Autentyzm – zapoznanie z kolażem

Warsztaty
AUTENTYZM Rodzina. Historia. Archiwum
WARSZTAT nr 2
Scenariusz szczegółowy
Temat warsztatu: Autentyzm - zapoznanie z kolażem
Krótka charakterystyka cyklu warsztatów: Archiwum Historii Mówionej zawiera ogromną cyfrową
kolekcję fotografii rodzin z terenów całej obecnej i przedwojennej Polski, ale nie tylko. Wiele albumów
opowiada historie rodzin od XIX do końca XX wieku. Fotografie te są tak różnorodne jak różnorodne
były rodziny na przestrzeni wieków. Na ich podstawie wiele można się dowiedzieć o historii ludzi
i miejsc. Można poobserwować też historię samej fotografii i jej trendów. Ten bogaty zbiór jest okazją
do spotkania i odkrywania różnorodności uczestników warsztatów. Podczas czterech godzinnych
spotkań warsztatowych będziemy tworzyć swoje mini-projekty związane z tematem fotografii i rodziny.
Grupa wiekowa: Grupa 10 osób dorosłych w przedziale wiekowym od 18 - 40 lat
Opis grupy: Grupa składa się z 5 osób ze spektrum autyzmu oraz 5 osób neurotypowych. Łączy ich
zainteresowanie tematem fotografii, oraz kolekcja Archiwum Historii Mówionej, na bardzo różnym
poziomie. Część uczestników sama fotografuje, uczą się fotografii w szkołach artystycznych, a część
używa fotografii jedynie do dokumentacji życia codziennego. Również motywacja do udziału w
projekcie była bardzo różna - od chęci pracy nad fotografią rodzinną, po możliwość poznania
archiwum AHM , aż po zwykłą chęć wyjścia z domu.
Wszyscy uczestnicy dobrze wchodzą w kontakt z grupą, chętnie się angażują w pracę, są twórczy
i kreatywni. Pracują w parach mieszanych (dobór zupełnie przypadkowy), jednak pomimo takiej
różnorodności bardzo dobrze się dogadują. Uczestnicy neurotypowi wspierają uczestników ze
spektrum.
Pojedyncze osoby wymagają pracy indywidualnej oraz przystosowania zadań do ich potrzeb - wtedy
terapeuta pracuje w relacji 1:1. Na drugich zajęciach uwidacznia się duża nieśmiałość niektórych
uczestników i trudności z mówieniem na forum, czy w parze.
Czas trwania: 60 minut
Słowa kluczowe: archiwum, fotografia, kolaż, dekonstrukcja, współpraca, otwarte instytucje, kultura
bez barier, współpraca, wymiana, inspiracja
Główne wątki/ Elementy zajęć:
 Powitanie
 Podział na zespoły/pary
 Oglądanie zdjęć
 Prezentacja
 Przetwarzanie zdjęć w parach
 Podsumowanie i pożegnanie
Cele warsztatu:




zapoznanie uczestników z wybranym fragmentem kolekcji fotografii rodzinnej Archiwum
Historii Mówionej;
zapoznanie uczestników z techniką kolażu;
rozwijanie umiejętności współpracy w parach, wzajemnego słuchania się i podejmowania
wspólnych decyzji;
wspólna praca twórcza.
Warsztaty
AUTENTYZM Rodzina. Historia. Archiwum
Metody zajęć: wykład, dyskusja, pokaz, praca indywidualna ze zdjęciami, wykład, dyskusja, pokaz,
działania praktyczne
Prowadzący i opis pełnionych ról:
Animator - prowadzi warsztat, wita grupę oraz wprowadza w tematykę zajęć. Animator prezentuje plan
na najbliższą godzinę zajęć, przeprowadza losowanie zdjęć - podział na pary, wspiera rozmowy
w parach, poszukiwanie punktów wspólnych. Współprowadzi część polegającą na pracy nad kolażem,
podsumowuje warsztat.
Edukator - współprowadzi warsztat, wspiera rozmowy w parach, poszukiwanie punktów wspólnych.
Współprowadzi część polegającą na pracy nad kolażem. Wspiera uczestników w kserowaniu
i powiększaniu zdjęć.
Terapeuta - wspiera uczestników w pracy, tłumaczy niezrozumiałe polecenia, przejmuje pracę
z uczestnikami, wymagającymi dużego wsparcia i pracy indywidualnej, rozwiązuje zaistniałe konflikty.
