Jak mniejsze spółdzielnie będą mogły skorzystać z PROW

15
EKONOMIKA
Nr 23 8 czerwca 2014
Jak mniejsze spółdzielnie
będą mogły skorzystać z PROW
Według wersji PROW z kwietnia 2014 r. z programu
„Tworzenie grup i organizacji producentów” będą
mogły korzystać nie tylko grupy producentów rolnych
(w tym mleka), które powstały po 1 stycznia 2014 r. Po
raz pierwszy także organizacje producentów, które
powstaną po tej dacie. To szansa na dofinansowanie dla
mniejszych spółdzielni.
Spółdzielnia to też
organizacja
Spółdzielnie mleczarskie,
w związku z tym, że zajmują się
przetwórstwem mleka, nie mogły
założyć spółdzielczej grupy producentów mleka uzyskującej dotacje unijne. Problem polegał na
tym, że przyjęto, że grupy zajmują się przede wszystkim organizowaniem sprzedaży produktów
rolnych. Spółdzielnia mleczarska natomiast nie tylko trudni się
skupem produktów rolnych, ale
także przetwórstwem.
Jeżeli chodzi o organizacje producentów mleka, to ustawodawca
unijny w nowym rozporządzeniu
unijnym nr 1308/2013 określił, że
wystarczy realizacja co najmniej
jednego spośród następujących
celów:
■■zapewnienie planowania i dostosowywania produkcji do popytu, w szczególności w odniesieniu do jakości i ilości;
■■koncentracja dostaw i umieszczanie na rynku produktów
wytwarzanych przez ich członków;
■■optymalizacja kosztów produkcji i stabilizowanie cen producentów.
Oznacza to, że można przyjąć,
iż spółdzielnia mleczarska mogłaby być organizacją, jeżeli np.
będzie dążyła do optymalizacji
kosztów produkcji mleka przez
rolników i stabilizowania cen
producentów. Poza tym ustawa
o organizacji rynku mleka i przetworów mlecznych określa, że
prezes ARR uznaje organizację
producentów, jeżeli: m.in.:
■■jest ona utworzona przez co najmniej 20 członków;
■■wytwarza i wprowadza do obrotu rocznie nie mniej niż
2 mln kg mleka lub przetworów mlecznych wyprodukowanych w ramach tej ilości mleka;
■■w ciągu 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku co najmniej 20 członków tej
organizacji wytwarzało i wpro-
Mikro, małe oraz średnie przedsiębiorstwo
Według zaleceń Komisji Europejskiej z maja 2003 r., średnim przedsiębiorstwem jest takie, które zatrudnia mniej niż
250 osób. Jego roczne obroty
nie powinny natomiast przekroczyć 50 mln euro, a suma bilansowa – 43 mln euro. Małe przedsiębiorstwo zatrudnia poniżej
50 osób, a jego obroty roczne
(i/lub suma bilansowa) wynoszą maks. 10 mln euro. W mikroprzedsiębiorstwie znajduje zatrudnienie mniej niż 10 osób.
Jego roczne obroty (i/lub rocz-
na suma bilansowa) nie przekraczają 2 mln euro. Liczba zatrudnionych osób odpowiada liczbie
rocznych jednostek roboczych
(RJR), to jest liczbie osób pracujących w pełnym wymiarze czasu w danym przedsiębiorstwie
lub w jego imieniu w ciągu roku.
Pracę osób, które nie przepracowały pełnego roku, oraz tych,
które były zatrudnione w niepełnym wymiarze czasu, niezależnie
od okresu jej trwania, oraz prace
pracowników sezonowych liczy
się jako ułamkowe części RJR.
Pomoc finansowa ma formę
ryczałtu w pierwszych 5 latach
funkcjonowania od rejestracji/uznania. W pierwszym roku
– 10%, w drugim roku – 8%,
w trzecim roku – 6%, w czwartym roku – 5%, w piątym roku
– 4%.
W każdym roku pięcioletniego okresu pomocy można otrzymać maksymalnie
100 tys. euro. Wypłata ostatniej
raty wsparcia nastąpi po potwierdzeniu prawidłowej realizacji biznesplanu.
Fot. Paweł Kuroczycki
W
sparcia nie przewiduje
się na tworzenie grup
i organizacji producentów w kategorii produktu: drób
żywy (bez względu na wiek),
mięso lub jadalne podroby drobiowe: świeże, chłodzone, mrożone. Przewiduje się preferencje w przyznawaniu pomocy dla
grup i organizacji producentów
zorganizowanych w formie spółdzielni.
Poza tym preferencje będę się
odnosiły do grup zrzeszających
jak największą liczbę członków
w danej kategorii oraz zrzeszających producentów, w gospodarstwach których produkcję objęto
dobrowolnym ubezpieczeniem.
