jaki
dostosować tempo
sprawności fizycznej z
sposób należy mierzyć dystans przebiegnie w
biegu do planowanego
akcentem na
tętno.
ramach zajęć.
dystansu.
wytrzymałość
Kształtowanie
Uczeń wie w jaki
Uczeń decyduje jaki
Uczeń umie zmierzyć sprawności fizycznej z
sposób należy mierzyć dystans przebiegnie w
tętno po wysiłku.
akcentem na
tętno.
ramach zajęć.
wytrzymałość
Kształtowanie
Uczeń wie, dlaczego w
Uczeń umie zmierzyć
Uczeń przygotowuje
sprawności fizycznej z czasie wysiłku serce
tętno po wysiłku i w
w grupie inscenizację
akcentem na
mocniej pracuje i
spoczynku.
na temat treningu.
wytrzymałość
oddycha się szybciej.
Uczeń przed
Uczeń umie
Kształtowanie
Uczeń pamięta
rozpoczęciem bieg
zaplanować dystans, sprawności fizycznej z
i rozumie prawo
planuje dystans, który
który potrafi przebiec
akcentem na
treningu.
pokona bez
bez zatrzymywania się
wytrzymałość
zatrzymywania.
Ewaluacja cyklu: 1) łączny, przebiegnięty przez ucznia dystans w czasie
kolejnych lekcji, 2) zrozumienie prawa treningu
Koniec