KZS-15-02 - Sąd Apelacyjny w Krakowie

Transkrypt

KRAKOWSKIE
ZESZYTY
SĄDOWE
BIULETYN SĄDU APELACYJNEGO W KRAKOWIE
W SPRAWACH KARNYCH
Rok XXV • Luty 2015 • Nr 2 (290)
Numer zamknięto w dniu 27 lutego 2015 roku
Redakcja:
Sędziowie Wydziału II Karnego SA
Opracowanie:
Ryszard Kałwa
Rysunek na okładce:
Bogdan Bukowski
Sąd Apelacyjny w Krakowie, Wydział II Karny
31-547 Kraków, ul. Przy Rondzie 3
tel. (12) 417-54-39, 417-55-67
Skład, łamanie:
Agata Waksmundzka
ISSN 1640-7334
Nakład 670 egz.
e-mail: [email protected]
www.kzs.krakow.sa.gov.pl
Zbiór orzecznictwa karnego Sądu Apelacyjnego w Krakowie:
www.krakow.sa.gov.pl/orzecznictwo
Spis treści
I. Z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego
7
A. Wyroki Trybunału Konstytucyjnego
7
B. Sprawy nowo wniesione
8
II. Z biuletynu 1/15 Sądu Najwyższego
8
III. Inne orzeczenia Sądu Najwyższego
9
A. Wyłączenie odpowiedzialności karnej
9
B. Środki karne
9
C. Probacja
7
D. Środki zapobiegawcze
9
E. Przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu
10
F. Przestępstwa przeciwko mieniu
11
G. Wstępne przepisy procesowe
11
H. Strony
11
I. Środki przymusu
12
J. Postępowanie przed sądem I instancji
12
K. Wyrokowanie
14
L. Postępowanie odwoławcze
15
Ł. Kasacja
17
M. Odszkodowanie za niesłuszne skazanie
19
N. Wznowienie postępowania
19
O. Koszty procesu
20
P. Wykroczenia
21
Q. Prawo karne skarbowe
21
IV. Z orzecznictwa Sądu Apelacyjnego
22
A. Zasady odpowiedzialności
22
B. Wymiar kary
22
C. Probacja
23
D. Kara łączna
23
E. Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu
24
25
25
H. Dowody
26
I. Środki przymusu
27
J. Wyrokowanie
27
3
K. Postępowanie odwoławcze
28
L. Wznowienie postępowania
29
Ł. Odszkodowanie za niesłuszne skazanie
29
M. Koszty procesu
30
N. Wykonanie
30
O. Przeciwdziałanie narkomanii
31
V. Orzeczenia innych sądów apelacyjnych
32
A. Konstytucja
32
B. Środki karne
32
C. Probacja
33
D. Środki zabezpieczające
33
E. Wyrażenia ustawowe
33
F. Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu
34
G. Przestępstwa przeciwko mieniu
35
H. Przestępstwa w obrocie gospodarczym
35
I. Wstępne przepisy procesowe
37
J. Sąd
39
K. Strony
40
L. Środki przymusu
42
Ł. Postępowanie przygotowawcze
43
M. Wyrokowanie
43
N. Postępowanie odwoławcze
45
O. Wznowienie postępowania
48
P. Odszkodowanie za niesłuszne skazanie
49
Q. Wyrok łączny
53
R. Postępowanie w stosunkach międzynarodowych
53
S. Koszty procesu
53
T. Wykonanie
54
U. Prawo karne skarbowe
55
V. Kodeks spółek handlowych
57
W. Przeciwdziałanie narkomanii
58
X. Konwencja Europejska
58
Y. Kodeks rodzinny i opiekuńczy
58
Z. Prawo o adwokaturze
58
A.A. Lustracja
58
4
VI. Bibliografia prawa karnego
A. Artykuły
B. Glosy
C. Recenzje
E. Sprawozdania. Informacje
F. Varia
VII. Poczet sędziów krakowskich cz. XXIV
VIII. Skorowidz
61
61
63
66
66
67
68
78
5
6
I. Z ORZECZNICTWA TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO
A. Wyroki Trybunału Konstytucyjnego
1.
1. Art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku
o ochronie zwierząt (Dz. U. z 2013 roku poz. 856) w zakresie, w jakim nie zezwala na poddawanie zwierząt ubojowi w ubojni (rzeźni) według szczególnych metod wymaganych przez obrzędy religijne, jest niezgodny z art. 53
ust. 1, 2 i 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
w związku z art. 9 Konwencji o ochronie praw człowieka
i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4
listopada 1950 roku, zmienionej następnie Protokołami
nr 3, 5 i 8 oraz uzupełnionej Protokołem nr 2 (Dz. U.
z 1993 roku Nr 61 poz. 284, z 1995 roku Nr 36 poz. 175,
176 i 177, z 1998 roku Nr 147 poz. 962, z 2001 roku
Nr 23 poz. 266, z 2003 roku Nr 42 poz. 364 oraz z 2010
roku Nr 90 poz. 587).
2. Art. 35 ust. 1 i 4 ustawy powołanej w punkcie 1
w zakresie, w jakim przewiduje odpowiedzialność karną
za poddawanie zwierząt ubojowi w ubojni (rzeźni) według
szczególnych metod wymaganych przez obrzędy religijne,
jest niezgodny z art. 53 ust. 1, 2 i 5 Konstytucji w związku z art. 9 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 grudnia 2014 roku –
K 53/13 na wniosek Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich
w Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. z dnia 12 grudnia 2014 roku
poz. 1794
2.
Art. 226 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku –
kodeks karny (Dz. U. Nr 88 poz. 553 ze zm.) w zakresie,
7
w jakim penalizuje znieważenie funkcjonariusza publicznego dokonane niepublicznie, jest zgodny z art. 54 ust. 1
w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 lutego 2015 roku –
SK 70/13 na skutek skargi konstytucyjnej Andrzeja Wiekiery,
Dz. U. z dnia 20 lutego 2015 roku poz. 234.
B. Sprawy nowo wniesione
3.
Sąd Apelacyjny w Krakowie – czy art. 160 § 5 zdanie 2 w
związku z art. 160 § 1 pkt 1 k.k.w. w zakresie, w jakim
nie przewiduje możliwości odstąpienia przez sąd od odwołania warunkowego przedterminowego zwolnienia w sytuacji, gdy wobec skazanego ponownie orzeczono karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, jeżeli przemawiają za tym szczególne względy,
jest zgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP? (P 22/15);
4.
Andrzej Z. – o zbadanie zgodności z art. 2 i 45 ust. 1
Konstytucji przepisu art. 526 § 2 k.p.k. dot. przymusu
adwokackiego dla sporządzenia kasacji (SK 2/15).
II. Z BIULETYNU 1/15 SĄDU NAJWYŻSZEGO
5.
Nie zamieszczamy żadnych orzeczeń z tego biuletynu,
bo jego tekst nie został ogłoszony, a próby by to zmienić,
nie dały wyniku. Brak uzupełnimy w kolejnym Zeszycie.
8
III. INNE ORZECZENIA SĄDU NAJWYŻSZEGO
A. Wyłączenie odpowiedzialności karnej
6.
Dla prawno karnej oceny zachowania oskarżonego
ma znaczenie nie tyle ustalenie, czy odczuwał on obawę
o swoje bezpieczeństwo, ile ustalenie, czy zachowanie pokrzywdzonego należy traktować jako zamach już zaistniały lub dający podstawy do przyjęcia, że zachodzi wysokie
prawdopodobieństwo przeprowadzenia zamachu w najbliższej przyszłości oraz jak sytuację postrzegał oskarżony.
Wyrok z dnia 6 listopada 2014 roku – IV KK 157/14, OSNPG
3/15 poz. 2; inna teza z tego wyroku w Zeszycie 1/15 poz. 12 za
Biul. PK
B. Środki karne
7.
Zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych musi
być orzeczony nie tylko wyrokiem sądu, ale także za przestępstwo, co przecież wynika z przepisu art. 178a § 4 k.k.
Wyrok z dnia 7 listopada 2014 roku – II KK 296/14, OSNPG 3/15
poz. 6
C. Probacja
8.
Obligatoryjne stosowanie dozoru wobec młodocianego sprawcy przestępstwa umyślnego podyktowane jest
9
przyjętym przez ustawodawcę założeniem, iż w takiej sytuacji zawsze niezbędne jest podjęcie wzmożonej kontroli
nad zachowaniem młodocianego w okresie próby, przy
czym kontrola ta ma służyć nie tylko – co podkreśla sąd
odwoławczy – readaptacji społecznej sprawcy (której potrzeby w sprawie nie dostrzegł), ale również bieżącemu
nadzorowaniu przestrzegania przez niego porządku
prawnego oraz, co równie istotne, udzielaniu mu pomocy
w sprawach życiowych i pokonywaniu ewentualnych
trudności, które mogą przeciwdziałać utrwalaniu właściwej postawy życiowej.
Wyrok z dnia 23 października 2014 roku – IV KK 172/14, OSNPG
3/15 poz. 3
D. Środki zapobiegawcze
9.
W świetle art. 93 k.k. wysłuchanie wskazanych biegłych przed zastosowaniem środka zabezpieczającego jest
obligatoryjne. W kontekście treści art. 93 k.k. nie jest wystarczające złożenie opinii przez biegłych wyłącznie na piśmie. Sąd jest obowiązany wysłuchać również ustnej opinii biegłych.
Postanowienie z dnia 27 listopada 2014 roku – IV KK 337/14,
OSNPG 3/15 poz. 4
E. Przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu
10.
Zorganizowaną grupę przestępczą mogą stanowić
osoby, których celem jest popełnianie przestępstw o luźnym związku, między innymi bez stałych ról, w każdym
razie o większym określeniu ról niż przy współsprawstwie.
10
Wyrok SN z dnia 13 listopada 2013 roku – II KK 170/13, OSNPG
2/14 poz. 15, LEX 1301704 jako teza 2, WPP 4/14 s. 156 z glosą
Anety Michalskiej-Warias
11.
Przestępstwo z art. 278 § 5 k.k. może popełnić każda
osoba.
Postanowienie z dnia 28 października 2014 roku – IV KK 247/14,
OSNPG 3/15 poz. 7
Zob. poz. 21 – postąpienie sądu odwoławczego w razie
śmierci oskarżonego
H. Strony
12.
Także obrońca z urzędu musi stworzyć w procesie
taką atmosferę, która powoduje, iż osoba przez niego reprezentowana ma do niego zaufanie, ale reprezentowany,
jeżeli chce zmiany takiego obrońcy, z uwagi na brak zaufania do niego, winien – stosownie do art. 81 § 2 k.p.k. –
złożyć „uzasadniony” wniosek o taką zmianę.
OSNPG 3/15 poz. 11
11
I. Środki przymusu
13.
Groźba surowej kary rodzi domniemanie, że osoby
podejrzewane o popełnienie przestępstwa lub oskarżone
o to mogą podejmować próby bezprawnych działań destabilizujących prawidłowy tok postępowania. Z uwagi na
fakt, że wskazana w art. 258 § 2 k.p.k. okoliczność ma
charakter domniemania prawnego, nie jest konieczne dowodowe wykazanie, czy oskarżony podejmował już
w przeszłości konkretne działania w tym kierunku.
Postanowienie z dnia 26 listopada 2014 roku – II KK 83/14,
OSNPG 3/15 poz. 12
J. Postępowanie przed sądem I instancji
14.
Sąd, rozstrzygając wniosek oskarżonego lub jego
obrońcy o wydanie wyroku skazującego i wymierzenie
oskarżonemu określonej kary lub środka karnego bez
przeprowadzenia postępowania dowodowego, jest przede
wszystkim zobowiązany sprawdzić zaistnienie w konkretnej sprawie warunków dopuszczalności uwzględnienia tego wniosku przewidzianych w art. 387 § 1 i 2 k.p.k. Jednocześnie treść wskazanych przepisów nie daje sądowi
możliwości wymierzenia kary innej niż proponowana we
wniosku o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności
karnej, jaka została zaakceptowana przez uprawnionych
uczestników tego postępowania. Z drugiej strony oskarżony lub jego obrońca w ramach wskazanego trybu konsensualnego nie ma możliwości wynegocjowania takich
warunków wymiaru kary bądź środków karnych, jakie nie
są dopuszczalne w odniesieniu do zarzucanego oskarżonemu przestępstwa w przepisach prawa karnego mate12
rialnego. Dlatego wówczas, gdy zgłoszony przez oskarżonego lub jego obrońcę wniosek tychże unormowań materialno-prawnych nie respektuje, niewątpliwą powinnością
sądu jest albo uzależnienie uwzględnienia wniosku od
dokonania w nim stosownej zmiany (art. 387 § 3 k.p.k.),
albo też rozpoznanie w dalszym ciągu sprawy na zasadach ogólnych.
Wyrok z dnia 27 października 2014 roku – V KK 299/14, OSNPG
3/15 poz. 16
15.
W razie uzgodnienia oskarżonego i prokuratora, że
zapadnie wyrok skazujący na określoną karę, nie jest
możliwe wydanie go na posiedzeniu i wymierzenie innej
kary, niż ustaliły to strony. Jeżeli sąd uzna, że nie zachodzą podstawy do uwzględnienia wniosku prokuratora
opartego na porozumieniu z oskarżonym, sprawa podlega
rozpoznaniu na zasadach ogólnych (art. 343 § 7 k.p.k.)
Wyrok z dnia 28 października 2014 roku – II KK 326/14, OSNPG
3/15 poz. 14
16.
Zgodnie z art. 366 § 1 k.p.k., na przewodniczącym
rozprawy w sądzie meriti ciąży obowiązek takiego kierowania jej przebiegiem, aby wyjaśnione zostały wszystkie
istotne (podkr. SN) okoliczności sprawy. Niewątpliwie, na
gruncie postępowania w przedmiocie wydania wyroku
łącznego, do tych istotnych okoliczności należy zbadanie
całej sytuacji prawnej skazanego ukształtowanej wyrokami, którymi został on prawomocnie skazany na kary
podlegające – przynajmniej potencjalnie – połączeniu.
Nie jest przy tym wystarczające ograniczenie się do oceny
ewentualnego spełnienia warunków przewidzianych
13
w art. 85 k.k. co do tych wyroków skazujących, które
wskazał sam skazany we wniosku.
Wyrok z dnia 4 listopada 2014 roku – V KK 210/14, OSNPG 3/15
poz. 15
17.
Przewidziana w art. 335 k.p.k. instytucja skazania
bez przeprowadzenia rozprawy jest jedną z form konsensualnego zakończenia procesu karnego. Taki jej charakter, niejako sam przez się, uzależnia możliwość jej zastosowania przede wszystkim od uzyskania przez prokuratora zgody oskarżonego na orzeczenie proponowanej przez
niego we wniosku o skazanie bez rozprawy kary lub środka karnego. Ich uzgodnienie przez oskarżyciela i oskarżonego, stanowiące zawarty między nimi swoisty konsensus, jest jedną z przesłanek formalnych warunkujących
sądowi możliwość skorzystania z tej instytucji. To niewątpliwe, bo mające umocowanie w samej treści art. 335 § 1
k.p.k., uregulowanie rodzi określone procesowe konsekwencje. Jedną z nich jest związanie sądu orzekającego
wnioskiem prokuratora tak co do wymiaru kary zasadniczej, jak i środków karnych.
Wyrok z dnia 21 listopada 2014 roku – III KK 354/14, OSNPG
3/15 poz. 13
K. Wyrokowanie
18.
Wobec treści art. 415 § 5 k.p.k. sąd nie powinien
orzekać o środku karnym przewidzianym w art. 46 § 1
k.k. w sytuacji, gdy zachodzi tożsamość roszczenia, którego dotyczy wniosek o naprawienie szkody bądź zapłatę
zadośćuczynienia, z roszczeniem, o którym wcześniej już
14
orzeczono prawomocnie albo jest przedmiotem innego postępowania. Innymi słowy, aby mogła znaleźć zastosowanie określona w art. 415 § 5 in fine k.p.k. klauzula antykumulacyjna, musi zaistnieć zarówno podmiotowa, jak
i przedmiotowa tożsamość rozstrzygnięcia o roszczeniu.
Wskazana tożsamość jest swoistym ograniczeniem klauzuli antykumulacyjnej zawartej w tym przepisie, pozwalającym na jej stosowanie, a więc na wyłączenie możliwości
nałożenia obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz nawiązki, jedynie
w takich sytuacjach, kiedy doszło już do prawomocnego
rozstrzygnięcia o roszczeniu bądź w przedmiocie tego
roszczenia toczy się postępowanie, ale pomiędzy tymi samymi stronami, to jest – pomiędzy oskarżonym i pokrzywdzonym.
OSNPG 3/15 poz. 17
L. Postępowanie odwoławcze
19.
