docSprawozdanie z 41. dorocznego seminarium American Polygraph
download 
Reklamacja Transkrypt
Sprawozdanie z 41. dorocznego seminarium American Polygraph
KONFERENCJE I ZJAZDY Sprawozdanie z 41. dorocznego seminarium American Polygraph Association, Las Vegas, 16–21 lipca 2006 Doroczne seminarium APA zgromadzi³o kilkuset uczestników ze Stanów Zjednoczonych oraz kilkudziesiêciu uczestników z zagranicy. Liczne by³y grupy przedstawicieli zw³aszcza z krajów Ameryki £aciñskiej (m.in. Wenezueli i Kolumbii), z Azji Po³udniowo-Wschodniej (m.in. z Singapuru, Tajwanu) oraz z Europy. Tê ostatni¹ reprezentowali goœcie z Rosji (5 osób), S³owenii (2 osoby), Belgii (1 osoba), Wielkiej Brytanii (1 osoba), Litwy (1 osoba) i Polski (1 osoba). Liczna by³a te¿ grupa uczestników z Izraela (wœród nich znany niektórym polskim poligraferom T. Shurany). Seminarium ³¹czy kilka funkcji: w czasie jego trwania obok zgromadzenia cz³onków American Polygraph Association i wyboru jego w³adz (na nowego prezydenta APA zosta³ wybrany Donald Krapohl z Instytutu Poligraficznego Departamentu Obrony) odbywaj¹ siê równie¿ sesje naukowe, dyskusje panelowe i warsztaty. S¹ te¿ specjalistyczne seminaria wybranych gremiów, np. dyrektorów szkó³ poligraficznych na temat programów kszta³cenia ekspertów, spotkania wszystkich by³ych prezydentów APA itp. Podczas seminarium w kuluarach swe produkty eksponuj¹ firmy produkuj¹ce poligrafy i sprzêt pomocniczy. Niezale¿nie od tej permanentnej wystawy sprzêtu, ka¿da z firm przeprowadza swoje warsztaty, demonstruj¹c uczestnikom seminarium nowoœci. W czêœci naukowej na szczególn¹ uwagê zas³ugiwa³ referat dr Jennifer M.C. Vendemii, psychologa z Uniwersytetu Po³udniowej Karoliny, na temat neurofizjologicznych zmian to- PROBLEMY KRYMINALISTYKI 254/06 warzysz¹cych nieszczeroœci, a tak¿e referaty poœwiêcone badaniom poligraficznym przestêpców seksualnych (D. Sosnowski z USA oraz prof. D. Grubin z Wielkiej Brytanii). Znaczna czêœæ referatów dotyczy³a demarkacji miêdzy wynikami rozstrzygaj¹cymi a nierozstrzygniêtymi, interpretacji zapisów i porównywania skutecznoœci ró¿nych technik badañ w ró¿nych sytuacjach. Wa¿nym wydarzeniem by³y obrady komisji ds. kazusu Dauberta. Jak wiadomo, kazus ten (Daubert v. Merrel Dow Pharmaceuticals, Inc.) okreœli³ restrykcyjne warunki dopuszczenia tzw. dowodu naukowego. Zadaniem komisji jest dopracowanie metodyki badañ poligraficznych, tak by spe³nia³y one warunki nakreœlone w tym kazusie przez S¹d Najwy¿szy Stanów Zjednoczonych. Jak wiadomo, w USA i innych krajach zdecydowana wiêkszoœæ badañ poligraficznych to badania przedzatrudnieniowe i kontrolne, wykonywane zarówno w agendach rz¹dowych (przede wszystkim w s³u¿bach specjalnych oraz policyjnych), jak i w sektorze prywatnym. Badania poligraficzne wykonywane dla potrzeb œledztwa stanowi¹ stosunkowo niewielk¹ czêœæ ich ogólnej liczby. Czêœæ miêdzynarodowa seminarium pokaza³a praktykê stosowania poligrafu w „nowych” krajach, które dot¹d poligrafu nie stosowa³y b¹dŸ te¿ stosowa³y w ograniczonym zakresie lub te¿ nie informowa³y o swojej praktyce. Poligraf od lat jest szeroko stosowany zarówno w Ameryce £aciñskiej, jak