Wytyczne dotyczące standardowych instalacji chowu - Eko

Transkrypt

Wytyczne dotyczące standardowych instalacji chowu zwierząt
Agencja Ochrony Środowiska Anglii i Walii
Wstęp do wersji polskiej
Wytyczne IPPC sporządzone przez Agencję Środowiskową Anglii i Walii mają charakter ogólny,
który wskazuje jedynie kierunek działań środowiskowych jakie powinien podjąć hodowca zobowiązany
do zastosowania zintegrowanego podejścia (IPPC) na terenie wskazanej instalacji, bez szczegółowego
opisu rozwiązań. Dlatego, aby ułatwić korzystanie z powyższych wytycznych, w tekście umieszczono
uzupełnienia, które mają ułatwić znalezienie rozwiązań technicznych wraz z szczegółowymi opisami, a
co najważniejsze kompatybilnych z polskim prawem i lokalnymi uwarunkowaniami. Uzupełnienia
stanowią rodzaj przewodnika, który przy pomocy krótkich opisów i haseł, pozwala na odnalezienie
stron internetowych zawierających rozwiązania niektórych problemów, niejasności i odpowiedzi na
niektóre pytania. Dla ułatwienia uzupełnienia zostały umieszczone na końcach powiązanych
rozdziałów, oraz wyróżnione kursywą. Należy zwrócić uwagę, że tytuły aktów prawnych zawarte w
głównym tekście odnoszą się do prawodawstwa brytyjskiego. W uzupełnieniach starano się
przedstawić odpowiadające im polskie akty prawne.
1
1. WSTĘP
1.1 RAMY PRAWNE ........................................................................................................................ 3
1.2 STRUKTURA DOKUMENTU ........................................................................................................... 3
1.3 ZAKRES ................................................................................................................................. 3
1.4 WNIOSEK O POZWOLENIE ........................................................................................................... 3
1.5 ZASADY DOTYCZĄCE NOWYCH I ISTNIEJĄCYCH OBIEKTÓW ................................................................... 4
1.6 INSTYTUCJE UCZESTNICZĄCE W OPRACOWANIU WYTYCZNYCH............................................................... 4
1.7 EMISJE Z FERM PRZEMYSŁOWYCH ................................................................................................. 4
2. WYTYCZNE ............................................................................................................................... 4
2.1 TECHNIKI ZARZĄDZANIA FERMAMI ................................................................................................. 4
2.2 SUROWCE I WODA .................................................................................................................... 6
DOBÓR I STOSOWANIE PASZ DLA DROBIU POD KĄTEM OGRANICZENIA ILOŚCI PODAWANEGO FOSFORU..................11
2.3 TECHNIKI ZAPOBIEGANIA ZANIECZYSZCZENIOM I ICH OGRANICZANIA .....................................................15
MINIMALIZACJA EMISJI Z BUDYNKÓW DLA BROJLERÓW I INDYKÓW .............................................................24
NOWE BUDYNKI DLA BROJLERÓW I INDYKÓW ........................................................................................25
ISTNIEJĄCE BUDYNKI DLA BROJLERÓW I INDYKÓW .................................................................................25
MINIMALIZACJA EMISJI Z OBIEKTÓW DLA KACZEK...................................................................................26
MINIMALIZACJA EMISJI Z CHOWU KURCZĄT ..........................................................................................26
MAGAZYNOWANIE GNOJOWICY I OBORNIKA Z CHOWU TRZODY CHLEWNEJ ....................................................26
MAGAZYNOWANIE GNOJOWICY .........................................................................................................26
PROCESY PRZETWARZANIA GNOJOWICY...............................................................................................28
MAGAZYNOWANIE ŚCIÓŁKI I POMIOTU Z CHOWU DROBIU I PRODUKCJI JAJ....................................................28
STOSOWANIE POZA GOSPODARSTWEM ................................................................................................29
WYKORZYSTANIE NA TERENIE GOSPODARSTWA .....................................................................................30
PLANOWANIE GOSPODARKI NAWOZAMI ZWIERZĘCYMI .............................................................................30
WYKORZYSTANIE OBORNIKA, NAWOZU DROBIOWEGO ORAZ GNOJOWICY DO CELÓW ROLNICZYCH .......................31