Zgodnie z art. 433 § 2 k.p.k., sąd odwoławczy jest
obowiązany rozważyć wszystkie wnioski i zarzuty wskazane w środku odwoławczym. Swoistą gwarancją realizacji tego obowiązku jest wymóg sporządzenia uzasadnienia
orzeczenia zgodnie z treścią art. 457 § 3 k.p.k., tj. wskazania, czym kierował się sąd, wydając wyrok, oraz dlaczego zarzuty i wnioski apelacji uznał za zasadne albo niezasadne.
poz. 18
15
20.
Zgodnie z art. 434 § 1 k.p.k., sąd odwoławczy może
orzec na niekorzyść oskarżonego (podejrzanego – art. 71
§ 3 k.p.k.) tylko wtedy, gdy wniesiono na jego niekorzyść
środek odwoławczy, a także tylko w granicach zaskarżenia, chyba że ustawa stanowi inaczej. Istotą zakazu reformationis in peius zawartego w tym przepisie jest zakaz
pogarszania sytuacji procesowej oskarżonego w przypadku wywiedzenia środka odwoławczego jedynie na jego korzyść. Oskarżony ma gwarancję, że orzeczenie zapadłe
w wyniku odwołania nie będzie dla niego gorsze niż to zapadłe w pierwszej instancji. W niniejszej sprawie doszło
do naruszenia zakazu reformationis in peius.
Postanowienie z dnia 21 listopada 2014 roku – III KK 363/14,
OSNPG 3/15 poz. 19
21.
Fakt śmierci oskarżonego skutkuje co do zasady –
zgodnie z normą art. 17 § 1 k.p.k. – umorzenie postępowania karnego w każdej jego fazie (wyjątkiem jest sytuacja, gdy po rozpoczęciu przewodu sądowego istnieją
podstawy do stwierdzenia okoliczności wymienionych
w art. 17 § 1 punkty 1 i 2 k.p.k. – art. 414 § 1 k.p.k.),
a zatem, skoro okoliczność ta nastąpiła przed datą uprawomocnienia się wyroku skazującego, to zaistniało uchybienie określone w art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art.
17 § 1 pkt 5 k.p.k., które winno skutkować uchylenie wyroku sądu I instancji i umorzeniem postępowania, niezależnie od tego, czy było ono znane sądowi II instancji.
Jedynie w sytuacji, gdyby sąd odwoławczy zmienił wyrok
i uniewinnił oskarżonego z uwagi na okoliczności wymienione w art. 17 § 1 punkty 1 lub 2 k.p.k., to ujawnienie
faktu śmierci oskarżonego w dacie orzeczenia tego sądu
nie stanowiłoby powodu do uchylenia wyroku i umorzenia postępowania (art. 439 § 2 k.p.k.).
16
Wyrok z dnia 25 listopada 2014 roku – V KK 321/14, OSNPG
3/15 poz. 10
Ł. Kasacja
22.
W myśl art. 519 k.p.k. kasacja może być wniesiona
od wyroku sądu odwoławczego kończącego postępowanie.
Rażącym naruszeniem prawa, o którym mowa w art. 523
§ 1 k.p.k., musi zatem być dotknięte orzeczenie tego sądu, a nie sądu pierwszej instancji.
Postanowienie z dnia 22 października 2014 roku – V KK 194/14,
OSNPG 3/15 poz. 20
23.
Zgodnie z art. 536 k.p.k., Sąd Najwyższy rozpoznaje
kasację w granicach zaskarżenia i podniesionych zarzutów, a w zakresie szerszym – tylko w wypadkach określonych w art. 435, 439 i 455 k.p.k. Z przepisu tego wynika
zatem nakaz skontrolowania każdej sprawy z urzędu
m.in. pod kątem wystąpienia bezwzględnych powodów
uchylenia orzeczenia wymienionych w art. 439 § 1 k.p.k.
Wyrok z dnia 29 października 2014 roku – II KK 83/14, OSNPG
3/15 poz. 23
24.
Jest możliwe podniesienie w kasacji zarzutu rażącej
niewspółmierności kary, ale tylko wówczas, gdy skarżący
wykaże w tym zarzucie, iż do tego rodzaju nieprawidłowości doszło na skutek rażącego naruszenia prawa: procesowego albo materialnego. Zatem nie otwiera drogi do postawienia tego zarzutu sformułowanie jeszcze innych „kasacyjnych” zarzutów. Chodzi o wskazanie w tym samym
17
zarzucie uchybień natury procesowej albo materialnej,
które mogłyby mieć bezpośredni wpływ na treść rozstrzygnięcia o karze.
Postanowienie z dnia 7 listopada 2014 roku – V KK 235/14,
OSNPG 3/15 poz. 21
25.
Po przekazaniu Sądowi Najwyższemu przyjętej kasacji ma on nie tylko prawo, ale i obowiązek kontroli formalnej skargi kasacyjnej. W sytuacji, gdy nie odpowiada
ona przepisom wymienionym w art. 530 § 2 k.p.k., tj.
wymogom płynącym z art. 120 k.p.k., art. 429 § 1 k.p.k.
oraz art. 523 § 1 k.p.k., lub gdy przyjęcie kasacji nastąpiło na skutek niezasadnego przywrócenia terminu, Sąd
Najwyższy – na podstawie art. 531 § 1 k.p.k. – winien taką kasację pozostawić bez rozpoznania, ewentualnie może, zgodnie z art. 531 § 2 k.p.k., zwrócić akta sprawy sądowi odwoławczemu, jeżeli stwierdzi, że nie zostały dopełnione czynności zmierzające do usunięcia braków formalnych wniesionej kasacji. Wstępna kontrola formalnych warunków dopuszczalności kasacji obejmuje więc
między innymi sprawdzenie, czy w skardze kasacyjnej
sformułowane zostały podstawy kasacyjne z art. 523 § 1
k.p.k. oraz czy istotnie mają one charakter kasacyjny. Jeżeli kasacja jest oparta na zarzucie niedopuszczalnym
przez przepis art. 523 § 1 k.p.k., Sąd Najwyższy, jeżeli
wcześniej nie podjęta została decyzja przez prezesa Sądu,
ma obowiązek pozostawienia takiej kasacji bez rozpoznania. Braki formalne tego rodzaju należą bowiem do braków nieusuwalnych w trybie art. 120 k.p.k. Tym bardziej
więc, jeżeli w kasacji nie wskazano jakichkolwiek podstaw
kasacji, to należy stwierdzić, że takie pismo procesowe
zawiera braki formalne o nieusuwalnym charakterze
uniemożliwiające nadanie mu biegu i w istocie nie jest to
kasacja.
18
Postanowienie z dnia 19 listopada 2014 roku – V KK 219/14,
OSNPG 3/15 poz. 22
M. Odszkodowanie za niesłuszne skazanie
26.
Do rangi wyjątkowych okoliczności, które usprawiedliwiałyby uchybienie terminowi określonemu w przepisie
art. 555 k.p.k., można zaliczyć: długotrwałą obłożną chorobę, całkowity upadek sił powodujący konieczność zapewnienia opieki osoby trzeciej w sprawach codziennej
egzystencji, chorobę psychiczną, ubezwłasnowolnienie,
długotrwały pobyt za granicą połączony z niemożnością
nawiązania kontaktu z krajem, a zatem okoliczności całkowicie niezależne od woli wnioskodawcy.
Postanowienie z dnia 22 października 2014 roku – V KK 194/14,
OSNPG 3/15 poz. 25
Notka: Już dawniej zauważyliśmy, że praktyka traktuje zasady
współżycia społecznego z art. 5 k.c. jako powody usprawiedliwienia spóźnienia roszczenia. Usprawiedliwienie spóźnienia (art. 117
§ 2 k.c.) skreślono w 1990 roku.
N. Wznowienie postępowania
27.
Nie można wreszcie uznać, aby były to dowody nowe
w rozumieniu art. 540 § 1 pkt 2 k.p.k. Zmiana kształtu
depozycji, z którymi stykał się sąd rozpoznający sprawę
co do zasady nie może być uznana za novum, nieznane
przedtem sądowi. Biorąc zaś pod uwagę zasadę samodzielności jurysdykcyjnej organów procesowych za nowy
fakt, nie może być także uznana odmienna ocena prawna
tych samych faktów, przy czym zaznaczyć wypada, że
19
ocena ta dokonywana była z innego niż wcześniej punktu
widzenia, a więc z perspektywy możliwości przypisania
winy innym osobom.
Postanowienie z dnia 17 kwietnia 2014 roku – II KO 46/13,
Forum Prawnicze 4/14 s. 99
28.
Wniosek o wznowienie postępowania, jako nadzwyczajny środek zaskarżenia, podważający zasadę niewzruszalności prawomocnych wyroków, wymaga w zakresie
podstawy z art. 540 § 1 pkt 2 lit. a k.p.k. wykazania,
że zaskarżone orzeczenie z dużym prawdopodobieństwem
jest błędne. Jednakże w postępowaniu wznowieniowym
nie jest dopuszczalne dokonywanie ponownej oceny dowodów i czynienie na tej podstawie odmiennych ustaleń
faktycznych.
Postanowienie z dnia 21 listopada 2014 roku – III KO 64/14,
OSNPG 3/15 poz. 24
O. Koszty procesu
29.
Zgodnie z art. 632 pkt 2 k.p.k. koszty procesu przy
uniewinnieniu lub umorzeniu postępowania w sprawach
z oskarżenia publicznego ponosi Skarb Państwa, z wyjątkiem należności z tytułu udziału adwokata lub radcy
prawnego ustanowionego w charakterze pełnomocnika
przez pokrzywdzonego, oskarżyciela posiłkowego, powoda
cywilnego albo inną osobę, a także z tytułu obrony oskarżonego w sprawie, w której oskarżony skierował przeciwko sobie podejrzenie popełnienia czynu zabronionego.
Postanowienie z dnia 21 listopada 2014 roku – III KK 363/14,
OSNPG 3/15 poz. 26
20
P. Wykroczenia
30.
Z uwagi na tzw. „przepołowiony” charakter czynu zabronionego opisanego w typie przestępstwa z art. 291 § 1
k.k., wynikający z treści art. 122 § 1 k.w., i przy określonej w tym przepisie wartości granicznej przedmiotu czynności wykonawczej, która w dacie orzekania przez oba
sądy wynosiła 250 zł (do dnia wejścia w życie ustawy
z dnia 27 września 2013 roku o zmianie ustawy – kodeks
postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, Dz.
U. z 2013 roku poz. 1247), obowiązkiem sądu I instancji
było ustalenie wartości tej rzeczy, tak aby prawidłowo
określić zasadę odpowiedzialności za taki czyn.
poz. 8
Q. Prawo karne skarbowe
31.
Zgodnie z treścią art. 51 § 2 k.k.s. karalność wykroczenia skarbowego ustaje z upływem 2 lat, ale nie od czasu popełnienia wykroczenia, a od „zakończenia tego okresu”. Przepis art. 51 § 2 k.k.s – interpretowany wraz z zapisem z art. 51 § 1 k.k.s. – oznacza, że termin przedawnienia wykroczenia skarbowego należy obliczać w ten
sposób, że w sytuacji, w której w ciągu rocznego terminu
od czasu popełnienia wykroczenia z § 1 wszczęto postępowanie przeciwko sprawcy, okres ten wydłuża się o dwa
lata od zakończenia okresu rocznego terminu. Innymi
słowy jest to okres 3 lat od popełnienia czynu. Taki stan
prawny obowiązuje od czasu nowelizacji kodeksu karnego
skarbowego z dnia 28 lipca 2005 roku. Zmieniono wówczas sposób obliczania terminu przedawnienia wynikają21
cy z art. 51 § 1 i 2 k.k.s., licząc dodatkowe dwa lata,
o których mowa w § 2 nie od czasu popełnienia wykroczenia skarbowego, ale od czasu zakończenia tego okresu,
a więc rocznego okresu z § 1.
Wyrok z dnia 19 listopada 2014 roku – III KK 249/14, OSNPG
3/15 poz. 8; teza ta w innej redakcji (za Biul. PK) w Zeszycie 1/15
poz. 52
IV. Z ORZECZNICTWA SĄDU APELACYJNEGO
A. Zasady odpowiedzialności
Zob. poz. 37 – postępowanie o czyn współukarany
B. Wymiar kary
32.
W orzecznictwie podkreśla się, że cele kary osiąga się
przez orzekanie kar sprawiedliwych, to jest zasłużonych
i celowych, a nie kar surowych, przekraczających swoją
dolegliwością stopień winy sprawcy. Nie jest słuszne nadmierne eksponowanie okoliczności obciążających oskarżonego, a jednoczesne bagatelizowanie okoliczności przemawiających na jego korzyść, również podlegających
uwzględnieniu przy oznaczaniu wymiaru kary.
Wyrok z dnia 16 grudnia 2014 roku – II AKa 221/14 do III K
144/13 SO Kielce
Notka: Zdarza się w praktyce, że organy procesowe podlegają presji nastrojów społecznych, zwykle niechętnych dla sprawców
przestępstw. Rolą sądów jest chronić proces przed takimi nastrojami, bo mają orzekać niezawiśle, a nie reprezentować doraźne
poglądy jakichś grup społeczeństwa.
22
C. Probacja
33.
Zgodnie z art. 82 § 1 k.k. jeżeli warunkowe zwolnienie nie zostało odwołane, karę uważa się za odbytą.
Przyjmuje się fikcję prawną, że skazany karę odbył
w całości i żadne późniejsze orzeczenie nie może tego
zmienić. Inaczej zaliczałoby się na poczet kary orzeczonej
w wyroku łącznym tylko okres rzeczywistego pobytu
skazanego w zakładzie karnym, to jest do dnia uzyskania
warunkowego zwolnienia.
Postanowienie z dnia 28 listopada 2014 roku – II AKzw 1348/14
do III K 167/13 SO Kraków
Notka: Postanowienie przypomina, że taka praktyka wynika
z uchwały składu siedmiu sędziów SN z dnia 20 stycznia 2005
roku – I KZP 30/04. Odmienne postąpienie naruszałoby jednolitość stosowania prawa.
D. Kara łączna
34.
Orzekając karę łączną, nie bierze się pod uwagę okoliczności charakteryzujących popełnione przestępstwa
oraz innych zaszłości, które zostały już uwzględnione
w ramach kar jednostkowych. Dla wymiaru tej kary
istotne znaczenie ma jedynie stopień związku podmiotowo-przedmiotowego zachodzącego pomiędzy popełnionymi
przestępstwami oraz wzgląd na prewencyjne oddziaływanie kary. Im związek ten jest ściślejszy, tym większe są
podstawy do ukształtowania kary łącznej w oparciu o zasadę absorpcji. Związek przedmiotowy wynika z tożsamości pokrzywdzonych, ilości i rodzaju naruszonych dóbr
prawnych, sposobu działania sprawcy, bliskości czasowej
poszczególnych przestępstw. W związku podmiotowym
23
chodzi o pobudki, jakimi kierował się sprawca, podobieństwo rodzajów winy, zamiarów.
144/13 SO Kielce
Notka: To stała linia praktyki, od kilkunastu lat, a jednak – jak
widać – nie wszyscy ją znają bądź się z nią godzą.
E. Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu
35.
Ocena, czy sprawca miał zamiar pozbawienia życia
ofiary, musi być dokonana z należytą wnikliwością i oparta na odtworzeniu jego rzeczywistych przeżyć psychicznych. Treść tych przeżyć należy ustalić na podstawie
wszystkich okoliczności sprawy z uwzględnieniem zarówno przesłanek natury przedmiotowej (rodzaj użytego narzędzia, godzenie w ważne dla życia ludzkiego organy ciała, ilość ciosów i ich siła) oraz natury podmiotowej (osobowość oskarżonego to jest jego charakter, usposobienie,
poziom umysłowy, reakcje emocjonalne, zachowanie
w stosunku do otoczenia, tło i powody zajścia, zachowanie przed popełnieniem przestępstwa i po jego popełnieniu, stosunek do osoby pokrzywdzonej). Użycie narzędzia
mogącego spowodować śmierć człowieka i lokalizacja urazu same przez się nie przesądzają, że sprawca działał
z zamiarem zabicia człowieka, bowiem za takim przyjęciem powinny przemawiać jeszcze inne przesłanki podmiotowe i przedmiotowe w ich całokształcie.
Wyrok z dnia 30 grudnia 2014 roku – II AKa 231/14 do
II K 11/14 SO Tarnów
24
36.
Jak to Sąd Apelacyjny stale orzeka, dla bytu przestępstwa oszustwa jest obojętne, czy pokrzywdzony mógł
lub powinien sprawdzić prawdziwość twierdzeń sprawcy.
Nie jest nawet istotne, że pokrzywdzony mógł wykryć błąd
przy dołożeniu znikomej nawet staranności. Podobnie
bezkrytyczność i łatwowierność pokrzywdzonego nie wyłącza karygodności wprowadzenia w błąd.