i krajach Azji Po³udniowo-Wschodniej i Japonii. W ostatnich latach zasadniczo zmieni³a siê praktyka stoso- wania poligrafu w Europie. Do niedawna w krajach zachodnioeuropejskich poligraf stosowany by³ jedynie w ograniczonym zakresie w s³u¿bach specjalnych. Ostatnio zaczyna siê to zmieniaæ. Znamienna jest sytuacja w Belgii (referat Frederica Dehona z belgijskiej Policji Federalnej). Poligraf nie by³ tam do niedawna stosowany, a zarówno œrodowiska prawnicze, jak i opinia publiczna by³y poligrafowi zdecydowanie nieprzychylne. By³a to sytuacja typowa dla krajów Europy Zachodniej. Zmieni³a siê ona pod koniec lat 90. na skutek szoku wywo³anego seryjnymi zabójstwami pedofilnymi. Przy spo³ecznej akceptacji nadano policji wiêksze uprawnienia i wyposa¿ono j¹ w nowe œrodki. Miêdzy innymi utworzono w niej komórkê do badañ poligraficznych, w której dzia³a obecnie 3 ekspertów: dwóch wyszkolonych zosta³o w Kanadzie we francuskojêzycznym Quebeku, a jeden w USA. Policja belgijska dysponuje 2 nowoczesnymi poligrafami Lafayette LX 4000. W roku 2001 eksperci ci zbadali na poligrafie 60 osób. Liczba badanych roœnie z ka¿dym rokiem: w roku 2002 by³y to 192 osoby, w 2003 – 251, w 2004 – 277, w 2005 – 318, w pierwszym pó³roczu 2005 – 215 osób. Wynik badania poligraficznego nie jest w Belgii traktowany jako samoistny dowód w s¹dzie, lecz jest uznawany za fragment materia³u dowodowego. Poza policj¹, w Belgii dzia³a jeszcze trzech ekspertów wykonuj¹cych badania pracownicze w sektorze prywatnym. Belgia jest jednym z pierwszych krajów Europy Zachodniej stosuj¹cych poligraf na tak¹ skalê 71 KONFERENCJE I ZJAZDY w œledztwie kryminalnym. W Wielkiej Brytanii Scotland Yard zatrudnia 2 ekspertów, równie¿ w Niemczech 2 ekspertów dzia³a w sektorze prywatnym. Na tym tle niezwykle interesuj¹co przedstawia siê praktyka stosowania poligrafu w Rosji (referat p³k. dr. Jurija Cho³odnego, dyrektora Instytutu Kryminalistyki Federalnej S³u¿by Bezpieczeñstwa). Poligraf d³ugo w ZSRR traktowany by³, z przyczyn ideologicznych, bardzo podejrzliwie. Pierwsze eksperymenty z poligrafem podjê³o KGB w roku 1975, jednak do koñca ZSRR nie wszed³ on do rutynowego stosowania. Od 1993 r. poligraf jest w Rosji coraz powszechniej stosowany w praktyce w pe³nym zakresie – od badañ pracowniczych po œledztwo. Badania naukowe z tego zakresu prowadzi Instytut Kryminalistyki FSB. Od 1994 r. poligraf jest te¿ w Rosji stosowany w sektorze prywatnym. Dziœ w ponad 100 miastach rosyjskich s¹ placówki pañstwowe (FSB, milicja, wojsko) b¹dŸ prywatne, wykonuj¹ce badania poligraficzne. Ekspertów pañstwowych kszta³ci g³ównie Instytut Kryminalistyki FSB. W Rosji dzia³a ponad 400 ekspertów wykonuj¹cych badania poligraficzne, z czego ok. 250 zatrudnionych jest w placówkach rz¹dowych. Brak jest wprawdzie precyzyjnych danych, ale szacuje siê, ¿e w roku 2005 instytucje rz¹dowe (s³u¿by specjalne, milicja) przebada³y na poligrafie od 25 do 27 tysiêcy ludzi. Co najmniej dalszych 30 tys. osób zosta³o zbadanych w firmach prywatnych. W Rosji dzia³aj¹ aktualnie trzy firmy produkuj¹ce poligrafy komputerowe. Polska, która jako jedna z pierwszych w Europie