MINIMALIZACJA EMISJI DO POWIETRZA PRZY STOSOWANIU NAWOZÓW NA POLACH .........................................31
OBORNIK ....................................................................................................................................31
GNOJOWICA ................................................................................................................................32
STOSOWANIE NAWOZÓW Z UWZGLĘDNIENIEM MINIMALIZACJI ZANIECZYSZCZENIA WÓD ...................................32
AZOT .........................................................................................................................................33
FOSFOR......................................................................................................................................33
2.4 ODPROWADZANIE ZANIECZYSZCZEŃ DO WÓD PODZIEMNYCH ..............................................................34
2.5 GOSPODARKA ODPADAMI, PRZECHOWYWANIE I POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI ..........................................34
2.6 ODZYSK I UNIESZKODLIWIANIE ODPADÓW .....................................................................................35
2.7 ZUŻYCIE ENERGII ....................................................................................................................35
2.8 ZAPOBIEGANIE AWARIOM I POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU ICH WYSTĄPIENIA ...........................................36
2.9 DZIAŁANIA W ZAKRESIE OGRANICZANIA HAŁASU I WIBRACJI ................................................................36
2.10 PROWADZENIE EWIDENCJI I MONITORING ....................................................................................37
WYMOGI OGÓLNE .........................................................................................................................37
EWIDENCJA INWENTARZA ................................................................................................................38
WYKORZYSTANIE I UNIESZKODLIWIANIE GNOJOWICY, OBORNIKA LUB ŚCIÓŁKI NA TERENIE ZAKŁADU ...................38
2.11 LIKWIDACJA .........................................................................................................................40
ZAŁĄCZNIK1 SUROWCE – WZÓR...................................................................................................41
UWAGA 2: LEKI WETERYNARYJNE .....................................................................................................41
UWAGA 3: ŚCIÓŁKA ......................................................................................................................41
ZAŁĄCZNIK 2
PLANOWANIE DZIAŁAŃ NA WYPADEK AWARII W GOSPODARSTWACH
PODLEGAJĄCYCH OBOWIĄZKOWI UZYSKANIA POZWOLENIA ZINTEGROWANEGO (IPPC) ................42
ZAŁĄCZNIK 3 WYTYCZNE W TRAKCIE OPRACOWANIA .................................................................49
Przechowywanie ściółki i pomiotu ...........................................................................................50
Gospodarka nawozami zwierzęcymi i nawożenie ściółką/obornikiem/gnojowicą..........................50
Inne......................................................................................................................................50
2
1. Wstęp
1.1 Ramy prawne
Niniejszy dokument przedstawia uproszczoną procedurę ubiegania się o pozwolenia zintegrowane
przez producentów żywca. Procedura jest zgodna z wymaganiami prawa obowiązującego w Wielkiej
Brytanii.
1.2 Struktura dokumentu
Wytyczne dotyczące standardowych instalacji chowu zwierząt przedstawione są w postaci ramek z
wyjaśnieniami. Wytyczne przedstawione w ramkach stanową jednocześnie warunki uwzględnione w
„Standardowym pozwoleniu na chów zwierząt” (wraz z uwzględnieniem specyficznych uwarunkowań
lokalnych, zgodnie z punktem 1.3)
1.3 Zakres
Niniejszy dokument dotyczy większości aspektów eksploatacji obiektów, z wyłączeniem:
1) sytuacji, w których będzie konieczne określenie wymogów wynikających z uwarunkowań lokalnych,
szczególnie w odniesieniu do hałasu i odorów. Pominięcie tych emisji w przedstawianych wytycznych
pozwoli na skorzystanie przez nich maksymalnej liczbie hodowców.
2) zagadnień regulowanych odrębnymi dokumentami:
a) unieszkodliwianie padliny przez spalanie w spalarniach,
b) gospodarka fosforem,
c) chów młodzieży remontowej,
d) chów kaczek.
Dokumenty te będą publikowane w miarę opracowywania.
3) sytuacji, w których w wyniku kontroli i opracowania raportów wymaganych przepisami prawa
nałożono obowiązek wprowadzenia działań naprawczych.