Wyrok z dnia 16 grudnia 2014 roku – II AKa 67/14 do II.1.K 8/13
SO Nowy Sącz
Notka: Ostatnio o łatwowierności i braku czujności ofiary w wyrokach z KZS 1/13 poz. 48, 11/13 poz. 65, 6/14 poz. 73, zbiór
3275, 3419, 3616.
37.
Przepisy postępowania karnego nie zawierają wyraźnej regulacji sposobu postąpienia w razie stwierdzenia
współukaranego czynu następczego. Skoro konstrukcja
czynów współukaranych jest zbieżna z wystąpieniem
ujemnej przesłanki procesowej jako „innej okoliczności
wyłączającej ściganie”, wskazanej w art. 17 § 1 pkt 11
k.p.k., przemawia to za wydaniem w tej sytuacji orzeczenia umarzającego, zgodnie z art. 414 § 1 k.p.k. Konsekwencją tego jest orzeczenie nowych kar łącznych.
Wyrok z dnia 13 listopada 2014 roku – II AKa 203/14 do II K
70/13 SO Tarnów
25
H. Dowody
38.
Nowa opinia biegłych (ekspertyza) pozyskana po
uprawomocnieniu się wyroku, pozostająca w sprzeczności
z opinią, na której oparł się wyrokujący sąd, może być
uznana za nowy dowód, o jakim mowa w art. 540 § 1 pkt
2 k.p.k., tylko wtedy gdy opiera się na nowych faktach
lub dowodach, nieznanych przedtem sądowi lub bazuje
na nowszych, nieznanych poprzednio metodach badawczych.
Postanowienie z dnia 16 grudnia 2014 roku – II AKo 117/14
do II Ka 302/12 SO Nowy Sącz i II K 387/11 SR Limanowa
Notka: Psychiatrzy, na których opinii oparto wyrok, wyrazili
pogląd, że denatka popełniła samobójstwo z powodu mobbingu,
jakiemu była poddana. Biegli powołani w procesie cywilnym,
wyrazili poglad, że nie można stwierdzić, iż była to wyłączna przyczyna tego zamachu samobójczego. Za podstawową przyczynę
targnięcia się BG na życie uznawali jej chorobę psychiczną w postaci depresji endogennej (jednobiegunowej), zaś sytuację w miejscu pracy za czynnik dodatkowy. Proporcji tych czynników nie byli w stanie oznaczyć. Sąd stwierdził, że opinia jest oparta na tych
samych elementach i stosuje te same metody, co opinia przyjęta do wyrokowania, a różni się jedynie oceną tych samych okoliczności, co sprzeciwia się uznaniu tej opinii za nowy dowód
w rozumieniu art. 540 § 1 pkt 2 k.p.k. Dlatego oddalono wniosek
o wznowienie postępowania. Powołano się przy tym na jednolitość
praktyki, przypominając postanowienie SN z dnia 29 października
1990 roku – V KO 8/90 (OSNPG 4-5/91 poz. 32), postanowienie
SA w Warszawie z dnia 7 września 2004 roku – II AKo 223/04
(A.OSA Warszawa 1/05 K-2, KZS 5/05 poz. 60) i postanowienie
SA w Lublinie z dnia 27 stycznia 2010 roku – II AKo 107/09 (LEX
577160) oraz podobny pogląd komentatorów: T. Grzegorczyka,
Kodeks postępowania karnego, Komentarz, 1998, s. 1057-58
i J. Grajewskiego /w:/ Komentarz aktualizowany do art. 425-673
kodeksu postępowania karnego, LEX/el 2014. Przyszłość pokaże,
czy pogląd ten będzie miał znaczenie po dopuszczeniu do procesu
tzw. opinii prywatnych.
26
I. Środki przymusu
39.
Zaspokojenie się z przedmiotu zabezpieczenia nie
stanowi celu gospodarczego kredytodawcy, co więcej, jest
ono o tyle niepewne, że w toku postępowania egzekucyjnego możliwe jest zgłaszanie powództw przeciwegzekucyjnych czy też sprzedaż przedmiotu zabezpieczenia poniżej
wartości rynkowej. Może też dojść do utraty przedmiotu
zabezpieczenia np. poprzez jego wywiezienie, jak w badanej sprawie.
Wyrok z dnia 18 grudnia 2014 roku – II AKa 67/14 do II.1 K 8/13
SO Nowy Sącz
Notka: Zdarza się, ze wyłudzający kredyt zarzucają, iż pokrzywdzony bank mógł się zaspokoić z nieruchomości czy innej rzeczy
zabezpieczającej spłatę. Podobnie orzekaliśmy dawniej, jeszcze
pod rządem ustawy OOG (np. w sprawie z KZS 2/95 poz. 43,
zbiór 738)
J. Wyrokowanie
40.
Środek karny podobnie jak kara wymierzany jest za
konkretne przypisane przestępstwo (art. 56 k.k.), zatem
nie wskazując, za które z przypisanych przestępstw go
orzeka, sąd naruszył art. 413 § 1 pkt 2 k.p.k.
Wyrok z dnia 25 listopada 2014 roku – II AKa 210/14 do II K
15/13 SO Tarnów
Notka: Usterka ta powraca, bo pierwszy raz zwracaliśmy uwagę
na wady orzekania ówczesnych kar dodatkowych jeszcze w wyroku z dnia 20 grudnia1990 roku – II AKr 7/90 (KZS 1/91 poz. 6,
zbiór 1).
27
K. Postępowanie odwoławcze
41.
W praktyce od dawna przyjęto, że obraza art. 410
k.p.k. zachodzi, gdy przy wyrokowaniu sąd opiera się na
materiale nieujawnionym na rozprawie głównej albo opiera się na części materiału ujawnionego. Dokonanie oceny
dowodów nie stanowi uchybienia dyspozycji art. 410
k.p.k. Skoro apelujący kwestionuje dokonaną ocenę dowodów, a nie ma wątpliwości, że sąd okręgowy oparł
orzeczenie na całokształcie materiału dowodowego ujawnionego na rozprawie głównej, to zarzut obrazy art. 410
k.p.k. podlega oddaleniu.
197/11 SO Kraków
42.
W razie oparcia skargi na zarzutach mieszanych,
to jest twierdzeniu odpowiadającym kilku podstawom
odwoławczym, jako podstawę odwołania należy powoływać zarzut tzw. pierwotny, a nie wtórny, stanowiący pochodną usterki pierwotnej. Nieodpowiednie jest bowiem
powoływanie kilku zarzutów, gdy jeden z nich jest konsekwencją innego bądź gdy zarzuty te wzajemnie się wykluczają. Skoro apelacja w badanej sprawie zarzuca obrazę
przepisów prawa procesowego, mającą wpływ na treść
orzeczenia, to błąd ustaleń faktycznych jest pochodną
owej usterki, bo jeden zarzut powoduje kolejne, aż po niesprawiedliwość wyroku. Często skutkiem nieprawidłowej
oceny dowodów byłyby nie tylko błędne ustalenia faktyczne, ale również nieprawidłowa subsumcja oraz niewspółmierna kara. Przyjmowanie za podstawę apelacji
wszystkich przyczyn odwoławczych jest zbędne, bo wystarcza przyjąć jedną z nich, a to pierwotną. Stwierdzenie
jej spowoduje uwzględnienie apelacji i przeciwnie: odda28
lenie zarzutu pierwotnego spowoduje pominięcie rozważań odnośnie do zarzutów wtórnych.
197/11 SO Kraków
L. Wznowienie postępowania
43.
Z wnioskiem o wznowienie postępowania może wystąpić tylko ten, kto był stroną postępowania, o którego
wznowienie chodzi (art. 542 § 1 k.p.k.).
Postanowienie z dnia 27 lutego 2014 roku – II AKz 18/14 do
II Ko 211/13 SO Tarnów
Notka: Wznowienia postępowania domagał się pracodawca oskarżonego, może obawiając się swej odpowiedzialności cywilnej za
szkodę wynikłą z czynu oskarżonego. Podobny poglad wyrażono
w postanowieniu z dnia 4 października 2007 roku – II AKz
463/07 (KZS 10/07 poz. 59).
Ł. Odszkodowanie za niesłuszne skazanie
44.
W praktyce sądów ugruntowany jest pogląd, iż postępowanie w sprawach z rozdziału 58 kodeksu postępowania karnego jest wolne od kosztów (art. 554 § 2 k.p.k.),
co oznacza, że „wnioskodawcy nie przysługuje zwrot wydatków związanych z zaangażowaniem pełnomocnika
z wyboru”.
Postanowienie z dnia 30 stycznia 2015 roku – II AKz 481/14 do
III Ko 291/13 SO Kraków
29
Notka: Roszczenie uwzględniono w części i na wniosek pełnomocnika zasądzono koszty adwokackie poniesione przez wnioskodawcę. Na to zażalił się prokurator, wnosząc, by oddalić wniosek o te
koszty. W odpowiedzi na to zażalenie pełnomocnik cofnął wniosek
o przyznanie kosztów i wniósł, by umorzyć postępowanie w tej
części. Tego cofnięcia wniosku nie uwzględniono, ani przez umorzenie, ani przez zostawienie wniosku bez rozpoznania, wywodząc,
że w takim razie zostałoby postanowienie przyznające koszty, które powinno być usunięte z obrotu prawnego. Uwzględniając zażalenie, uchylono postanowienie przyznające koszty. Zwracamy
uwagę Kolegów na bliskie zmiany tej regulacji (art. 554 § 4 k.p.k.
po nowelizacji).
M. Koszty procesu
Zob. poz. 44 – koszty pełnomocnika w sprawie o odszkodowanie za niesłuszne skazanie bądź
aresztowanie
N. Wykonanie
45.
1. Sąd Apelacyjny ponownie stwierdza, że uzasadnianie wniosku o przerwę w karze twierdzeniem choroby
psychicznej wymaga oceny opartej na wiedzy specjalnej
biegłych psychiatrów, a w takim razie wymaga opinii wydanej co najmniej przez dwóch biegłych tej specjalności
(zob. postanowienie z dnia 27 marca 2007 roku sygn. akt
II AKzw 189/07, KZS 2007/4/43). Skoro takiej opinii nie
zasięgnięto, sprawa wymaga ponownego rozpoznania
dla przeprowadzenia dowodu z opinii takich biegłych.
2. Podstawę prawną orzekania w przedmiocie przerwy w karze pozbawienia wolności ze względów zdrowotnych stanowi obecnie wyłącznie art. 153 § 1 w zw. z art.
150 § 1 k.k.w., a nie art. 153 § 2 k.k.w. jak mylnie wska30
zano w zaskarżonym postanowieniu. Od dnia 1 stycznia
2012 roku przerwa w karze pozbawienia wolności ze
względów zdrowotnych została zawężona do przypadków
przewidzianych w art. 150 § 1 k.k.w., to jest do wystąpienia ciężkiej choroby uniemożliwiającej wykonanie kary.
Postanowienie z dnia 26 stycznia 2015 roku – II AKzw 34/15
do IV Kow 1500/14 SO Kielce
Notka: Poprzednio o potrzebie opinii psychiatrów z tezy pierwszej
– m. in. postanowienie z dnia 27 marca 2007 roku – II AKzw
189/07 (KZS 4/07 poz. 43), a o podstawie prawnej orzekania o
przerwie – postanowienia: SA w Krakowie z dnia 15 maja 2012
roku – II AKzw 479/12 (KZS 2012, z. 7–8 poz. 64) i SA w Lublinie
z dnia 6 czerwca 2012 roku – II AKzw 558/12 (LEX 1293496).
O. Przeciwdziałanie narkomanii
46.
Zbędne było badanie zawartości THC oraz potencjału
psychoaktywnego zabezpieczonych substancji oraz roślin,
Chodziło bowiem jedynie o wyprodukowanie ponad 4 kg
liści konopi, co nie jest niesporne. gdy nie kwestionowano
wyników badań testerem narkotykowym.
Wyrok z dnia 20 stycznia 2015 roku– II AKa 245/14 do
II K 36/14 SO Tarnów
V. ORZECZENIA INNYCH SĄDÓW APELACYJNYCH
A. Konstytucja
Zob. poz. 75 – Konstytucja a odszkodowanie za bezprawne pozbawienie wolności
31
B. Środki karne
47.
Formalne złożenie wniosku, o jakim mowa w art.
46 § 1 k.k. o naprawienie szkody, obliguje sąd do orzeczenia tego środka karnego niezależnie od tego, czy osobie, która szkodę wyrządziła, wymierzono karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania
czy też karę bezwzględną. Środek karny z art. 46 § 1 k.k.
ma pierwszeństwo przed obowiązkiem naprawienia szkody z art. 72 § 2 k.k. Tak więc wymierzając karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania,
orzeczenie o obowiązku naprawienia szkody można
oprzeć o regulację określoną w art. 72 § 2 k.k. tylko
w wypadku braku wniosku, o którym mowa w art. 46 § 1
k.k. lub złożenia go po terminie określonym w art. 49a
k.p.k.
Wyrok SA Katowice z dnia 21 sierpnia 2014 roku – II AKa
201/14, biul. 4/14 poz. 3 s. 2
Zob. poz. 60 – wniosek o zadośćuczynienie złożony przez
kuratora małoletniej pokrzywdzonej
poz. 84 – zakaz pełnienia stanowisk z kodeksu karnego i z kodeksu spółek handlowych
C. Probacja
48.
Obostrzenie z art. 77 § 2 k.k. winno być orzeczone co
do konkretnej kary jednostkowej, jak i również ewentualnej kary łącznej wymierzonej w danym wyroku.
Wyrok SA Katowice z dnia 7 sierpnia 2014 roku – II AKa 246/14,
biul. 4/14 poz. 4 s. 2
32
Zob. poz. 47 – obowiązek naprawienia szkody jako środek
karny i jako zobowiązanie probacyjne
D. Środki zabezpieczające
Zob. poz. 68 – zmiana ustaleń faktycznych wskutek zażalenia a ne peius
E. Wyrażenia ustawowe
49.
Używanie przemocy, groźby bezprawnej lub znieważanie wyłącznie z powodu czyjej przynależności narodowej, etnicznej, rasowej albo wyznaniowej nie może znajdować żadnego racjonalnego i powszechnie akceptowanego wytłumaczenia. Jest to w rozumieniu art. 115 § 21
k.k. działanie bez powodu względnie z oczywiście błahego
powodu. Kwalifikacja czynu z art. 119 § 1 k.k. lub z art.
257 k.k. nie wyklucza zastosowania przepisu art. 57a § 1
k.k.
Wyrok SA Białystok z dnia 20 października 2014 roku – II AKa
221/14, OSAB 4/14 s. 41
F. Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu
50.
Cały przebieg zajścia ustalony został w przeważającej
mierze na podstawie relacji oskarżonego i to właśnie jego
wyjaśnienia pozwoliły na odtworzenie nie tylko czynności
sprawczych, ale także procesu myślowego, jaki mu towarzyszył. W przypadku czynów z art. 148 § 4 k.k. oskarżo33
ny z reguły nie jest w stanie opisać swoich doznań i nie
pamięta przebiegu zdarzenia, stąd również i z tych przyczyn należało odrzucić tę konstrukcję. Okoliczności
sprawy dowodzą, że oskarżony swoje zachowanie kontrolował. Kalkulował zagrożenie jakie niesie dla niego wezwanie policji, wykonał niezbędny telefon do swej siostry,
a następnie ukrywał się, chcąc uniknąć odpowiedzialności za popełnioną zbrodnię.
Wyrok SA Katowice z dnia 4 września 2014 roku – II AKa 269/14,
biul. 4/14 poz. 5 s. 3
51.
Trudno wyobrazić sobie zachowanie, które w ocenie
sądu pierwszej instancji mogłoby realizować znamiona
groźby pozbawienia życia, jeżeli nie stanową jej groźby
„zadźgania” i „zabicia” wypowiadane w czasie zadawania
ciosów nożem w klatkę piersiową.
Wyrok SA Katowice z dnia 18 września 2014 roku – II AKa
289/14, biul. 4/14 poz. 1 s. 1
52.
Choć szczególne okrucieństwo najczęściej będzie się
wiązać z określonym, odczuwalnym cierpieniem ofiary,
to jednak nie są to pojęcia synonimiczne. Ta ostatnia
część rozważań prowadzi zatem do wniosku, że za szczególnie okrutne w rozumieniu art. 148 § 2 pkt 1 k.k.
uznać należy również te zachowania, które są podejmowane w stosunku do osoby jeszcze żyjącej, ale już nieprzytomnej lub pozostającej w głębokim upojeniu alkoholowym, a więc niezdolnej do odczuwania cierpienia psychicznego wskutek poniżających wypowiedzi sprawcy,
a czasem niezdolnej do odczuwania także i cierpienia
fizycznego, których to cierpień zadanie ofierze objęte było
jednak zamiarem sprawcy. Skazanie za zabójstwo popeł34
nione „ze szczególnym okrucieństwem” (art. 148 § 2 pkt 1
k.k.) wymaga wykazania, że nie tylko znamię czasownikowe, ale także i samo znamię „szczególnego okrucieństwa” objęte było zamiarem bezpośrednim bądź ewentualnym sprawcy.