zaczê³a stosowaæ poligraf (ju¿ w latach 60.), a w latach 70. i 80. mog³a poszczyciæ siê uznanym w œwiecie dorobkiem naukowym w tej dziedzinie, zosta³a obecnie zdystansowana nie tylko przez Rosjê czy Belgiê, ale przez wiele pañstw Trzeciego Œwiata. Trzeba to z przykroœci¹ przyznaæ: straciliœmy na tym polu kontakt ze œwiatow¹ czo³ówk¹. Dziœ brak rodzimych badañ naukowych, brak jednolitych kryteriów uprawnieñ eksperta, brak programów szkoleñ, brak ludzi przeszkolonych w renomowanych szko³ach poligraficznych w USA, brak kontroli naukowej b¹dŸ œrodowiskowej nad poziomem badañ (szczególnie wykonywanych na u¿ytek procesu karnego), co skutkuje brakiem motywacji do doskonalenia warsztatu, który, najdelikatniej mówi¹c, daleki jest nie tylko od doskona³oœci, ale nawet od œredniego poziomu badañ wykonywanych dziœ w œwiecie. Jeœli idzie o technikê ba- dañ, to zatrzymaliœmy siê na latach 70. Brak kontaktów z nauk¹ œwiatow¹ skutkuje tragikomicznymi i kompromituj¹cymi b³êdami powielanymi nawet w niektórych podrêcznikach kryminalistyki, gdzie jako rzekome polskie odkrycia opisuje siê rzeczy odkryte w œwiecie kilkadziesi¹t lat temu i wypisuje na temat poligrafu rzeczy, które rozbawi³yby specjalistów nie tylko amerykañskich, ale nawet rosyjskich. Warunkiem doskonalenia praktyki s¹ badania naukowe. Dobrze rozumiej¹ to zarówno Amerykanie, jak i Rosjanie, dlatego w obydwu tych krajach prowadzi siê takie badania. W USA czyni to m.in. Instytut Poligraficzny Departamentu Obrony i wiele cywilnych uniwersytetów, a w Rosji – wspomniany Instytut Kryminalistyki FSB. W programach badawczych uczestnicz¹ nie tylko specjaliœci od badañ poligraficznych sensu stricto, lecz tak¿e psycholodzy, fizjolodzy, neurofizjolodzy, psychiatrzy. W Polsce przez ostatnich kilkanaœcie lat nie wykonano ¿adnych badañ naukowych z tego zakresu. Udzia³ w dorocznym Seminarium APA pozwoli³ zorientowaæ siê, w jakim miejscu aktualnie siê znajdujemy. Jan Widacki Czytelniku, w najbli¿szym numerze „Biuletynu Informacyjnego” bêdziesz móg³ przeczytaæ m.in.: Badania naukowe wspomagaj¹ce pracê eksperta. Identyfikacja warstw tafli szk³a z wykorzystaniem analitycznych danych uzyskanych dla próbek znanych metodami SEM-EDS i LA ICP-MS – M. Wachowicz Identyfikacja sprawcy zabójstwa na przyk³adzie jednego œledztwa – L. Bednarski Wp³yw czynnoœci techników kryminalistyki na wartoœæ dowodow¹ œledztw i dochodzeñ – L. Bednarski Technikiem byæ – czarna magia czy lekcja pokory wobec wiedzy? – R. Sierzputowski, M. Podsiad³o Materia³y szkoleniowe z zakresu oznaczeñ identyfikacyjnych pojazdów – P. Trojanowski Podpalenie jako kryminalistyczna przyczyna po¿arów – T. Sawicki Identyfikacja na ca³oœæ – ciekawe przypadki – A. Adamiec 72 PROBLEMY KRYMINALISTYKI 254/06 KONFERENCJE I ZJAZDY VIII Sympozjum Policyjnych Ekspertów Badañ Broni i Balistyki W dniach 13–15.09.2006 r. w Oœrodku Wypoczynkowym NSZZ Policjantów w Olszynce k. Bia³obrzegów odby³o siê VIII Sympozjum Policyjnych Ekspertów Badañ Broni i Balistyki, w którym uczestniczyli eksperci badañ broni z Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego Komendy G³ównej Policji i pracowni badañ broni