Wystąpienie sytuacji opisanych w podpunktach 1), 2) i 3), nie stanowi przeszkody w ubieganiu się
przez wnioskodawcę o obniżenie opłaty z tytułu wydania pozwolenia na prowadzenie standardowej
instalacji chowu zwierząt.
1.4 Wniosek o wydanie pozwolenia
Przy sporządzaniu wniosku o wydanie pozwolenia na standardową instalację chowu zwierząt należy
skorzystać z załączonego do niniejszego dokumentu formularza1. Jednocześnie zachęcamy do
zgłaszania uwag na temat problemów z korzystaniem z wniosku oraz ewentualnych propozycji jego
ulepszenia, pomocnych z punktu widzenia przyszłych wnioskodawców.
Pozwolenie będzie poddane okresowej weryfikacji, w dowolnym momencie od chwili jego wydania.
Podczas weryfikacji uwzględniane będą zmiany w obowiązujących wytycznych, np. będą brane pod
uwagę nowe wytyczne będące aktualnie w opracowaniu.
1
Ministerstwo Środowiska opracowało i opublikowało dokument „Wytyczne do sporządzenia wniosku o wydanie
pozwolenia zintegrowanego”. Wytyczne można pobrać ze strony internetowej www.ippc-ps.pl.
3
1.5 Wytyczne dotyczące nowych i istniejących obiektów
Tam gdzie niniejszy dokument rozróżnia wytyczne dla budynków nowych i już istniejących, wskazania
te dotyczą obiektów, a nie instalacji. Jeżeli dla istniejącej instalacji ma powstać nowy obiekt, musi on
spełniać wymogi dla obiektów nowych.
1.6 Instytucje uczestniczące w opracowaniu wytycznych
Niniejsze wytyczne zostały opracowane we współpracy z:
Ministerstwem Rolnictwa, Rybołówstwa i Żywności
Agencją ds. Rolnictwa i Ochrony Obszarów Wiejskich
Szkocką Agencją Ochrony Środowiska
Krajowym Związkiem Rolników
Krajowym Stowarzyszeniem Producentów Trzody Chlewnej
Brytyjską Federacją Producentów Mięsa Drobiowego
Brytyjską Radą Przemysłu Jajczarskiego
Brytyjskim Stowarzyszeniem Producentów Jaj
Brytyjskim Stowarzyszeniem Producentów Jaj w Chowie Wybiegowym
Komisją ds. Mięsa i Inwentarza Żywego
Szkockim Związkiem Rolników
Pomocy technicznej udzieliły między innymi Assured British Meats, ADAS, Szkocka Wyższa Szkoła
Rolnicza, Uniwersytet Cranfield, Instytut Badawczy Silsoe oraz AEA Technology.
1.7 Emisje z ferm przemysłowych
Do najistotniejszych emisji z instalacji chowu trzody i drobiu zalicza się: amoniak, substancje
biogenne, metale ciężkie w oborniku, gnojowicy i ściółce, ścieki, pyły, zapachy i hałas. Emisje te mogą
prowadzić do zakwaszenia, eutrofizacji, degradacji ekosystemów, odkładania się substancji
niebezpiecznych glebie, a także być uciążliwe dla okolicy.
Protokół UNECE [UN Economic Commission for Europe - Europejska Komisja Gospodarcza ONZ] do
Konwencji w sprawie transgranicznych zanieczyszczeń powietrza z 1979 r. zobowiązuje Wielką
Brytanię do obniżenia do 2010 r. emisji amoniaku z budynków inwentarskich o 20% oraz emisji ze
stosowania obornika o 30%. Osiągnięcie tego celu wymaga uwzględniania minimalizacji emisji
amoniaku przy budowie i eksploatacji chlewów i kurników oraz przechowywaniu i stosowaniu
obornika/ściółki/gnojowicy. Należy również zapobiegać innym emisjom lub redukować je w taki
sposób, by eksploatacja instalacji nie wywierała niekorzystnego wpływu na środowisko.
2. Wytyczne
2.1 Techniki zarządzania fermami
2.1.1 Inspekcja i konserwacja
2.1.1.1
Należy prowadzić rejestr inspekcji i konserwacji obiektów i urządzeń.