281/14, biul. 4/14 poz. 6 s. 3
Zob. też poz. 60 – wniosek kuratora małoletniej pokrzywdzonej o zadośćuczynienie za śmierć
jej matki.
G. Przestępstwa przeciwko mieniu
Zob. poz. 83 – wyłudzenie podatku z użyciem „pustych”
faktur
H. Przestępstwa w obrocie gospodarczym
53.
„Przymusowe położenie”, o którym mowa w przepisie
art. 304 k.k. nie może być traktowane jako każda sytuacja pogarszająca warunki pokrzywdzonego. Musi ono
być tak dalece niekorzystne, że grozić mu będzie bezpośrednio wielką dolegliwością (np. w wypadku osoby fizycznej – niemożnością zaspokojenia podstawowych potrzeb
życiowych własnych i rodziny, utratą mieszkania itp.).
Istotą „przymusowego położenia” jest też niezbędność
uzyskania świadczenia, mającego to położenie poprawić
oraz brak możliwości odwrócenia niekorzystnej sytuacji
w inny sposób, niż zawarcie umowy nakładającej świadczenie niewspółmierne. Pokrzywdzona w niniejszej sprawie mogła skorzystać z innych możliwości, jak np. zrezy35
gnować w danej chwili z zakupu materiałów budowlanych, zwrócić się do sprzedawcy o odroczenie terminu
płatności, czy nawet w ostateczności popaść w zwłokę
w zapłacie należności. Nie spowodowałoby to dla niej
żadnych nadmiernie dolegliwych skutków.
240/14, biul. 4/14 poz. 9 s. 5
54.
Korzyścią osiągniętą z przestępstwa jest cała kwota
będąca przedmiotem przelewów bankowych dokonywanych przez oskarżonych. Cała bowiem struktura sporządzania fikcyjnych faktur, na podstawie których dokonywano przepływu środków finansowych pomiędzy firmą X
a firmami Y i Z miała na celu nadanie pozorów legalności
fikcyjnym transakcjom, a przede wszystkim aby ukryć
przestępcze pochodzenie środków finansowych, które
w ten sposób miały zostać „zalegalizowane”. W tej sytuacji
cała kwota będąca przedmiotem tych przelewów, była zarazem przedmiotem przestępstwa z art. 299 § 1 i 5 k.k.
przypisanego tym oskarżonym, a jednocześnie stanowiła
korzyść osiągniętą z tego przestępstwa, czego nie można
utożsamiać tylko z dochodem (zyskiem).
Wyrok SA Katowice z dnia 9 października 2014 roku – II AKa
204/14, biul. 4/14 poz. 8 s. 5
55.
Występek z art. 297 § 1 k.k. jest przestępstwem formalnym, którego zaistnienie nie jest uzależnione od zamiaru rzeczywistego narażenia na szwank interesu majątkowego pokrzywdzonego banku lub określonej w tym
przepisie jednostki. Występek ten może być zatem popełniony bez określonego w art. 115 § 3 k.k. celu osiągnięcia
korzyści majątkowej.
36
Postanowienie SA Białystok z dnia 22 grudnia 2014 roku –
II AKzw 2349/14, OSAB 4/14 s. 57
I. Wstępne przepisy procesowe
56.
Nie sposób mówić o błędnym pouczeniu strony, w rozumieniu przepisu art. 16 § 1 k.p.k. w sposób deprecjonujący możliwość skorzystania z uprawnień procesowych,
w tym też do wniesienia subsydiarnego aktu oskarżenia
w zgodzie z warunkującymi to przesłankami, o jakich
mowa w art. 55 § 1 k.p.k. w sytuacji, gdy podmiot taki
korzysta w postępowaniu z profesjonalnej pomocy prawnej adwokata, a pouczenie zawarte w postanowieniu
o umorzeniu postępowania ma charakter ogólny, wieloaspektowy i dotyczący różnych możliwości prawnych w
zależności od zaistniałej sytuacji procesowej, przy czym
dobór właściwych środków procesowych respektujących
prawa strony, uzależniony jest jedynie od prawidłowego
dekodowania przez nią oraz jej pełnomocnika konkretnych okoliczności faktyczno-prawnych.
Postanowienie SA Katowice z dnia 24 września 2014 roku – II AKz
372/14, biul. 4/14 poz. 2 s. 7
57.
Zgodnie z art. 17 § 1 pkt 5 k.p.k. z chwilą śmierci
oskarżonego, która stanowi ujemną przesłankę procesową, prowadzenie postępowania – także odwoławczego –
nie jest dopuszczalne. Wskazać należy, że jest to szczególna ujemna przesłanka procesowa, albowiem od momentu śmierci oskarżonego nie ma już podmiotu prowadzonego postępowania. Skoro więc oskarżony zmarł już
po wydaniu wobec niego wyroku, ale przed jego uprawo37
mocnieniem, to z chwilą jego śmierci nie było możliwe
skuteczne wniesienie apelacji, w tym także na jego korzyść. Jeżeli jednak na skutek braku informacji o śmierci
oskarżonego środek taki został wniesiony i – wbrew dyspozycji art. 429 § 1 k.p.k. – przyjęty przez prezesa sądu
I instancji, to jedyną właściwą decyzją jest pozostawienie
go przez sąd odwoławczy bez rozpoznania, stosownie do
art. 430 § 1 k.p.k. Jedynie na marginesie należy wskazać,
że jest to inna sytuacja procesowa niż objęty regulacją
z art. 439 § 1 pkt. 9 k.p.k. przypadek śmierci oskarżonego, która ma miejsce po wydaniu nieprawomocnego wyroku przez sąd I instancji, ale również po wniesieniu apelacji od tego wyroku, w części jego dotyczącej. W takim
przypadku, apelacja wniesiona za życia oskarżonego –
a zatem prawnie dopuszczalna – stanowi podstawę uchylenia zaskarżonego nią wyroku sądu I instancji i umorzenia postępowania w sprawie.
Postanowienie SA Katowice z dnia 26 listopada 2014 roku –
II AKa 280/14, biul. 4/14 poz. 3 s. 8
Zob. też poz. 72 – wniosek o wznowienie postępowania
o zawieszenie postępowania
poz. 78 – zawieszenie postępowania o odszkodowanie za niesłuszne skazanie
J. Sąd
58.
Okoliczność, że przestępstwo miało być dokonane
również za granicą w Londynie nie ma znaczenia decydującego dla ustalenia właściwości miejscowej, gdyż z odesłań zawartych w przepisach art. 32 § 2 i § 1 k.p.k., wynika, że pierwszeństwo przy ustalaniu właściwości miejscowej należy dać miejscu popełnienia czynu na terenie
kraju, o ile takie miejsce zostało ustalone. Na akceptację
38
zasługuje również pogląd, że w sprawie w której miejsce
popełnienia przestępstwa (przestępstw) jest ustalone,
art. 31 § 3 k.p.k. nie dopuszcza właściwości miejscowej
sądu, w którego okręgu przestępstwa nie popełniono,
nawet jeśli w jego okręgu najpierw wszczęto postępowanie
przygotowawcze (postanowienie SN z dnia 21.09.2005
roku I KZP 26/05).
Postanowienie SA Katowice z dnia 19 listopada 2014 roku – II AKz
708/14, biul. 4/14 poz. 6 s. 10
59.
Wewnątrzwspólnotowe nabycie definiowane jest jako
przemieszczenie środków odurzających lub substancji
psychotropowych z terytorium państwa członkowskiego
Unii Europejskiej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Natomiast przywóz – zgodnie z treścią art. 4 ust. 21 wyż.
cyt. ustawy miałby miejsce wówczas, gdyby oskarżony
wprowadził na obszar celny Wspólnoty Europejskiej środki odurzające lub substancje psychotropowe nabyte poza
terenem Unii. Powyższe rozróżnienie ma w istocie kluczowe znaczenie w odniesieniu do kwestii prawidłowego
określenia właściwości miejscowej sądu do rozpoznania
takiej sprawy. Mając w polu widzenia przytoczone wyżej
definicje ustawowe, nie można jednak zgodzić się z tym,
że miejscem popełnienia czynu wyczerpującego znamiona
z art. 55 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w sytuacji z art. 4 pkt 33 (wewnątrzwspólnotowego nabycia) jest
granica państwa, skoro mowa w nim przecież o terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a więc całym obszarze
Państwa Polskiego objętym granicami państwowymi. Tak
więc posiłkując się treścią art. 32 § 1 pkt 1 k.p.k., za
miejsce popełnienia przestępstwa, należy w takim wypadku uznać miejsce docelowe ulokowania narkotyku.
685/14, biul. 4/14 poz. 7 s. 11
39
K. Strony
60.
Kurator ustanowiony na podstawie art. 99 k.r.o. jest
z mocy ustawy reprezentantem małoletniego, którego interesy mogą być w danej sprawie sprzeczne z interesami
rodziców lub któregokolwiek z rodziców. W takiej sytuacji
działa on jako przedstawiciel ustawowy małoletniego
i tym samym wyłącza w stosunku do małoletniego wynikające z władzy rodzicielskiej rodziców uprawnienie określone w art. 98 § 1 k.r.o. Podobnie rzecz się ma z kuratorem ustanowionym w związku z postępowaniem prowadzonym przed sądem, który ma za zadanie reprezentowanie dziecka czyli dokonywanie czynności procesowych
w imieniu i ze skutkiem dla reprezentowanego (art. 98 § 3
k.r.o.). Kurator jako przedstawiciel ustawowy małoletniej
był zatem uprawniony m.in. do złożenia wniosku o zadośćuczynienie z tytułu wyrządzonej jej krzywdy przestępstwem z art. 148 § 1 k.k. skutkującym śmiercią jej
matki. Pozwalało to kuratorowi na działanie w określonej
sprawie, niezależnie od tego jakich przestępstw by dotyczyło, oczywiście pod warunkiem, że byłyby to czyny, które naruszały prawa lub interesy pokrzywdzonej. Gdyby
było inaczej każde rozszerzenie tamtego postępowania
o kolejne przestępstwo musiałoby skutkować wnioskiem
prokuratora do sądu rodzinnego o ustanowienie kuratora, co byłoby działaniem zupełnie nieracjonalnym. Istotą
przecież postanowienia wydawanego w trybie art. 99
k.r.o. była troska o interes małoletniego pokrzywdzonego,
który pozbawiony zdolności do czynności procesowych
winien być należycie reprezentowany w toku prowadzonego postępowania.
biul. 4/14 poz. 2 s. 1-2
40
61.
Jeżeli strona mimo powtórnego, po raz drugi, umorzenia przez prokuratora postępowania przygotowawczego
w sprawie o czyn historycznie tożsamy, inicjujący to postępowanie wnioskiem pokrzywdzonego, zamiast w ustawowym terminie prekluzyjnym, zaniecha wniesienia subsydiarnego aktu oskarżenia, a błędnie postanowienie to
zaskarży zażaleniem, to niezależnie od dalszych czynności
procesowych organów postępowania, uchybiających przepisom procedury karnej, takich jak nadanie biegu środkowi odwoławczemu, jego rozpoznanie i w następstwie
kolejne uchylenie przez sąd postanowienia o umorzeniu
śledztwa i przekazanie sprawy powtórnie prokuratorowi
do ponownego rozpoznania oraz w konsekwencji wydanie
trzeciego już postanowienia o umorzeniu tej fazy postępowania, nie sanuje uprawnienia do wniesienia subsydiarnego aktu oskarżenia. Wskazane bowiem czynności
procesowe, przeprowadzone sprzecznie z prawem jako
prawnie bezskuteczne nie mogły wzruszyć prawomocności drugiego z postanowień prokuratora o umorzeniu postępowania przygotowawczego, a zatem z prawnego punktu widzenia były to czynności bezprzedmiotowe, skoro jedyny i właściwy do jego wzruszenia byłby tryb podjęcia
lub wznowienia takiego postępowania, przewidziany
w art. 327 k.p.k. lub uchylenia przez Prokuratora Generalnego, o jakim mowa w przepisie art. 328 k.p.k., a nie
kolejne w tym przedmiocie postanowienie sądu. Tym samym, dopiero w sytuacji wzruszenia powtórnego (drugiego), postanowienia o umorzeniu postępowania w trybie
nadzoru prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym i ponowne umorzenie tego etapu postępowania, pokrzywdzony byłby prawnie legitymowany do skorzystania
z uprawnień wynikających z art. 55 § 1 k.p.k.
372/14, biul. 4/14 poz. 8 s. 11
41
Zob. też poz. 56 – wady pouczenia a wniesienie oskarżenia subsydiarnego
L. Środki przymusu
62.
Odstąpienie od natychmiastowego sporządzenia protokołu zatrzymania, odebranie oświadczenia od osoby
wraz z pouczeniem o przysługujących jej uprawnieniach
w rozumieniu art. 244 § 3 k.p.k., czy też osadzenie jej
w miejscu, które z reguły nie jest taktowane jako typowe
miejsce odosobnienia, np. w szpitalu w trakcie hospitalizacji ze względów zdrowotnych pod strażą funkcjonariuszy policji, ograniczające swobodę, kontakty z innymi
osobami, w tym z zewnątrz, czy też możliwość poruszania
się, uprawnia sąd do uznania takiego stanu za zatrzymanie mające charakter procesowy, w sytuacji spełnienia
przesłanek, o jakich mowa w przepisie art. 244 § 1 k.p.k.,
legitymujące taką osobę do wystąpienia z roszczeniem
o odszkodowanie i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę,
o ile takie faktyczne zatrzymanie z punktu widzenia całokształtu okoliczności sprawy spełniać będzie wymagania
objęte unormowaniem wynikającym z przepisu art. 552
pkt 4 k.p.k.
Wyrok SA Katowice z dnia 27 sierpnia 2014 roku – II AKa 230/14
biul. 4/14 poz. 14 s. 15
Ł. Postępowanie przygotowawcze
Zob. poz. 61 – zażalenie na drugie umorzenie śledztwa
a wniesienie oskarżenia subsydiarnego
42
M. Wyrokowanie
63.
Sądem rzeczowo właściwym do skorygowania błędnego orzeczenia, o jakim mowa w art. 420 § 2 k.p.k., zawartego w wyroku sądu apelacyjnego, jest ten sąd, a nie
orzekający w pierwszej instancji sąd okręgowy.
Postanowienie SA Wrocław z dnia 30 stycznia 2014 roku – II AKz
45/14, OAW 3/14 poz. 320 s. 36
64.
Zwrócić należy sądowi I instancji uwagę na częściowo
wadliwą metodykę sporządzenia pisemnych motywów zaskarżonego wyroku, co pozostawało jednak bez wpływu,
zarówno na prawidłowość rozstrzygnięcia, jak i poprawność uzasadnienia orzeczenia, w rozumieniu zrealizowania wymogów, o których mowa w art. 424 § 1 k.p.k. Nieprawidłowe i zbędne jest bowiem przeklejanie do uzasadnienia całości wyjaśnień oskarżonego oraz zeznań świadków w celu dokonania ich oceny. Cytowanie zeznań
świadków czy wyjaśnień oskarżonego może znaleźć uzasadnienie wyłącznie w sytuacji kluczowych fragmentów
materiału dowodowego, jeśli ma on unaocznić in extenso
powody, dla których Sąd oparł się na jednych dowodach,
a inne zdezawuował. Zabieg taki, jeśli już uznany zostanie przez sąd meriti za konieczny, musi być jednak dokonany w sposób, który uwzględnia wszelkie reguły pisowni,
a zwłaszcza koniugacji, obowiązujące w języku polskim.
256/14, biul. 4/14 poz. 9 s. 12
43
65.
Niezależnie od tego, czy udział obrońcy w posiedzeniu
w przedmiocie uzupełnienia wyroku stanowi realizację jego obowiązku czy też jest przejawem korzystania
z uprawnienia, wynagrodzenie obrońcy za tę czynność nie
przysługuje. Bezsporne bowiem jest, że usytuowanie systemowe art. 420 § 1 k.p.k. oraz racje funkcjonalne jednoznacznie wskazują, iż jest on adresowany generalnie do
sądu pierwszej instancji. Zatem pomimo, że udział obrońcy w posiedzeniu w przedmiocie uzupełnienia wyroku w
trybie art. 420 § 1 k.p.k. ma miejsce po jego uprawomocnieniu się, to z uwagi na swój przedmiot jest czynnością
ściśle związaną z postępowaniem pierwszo instancyjnym,
za które sąd I instancji zasądził ryczałtowe wynagrodzenie
obrońcy na mocy wyroku, kończącego ten etap postępowania.
Postanowienie SA Katowice z dnia 8 października 2014 roku –
II AKz 616/14, biul. 4/14 poz. 20. s. 18
66.