laboratoriów kryminalistycznych komend wojewódzkich Policji, przed- badañ broni i balistyki. Pierwszego dnia obrad uczestnicy zaprezentowali najciekawsze egzemplarze badanej przez siebie broni: podinsp. Piotr Litwin z LK KWP w Lublinie zaprezentowa³ jeden z dwóch istniej¹cych w Polsce pistoletów VIS wz. 32 kal. 9 mm, a nadkom. Janusz Kula z LK KWP w Katowicach zademonstrowa³ wyposa¿enie specjalne stosowane do karabinów systemu Mau- stawiciele Wy¿szej Szko³y Policji w Szczytnie, Szko³y Policji w Pile oraz Centrum Szkolenia Policji w Legionowie, a tak¿e goœcie ze Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Otwarcia sympozjum dokonali komendant wojewódzki Policji w Radomiu insp. Arkadiusz Pawe³czyk i dyrektor CLK KGP insp. dr in¿. Andrzej Filewicz. G³ównym celem spotkania by³a wymiana doœwiadczeñ zwi¹zanych z kryminalistycznymi badaniami broni palnej, amunicji i uszkodzeñ postrza³owych oraz omówienie wyników miêdzynarodowego miêdzylaboratoryjnego testu bieg³oœci. W trakcie sympozjum przedstawiono piêtnaœcie referatów z zakresu ser w czasie II wojny œwiatowej. Przedstawiono tak¿e interesuj¹ce konstrukcje dwóch pistoletów produkcji samodzia³owej oraz t³umika huku, które by³y poddane badaniom w pracowniach badañ broni w laboratoriach kryminalistycznych KSP, KWP w Szczecinie oraz KWP w Poznaniu. Tego dnia kom. Piotr Mazur z LK KWP w Poznaniu przedstawi³ równie¿ problem wp³ywu k¹towego ustawienia ³uski na wynik wyszuki- PROBLEMY KRYMINALISTYKI 254/06 wania w Automatycznym Systemie Identyfikacji Broni ARSENA£. Du¿e zainteresowanie uczestników spotkania wzbudzi³a rekonstrukcja zdarzenia z u¿yciem broni palnej, wykonana przez nadkom. Paw³a Lewickiego z Krakowa w oparciu o przeprowadzone oglêdziny miejsca zdarzenia oraz analizê akt sprawy. Ciekawe by³o równie¿ wyst¹pienie podkom. S³awomira Kude³ki, który omówi³ wyniki swojej pracy kwalifikacyjnej obrazuj¹cej wp³yw wielkoœci œrutu, d³ugoœci lufy oraz odleg³oœci oddanego strza³u z broni myœliwskiej g³adkolufowej na œrednicê rozrzutu wi¹zki œrutowej. Podinsp. Grzegorz Mówiñski z LK KWP w Olsztynie zaprezentowa³ wyniki badañ przeprowadzonych wspólnie z medykiem s¹dowym na temat uszkodzeñ postrza³owych spowodowanych pociskami kal. 4,5 mm wystrzeliwanymi z pistoletu pneumatycznego. Cykl wyst¹pieñ tego dnia zamkn¹³ podinsp. Andrzej Woroniecki swoim omówieniem metodyki badawczej broni pneumatycznej. Drugiego dnia uczestnicy sympozjum udali siê do fabryki broni w Radomiu, gdzie mieli okazjê zapoznaæ siê z procesem produkcyjnym wytwarzanej obecnie broni, tj. pistoletu Walther P99 kal. 9 mm, pistoletu 73 KONFERENCJE I ZJAZDY maszynowego PM-98 (Glauberyt) kal. 9 mm oraz karabinka szturmowego Beryl kal. 5,56 mm. Po powrocie do oœrodka kontynuowano wyst¹pienia. Referat st. post. Krzysztofa Barana z LK KWP w Katowicach do- tyczy³ problemu wykorzystywania przez przestêpców w Polsce broni czarnoprochowej, na któr¹ nie jest wymagane pozwolenie, a prezentacja nadkom. Andrzeja Królika z Wroc³awia by³a poœwiêcona ciekawemu przypadkowi postrzelenia osoby z broni myœliwskiej w trakcie tzw. polowania wigilijnego. Ostatniego dnia sympozjum podinsp. Grzegorz