2.1.1.2
Okresowo, co najmniej raz w roku, należy przeprowadzić dokładną inspekcję wszystkich urządzeń i
obiektów.
2.1.1.3
Wszystkie obiekty i urządzenia należy utrzymywać w dobrym stanie technicznym.
4
Uwagi:
a)
b)
c)
d)
e)
Inspekcjami należy objąć: zbiorniki na paszę, obiekty służące do magazynowania obornika,
gnojowicy i ścieków, magazyny służące do przechowywania środków chemicznych i
weterynaryjnych, zużytych produktów olejowych i paliw wykorzystywanych w rolnictwie.
Inspekcje mają za zadanie wykrycie wycieków, korozji i uszkodzeń konstrukcji oraz ocenę
bezpieczeństwa i poprawności działania instalacji, a także upewnienie się co do jej właściwej
eksploatacji.
Okresowe inspekcje oraz prace konserwacyjne, powinny być zgodne z zaleceniami
producenta, a w razie potrzeby prowadzone przez odpowiednio wykwalifikowanych
specjalistów.
Okresowe inspekcje powinny obejmować także ocenę wizualną obiektów.
Inspekcje należy prowadzić w momencie, kiedy kontrolowane obiekty są puste lub częściowo
opróżnione. Ponadto należy prowadzić rejestr inspekcji dla: systemów wentylacyjnych i
rozrzutników w celu wykazania prawidłowego ich funkcjonowania, nie powodującego
dodatkowego wzrostu emisji.
Uwaga dotycząca bezpieczeństwa:
W obiektach zamkniętych, może dochodzić do gromadzenia się gazów niebezpiecznych i
wybuchowych, dlatego przed wejściem do obiektu należy zasięgnąć opinii i porady inspektora BHP.
2.1.2 Szkolenie personelu
2.1.2.1
Cały personel powinien zostać przeszkolony w zakresie:
- Zapobiegania zrzutom/emisjom awaryjnym i postępowania w przypadku takich awarii.
- Planu działań na wypadek awarii, aby pracownicy doskonale orientowali się w elementach planu,
które dotyczą ich obowiązków.
2.1.2.2
Odpowiedni pracownicy powinni zostać przeszkoleni w zakresie obejmującym:
- Zapoznanie się z warunkami pozwolenia posiadanego przez zakład i jego implikacjami oraz z tym,
jak poszczególni pracownicy powinni wykonywać swoje obowiązki, aby zapewnić przestrzeganie
tych warunków.
- Zapoznanie z potencjalnym oddziaływaniem zakładu na środowisko w warunkach normalnych i
nadzwyczajnych2.
2.1.2.3
Należy prowadzić rejestry szkoleń dla personelu uczestniczącego w eksploatacji instalacji i udostępniać
je na żądanie Agencji.
Uwagi:
a) Spełnienie wymogów, o których mowa w punkcie 2.1.2.2, umożliwi ukończenie kursu Livestock
GNVQ poziom III, który musi jednak przedtem zostać zaktualizowany: w międzyczasie LANTRA
podjęła się przeprowadzenia kursu opracowanego specjalnie z myślą o spełnieniu wymogów
wymienionych w punkcie 2.1.2.2. Oczekuje się, że z kursu będzie można skorzystać jeszcze w
bieżącym roku.3
b) Zakład może prowadzić kursy wewnętrzne lub powtórkowe, które spełniać będą niektóre lub
wszystkie wymogi.
c) Dopuszcza się, by pracownicy przeszkoleni zgodnie z punktem 2.1.2.2 szkolili innych pracowników
tej samej jednostki z zakresu zapobiegania emisjom awaryjnym oraz planów działań na wypadek
awarii.
d) Rejestry szkoleń powinny zawierać: imię i nazwisko uczestnika, datę i rodzaj szkolenia oraz
informację o tym, kto prowadził szkolenie.
2
W Polsce wymogi, o których mowa w pkt. 2.1.2.2 regulowane są na mocy art. 140 ustawy Prawo ochrony
środowiska (Dz. U. Nr 62 poz. 627 z poźn. zm.)
3
Dla spełnienia wymogów wynikających z punktu 2.1.2.2 w Wielkiej Brytanii opracowano specjalny program
szkoleniowy. W Polsce nie ma odpowiednika takiego szkolenia.