Dla wydania wyroku skazującego nie wystarczy „uzasadnione podejrzenie” popełnienia przestępstwa, ale całkowita pewność, brak jakichkolwiek wątpliwości w tym
zakresie.
Wyrok SA Katowice z dnia 9 października 2014 roku – II AKa
309/14, biul. 4/14 poz. 1 s. 7
Zob. też poz. 57 – postąpienie z apelacją przyjętą mimo
44
N. Postępowanie odwoławcze
67.
Nieprawidłowe i uchybiające regułom formułowania
środka odwoławczego pozostaje odesłanie przez skarżącego do wywodów zawartych w apelacji, wywiedzionej przezeń w innej sprawie.
283/14, biul. 4/14 poz. 10 s. 12
Notka: W naszej praktyce występowało odsyłanie przez autorów
apelacji po zarzuty odwoławcze do pism składanych przez nich
w toku postępowania (KZS 12/08 poz. 40 i 1/14 poz. 70, zbiór
2655 i 3456) oraz po wnioski o karę – do protokołów rozprawy
głównej (KZS 6-8/93 poz. 59, zbiór 69). Inną rzeczą są wady redakcji zarzutów (bywały i na półtorej stronicy tekstu – KZS 9/04
poz. 39, zbiór 2017), a zwłaszcza kwalifikacji prawnej zarzutów,
liczne ostatnio.
68.
Zmiana ustaleń faktycznych w postępowaniu
w przedmiocie umorzenia i zastosowania środka zabezpieczającego, o jakim mowa w przepisie art. 94 § 1 k.k.,
zgodnie z wniesionym zażaleniem prokuratora na niekorzyść podejrzanego nie narusza reguły ne peius określonej
w art. 454 k.p.k. i nie rodzi potrzeby uchylenia zaskarżonego postanowienia i przekazania sprawy do ponownego
rozpoznania.
563/14, biul. 4/14 poz. 16 s. 17
Notka: Popieramy ten pogląd. Skoro nie ma zmiany stosowanego
środka, to zmiana ustaleń nie powoduje zwiększenia dolegliwości,
więc nie ma znaczenia, zatem ponowne rozpoznawanie sprawy nie
jest celowe. Ponad reguły procesowe powinien liczyć się rozsądek.
45
69.
W wypadku, gdy od wyroku uniewinniającego, apelację na niekorzyść wniósł prokurator (oskarżyciel), a po
wydaniu wyroku przez sąd I instancji, a przed rozpoznaniem apelacji, nastąpiło przedawnienie karalności zarzuconego przestępstwa, to mimo zaistnienia bezwzględnej
przyczyny odwoławczej zaskarżony wyrok powinien zostać
utrzymany w mocy. W sytuacji bowiem stwierdzenia jednego z uchybień wymienionych w art. 439 § 1 pkt 9-11
k.p.k. sąd odwoławczy na tej podstawie nie może orzekać
na niekorzyść oskarżonego niezależnie od tego, czy zaskarżony wyrok jest prawidłowy co do rozstrzygnięcia
o przedmiocie procesu, tj. odnośnie podstaw faktycznych
i prawnych do pociągnięcia danej osoby do odpowiedzialności karnej. Dlatego z uwagi na ograniczenie wynikające
z treści art. 439 § 2 k.p.k., sąd odwoławczy nie bada jego
merytorycznej zasadności.
Wyrok SA Łódź z dnia 14 października 2014 roku – II AKa
111/14, OSAŁ 3/14 poz. 23 s. 68
70.
Czas, w tym ustalona data popełnienia czynu, podobnie jak i miejsce relewantnego prawno-karnie zachowania, w określonych warunkach, charakterystycznych
dla danej sprawy, mogą mieć zasadnicze znaczenie dla
przypisania popełnienia przestępstwa zarzuconego danej
osobie w ramach ponownego rozpoznania sprawy,
z uwzględnieniem reguł rządzących tak ponowionym procesem, w tym zwłaszcza tzw. pośredniego zakazu reformationis in peius, wynikającego z treści art. 443 k.p.k.
Wyrok SA Łódź z dnia 21 października 2014 roku – II AKa
158/14, OSAŁ 3/14 poz. 24 s. 93
46
71.
Art. 446 § 1 k.p.k. stanowi, że apelacja od wyroku
sądu okręgowego powinna zostać nie tylko podpisana
przez adwokata, ale również sporządzona. Oznacza to, że
skazany winien zostać wezwany do przedłożenia apelacji
sporządzonej i podpisanej przez adwokata, a nie tylko
podpisania przez niego osobistej apelacji. Po drugie, brak
jest podstaw, by możliwość realizacji tego wymogu zawężać do konkretnego adwokata wskazanego z imienia i nazwiska. Kwestia ta o tyle jest istotna, iż przewidziany
w art. 120 § 2 k.p.k. skutek prawny w postaci pozostawienia pisma bez rozpoznania – będący konsekwencją
nieuzupełnienia braku formalnego – uzależniony jest od
prawidłowego wezwania do jego uzupełnienia. Błędnie zakwalifikowano osobistą apelację skazanego jako wniesioną przez podmiot nieuprawniony. Skazany – jako strona
postępowania w przedmiocie wydania wyroku łącznego –
jest bowiem w świetle art. 444 k.p.k. uprawiony do wniesienia apelacji. Wymóg z art. 446 § 1 k.p.k. odnosi się
bowiem do formy apelacji.
716/14, biul. 4/14 poz. 15 s. 15-16
Zob. też poz. 57 – postąpienie z apelacją przyjętą mimo
O. Wznowienie postępowania
72.
Wniosek o wznowienie postępowania w przedmiocie
zawieszenia postępowania sądowego nie podlega rozpoznaniu w trybie przewidzianym w art. 540 § 1 k.p.k.,
ani też wskazanym w art. 540a k.p.k., art. 540b k.p.k.,
czy art. 542 § 3 k.p.k. Treść powyższych unormowań
wskazuje przecież wyraźnie na to, że odpowiadają one
47
ściśle jedynie postępowaniu rozstrzygającemu w kwestii
odpowiedzialności karnej oskarżonego.
Zarządzenie SA Katowice z dnia 22 października 2014 roku –
II AKo 160/14, biul. 4/14 poz. 17 s. 16
73.
Podstawy wznowienia ujęte w formie katalogu okoliczności stwarzających możliwość wyłomu od zasady niepodważalności decyzji prawomocnych określone zostały
w przepisach art. 540 k.p.k., art. 540a k.p.k. oraz art.
540b k.p.k. i powinny być interpretowane ściśle. Prawidłowo sąd a quo uznając, iż we wniosku wskazano inne
niż wymienione wyżej podstawy wznowienia postępowania, na podstawie art. 530 § 2 in fine k.p.k. recypowanego
do postępowania wznowieniowego poprzez art. 545 § 1
k.p.k. odmówił przyjęcia osobistego wniosku skazanego,
uznając, iż w sytuacji, gdy z wniosku o wznowienie postępowania złożonego przez stronę wyraźnie wynika, że domaga się wznowienia postępowania w oparciu o inne powody niż wymienione w art. 540, art. 540a i art. 540b
k.p.k., nie ma potrzeby wzywania strony do uzupełnienia
wskazanego braku formalnego wniosku poprzez sporządzenie i podpisanie wniosku o wznowienie postępowania
przez obrońcę.
682/14, biul. 4/14 poz. 18 s. 16
P. Odszkodowanie za niesłuszne skazanie
74.
Mając na uwadze potrzebę wyeliminowania na przyszłość kolejnych skarg do Europejskiego Trybunału Praw
Człowieka w Strasburgu, zarzucających naruszenie art. 5
48
ust. 5 Konwencji, w każdym przypadku rozpoznawania
spraw o odszkodowanie i zadośćuczynienie za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie w trybie art. 552
§ 4 k.p.k., w sytuacji, gdy okres ten był zaliczony z mocy art. 417 k.p.k. na poczet innej kary, orzeczonej
w sprawie w której postępowanie toczyło się równocześnie, należy ocenić, czy wnioskodawca w wyniku tymczasowego aresztowania poniósł szkodę lub krzywdę i czy zaliczenie okresu jego tymczasowego aresztowania w całości
na poczet kary orzeczonej w innej sprawie było proporcjonalne oraz stanowiło sprawiedliwe zadośćuczynienie
za szkodę o charakterze niepieniężnym poniesioną przez
skarżącego.
Wyrok SA Katowice z dnia 17 lipca 2014 roku – II AKa 192/14
biul. 4/14 poz. 13 s. 14
75.
Norma konstytucyjna może stanowić podstawę prawną rozstrzygnięcia, jeżeli jest skonkretyzowana w stopniu
pozwalającym na samoistne jej zastosowanie. Przepis art.
41 ust. 5 Konstytucji, statuujący zasadę, że każdy bezprawnie pozbawiony wolności ma prawo do odszkodowania, znajduje niezbędne skonkretyzowanie przede wszystkim w przepisach art. 552-559 k.p.k. Przepisy rozdz. 58
kodeksu postępowania karnego („Odszkodowanie za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie”) stanowią przy tym – co wynika z dyspozycji art.
421 k.c. – przepisy szczególne wobec uregulowań zawartych w art. 417 k.c., art. 4171 k.c. i art. 4172 k.c. Konsekwentnie, dochodzenie od Skarbu Państwa odszkodowania lub zadośćuczynienia przed sądem powołanym do
rozpoznawania spraw karnych jest ograniczone wyłącznie
do jednego z tytułów określonych w § 1-4 art. 552 k.p.k.
i jakakolwiek wykładnia rozszerzająca w tym zakresie jest
niedopuszczalna.
49
283/14, biul. 4/14 poz. 11 s. 13
Notka: Podobnie w naszej praktyce spotykaliśmy się z ignorowaniem szczegółowych przepisów o trybie postępowania
i o przedawnieniu, a powoływaniem się na Konstytucję (KZS
7-8/03 poz. 53, 2/07 poz. 46 i 6/10 poz. 47, zbiór 1870, 2365
i 2892), a nadto z roszczeniami wykraczającymi poza zakres art.
552 k.p.k., które odsyłaliśmy do procesu cywilnego (KZS 7-8/03
poz. 62 i 2/12 poz. 42, zbiór 1879 i 3155).
76.
Konieczność uiszczania opłat abonamentowych za
korzystanie z telewizji satelitarnej wynikała z zawartej
umowy z operatorem. Fakt pozbawienia wolności nie
zwalniał wnioskodawcy z tego obowiązku, a niekorzystanie w tym czasie z programów telewizyjnych stanowiło
w istocie rzeczy krzywdę wynikającą z niemożności zaspokajania potrzeb kulturalnych, oświatowych i rozrywkowych, co jednak znalazło odzwierciedlenie w kwocie
zasądzonego zadośćuczynienia i nie może być traktowane
jako składnik szkody majątkowej. Błędne jest stanowisko
sądu okręgowego, że przy ustaleniu wysokości szkody należało przyjąć wysokość utraconego wynagrodzenia brutto
przez wnioskodawcę, ponieważ nie odprowadzono stosownych składek i może teraz dokonać tego we własnym
zakresie. Stosowne składki i zaliczki mogą być odprowadzane tylko i wyłącznie, gdy pracownik świadczy pracę
i otrzymuje za nią wynagrodzenie. Jeżeli przebywa na
urlopie bezpłatnym lub jest pozbawiony wolności, pracy
nie wykonuje i dlatego brak jest podstaw prawnych do
odprowadzania składek na fundusz ubezpieczenia społecznego, zdrowotnego i zaliczek na podatek do urzędu
skarbowego. Sąd okręgowy powinien jednak rozważyć, czy
wnioskodawca nie utracił korzyści majątkowej polegającej
na nieodprowadzeniu składki emerytalno-rentowej, ponieważ w czasie pozbawienia wolności nie był objęty okre50
sem składkowym zaliczanym do stażu pracowniczego
i mającym wpływ na wysokość przyszłej emerytury albo
renty. Brak odprowadzenia tej składki może stanowić
utraconą przez niego korzyść majątkową (lucrum cessans), która powinna być zrekompensowana przy ustalaniu wysokości odszkodowania. Z wyżej wskazanych powodów nie może to jednak dotyczyć składki zdrowotnej
i zaliczki na podatek dochodowy. Ostatnią uwagę należy
odnieść do kwestii waloryzacji wynagrodzenia wnioskodawcy. Jeżeli faktycznie sąd okręgowy doszedł do przekonania, że należy ją zastosować, to powinien posłużyć się
wskaźnikiem inflacyjnym wzrostu cen, towarów i usług,
a nie kryterium wzrostu średniego wynagrodzenia wynikającego obwieszczenia Prezesa GUS. Wskaźnik inflacyjny jest obiektywny, powszechny i bardziej miarodajny
w sprawach o odszkodowania.
266/14, biul. 4/14 poz. 12 s. 13-14
77.
Brak jest jakichkolwiek przeszkód, czy to normatywnych, czy faktycznych, by postępowanie w sprawie o odszkodowanie i zadośćuczynienie za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie toczyło się równolegle do postępowania
w przedmiocie zażalenia na zatrzymanie. Sąd Apelacyjny
dostrzega jednak, że względy pragmatyczne, kwestie ekonomiki procesowej oraz racjonalności postępowania
przemawiają za rozstrzygnięciem w sprawie o odszkodowanie i zadośćuczynienie za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie dopiero po prawomocnym zakończeniu postępowania przed sądem rejonowym w przedmiocie zażalenia
na owo zatrzymanie. Są to jednak okoliczności przemawiające za odpowiednim ukształtowaniem toku postępowania i wydaniem rozstrzygnięcia na odpowiednim etapie,
a nie jego zawieszeniem z uwagi na przeszkodę – tym
51
bardziej długotrwałą – uniemożliwiającą jego prowadzenie.
Postanowienie SA Katowice z dnia 29 października 2014 roku –
II AKz 668/14, biul. 4/14 poz. 5 s. 9
78.
Unormowanie art. 558 k.p.k. jest na tyle jednoznaczne, że jego treść można odczytać jako postulat stosowania wszystkich przepisów kodeksu postępowania
karnego znajdujących się poza rozdziałem 58, o ile nawet
tylko odpowiednie ich stosowanie jest możliwe. Z tego
też powodu na pełną akceptacje zasługuje stanowisko,
że zasadność zawieszenia postępowania w sprawie należy
oceniać przez pryzmat kryteriów wskazanych w art. 22
§ 1 k.p.k., a nie na podstawie art. 177 § 1 pkt 4 k.p.c.,
który jako podstawę zawieszenia postępowania w sprawie
wskazano błędnie. Nie jest możliwe zawieszenie postępowania z tego powodu, że strona postępowania w sprawie
o odszkodowanie i zadośćuczynienie prowadzone w oparciu o przepisy rozdziału 58 k.p.k. nie wykonała zarządzenia, gdyż taka decyzja nie znajduje oparcia w treści art.
22 k.p.k. [przyp. MZ. o sprecyzowaniu wniosku w przedmiocie odszkodowania i zadośćuczynienia]. Zatem powody zawieszenia mogą mieć charakter przeszkód natury
faktycznej i muszą uniemożliwiać postępowanie, a nie jedynie je utrudniać. Nieuzupełnienie braków przez pełnomocnika wnioskodawcy było zaś okolicznością stanowiąca przeszkodę o charakterze prawnym, a nie faktycznym.
729/14, biul. 4/14 poz. 4 s. 8-9
Zob. też poz. 62 – różne rodzaje zatrzymania
52
Q. Wyrok łączny
Zob. poz. 71 – przymus adwokacki dla apelacji
R. Postępowanie w stosunkach międzynarodowych
79.
Weryfikacja podstaw ENA, w kontekście bezwzględnej przesłanki z art. 607p § 1 pkt 5 k.p.k. powinna obejmować sprawdzenie, czy nie ujawniły się okoliczności,
których nie znał sąd państwa wydania europejskiego nakazu aresztowania, a których waga jest na tyle znacząca
dla odpowiedzialności karnej ściganego, że sprzeciwiają
się one wykonaniu ENA.
Postanowienie SA Wrocław z dnia 4 lutego 2014 roku – II AKz
50/14, OAW 1/15 poz. 322 s. 53
S. Koszty procesu
80.
Zasądzając opłatę za czynności adwokata z tytułu
zastępstwa prawnego, sąd bierze pod uwagę niezbędny
nakład pracy adwokata, a także charakter sprawy i wkład
pracy adwokata w przyczynienie się do jej wyjaśnienia
i rozstrzygnięcia, a zatem nie uwzględnia w tym wypadku
kosztów stawiennictwa przed sądem. Tym samym też,
skoro adwokat wyznaczony do obrony z urzędu podejmuje się reprezentowania oskarżonego przed sądem odwoławczym w miejscowości innej, aniżeli siedziba jego kancelarii, mimo możliwości wystąpienia z wnioskiem o wyznaczenie dla tej czynności adwokata działającego w siedzibie sądu odwoławczego, świadomie rezygnuje z po53
większania kwoty wynagrodzenia z tytułu obrony z urzędu w omawianej sytuacji o koszty dojazdu do sądu mającego siedzibę w innej niż kancelaria miejscowości.