Bogiel z CLK KGP i podinsp. Andrzej Owczarek z LK KWP w £odzi przedstawili oraz zinterpretowali wyniki, które osi¹gnêli eksperci poszczególnych pracowni badañ broni w teœcie bieg³oœci FAID 2005, a st. post. Izabela Dec z CLK KGP omówi³a problemy wynikaj¹ce z u¿ytkowania przez ekspertów modu³u BROÑ, funkcjonuj¹cego w KSIP. Pod koniec obrad g³os zabrali przedstawiciele szkó³ policyjnych, którzy ustosunkowali siê do poruszanych w czasie spotkania zagadnieñ oraz sformu³owali swoje oczekiwania co do przysz³ych sympozjów policyjnych ekspertów badañ broni i balistyki. Podsumowania sympozjum i zamkniêcia obrad dokona³ naczelnik Wydzia³u Mechanoskopii i Balistyki CLK KGP m³. insp. Jaros³aw Rosiak. Henryk Juszczyk IX Ogólnopolskie Seminarium Ekspertów Fotografii, Badañ Zapisów Wizyjnych oraz Portretu Pamiêciowego W dniach 4–08.09.2006 w Oœrodku Szkoleniowo-Wypoczynkowym „Mazowsze” w miejscowoœci Soczewka k. P³ocka odby³o siê IX Ogólnopolskie Seminarium Ekspertów Fotografii, Badañ Zapisów Wizyjnych oraz Portretu Pamiêciowego. Otwarcia sympozjum dokonali dyrektor CLK KGP insp. dr in¿. Andrzej Filewicz, komendant wojewódzki Policji w Radomiu insp. Arkadiusz Pawe³czyk, naczelnik Wydzia³u Badañ Dokumentów i Technik Audiowizualnych CLK KGP podinsp. Roman £uczak oraz komendant miejski Policji w P³ocku insp. Ryszard Kilanowski. 74 W seminarium uczestniczyli eksperci i kandydaci na ekspertów ze wszystkich laboratoriów kryminalistycznych wojewódzkich komend Policji, eksperci ze Stra¿y Granicznej oraz wyk³adowcy z WSPol w Szczytnie i CSP w Legionowie. W spotkaniu wziêli udzia³ tak¿e przedstawiciele firm produkuj¹cych sprzêt wykorzystywany w badaniach kryminalistycznych oraz firm dystrybucyjnych takich jak: Kaiser, Ziba Fototechnika, Epson, Hensel, Mefo, Intertech Trading Corporation SA i Czaki. Pierwszego dnia zademonstrowano dzia³anie najnowoczeœniejszego skanera-aparatu, umo¿liwiaj¹cego wykonywanie skanów-zdjêæ z rozdzielczoœci¹ do 100 mln pikseli, sto³ów reprodukcyjnych z najnowoczeœniejszym oœwietleniem ci¹g³ym, które pozwala na wykonywanie zdjêæ na krótkich czasach bez obawy przed natrafieniem na czêstotliwoœæ wy³adowañ œwietlówki, pokazano nowoczesne drukarki, skanery i materia³y eksploatacyjne najnowszej generacji. Dodatkowo mo¿na by³o oceniæ jakoœæ wykonanych skanów-zdjêæ odlewu gipsowego œladu traseologicznego, rantu monety czy przekrojów mechanoskopijnych i dokumentów. PROBLEMY KRYMINALISTYKI 254/06 KONFERENCJE I ZJAZDY Drugiego dnia seminarium zaprezentowano lustrzanki cyfrowe pe³nomatrycowe z wymiennymi obiektywami i kamerê cyfrow¹ nagrywaj¹c¹ w podwy¿szonej jakoœci obrazu, które s¹ wykorzystywane w profesjonalnym œwiecie filmowców w systemie HD. Uczestnicy seminarium mieli okazjê przetestowaæ najnowszej generacji oœwietlenie studyjne zasilane z generatorów oraz oœwietlenie zasilane z akumulatorów, zapoznaæ siê z mo¿liwoœciami wykorzystania w badaniach kryminalistycznych soczewki fresnela, lamp typu ring flash termicznego obrazu, a¿ po ujawnianie nielegalnych plantacji, np. konopi indyjskich, w budynkach, w których stosowano promienniki ciep³a, poprzez termiczny obraz wydobywaj¹cego