Niezbędne materiały:

























reszta wydrukowanych zdjęć z DSH
sztywne, transparentne folie formatu ok. A2 - przezroczyste
folie transparentne w innych kolorach (niebieski, czerwony) do cięcia
kleje (klejące do folii oraz do papieru)
taśmy klejące – czerwone, niebieskie, białe
taśma klejąca dwustronna
taśma klejąca transparentna
taśma papierowa / malarska
nożyczki
nożyki
zszywacze
dziurkacze
sznurek
kółka samoprzylepne
duże XERO z opcją powiększania kserowanych materiałów – z tonerem i zapasem papieru
drukarki termo sublimacyjne
karta SD ze zdjęciami z wyborem zdjęć uczestników
markery: czarne i czerwone – różnej grubości
flamastry czarne i czerwone
sztywne, białe kartki A4
stare gazety
slideshow z przykładami KOLAŻU (krótka historia)
rzutnik i komputer
losy do losowania – 5 par tego samego zdjęcia z archiwum DSH wydrukowane w małym
formacie i złożone na pół lub włożone do kopert
flipchart z rozpisanym przebiegiem spotkania
Przygotowanie sali:




krzesła ustawione w parach, naprzeciwko siebie, w różnych miejscach sali – tak, aby
zachować swobodę pracy w grupach
na podłodze taśmą papierową wyznaczamy wyraźne prostokąty, w których będą ustawione
pary krzeseł – „wyspa”, wspólna przestrzeń do pracy. Ważne, aby każda para miała także
dostęp do ściany.
pod ścianą dwa stoły – jeden ze zdjęciami, drugi z materiałami
podłączony rzutnik
Warsztaty
AUTENTYZM Rodzina. Historia. Archiwum
*Wskazówka- Konieczne jest zadbanie o komfort sensoryczny uczestników i w miarę możliwości
wyeliminowanie rozpraszających bodźców sensorycznych mogących powodować dyskomfort takich
jak hałas, sztuczne oświetlenie, niepotrzebne przedmioty rozpraszające uwagę itp.
Przebieg spotkania:
Powitanie - 5 min.
Uczestnicy wchodzą do sali, ale nie siadają – stajemy razem w grupie. Animatorka wita wszystkich,
ma w ręku przygotowane losy. Krótko przedstawia plan dzisiejszego spotkania: POWITANIE,
PODZIAŁ NA ZESPOŁY/PARY, OGLĄDNIE ZDJĘĆ, PREZENTACJA, PRZETWARZANIE ZDJĘĆ
w PARACH, PODSUMOWANIE. Jeżeli ktoś przyniósł z domu dodatkowe zdjęcia – niech ma je przy
sobie, będzie moment, aby ich użyć.
*Wskazówka - Konieczne jest wcześniejsze uprzedzanie o zmianach w planie, gdyby miały one
nastąpić. Dla osób ze spektrum z większymi trudnościami w komunikowaniu się, można przygotować
plan w postaci piktogramów. Niektóre osoby ze spektrum mogą wymagać dodatkowego uprzedzania
ile czasu pozostało do końca zadania lub zajęć. Część osób może potrzebować dodatkowego
wsparcia indywidualnego w wyjaśnieniu planu.
Losowanie - 5 min.
Losowanie służące podzieleniu się na pary – każda osoba wyciąga jedną kopertę, otwiera ją i ogląda
zdjęcie, które wylosowała. Szuka osoby, która ma takie samu zdjęcie. Wybierają miejsce i siadają przy
swoim stole ( każda para ma oddzielny stół). Animatorka upewnia się, że każdy zna imię osoby,
z którą pracuje w parze. Rozdajemy teczki.
Wzajemne poznanie się w parach - 5 min.
Aby pracować we dwójkę, dobrze poznać lepiej swoje zainteresowania i zbiory. Zapraszamy do
wspólnego oglądania zdjęć ze swoich teczek – wyjęcia ich, rozłożenia na podłodze wokół krzeseł, na
stole, lub rozklejenia na podłodze (taśma malarska). Uczestnicy szukają punktów wspólnych w swoich
wyborach, czegoś co łączy ich zdjęcia, w czym mogą być podobne, a czym się kompletnie różnią.
Układają je według podobieństw. Teraz jest też możliwość, aby dołączyć zdjęcia przyniesione
z domów. Najpierw jedna osoba opowiada o swoich zdjęciach, potem druga, zachęcamy, aby się
dopytywali się nawzajem. Pary dobrane są dobrze.
*Wskazówka - Pary dobrane są przypadkowo. Należy zwrócić uwagę czy w momencie pracy osoby
z autyzmem z osoba neurotypową nie występują trudność w komunikacji lub sytuacje konfliktowe.