Nie można zgodzić się też z argumentem że w sprawach,
w których przedmiotem jest analiza obszernego materiału
dowodowego, wystąpienie o zmianę obrońcy z urzędu
na etapie odwoławczym naruszałoby materialne prawo
do obrony oskarżonego związane z niemożnością należytego przygotowania się nowo wyznaczonego adwokata
do czynności obrończych. Pogląd ten jest niczym nieuprawniony, w szczególności w sytuacji, gdy od wpływu
akt do sądu odwoławczego do czasu rozprawy odwoławczej mija stosunkowo długi, kilkumiesięczny okres, niewątpliwie wystarczający adwokatowi, nowo wyznaczonemu do obrony z urzędu jedynie na etapie odwoławczym,
do starannego przygotowania się do obrony w ramach zarzutów zaoferowanych w apelacji.
biul. 4/14 poz. 19 s. 17-18
T. Wykonanie
81.
Udzielenie przez sądowego kuratora zawodowego pisemnego upomnienia nie jest warunkiem wydania postanowienia o odwołaniu warunkowego przedterminowego
zwolnienia z przyczyn wymienionych w art. 160 § 1 pkt
2-3 k.k.w.
Postanowienie SA Białystok z dnia 24 listopada 2014 roku –
II AKzw 2188/14, OSAB 4/14 s. 54
54
U. Prawo karne skarbowe
82.
Uznanie przez Trybunał Konstytucyjny niekonstytucyjności przepisu art. 20 ust. 3 ustawy z dnia 26 lipca
1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych
(Dz. U. z 2012 roku poz. 361) w brzmieniu obowiązującym w chwili wydania wobec Lecha L. decyzji podatkowej
z dnia 26 lipca 2010 roku oznacza, że nie istnieje podstawa prawna, w oparciu o którą ustalono i na podstawie
której obliczono zobowiązanie podatkowe Lecha L. od dochodu innego, niż wykazany przez niego dochód pochodzący ze źródła ujawnionego. A przepis ten przez dookreślenie znamion ustawowych występków stypizowanych
w blankietowych przepisach art. 56 § 2 k.k.s., stanowił
również podstawę wydanych wobec Lecha L. wyroków
Sądu Rejonowego w J. z dnia 14 września 2012 roku
w sprawie II K 787/12 i Sądu Okręgowego w J. z dnia 26
lutego 2013 roku o sygn. akt VI Ka 655/12 o warunkowym umorzeniu postępowania przeciwko niemu, o zarzucony mu występek z art. 56 § 2 k.k.s. Tym samym
stwierdza się przesłankę propter decreta do wznowienia
postępowania karnego zakończonego tymi wyrokami.
Wyrok SA Wrocław z dnia 21 sierpnia 2014 roku – II AKo 73/14,
OAW 1/15 poz. 321 s. 41
83.
Kontrowersyjna jest kwestia kwalifikowania w oparciu o art. 286 k.k. tych przypadków, w których sprawca
wykorzystując tzw. puste faktury i obniżając w ten sposób kwotę należnego podatku, nie uzyskuje od wprowadzonego w błąd urzędu skarbowego zwrotu rzekomej
nadpłaty, a jedynie obniża wysokość swojego zobowiązania podatkowego. Wprawdzie również wówczas dochodzi
do uszczuplenia należności podatkowej – co uzasadnia
55
odpowiedzialność na podstawie przepisów kodeksu karnego skarbowego – to jednak w toku obowiązującej procedury samoobliczenia podatku jest to konsekwencja samodzielnej dyspozycji majątkowej podatnika, odbywającej
się bez czynnego udziału organu podatkowego. W rezultacie, w orzecznictwie Sądu Apelacyjnego w Katowicach
dominuje pogląd, że w takim przypadku po stronie wprowadzonego w błąd organu podatkowego nie sposób dopatrzeć się zachowania, które można byłoby zakwalifikować
jako rozporządzenie mieniem w rozumieniu art. 286 k.k.
(por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 21
lutego 2014 roku sygn. akt II AKa 409/13 oraz wyrok z
dnia 26 czerwca 2014 roku, sygn. akt II AKa 153/14).
Wydaje się jednak, że możliwa jest również inna interpretacja, zgodnie z którą do rozporządzenia mieniem przez
organ podatkowy dochodzi zarówno w sytuacji, w której
podatnik wykazuje nadwyżkę podatku naliczonego nad
należnym i żądając jej zwrotu doprowadza urząd skarbowy do wypłaty środków na rachunek bankowy, jak również w tych, gdzie żąda jej zaliczenia na poczet należności
przyszłych, a nawet jedynie obniża wartość podatku
należnego i w rezultacie nie uiszcza podatku w wysokości,
w jakiej powinien był to uczynić. W takim przypadku,
rozporządzenia mieniem należałoby dopatrywać się w zaniechaniu przez organ podatkowy poboru podatku w wysokości, w jakiej pobór ten miałby miejsce, gdyby nie
celowe i wprowadzające w błąd zachowanie podatnika.
Interpretacja ta w większym stopniu uwzględnia fakt,
iż zachowanie zarówno podatnika jak i organu podatkowego ma miejsce w ramach procedury podatkowej, przez
pryzmat której należy odczytywać ich znaczenie (por. wyrok SN z dnia 29 sierpnia 2012 roku, V KK 419/11,
OSNKW 2012, z. 12, poz. 13). Nie stoi jej również na
przeszkodzie – szerokie na gruncie prawa karnego – rozumienie pojęcia rozporządzenia mieniem.
56
231/14, biul. 4/14 poz. 7 s. 4
Nota MZ (biul. SA Katowice – dop. KZS): Powyższa teza stanowi
próbę zliberalizowania dotychczasowej linii orzeczniczej tut. Sądu
opartej na cytowanych przykładach w zakresie wykładni pojęcia
”rozporządzania mieniem” w sytuacji procedury samoobliczenia
podatku.
V. Kodeks spółek handlowych
84.
Prawomocne skazanie za przestępstwo wymienione
w art. 18 § 2 k.s.h. sprawia, że osoba zainteresowana
piastowaniem funkcji określonych w tym przepisie nie
posiada zdolności do ich pełnienia. Skutków wynikających z wydania prawomocnego wyroku skazującego, nie
można utożsamiać ze środkiem o charakterze penalnym.
Jakkolwiek przepisy § 3 i 4 art. 18 k.s.h. operują charakterystycznym określeniem „zakazu”, odnoszącym się do
uczestnictwa we władzach spółki handlowej, a przy tym
przynoszą efekt zbliżony, w pewnym sensie, do wyznaczonego zakazem opisanym w art. 41 § 1 k.k., to nie ulega wątpliwości, że charakter obu instytucji jest odmienny.
Wyrok SA Wrocław z dnia 12 czerwca 2013 roku – II AKa 75/12,
OAW 1/15 poz. 319 s. 30
W. Przeciwdziałanie narkomanii
Zob. poz. 58 – właściwość w razie popełnienia czynu za
granicą
poz. 59 – „wewnątrzwspólnotowe” nabycie narkotyków
57
X. Konwencja Europejska
Zob. poz. 74 – orzekanie o odszkodowaniu dążące do eliminowania skarg do sądu europejskiego
Y. Kodeks rodzinny i opiekuńczy
Zob. poz. 60 – działania kuratora małoletniej pokrzywdzonej
Z. Prawo o adwokaturze
Zob. poz. 80 – przesłanki ustalania wysokości honorarium adwokata
A.A. Lustracja
85.
Nawet jeśli przyjąć, że przeprowadzona została tzw.
rozmowa pozyskaniowa i lustrowany zobowiązał się do
współpracy (czemu on sam zaprzeczał, co nie wynika
z treści podpisanego oświadczenia i czego nie przyjął też
w swych ustaleniach sąd I instancji), to i tak jeszcze
wówczas można było mówić o zobowiązaniu się do przyszłej współpracy, a nie o współpracy, która już nastąpiła.
Z kolei po tej rozmowie nie doszło do przekazania żadnej
informacji i lustrowany odmawiał kontaktowania się
z funkcjonariuszami SB, więc nawet ewentualne zobowiązanie do współpracy nie zostało wypełnione. W takiej sytuacji formalna ścieżka pozyskiwania tajnego współpracownika przez organy Służby Bezpieczeństwa PRL – od
58
wytypowania kandydata, zebrania informacji o nim, poprzez pozyskanie do współpracy, aż do formalnego rozwiązania współpracy, pomiędzy tymi dwoma ostatnimi
momentami nie wypełniła się jakimikolwiek działaniami
lustrowanego, które mogłyby zostać uznane za współpracę z organami bezpieczeństwa państwa. Z przytoczonych
względów, w przypadku gdy nie doszło do żadnej współpracy lustrowanego ze Służbą Bezpieczeństwa, nie było
potrzeby drobiazgowego analizowania, czy jego kontakty
z organami bezpieczeństwa państwa cechowały się owymi
pięcioma elementami wymienianymi w orzeczeniach Trybunału Konstytucyjnego, pozwalającymi uznać współpracę za tajną i świadomą w rozumieniu art. 3a ustawy lustracyjnej.
Orzeczenie SA Katowice z dnia 2 października 2014 roku – II AKa
279/14, biul. 4/14 poz. 10 s. 6
86.
Jeśli wniosek o autolustrację jest przede wszystkim
środkiem ochrony uprawnień wnioskodawcy, a skorzystanie z niego jest zależne wyłącznie od jego uznania, to
nie sposób uzasadnić niedopuszczalnosci odstąpienia od
wniosku w sytuacji, gdy sam wnioskodawca rezygnuje
z możliwości oczyszczenia się z zarzutów o współpracę
agenturalną.
Postanowienie SA Białystok z dnia 5 grudnia 2014 roku – II AKz
296/14, OSAB 4/14 s. 48
59
W dniu 3 marca 2015 roku zmarł
Jan Blat
Sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego w stanie
spoczynku
były Wiceprezes Sądu Wojewódzkiego w Krakowie
były Prezes Sądu Wojewódzkiego w Tarnowie
były Prezes Ośrodka Zamiejscowego NSA w Krakowie
były Poseł na Sejm
Został pochowany w dniu 10 tego miesiąca na Cmentarzu Rakowickim kwatera LXXV rząd 8 miejsce 8
60
VI. BIBLIOGRAFIA PRAWA KARNEGO
A. Artykuły
Beata Baran, doktorantka UJ – Z problematyki prokuratorskiego postępowania w sprawach dotyczących odpowiedzialności funkcjonariuszy za rażące naruszenia prawa, Pr. Pr. 3/15 s. 106-122
Ewa Bieńkowska, dr hab, prof. EWSPiA, Warszawa – Wokół projektu utworzenia systemu ochrony pokrzywdzonego i świadka, Pr. Pr. 3/15 s. 32-49
Jerzy M. Ferens – Prawidłowość ścigania przestępstwa
zgwałcenia w kontekście gwarancji konstytucyjnych,
Forum Prawnicze 5/14 s. 28-41
Michał Gabriel-Węglowski, dr PA Gdańsk – O kontrowersjach wykładni pojęcia „przedmiot niebezpieczny”
w bójce oraz w pobiciu, PS 1/15 s. 66-77
Piotr Gensikowski, sędzia SR Grudziądz, wykładowca
KSSiP – Przedawnienie orzeczenia i wykonania obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za
doznaną krzywdę oraz wpływ niewykonania tego
środka na zatarcie skazania – uwagi na tle projektów
nowelizacji kodeksu karnego, PS 2/15 s. 20-33
Rafał Guzik, doktorant UJ – Populizm penalny a mowa
nienawiści czyli krytycznie o projekcie ustawy
o zmianie ustawy – kodeks karny, Jurysta 2/15
s. 14-23
Bruno Hołyst, dr hab, prof. UŁ i UPH Siedlce – Podsłuchiwanie i inwigilacja użytkowników mediów elektronicznych w kontekście bezpieczeństwa informacyjnego, Pr. Pr. 3/15 s. 5-31
Tomasz Kalisz, dr hab, prof. UWr, Adam Kwieciński, dr,
UWr, Wrocław – Polskie więziennictwo w percepcji
sędziów penitencjarnych i dyrektorów zakładów karnych, PiP 2/15 s. 82-99
61
Piotr Kardas, dr hab. prof. UJ – „Idealny zbieg przestępstw” jako problem teoretyczny, dogmatyczny
i kryminalno polityczny, PKiNP 3/14 s. 5-43
Paweł Kołodziejski, prokurator PR Bydgoszcz – Skuteczność ścigania przestępczości skarbowej a zmiany systemowe, Pr. Pr. 3/15 s. 86-104
Michał Kopacz, abs. UWr, apl. radcowski, Jacek Mazurkiewicz, dr hab, prof. UWr, Maria Zaporowska, abs.