Co ważne, grupy producentów
rolnych oraz organizacje producentów powinny wykonywać swoją działalność jako mikro-, małe
lub średnie przedsiębiorstwo
(patrz ramka).
Wsparcie
w formie ryczałtu
Spółdzielnie, które wykonują działalność jako mikro-, małe i średnie
przedsiębiorstwo, będą mogły korzystać z dotacji unijnych
wadzało do obrotu mleko lub
przetwory mleczne;
■■cała ilość mleka lub przetworów
mlecznych wyprodukowana
w gospodarstwach członków tej
organizacji jest wprowadzana
do obrotu za jej pośrednictwem.
Co istotne, organizacja nie
musi wprowadzać do obrotu mleka – tak jak grupy, ale przetwory
mleczne, co czyni spółdzielnia
mleczarska.
Z korzyścią
dla spółdzielców
Należy wyraźnie podkreślić, że
grupy i organizacje producentów
mleka to podmioty często konkurencyjne w stosunku do spółdzielni mleczarskich w zakresie pozyskiwania członków, czyli producentów rolnych zajmujących się
produkcją mleka i obecnie posiadających kwoty mleczne. W Polsce ok. 70% produkcji towarowej
mleka jest skupowane przez podmioty spółdzielcze, które są zobowiązane na mocy prawa spółdzielczego odbierać mleko od swoich
członków. Przy czym członkostwo rolnika w spółdzielni wyklucza możliwość negocjowania
warunków sprzedaży mleka na
zasadach oferowanych w pakiecie
mlecznym.
Grupy i organizacje powinny
pozyskiwać przede wszystkim
producentów rolnych, którzy nie
należą do spółdzielni. W prakty-
tygodnik PORADNIK rolniczy
ce zdarzały się sytuacje, w których rolnicy rezygnowali z członkostwa z uwagi na przystąpienie
do grupy, która sprzedaje mleko
do spółdzielni. Nierzadko okazywało się, że takie występowanie
ze spółdzielni mleczarskiej jest
z reguły niekorzystne dla rolni-
przetwórców, by uzyskać wyższą
kwotę za surowiec. Takie działanie powoduje brak stabilizacji dostaw i możliwość naruszenia ciągłości przetwórstwa przez mleczarnie. Co więcej, nie wszystkie
grupy kontynuują działalność po
upływie okresu unijnego finansowania. Wtedy rolnik musi sam
szukać odbiorcy mleka. Powrót
do spółdzielni mleczarskiej oznacza jednak konieczność wpłaty
po raz kolejny wpisowego, kwoty
na udziały i brak uwzględnienia
okresu poprzedniego członkostwa. Z reguły statuty przewidują
dodatkowe profity dla spółdzielców za tzw. lojalność spółdzielni
Jakie produkty będą preferowane?
Preferowane w starcie po dofinansowanie z PROW będą
w szczególności grupy zrzeszające producentów w następujących kategoriach: rolnictwo ekologiczne; świnie żywe; prosięta: świeże, chłodzone, mrożone;
bydło żywe: zwierzęta rzeźne lub
hodowlane; mięso wołowe: świeże, chłodzone, mrożone; owce
lub kozy żywe: zwierzęta rzeźne
lub hodowlane, wełna owcza lub
kozia strzyżona potna, mięso owcze lub kozie; miód naturalny lub
jego produkty pszczele; rośliny
w plonie głównym, całe lub rozdrobnione, uprawiane z przeznaczeniem na cele energetyczne
lub do wykorzystania technicznego; szyszki chmielowe.
ków. Kierując się przede wszystkim hipotetyczną możliwością
uzyskania wyższej kwoty za mleko w grupie, rolnicy rezygnowali
z członkostwa w spółdzielni. Potem pojawiały się często kłopoty z szybkim odzyskaniem pieniędzy za udziały członkowskie,
a czasami także konieczność uiszczenia kary umownej za nieprzestrzegania umowy kontraktacji
i przedwczesne zaprzestanie dostarczania mleka do spółdzielni.
Poza tym grupy podpisują z reguły umowy handlowe na sprzedaż mleka, często zmieniając
i pozostawania w niej, mimo że
w niektórych okresach ceny mleka są niższe.
Dlatego przyjęcie w Polsce rozwiązania, że spółdzielnia mleczarska mogłaby zostać uznana
za organizację producentów rolnych i starać się o unijne pieniądze, na pewno byłoby pozytywną
zmianą dla mleczarni i spółdzielców. Spółdzielnie mleczarskie
mogłyby wykorzystać środki, np.
na dostosowanie do wymogów
rynkowych procesu produkcyjnego i produktów producentów rolnych.
dr Aneta SUCHOŃ