5
e) Definicja "personelu" zostanie podana w pozwoleniu, jednakże powinna ona obejmować
wszystkich pracowników pracujących w pełnym i niepełnym wymiarze czasu pracy (zarówno
pracowników najemnych, jak i prowadzących własną działalność gospodarczą).
2.1.3 Powiadamianie
2.1.3.1
W przypadku jakichkolwiek zdarzeń/awarii mogących lub faktycznie powodujących istotne emisje
należy bezzwłocznie powiadomić Agencję.
2.1.3.2
W ciągu 24 godzin od pierwszego zgłoszenia należy złożyć pisemne jego potwierdzenie.
Uwagi:
a) Przykładowymi zdarzeniami lub awariami podlegającymi obowiązkowemu zgłoszeniu są:
przypadkowe przedawkowanie obornika, uszkodzenie zbiornika, przedostanie się wód z prac
porządkowych do wód powierzchniowych czy też wyciek oleju napędowego.
b) Potwierdzenia pisemne powinny być wysyłane faksem.
c) Po wystąpieniu zdarzenia lub awarii operator powinien dokonać rewizji Planu działań na wypadek
awarii, o którym mowa w punkcie 2.8.1.
2.2 Surowce i woda
2.2.1 Wybór i wykorzystanie surowców
2.2.1.1
Należy prowadzić ewidencję zawierającą ilości oraz charakterystykę ekologiczną użytych surowców.
2.2.1.2
Ewidencja powinna być prowadzona według wzoru z załącznika 1 i udostępniana na wniosek Agencji.
Uwagi:
a) Ewidencję należy prowadzić w formacie zatwierdzonym przez organ wydający pozwolenie
(przykład przedstawiono w Załączniku 1).
b) Ewidencja powininna obejmować biocydy (w tym środki dezynfekcyjne, środki do konserwacji
drewna, środki zwalczania śluzowców), pestycydy (w tym herbicydy, środki grzybobójcze, środki
owadobójcze, środki do zwalczania kręgowców, pestycydy biologiczne), leki weterynaryjne, paliwa
olejowe wykorzystywane w rolnictwie i smary olejowe oraz ściółkę.
c) W przypadku środków dezynfekcyjnych, pestycydów i leków weterynaryjnych ujętych w
Podręczniku MAFF/HSE 500 [MAFF/HSE Reference Book 500], w Poradniku Krajowego Urzędu
Zdrowia Zwierząt [National Office for Animal Health - NAOH] lub znajdujących się na
zatwierdzonej przez MAFF liście środków dezynfekcyjnych nie wymaga się podawania
poszczególnych pozycji, należy natomiast podać kategorie stosowanych materiałów, informację o
tym, czy znajdują się one na zatwierdzonej liście, całkowite ilości wykorzystane w poszczególnych
latach, całkowite ilości przechowywane w zakładzie (przykład znajduje się w Załączniku 1).4
d) W przypadku produktów, które nie znajdują się na zatwierdzonych listach, należy wymienić
poszczególne pozycje i dołączyć dostarczone przez producentów karty charakterystyk, zawierające
informacje o potencjalnych zagrożeniach dla środowiska.
e) Należy podać ilości leków weterynaryjnych znajdujących się w zakładzie.
f) Użycie leków weterynaryjnych powinno być rejestrowane na kartach rejestrowych NOAH lub
równoważnych, które należy przechowywać w zakładzie.
g) Należy opisać rodzaje stosowanej ściółki. Nie wymaga się podania ilości magazynowanej ściółki.
4
W Polsce zasady prowadzenia dokumentacji lekarsko-weterynaryjnej określa: Rozporządzenie Ministra Rolnictwa
i Rozwoju Wsi z dnia 9 października 2003 r. w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia dokumentacji lekarskoweterynaryjnej oraz sposobu prowadzenia książki leczenia zwierząt (Dz. U. Nr 181 poz. 1774)
6
h) Gospodarkę paszową opisano w punktach 2.2.2 i 2.3.1 poniżej.