UWr, dziennikarka, Zofia Zaporowska, abs. UWr,
dziennikarka – „Dzwonię do pana z bardzo ważną
informacją” O oszustwach domenowych i bezradności
oszukanych, Jurysta 2/15 s. 24-33
Magdalena Kowalewska, dr, adiunkt USzcz, Szczecin –
Przestępstwa z zapomnienia, Pr. Pr. 3/15 s. 73-85
Marek Kulik – Przestępstwo rozbójnictwa morskiego,
PKiNP 3/14 s. 63-99
Dariusz Kwiatkowski, Joanna Uchańska – Konsekwencje
stosowania środka zamrażania dla realizacji znamion
występku porania wartości majątkowych opisanego
w art. 299 § 1 k.k., PKiNP 3/14 s. 101-116
Adam Kwieciński – zob. Tomasz Kalisz
Joanna Machlańska – Wydanie osoby ściganej w rosyjskim procesie karnym, PKiNP 3/14 s. 129-145
Jacek Mazurkiewicz – zob. Michał Kopacz
Mariusz Nawrocki, dr, Uniwersytet Szczeciński – O konstrukcji wykroczenia ciągłego, PiP 1/15 s. 31-42
Łukasz Pasternak, apl. adw., Warszawa – O przestępstwie
płatnej protekcji uwag kilka, Jurysta 2/15 s. 3641
Aleksandra Rychlewska – Zasada ne bis in idem w świetle
Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej, PKiNP
3/14 s. 117-128
Blanka J. Stefańska, dr, adiunkt Uczelni Łazarskiego,
Warszawa – Przestępstwa uszkodzenia płodu w hiszpańskim prawie karnym, Pr. Pr. 3/15 s. 123-136
Szymon Tarapata, Dominik Zając – Znaczne zwiększenie
uprzedniego zagrożenia dla dobra prawnego spowodowanego przez sprawcę jako negatywna przesłanka
62
obiektywnego przypisania skutku, PKiNP 3/14 s. 4362
Joanna Uchańska – zob. Dariusz Kwiatkowski
Marcin Warchoł, dr, Uniwersytet Warszawski – Prawo zatrzymanego do milczenia, PiP 1/15 s. 70-83
Dominik Zając – zob. Szymon Tarapata
Maria Zaporowska – zob. Michał Kopacz
Zofia Zaporowska – zob. Michał Kopacz
Igor Zduński, dr, adiunkt Kujawsko-Pomorskiej Szkoły
Wyższej, Bydgoszcz – Środki zabezpieczające w projekcie nowelizacji kodeksu karnego, Pr. Pr. 3/15
s. 51- 72
Jakub Znamierowski, apl. adw. Warszawa – Prawo do poszanowania mienia uczestników postępowania karnego według standardów orzeczniczych Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, PS 2/15 s. 94-109
B. Glosy
Anny Błachnio-Parzych i Michała Hudzika – do wyroku
SA Szczecin z dnia 13 września 2012 roku – II AKa
129/12 dot. odszkodowania za areszt mimo zaliczenia aresztowania na poczet innej kary, KZS 10/12
poz. 81, krytyczna, PiP 2/15 s. 136-141
Antoniego Bojańczyka – do wyroku SN z dnia 14 listopada 2013 roku – II KK 154/13 dot. absencji jednego
z obrońców na rozprawie odwoławczej, KZS 1/14
poz. 44, krytyczna, PKiNP 3/14 s. 147-160; poprzednio krytyczne glosy tegoż autora i Moniki Zbrojewskiej obie w OSP 10/14
Antoniego Bojańczyka – do postanowienia IW SN z dnia
17 grudnia 2013 roku – WK 18/13 dot. wznowienia
postępowania, KZS 3/14 p. 50, krytyczna, PS 2/15
s. 110-117
Michał Hudzik – zob. Anna Błachnio-Parzych
63
Romualda Kmiecika – do uchwały składu siedmiu sędziów SN z dnia 26 czerwca 2014 roku – I KZP
14/145 dot. wznowienia postępowania, KZS 7-8/14
p. 7, krytyczna, OSP 23/15 poz. 20 s. 290-292;
poprzednio krytyczna glosa Moniki Zbrojewskiej
w LEX/El
Marka Kulika – do wyroku SN z dnia 24 czerwca 2013
roku – V KK 453/12 dot. przejścia postępowania
z fazy in rem w fazę in personam, w tym Zeszycie,
w zasadzie aprobująca, WPP 4/14 s. 144-155
Anety Michalskiej-Warias – do wyroku SN z dnia 13 listopada 2013 roku – II KK 170/13 dot. zorganizowanej
grupy przestępczej, w tym Zeszycie poz. 10, częściowo krytyczna, WPP 4/14 s. 156-162, LEX 1391704
Krzysztofa Nowickiego – do uchwały składu siedmiu sędziów SN z dnia 25 września 2013 roku – I KZP 5/13
dot. kontroli instancyjnej wyroku wydanego z wniosku o skazanie bez rozprawy, KZS 10/13 poz. 7,
aprobująca, Pr. Pr. 3/15 s. 177-186; poprzednio
aprobująca glosa Andrzeja Skowrona w LEX/EL
2013
Michała Piecha – do wyroku TK z dnia 8 stycznia 2013
roku – K 18/10 dot. terminu do wniesienia subsydiarnego aktu oskarżenia, KZS 1/13 poz. 2, krytyczna, PiP 1/15 s. 122-126
Michała Rusinka – do postanowienia SN z dnia 21 stycznia 2014 roku – V KK 247/13 dot. działania prokuratora za pokrzywdzonego nieznanego z miejsca pobytu, KZS 6/14 poz. 11, krytyczna, OSP 1/15 poz. 5
s. 81-86
Ryszarda A. Stefańskiego – do uchwały składu siedmiu
sędziów SN z dnia 30 września 2014 roku – I KZP
16/14 dot. uprawnień oskarżyciela publicznego w
sprawach o wykroczenia dla straży miejskich, KZS
10/14 poz. 8, aprobująca, OSP 2/15 poz. 19 s. 275281
64
Andrzeja Zolla – do uchwały SN z dnia 26 czerwca 2014
roku – I KZP 8/14 dot. przedmiotu ochrony występku
paserstwa, KZS 7-8/14 poz. 9, aprobująca, OSP
1/15 poz. 4 s. 71-76
C. Przeglądy
Anna Chmielarz-Grochal, Jarosław Sułkowski – Przegląd
orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, (w treści m. in. sprawy Al Nashiri i Al Zubayda przeciw Polsce dot. nieludzkiego
i poniżającego traktowania itd, Braun przeciw Polsce
dot. wolności wypowiedzi – dop. KZS), Forum Prawnicze 4/14 s. 78-82
Anna Chmielarz-Grochal, Jarosław Sułkowski – Przegląd
orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu ( w treści m. in. wyroki w sprawach Tarakhel i Erbelte przeciwko Szwajcarii i Łotwie
dot. nieludzkiego i poniżającego traktowania,
w sprawie Dubská i Krejzowá przeciwko Czechom
dot. poszanowania życia prywatnego i rodzinnego,
w sprawie Horncastle przeciwko Wielkiej Bryutsnii
dot. sprawiedliwego postępowania i prawa do obrony
– dop. KZS), Forum Prawnicze 5/14 s. 82-86
Jakub Królikowski, asystent sędziego TK - wyrok TK
z dnia 4 listopada 2014 roku – SK 55/13 dot. narkotyków, KZS 11/11 poz. 1, EPS 2/15 s. 56-57
Marcin Stębelski – Przegląd orzecznictwa – prawo konstytucyjne (w treści m. n. wyrok z dnia 5 listopada 2014
roku – SK 55/13 dot. narkotyków i wyrok z dnia 25
listopada 2014 roku – K 54/13 dot. korzystania
przez aresztowanego z telefonu – dop. KZS, Forum
Prawnicze 5/114 s. 65-71
Paweł Wiliński, Piotr Karlik – Przegląd orzecznictwa –
prawo karne (w treści wyroki SN: III KK 251/13 dot.
obrony z urzędu, III KK 390/13 dot. sprowadzenia
65
oskarżonego na rozprawę odwoławczą, IV KK
425/13 dot. doręczenia pisma, IV KK 408/13 dot.
zmiany wyroku w II instancji), Forum Prawnicze
4/14 s. 99-104
Paweł Wiliński, Piotr Karlik – Przegląd orzecznictwa –
prawo karne (w treści uchwała SN z dnia 27 marca
2014 roku – I KZP 30/13 dot. zgodności z Konstytucją art. 75 § 1 k.k. o obowiązku sądu zarządzenia
wykonania kary zawieszonej, wyrok TK z dnia 4 listopada 2014 roku – SK 55/16 dot. narkotyków,
wspominany w tym rozdziale Bibliografii oraz postanowienie SN z dnia17 kwietnia 2014 roku – II KO
46/13 dot. wznowienia postępowania wskutek zmiany treści depozycji; to orzeczenie pod poz. 27 tego Zeszytu – dop. KZS), Forum Prawnicze 5/14 s. 98-103
D. Recenzje
Tamar Frankel: The Ponzi Scheme Puzzle. A History and
Analysis of Con Artists and Victims (Zagadka
schematu Ponziego. Historia i analiza oszustów
i ofiar): rec. Bartłomiej Gadecki, Pr. Pr. 3/15 s. 172176
E. Sprawozdania. Informacje
W dniu 9 grudnia 2014 roku w Nowym Jorku sędzia
Piotr Hofmański został powołany na lata 2015-2026 na
funkcję sędziego Międzynarodowego Trybunału Karnego,
działającego od 2002 roku. Sędzia Hofmański jest pierwszym Polakiem pełniącym tę funkcję.
Ogólnopolska konferencja naukowa nt. Przyszłość
prokuratury po 2015 roku; opr. Krystyna Patora, Pr. Pr.
3/15 s. 187-195
66
F. Varia
Łukasz Goździaszek, dr adiunkt UWr, adwokat, Wrocław
– Prawo do bycia zapomnianym w wyszukiwarce internetowej – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości w sprawie C- 131/12 Google Spain SL i Google
Inc. przeciwko Agencia de Protección de Datos (AEPD)
i Mario Costeja Gonzalez, EPS 2/15 s. 41-48
Wojciech Kotowski, sekretarz redakcji Pr. Pr. – Warunki
przewozu towarów niebezpiecznych. Materiał szkoleniowy, Pr. Pr. 3/15 s. 138-170
Marcin Rułka, dr, wykładowca SWPS, Poznań – Problem
wykonywalności orzecznictwa strasburskiego na
przykładzie wyroku w sprawie Hirtst przeciwko Wielkiej Brytanii wyrok ETPCz z 2004 roku dot. prawa
skazanych do głosowania w wyborach; autor omawia
nadto losy kilku innych wyroków, głównie tyczących
prawa więźniów do glosowania – dop. KZS), EPS
2/15 s. 32-40
67
VII. POCZET SĘDZIÓW KRAKOWSKICH cz. XXIV
ADOLF HORA
Adolf Hora urodził się w 1827 r. w Brzeżanach.
Ukończył studia prawnicze we Lwowie i w 1849 r. wstąpił
do służby sądowej. W następnym roku został praktykantem w magistraturze cywilnej lwowskiego Sądu Apelacyjnego. W 1851 r. mianowano go praktykantem finansowym
i konceptowym w Wadowicach1. W 1855 r. otrzymał posadę adiunkta w Bezirksamt w Gorlicach, a po kilku latach
przeniesiono go na równorzędne stanowisko do Kalwarii.
Po otrzymaniu nominacji na sędziego Hora rozpoczął służbę w Sądzie Powiatowym w Radłowie. W czerwcu 1876 r.
został radcą w Sądzie Obwodowym w Tarnowie2. Adolf Hora zmarł 27 stycznia 1888 r. w Tarnowie i spoczął na tamtejszym Starym Cmentarzu. W jego nekrologu prasowym
napisano, że „zmarły odznaczał się nieugiętą prawością
charakteru i wyższymi zdolnościami, przy tym był zawsze
pełen humoru i ożywczego ducha, a te wszystkie zalety
czyniły go nader sympatycznym”3. Radca Hora był żonaty
z Antoniną z Mytkoszów. Ze związku tego urodził się syn
Edward późniejszy radca apelacyjny i sędzia Sądu Okręgowego w Tarnowie.
68
1
Adolf Hora, ANKr, akta Sądu Okręgowego w Krakowie, sygn. zespołu 29/1989/14310.
2
Wiadomości urzędowe, „Przegląd Sądowy i Administracyjny” 1876, nr 26, s. 220.
3
Zmarli, „Pogoń” 1888, nr 3, s. 4.
Grób Adolfa Hora i Edwarda Hora
na Starym Cmentarzu w Tarnowie
HENRYK SOZAŃSKI
Henryk Sozański urodził się w 1852 r. Na temat
lat jego młodości nie odnalazłem żadnych informacji.
Na pewno po ukończeniu studiów uzyskał doktorat. Auskultantem sądowym został w roku 1878, natomiast adiunktem mianowano go w 1885 r. dla Sądu Powiatowego
w Nisku. Po pięciu latach przeniósł się do Krakowa i tutaj
od lutego 1896 r. był sekretarzem rady4. W następnym
roku minister sprawiedliwości mianował go radcą sądu
krajowego przy Sądzie Obwodowym w Tarnowie. Henryk
Sozański zmarł 14 stycznia 1907 r. w Tarnowie i tam został pochowany. W jego nekrologu napisano: „aczkolwiek
bardzo spokojny i systematyczny wiódł żywot, jednak
w szerokich kołach społeczeństwa tarnowskiego znany
był z niezwykłych zalet serca i umysłu, nie tylko jako
zdolny i mrówczy pracownik na niwie swego zawodu, ale-
4
Część urzędowa, „Gazeta Lwowska” 1896, nr 33, s. 1.
69
jako najzacniejszy mąż, ojciec, kolega i obywatel”5. Sozański był żonaty z Kazimierą i miał z nią czworo dzieci6.
EDMUND WACHHOLZ
Radca Edmund Wachholz urodził się 16 września
1845 r. w Czerniowcach na Bukowinie7. Do służby sądowej wstąpił w 1867 r. i w lutym tego roku mianowano go
auskultantem. W marcu 1869 r. został adiunktem przy
Sądzie Powiatowym w Nowym Targu, zaś w maju 1875 r.
minister sprawiedliwości przeniósł go do Sądu w Ulanowie. Nie przybywał jednak długo w tym mieście, gdyż już
w następnym roku objął obowiązki adiunkta w Żywcu.
W kwietniu 1881 r. Wachholz odebrał nominację na sędziego w Leżajsku8. Osiem lat później został radcą sądu
krajowego i przydzielono go do służby w Sądzie Obwodowym w Tarnowie. Ukoronowaniem jego kariery zawodowej
było otrzymanie w 1902 r. rangi radcy wyższego sądu
krajowego. Był to tytuł zasłużony, gdyż Wachholz uchodził za bardzo dobrego sędziego. Już w 1886 r. prezydent
Sądu Obwodowego w Rzeszowie pisał na jego temat: „posiada znakomite zdolności, gruntowną oraz wszechstronną znajomość ustaw, swadę i dar kierownictwa, a chociaż
jest jednym z młodszych sędziów powiatowych to już
obecnie kwalifikuje się zupełnie na radcę”. Obok orzekania Edmund Wachholz angażował się społeczne. Podczas
pobytu w Nowym Targu, a następnie mieszkania w Tarnowie był wybierany na radnego do miejscowych reprezentacji gminnych. Otrzymał też tytuł honorowego obywatela miast Nowego Targu i Leżajska. Edmund Wachholz
zmarł w Tarnowie 6 sierpnia 1907 r. pozostawiając po sobie żonę Michalinę.
70
5
Zmarli, „Pogoń” 1907, nr 3, s. 3.
6
Henryk Sozański, ANKr, akta Sądu Okręgowego w Krakowie, sygn. zespołu 29/1989/14510.
7
Edmund Wachholz, ANKr, akta Sądu Okręgowego w Krakowie, sygn. zespołu 29/1989/14542.
8
Wiadomości urzędowe, „Przegląd Sądowy i Administracyjny” 1881, nr 14, s. 118.
Nekrolog Edmunda Wachholza
STANISŁAW PRUS ŁACHOCIŃSKI
Radca Stanisław Łachociński urodził się 5 stycznia
1848 r. na Węgrzech. Prawo ukończył na Uniwersytecie
Franciszkańskim we Lwowie. Na praktykę sądową wstąpił w 1873 r. i jeszcze w tym samym roku został auskultantem w Sądzie Obwodowym w Tarnowie. Po pięciu latach awansował na adiunkta z przydziałem służbowym do
Niska, ale już w następnym roku postarał się o przeniesienie do Pilzna. W roku 1883 Łachociński wrócił do Tarnowa i otrzymał stanowczy głos w sprawach karnych
w razie takiej potrzeby9, a w kolejnym roku podobny głos
w sprawach cywilnych. W marcu 1890 r. minister sprawiedliwości mianował go sędzią w Leżajsku10, a po siedmiu latach został radcą sądowym i naczelnikiem tego Sądu. W tym czasie otrzymał uznanie resortowe za prowadzenie ksiąg gruntowych. W roku 1898 r. przeniósł się do
9
Stanisław Łachociński, ANKr, akta Sądu Okręgowego w Krakowie, sygn. zespołu 29/1989/14387.
10
71
tarnowskiego trybunału pierwszej instancji, w którym
orzekał do przeniesienia w stan spoczynku w 1902 r.
Stanisław Łachociński zmarł 3 lipca 1903 r., został pochowany na Starym cmentarzu w Tarnowie. Pozostawił
po sobie wdowę Olgę.
Nagrobek Stanisława Łachocińskiego
na Starym Cmentarzu w Krakowie
IGNACY CISZEWSKI
Kolejnym radcą tarnowskiego trybunału pierwszej
instancji, choć na jego osoby temat nie zachował się wiele
informacji, był Ignacy Ciszewski. Urodził się w roku 1807
w Drochlinie11. Studia prawnicze ukończył na Uniwersytecie Jagiellońskim, a następnie pracował w strukturach
administracji Wolnego Miasta Krakowa. Na początku lat
pięćdziesiątych XIX w. był prokuratorem w krakowskim
Sądzie Wyższym. Przy okazji wprowadzania w Galicji nowej organizacji sądów został w 1855 r. mianowany radcą
przy nowotworzonym Sądzie Obwodowym w Tarnowie,
11
72
Ignacy Ciszewski, ANKr, akta Sądu Okręgowego w Krakowie, sygn. zespołu 29/1989/14237.
gdzie orzekał do śmierci. Ignacy Cieszewski zmarł w Krakowie 28 maja 1866 r.
ANDRZEJ PORAJ MADEYSKI
Andrzej Madeyski urodził się 3 kwietnia 1858 r.
w Oświęcimiu. Ukończył Wydział Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego i odbył służbę w armii austriackiej w charakterze jednorocznego ochotnika. W 1855 r. został auskultantem w Krakowie, a w 1892 adiunktem w Andrychowie. Po pięciu latach minister sprawiedliwości mianował go sędzią powiatowym w Jordanowie. Już po roku
przeniósł się do Sądu Powiatowego w Niepołomicach.
W 1899 został radcą i naczelnikiem tego Sądu. W 1910 r.
objął obowiązki radcy w Sądzie Obwodowym w Tarnowie.
W tym czasie był również asesorem tarnowskiego sądu
okręgowego w sprawach skarbowych. W kwietniu 1911 r.
cesarz nadał Madeyskiemu tytuł radcy wyższego sądu
krajowego ad personam12.
Osoba radcy Madeyskiego pokazuje przy tym, że na
obsadę posad w krakowskiej apelacji nie zawsze wpływ
miały jedynie władze Wyższego Sądu Krajowego. W 1893r.
po Oświęcimiu rozeszła się pogłoska, że adiunktem w
miejscowym Sądzie Powiatowym ma być mianowany właśnie Andrzej Madeyski. Reakcją na tą wiadomość stało się
pismo wystosowane do prezydium krakowskiej apelacji,
w którym wnoszono o: „zwolnienie nas od tego pana jako
naszego przyszłe go sędziego, bo ma się ożenić z córką tutejszego adwokata Nowaka, który sam się ożenił z córką
naczelnika Skopala”13. Mieszkańcy Oświęcimia powołując
się na przykład byłego naczelnika Sądu obawiali się, że
związanie się przez Madeyskiego z córką adwokata i objęcie posady adiunkta w mieście będącym siedzibą zawodową tego adwokata może mieć zły wpływ wykonywanie
12
13
Andrzej Madeyski, ANKr, akta Sądu Okręgowego w Krakowie, sygn. zespołu 29/1989/14396.