siê z budynku ciep³a, stwierdzenie przebywania osób w pomieszczeniach czy pozostawionego po nich œladu termicznego. Celem prezentacji najnowoczeœniejszego sprzêtu audiowizualnego i fotograficznego by³o: – zapoznanie ekspertów z nowoœciami technicznymi na rynku fotograficznym, – pokazanie mo¿liwoœci sprzêtu i wykorzystania go w pracy eksperta i technika, – zapoznanie siê z materia³ami eksploatacyjnymi najnowszej generacji, – podniesienie poziomu prac wykonywanych przez ekspertów i techników kryminalistyki. Kolejne dni seminarium wype³ni³y wyst¹pienia multimedialne ekspertów laboratoriów kryminalistycznych komend wojewódzkich Policji, dotycz¹ce m.in.: – filmowania miejsca zdarzenia, – dokumentowania miejsca oglêdzin z u¿yciem techniki cyfrowej i kamery sferycznej, – zastosowania noœników cyfrowych w fotografii, – poprawy jakoœci nagrañ wideo za pomoc¹ programów graficznych (np. Photoshop), – poprawy jakoœci zdjêæ dziêki u¿yciu programów graficznych, – fotografii jako materia³u do badañ identyfikacyjnych, – analizy przydatnoœci materia³u dowodowego pochodz¹cego z zapisów monitoringu przemys³owego, – wykorzystania fotografii cyfrowej w fotografii badawczej i wizualizacji œladów daktyloskopijnych, i skrzynki œwietlnej. Du¿¹ ciekawoœæ ekspertów wzbudzi³ unikalny na skalê œwiatow¹ uniwersalny stó³ do fotografii bezcieniowej, który pozwala na fotografowanie przedmiotów o ró¿nych gabarytach, umo¿liwia podtrzymywanie i zawieszanie tych przedmiotów, co bardzo u³atwia pracê fotografa. Kolejny dzieñ rozpoczêto prezentacj¹ kamery termowizyjnej, której wykorzystanie w kryminalistyce i w technice operacyjnej stwarza ogromne mo¿liwoœci: od identyfikacji osób i wykrywania zmian stanów emocjonalnych (termiczny wykrywacz k³amstw) poprzez identyfikacjê, np. marki samochodów na podstawie PROBLEMY KRYMINALISTYKI 254/06 75 KONFERENCJE I ZJAZDY – nowych zasad wykonywania zdjêæ paszportowych, – fotografii kryminalistycznej i badawczej w szkoleniu zawodowym absolwentów szkó³ wy¿szych kszta³c¹cych ekspertów kryminalistyki oraz kierunków jej rozwoju, – standaryzacji sprzêtu wykorzystywanego przez ekspertów i techników kryminalistyki, – zagadnienia portretu pamiêciowego w szkoleniu policjantów w szko³ach Policji, – regulacji prawnych w portrecie pamiêciowym oraz zasad zmian w zakresie nadawania uprawnieñ, – czynników i ró¿nic zwi¹zanych z wykonywaniem portretu pamiêciowego w oparciu o zeznania œwiadka oraz osoby pokrzywdzonej, – problemów praktycznych wynikaj¹cych ze zbyt d³ugiego czasu pomiêdzy zdarzeniem a odtworzeniem wygl¹du osób (portret pamiêciowy), – odtwarzania wygl¹du przedmiotów za pomoc¹ ró¿nych programów graficznych oraz w oparciu o bazy zdjêciowe przedmiotów, – wykorzystania zaawansowanych programów 3D w odtwarzaniu przedmiotów oraz dokumentacji wspomagaj¹cej wizualizacjê miejsca zdarzenia. Bardzo bogaty tematycznie program pozwoli³ zasygnalizowaæ, które zagadnienia najbardziej interesuj¹ ekspertów, wzbudzi³ o¿ywion¹ dyskusjê oraz umo¿liwi³ wymianê doœwiadczeñ, spostrze¿eñ i mo¿liwych rozwi¹zañ problemów. Ryszard Sobolewski e-mail: [email protected] 76 PROBLEMY KRYMINALISTYKI 254/06