7
Uzupełnienie: Materiały i surowce
Fermy hodowlane charakteryzują się dużym zużyciem różnych surowców i materiałów. Większość
surowców i materiałów pochłanianych w procesach produkcyjnych w mniejszym lub większym stopniu
oddziałuje negatywnie na środowisko, dlatego wymagają one zachowania możliwych środków
ostrożności, tak w trakcie ich użycia w procesach technologicznych jak i transportu, czy
magazynowania. Aby je właściwie zabezpieczyć, należy zaznajomić się z podstawowymi
właściwościami poszczególnych surowców i materiałów, aby wiedzieć w jaki sposób oddziałują one na
środowisko.
Podział materiałów i surowców
Materiały i surowce stosowane w produkcji, podzielić można w zależności od przeznaczenia na:
Służące bezpośrednio do produkcji:
- pasze i premiksy (paszom poświęcony będzie oddzielny rozdział),
- środki weterynaryjne i dezynfekcyjne,
- ściółki,
- woda.
Służące do utrzymania i rozbudowy środków trwałych
- paliwa,
- materiały budowlane,
- materiały biurowe,
- środki chemiczne,
- inne.
Wszystkie wyżej wymienione materiały i surowce, wymagają odpowiedniego postępowania i
zabezpieczenia.
Sposoby zabezpieczenia
Właściwe przechowywanie surowców i materiałów ma decydujący wpływ na ograniczenie
niekontrolowanych emisji. Do przechowywania i zabezpieczenia materiałów i surowców stosowanych
w fermach hodowlanych zastosowanie mają wszelkiego rodzaju magazyny, wiaty, place, silosy czy
zbiorniki. Ważne jest, aby dla każdego z w/w surowców, dobrany został odpowiedni sposób czy
technika jego przechowywania, która prowadzi do ograniczenia strat, obniżenia jakości materiałów i
surowców oraz ograniczenia ich niekorzystnego wpływu na środowisko.
Więcej informacji na ten temat pod adresami:
- Czasopismo fachowe poświęcone magazynom „Nowoczesny Magazyn” http://www.nm.pl
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie
ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 121
poz. 1138) Http://Www.Umirm.Gov.Pl/Akty/Rozpo/Ro160603a.Htm
- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie
przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz. U. Nr 121, poz. 1139)
http://www.mswia.gov.pl/index_a.html
- Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. Nr 106 poz. 1126 z późn. zmianami)
http://www.ostw.pl/pliki_do_pobrania/prawo%20budowlane.pdf
8
2.2.2 Dobór i stosowanie pasz
Dobór i stosowanie pasz dla trzody chlewnej pod kątem ograniczenia wydalania azotu
Karmienie loch
2.2.2.1
W praktyce, w cyklu produkcyjnym lochy stosuje się przynajmniej dwie dawki:
- dla lochy luźnej, czyli między odsadzeniem od matki a oprosieniem (większość cyklu),
- dla lochy z prosiętami (karmiącej), czyli rozpoczynająca się na kilka dni przed oprosieniem, przez cały
okres laktacji i stopniowo obniżana kilka dni po odsadzeniu prosiąt.
Dawka pokarmowa lochy luźnej zawiera pasze o mniejszej zawartości białka surowego niż w dawce
dla lochy karmiącej.
2.2.2.2
Całe zaplecze techniczne powinno być zorganizowane tak, by umożliwić co najmniej dwuetapowy
system karmienia.
Uwagi:
a) Zapotrzebowanie loch na energię i białka zmienia się w zależności od okresu w cyklu
produkcyjnym. Zapotrzebowanie pokarmowe loch przy zapłodnieniu, w bardzo późnym okresie
ciąży i podczas karmienia jest wyższe niż w przypadku loch luźnych. Etapowy system karmienia,
na który składają się co najmniej dwie dawki pokarmowe o różnej zawartości białek, może
przyczynić się do ograniczenia wydalania azotu. Celem jest optymalne wykorzystanie protein
prowadzące do zminimalizowania ilości wydalanego azotu.
b) Stosowanie przynajmniej dwóch dawek jest korzystne z punktu widzenia walorów użytkowych
lochy oraz miotu, a także znacząco ogranicza nadmiar skarmianych białek, a tym samym również
azotu.
c) Termin przejścia z dawki dla lochy luźnej na dawkę dla lochy karmiącej i z powrotem zależy od
charakterystyki genetycznej inwentarza oraz sposobu zarządzania jednostką. Orientacyjnie można
przyjąć, że dietę niskobiałkową stosuje się na ogół przez co najmniej trzy czwarte ciąży.
d) Można stosować więcej niż dwie dawki.
e) Skład dawki należy zawsze konsultować z doradcą ds. żywienia lub dostawcą pasz, tak aby w
każdym wypadku spełnić minimalne wymagania pokarmowe zwierząt.