73
przez niego czynności sędziowskich. Ostatecznie zatem
Madeyski nigdy nie orzekał w swoim mieście rodzinnym.
Nie poślubił również panny Nowakówny, a związek małżeński zawarł z Marią z Jakubowskich, w która miał
czworo dzieci. Warto też wspomnieć, że podczas służby
w Sądzie Powiatowym w Niepołomicach doprowadził do
wybudowania kopca upamiętniającego bitwę pod Grunwaldem. Z kolei jego przemówienie wygłoszone zapewne
w 1910 r. przy okazji licznie w Galicji obchodzonej rocznicy grunwaldzkiej zaprowadziło go na rozmowę do Wiednia
z szefem sekcji w ministerstwie sprawiedliwości. Być może właśnie to przemówienie było powodem jego przeniesienia w tym roku do Tarnowa. Radca Andrzej Madeyski
zmarł 17 października 1917 r. w Tarnowie.
Nekrolog Andrzeja Madeyskiego
EDMUND STRONCZAK
Edmund Stronczak urodził się w 1840 r. we Lwowie.
Po ukończeniu Wydziału Prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim został mianowany w 1865r. auskultantem i
74
otrzymał adiutum z przydziałem do Sądu Obwodowego
w Tarnowie. W dwa lata później przeniesiono go do pomocy w Nisku, a w 1870 r. został adiunktem Sądu Powiatowego w Ślemieniu. Po ośmiu latach Edmund Stronczak
został z urzędu przeniesiony do Wojnicza. W listopadzie
1888 r. minister mianował go sekretarzem rady w trybunale w Wadowicach. Z tej posady w kwietniu 1896 r.
w randze radcy sądu krajowego przeniesiono go do Sądu
Obwodowego w Tarnowie. W 1898 r. odebrał medal honorowy za lata służby. Edmund Stronczak zmarł 23 lutego
1911 r. i został pochowany na tarnowskim Starym Cmentarzu. Od stycznia 1874 r. pozostawał w związku małżeńskim z Józefą z Mniszków, córką Tomasza nauczyciela
szkół normalnych w Krakowie14.
WŁADYSŁAW ZAKLIKA
Władysław Zaklika urodził się w 1841 r. w Dzikowie.
Ukończył studia prawnicze i uzyskał doktorat. Na praktykę sądową wstąpił w 1867 r., po czym został mianowany
auskultantem dla tarnowskiego sądu. Po mianowaniu adiunktem nadal służył w Sądzie Obwodowym w Tarnowie.
W roku 1885 przeszedł do pracy w krakowskiej prokuraturze państwa, a po dwóch latach został zastępcą nadprokuratora państwa dla Galicji Zachodniej. Jeszcze w
tym samym roku przeniesiono go do trybunału w Rzeszowie gdzie objął obowiązki prokuratora państwa. W
1892 r. na własną prośbę przeniósł się do Tarnowa. W lutym 1894 r. Zaklika otrzymał od cesarza tytuł i charakter
radcy sądu krajowego wyższego15, natomiast czerwcu
1897r. został wiceprezydentem Sądu Obwodowego w Tarnowie, którym kierował do czasu przejścia w stan spoczynku w lutym 1908 r. W okresie współkierowania tarnowskim trybunałem położył szczególne zasługi dla roz14
Edmund Stronczak, ANKr, akta Sądu Okręgowego w Krakowie, sygn. zespołu 29/1989/14518.
15
Wiedeń 7 stycznia, „Czas” 1894, nr 30, s. 3.
75
woju tamtejszego sądownictwa karnego. Władysław Zaklika zmarł 20 marca 1910r. podczas pobytu w Monte
Carlo. Był żonaty z Adelą z Brzozowskich16. Można też
wspomnieć, że okresie pobytu w Tarnowie Zaklika był
wybierany do miejscowej rady gminnej17, był również właścicielem dóbr ziemskich.
STANISŁAW DEMBOWSKI
Radca Stanisław Dembowski von Dębowa Góra urodził się w 1838 r. we miejscowości Zbyszyce położonej na
terenie ówczesnego cyrkułu nowosądeckiego. Najpewniej
ukończył prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim. Nie
ustaliłem kiedy wstąpił do służby sądowej, a po tym jak
w roku 1867 wprowadzono w Galicji sądy powiatowe zajmował posadę adiunkta w Strzyżowie. Kolejne lata spędził
przy sądach w Przeworsku i Wieliczce. W 1880 r. mianowano go sędzią dla Sądu Powiatowego we Frysztaku, a po
dwóch latach przeniósł się do Dębicy. W marcu 1888 r.
został radcą w Sądzie Obwodowym w Tarnowie18, w którym orzekał do przejścia w stan spoczynku w 1904 r.
Podczas urzędowania w tarnowskim trybunale był przez
kilka lat kierownikiem sądu miejsko-delegowanego. Stanisław Dembowski zmarł w Krakowie 19 listopada 1909r.
Od 1874 r. był żonaty z Olimpią Prokopowną19.
KAROL RUDOLF
Część Pocztu poświęconą radcom tarnowskiego trybunału pierwszej instancji rozpoczyna biogram Karola
Rudolfa. Urodził się w 1841 w Brodach. Ukończył gimna-
76
16
Władysław Zaklika, ANKr, akta Sądu Okręgowego w Krakowie, sygn. zespołu 29/1989/8446.
17
Tarnów, „Nowa Reforma” 1903, nr 34, s. 2.
18
19
Stanisław Dembowski, ANKr, akta Sądu Okręgowego w Krakowie, sygn. zespołu 29/1989/14247.
zjum w Tarnowie, po czym wstąpił na studia prawnicze
na Uniwersytecie Jagiellońskim. Swoją karierę w sądownictwie krajowym związał z Tarnowem. W tamtejszym Sądzie Obwodowym był kolejno adiunktem, od 1885 r. sekretarzem rady, a w następnym roku został radcą sądu
krajowego w tym trybunale. Przez pewien czas kierował
też tarnowskim sądem miejsko-delegowanym. Obok służby sądowej radca Rudolf angażował się w działalność organów i instytucji autonomicznych. Przez wiele lat był
członkiem tarnowskiej reprezentacji gminnej i rady powiatowej. Wybrano go też na wiceprezesa Wydziału Kasy
Oszczędności miasta Tarnowa, należał także do innych
miejscowych stowarzyszeń. Być może właśnie za te działania przyznano mu tytuł honorowego obywatela Tarnowa. Karol Rudolf zmarł 1 kwietnia 1896 r. w Krakowie,
a pochowano go na Starym Cmentarzu Tarnowskim.
W jego nekrologu miejscowa gazeta napisała, że „jako sędzia odznaczał się niezwykłą bystrością umysłu i trafnością zdania, wskutek czego i jako kierownik sądu delegowanego i jako referent w sądzie obwodowym cieszył się
opinią dzielnego jurysty”20.
Dr Tomasz J. Kotliński
20
Karol Rudolf, „Pogoń” 1896, nr 14, s. 5.
77
VIII. SKOROWIDZ
A. Konstytucja
-
zgodność z Konstytucją przepisów o uboju rytualnym
zwierząt, a niezgodność – o odpowiedzialności karnej
w tych sprawach (TK) 1
zgodność z Konstytucją art. 226 § 1 k.k. o znieważeniu funkcjonariusza publicznego (TK) 2
zgodność z Konstytucją art. 160 § 5 k.k.w. o odwołaniu przedterminowego zwolnienia z kary (SA Kraków)
3
zgodność z Konstytucją art. 526 § 2 k.p.k. o przymusie adwokackim dla kasacji (Andrzej Z.) 4
konstytucja a odszkodowanie za bezprawne pozbawienie wolności (SA Katowice) 75
B. Prawo materialne
zasady odpowiedzialności
stan psychiczny stosującego obronę konieczną (SN)
6
postępowanie o czyn współukarany (SA Kraków) 37
środki karne
przesłanki zakazu prowadzenia pojazdów (SN) 7
wniosek o zadośćuczynienie złożony przez kuratora
mał. pokrzywdzonej (SA Katowice) 60
zakaz pełnienia stanowisk z kodeksu karnego i z kodeksu spółek handlowych (SA Katowice) 84
wymiar kary
sprawiedliwość wymiaru kary (SA Kraków)
probacja
przesłanki dozoru nad młodocianym (SN)
78
33
8
-
odbycie kary po zwolnieniu przed terminem, gdy go
nie odwołano (SA Kraków) 33
obostrzenie terminu do przedterminowego zwolnienia
(SA Katowice) 48
naprawienie szkody jakom środek karny i jako warunek probacyjny (SA Katowice) 47
kara łączna
przesłanki wymiaru kary łącznej; związek przestępstw (SA Kraków) 34
środki zabezpieczające
oblig wysłuchania biegłych (SN)
9
wyrażenia ustawowe
dyskryminacja rasowa jako działanie bez powodu (SA
Białystok) 49
przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu
zamiar sprawcy zabójstwa (SA Kraków) 35
przeżycia psychiczne sprawcy zabójstwa (SA Katowice) 50
groźby zabicia a zamiar pozbawienia życia (SA Katowice) 51
cierpienia ofiary a szczególne okrucieństwo sprawcy
(SA Katowice) 52
wniosek o zadośćuczynienie złożony przez kuratora
mał. pokrzywdzonej (SA Katowice) 60
przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu
luźna grupa jako zorganizowana grupa przestępcza
(SN) 10
przestępstwa przeciwko mieniu
powszechność występku kradzieży energii lub karty
bankomatowej (SN) 11
przejrzystość oszustwa (SA Kraków) 36
79
-
wyłudzenie podatku z użyciem pustych faktur (SA
Katowice) 83
przestępstwa w obrocie gospodarczym
przymusowe położenie jako przesłanka wyzysku (SA
Katowice) 53
zakres korzyści z przestępstwa (SA Katowice) 54
formalny charakter występku oszustwa kredytowego
(SA Białystok) 55
C. Procedura
wstępne przepisy procesowe
postąpienie sądu odwoławczego w razie śmierci
oskarżonego (SN) 21
postępowanie o czyn współukarany (SA Kraków) 37
zarzut wadliwego pouczenia o oskarżeniu subsydiarnym (SA Katowice) 56
postąpienie odwoławcze w razie śmierci oskarżonego
(SA Katowice) 57
wniosek o wznowienie postępowania o zawieszenie
postępowania (SA Katowice) 72
zawieszenie postępowania o odszkodowanie za niesłuszne skazanie (SA Katowice) 78
sąd
właściwość miejscowa dla przestepstw popełnionych
za granicą (SA Katowice) 58
wewnątrzwspólnotowe nabycie narkotyków (SA Katowice) 59
strony
zaufanie do obrońcy (SN) 12
zarzut wadliwego pouczenia o oskarżeniu subsydiarnym (SA Katowice) 56
kurator jako reprezentant mał. pokrzywdzonego także wobec rodziców (SA Katowice) 60
80
-
termin do oskarżenia subsydiarnego, gdy na drugie
umorzenie wniesiono zażalenie (SA Katowice) 61
dowody
nowa ekspertyza jako nowość dla wznowienia postępowania (SA Kraków) 38
środki przymusu
groźba surowej kary jako samoistna przesłanka
aresztowania (SN) 13
zaspokojenie roszczeń z przedmiotu zabezpieczenia
(SA Kraków) 39
różne rodzaje zatrzymania; dochodzenie roszczeń (SA
Katowice) 62
postępowanie przygotowawcze
termin do oskarżenia subsydiarnego, gdy na drugie
umorzenie wniesiono zażalenie (SA Katowice) 61
postępowanie przed sądem I instancji
zgodność z prawem uzgodnień stron co do treści wyroku (SN) 14
związanie sądu treścią uzgodnień stron (SN) 15 i 17
powinność sędziego zadbania o prawidłowość wyroku
łącznego (SN) 16
wyrokowanie
przesłanki klauzuli antykumulacyjnej z art. 415 § 5
k.p.k. (SN) 18
powinność wskazania, za który czyn stosuje się środek karny (SA Kraków) 40
właściwość rzeczowa do korekty orzeczenia sądu odwoławczego (SA Wrocław) 63
wadliwa redakcja uzasadnienia wyroku (SA Katowice)
64
honorarium adwokata za udział w posiedzeniu
o uzupełnienie wyroku (SA Katowice) 65
81
-
stopień udowodnienia przy wyroku skazującym (SA
Katowice) 66
postępowanie odwoławcze
powinności sądu odwoławczego w wyrokowaniu
i w uzasadnianiu (SN) 19
przesłanki orzeczenia na niekorzyść oskarżonego
(SN) 20
postąpienie sądu odwoławczego w razie śmierci
oskarżonego (SN) 21
obraza art. 410 k.p.k. (SA Kraków) 41
(SA Katowice) 57
oparcie skargi na zarzutach mieszanych (SA Kraków)
42
wadliwość apelacji odsyłającej do innych pism procesowych (SA Katowice) 67
zmiana ustaleń wskutek skargi na niekorzyść a reguła ne peius (SA Katowice) 68
(SA Łódź) 69
znaczenie ustaleń o czasie i miejscu przestępstwa
(SA Łódź) 70
przymus adwokacki dla apelacji (SA Katowice) 71
kasacja
orzeczenie odwoławcze jako przedmiot kasacji (SN)
22
granice rozpoznania kasacyjnego (SN) 23
warunki zaskarżenia kary (SN) 24
działania Sądu Najwyższego w ramach kontroli skargi kasacyjnej (SN) 25
wznowienie postępowania
zmiana treści depozycji jako nowość SN) 27
ocena dowodów w orzekaniu co do wznowienia postępowania (SN) 28
82
-
legitymacja czynna do wniosku o wznowienie postępowania (SA Kraków) 43
wniosek o wznowienie postępowania o zawieszenie
postępowania (SA Katowice) 72
ścisłość podstaw wznowienia (SA Katowice) 73
odszkodowanie za niesłuszne skazanie
usprawiedliwienie naruszenia terminu zgłoszenia
roszczenia (SN) 26
koszty pełnomocnika wnioskodawcy (SA Kraków)
44
ocena słuszności roszczenia pieniężnego, gdy aresztowanie zaliczono na karę w innej sprawie (SA Katowice) 74
konstytucja a roszczenia za bezprawne pozbawienie
wolności (SA Katowice) 75
opłaty abonamentowe w sprawie o odszkodowanie
(SA Katowice) 76
zawieszenie postępowania o odszkodowanie za niesłuszne skazanie (SA Katowice) 77 i 78
wyrok łączny
przymus adwokacki dla apelacji (SA Katowice)
71
postępowanie w stosunkach międzynarodowych
weryfikacja podstaw ENA (SA Wrocław) 79
koszty procesu
zakres kosztów ponoszonych przez Skarb Państwa
(SN) 29
koszty pełnomocnika w sprawie o odszkodowanie za
skazanie niesłuszne (SA Kraków) 44
przesłanki oznaczenia honorarium (SA Katowice)
80
83
D. Wykonanie
-
opinia biegłych w razie wniosku o przerwę motywowanego chorobą psychiczną skazanego (SA Kraków)
45
upomnienia przez kuratora w sprawie o odwołanie
zwolnienia przedterminowego (SA Białystok) 81
E. Wykroczenia
-
powinność ustalania granicy przepołowienia niektórych występków (SN) 30
F. Prawo karne skarbowe
-
przedawnienie wykroczenia skarbowego (SN) 31
podatki w razie niekonstytucyjności ich podstawy
prawnej (SA Wrocław) 82
wyłudzenie podatku z użyciem pustych faktur (SA
Katowice) 83
G. Kodeks spółek handlowych
-
zakaz pełnienia stanowisk z kodeksu karnego i z kodeksu spółek handlowych (SA Katowice) 84
H. Przeciwdziałanie narkomanii
-
84
badanie zawartości substancji aktywnej (SA Kraków)
46
właściwość dla przestępstw popełnionych za granicą
(SA Katowice) 58
wewnątrzwspólnotowe nabycie narkotyków (SA Katowice) 59
konwencja europejska
orzekanie o odszkodowaniu dążące do eliminowania
skarg do sądu europejskiego (SA Katowice) 74
I. Kodeks rodzinny i opiekuńczy
-
działania kuratora małoletniej pokrzywdzonej – (SA
Katowice) 60
J. Prawo o adwokaturze
-
przesłanki honorarium adwokata (SA Katowice)
80
K. Lustracja
-
rozmowa pozyskaniowa a współpraca agenta (SA Katowice) 85
dopuszczalność cofnięcia wniosku o autolustrację
(SA Białystok) 86
85

KZS-15-02 - Sąd Apelacyjny w Krakowie

Transkrypt

Podobne dokumenty

KZS-15-05 - Sąd Apelacyjny w Krakowie

KZS-14-04 - Sąd Apelacyjny w Krakowie

KZS-15-07-08 - Sąd Apelacyjny w Krakowie

KZS-14-02 - Sąd Apelacyjny w Krakowie