Terapeuta powinien pełnić funkcję osoby wspierającej i pomagać przy wspólnej pracy. Jeżeli w parze
jest osoba z większymi trudnościami w komunikowaniu się, warto poinformować osobę neurotypową
w jaki sposób rozmawiać z osobą ze spektrum lub jak reagować na różne zachowania partnera.
Pomocne może być wprowadzenie oznaczeń piktogramami: takie same/ podobne/ inne/ różne.
Warsztaty
AUTENTYZM Rodzina. Historia. Archiwum
Przedstawienie na forum - 5 min.
Animatorka pyta chętne pary – jakie obserwacje płyną z oglądania zdjęć? Co zwróciło Waszą uwagę?
(to mogą być podobieństwa, różnice, połączenia między zbiorami).
*Wskazówka - Uczestnicy ze spektrum mogą mieć trudności z wypowiadaniem się na forum – mogą
potrzebować wsparcia terapeuty.
Wprowadzenie do kolażu - 10 min.
Animatorka komentuje – że połączenia dwóch osobnych rzeczy może powstać trzecia, mająca własne
znaczenie. Prezentacja o kolażu – sposób łączenia fragmentów tak, aby tworzyły nową całość.
Techniki, sposoby, krótka historia kolażu w sztuce – slideshow.
Prezentacja o kolażu zawiera nazwiska artystów - prekursorów kolażu oraz okresy historii sztuki, kiedy
tworzyli. Jest to zachęta dla ciekawych tematu, aby sami poszukali sobie w domu dodatkowych
informacji. Jednocześnie pozwala utrzymać tempo pracy całej grupy, oraz nie dopuścić do
zniechęcenia tych mniej zaciekawionych.
Praca nad kolażem - 25 min.
Animatorka wprowadza zadanie – stwórzcie w parach kolaż, który będzie połączeniem Waszych
zbiorów zdjęć. Każdy z Was ma słowo-klucz – ich połączenie jest tytułem Waszego kolażu. Podstawę
kolażu każda para ma taką samą – folia transparentna (rozdajemy). To, co jednak zrobicie ze
zdjęciami, jak je przetworzycie i połączycie zależy tylko od Was. Prezentacja narzędzi (i/lub
PRZYKŁADÓW): zdjęcia można ciąć, naklejać, kserować, przecinań, drukować dodatkowe
egzemplarze, powiększać, podpisywać, częściowo zamalowywać, naklejać jedno na drugie, wycinać
z nich fragmenty i te fragment kserować itd. Podczas całego ćwiczenia uczestnicy mają dostęp do
stołu, gdzie rozłożone są zdjęcia z AHM, z których mogą korzystać (uzupełniać swój wybór).
*Wskazówka - Ważne jest wspieranie na bieżąco pracy w parach, obserwowanie dynamiki, oraz czy
nie pojawiają się sytuacje konfliktowe. W razie trudności we współpracy warto rozważyć zmianę pary,
na tym etapie pracy jest to jeszcze możliwe. Konieczne jest upewnianie się, czy zadanie/polecenie
zostało zrozumiane przez wszystkich uczestników i w razie potrzeby indywidualne wsparcie lub
wyjaśnienie go jeszcze raz indywidulnie.
Podsumowanie i zakończenie - 10 min.
Gotowe kolaże wieszamy na ścianie / kładziemy na stole. Oprowadzamy się nawzajem. Autorzy
mówią, co stworzyli, reszta dzieli się wrażeniami o tym, co widzi.
Na zakończenie każdy zamyka swoje niewykorzystane w kolażu materiały w teczce. Uczestnicy
dostają informację, iż na kolejne warsztaty mogą przynieść jakieś elementy - niekoniecznie fotografie,
czy wydruki, które chcieliby dołączyć do kolażu. Bardzo ważne jest punktualne zakończenie zajęć.
*Wskazówka- należy upewnić się, czy uczestnicy zrozumieli na czym polega zadanie. Niektóre osoby
mogą potrzebować zapisania zadania lub dodatkowego wyjaśnienia z terapeutą.
Warsztaty
AUTENTYZM Rodzina. Historia. Archiwum
Pomysły alternatywne - dodatkowe ćwiczenia + materiały niezbędne do ich zrealizowania
Przy możliwości przedłużenia zajęć można poświęcić więcej czasu na opowiadanie o podobieństwach
w wyborach. Zdjęcia mogą być poukładane w na stole według łączących ich podobieństw. Następnie
uczestnicy przechodzą się po sali i poprzyglądają się każdemu z zestawień. Autorzy tłumaczą swoje
wybory. Jest to także czas, gdzie uczestnicy spoza par, jeżeli mają zdjęcia pasujące do wyborów
innych, mogą podzielić się swoimi fotografiami.
Opracowanie:
Alicja Szulc
Aleksandra Duszczyk