Dawki pokarmowe w okresie tuczu i przed ubojem
2.2.2.3
Trzodę chlewną w okresie tuczu oraz bezpośrednio kilka dni przed ubojem (od 30 kg do uboju przy
masie ciała 90 +/-10 kg) należy karmić według co najmniej dwóch różnych dawek. Dawka pokarmowa
dla tuczników o masie ciała od 60 do 90 kg (+/-10) kg powinna odznaczać się niższym poziomem
białek surowych niż o wadze od 30 do 60 (+/-10) kg.
W przypadku tuczenia świń do masy przekraczającej 100 kg, przy masie 90 kg i powyżej należy
stosować trzecią dawkę, charakteryzującą się jeszcze niższym poziomem białek surowych.
2.2.2.4
Budynki i infrastruktura towarzysząca, taka jak pojemniki do przechowywania paszy, powinny być
zaprojektowane tak, by umożliwić realizację wieloetapowego systemu karmienia.
Uwagi:
a) Z wiekiem zapotrzebowanie świń na białko w przeliczeniu na kg masy ciała ulega zmniejszeniu.
Przy stosowaniu jednej dawki młode świnie otrzymują z paszą za mało protein, co powoduje, że
przyrosty mięsa nie osiągają maksymalnego tempa, natomiast starsze świnie otrzymują z paszą za
dużo białka i zużywają energię na jego wydalenie. Azot wydalany w wyniku podawania nadmiaru
białka przyczynia się do wzrostu emisji amoniaku do powietrza i wzrostu zwartości substancji
biogennych w oborniku lub gnojowicy.
9
b) Można stosować więcej rodzajów dawek pod warunkiem, że ilości białek surowych w dawce będą
ograniczane wraz z wiekiem świń.
c) Skład dawki należy zawsze konsultować z doradcą ds. żywienia lub dostawcą pasz, tak aby w
Dobór i stosowanie pasz dla drobiu pod kątem ograniczania wydalania azotu
Kury nioski
2.2.2.5
Dawki pokarmowe dla niosek w przemysłowej produkcji jaj należy ustalać tak, by zminimalizować ilość
azotu wydalanego przez ptaki w cyklu nieśności, optymalizując ilości dostarczonych białek surowych i
wykorzystanie paszy.
Uwagi:
a) Zastosowanie podczas cyklu nieśności żywienia etapowanego, odznaczającego się malejącymi
dawkami białek (określanych jako białka surowe i/lub aminokwasy egzogenne i endogenne),
spowoduje zmniejszenie ilości wydalanego azotu. Mniejsze ilości wydalanego azotu powodują z
kolei obniżenie emisji azotu do powietrza oraz zawartości azotu w ściółce.
b) W cyklu nieśności należy stosować co najmniej trzy dawki.
c) Skład diety należy zawsze konsultować z doradcą ds. żywienia lub dostawcą pasz, tak aby w
d) Celem ogólnym powinno być zapewnienie optymalnego wykorzystania paszy przy minimalnym jej
wydalaniu.
Młodzież remontowa i wychów stada hodowlanego
2.2.2.6
Dawki pokarmowe należy ustalać tak, by ograniczyć do minimum ilość azotu wydalanego przez ptaki w
cyklu wzrostu, optymalizując ilości dostarczanych białek surowych i wykorzystanie pasz.
Uwagi:
a) Zastosowanie żywienia etapowanego odznaczającego się malejącymi dawkami białek (określanymi
jako białka surowe i/lub aminokwasy egzogenne i endogenne) w okresie od wyklucia się do
uzyskania nieśności spowoduje zmniejszenie ilości wydalanego azotu. Mniejsze ilości wydalanego
azotu powodują obniżenie emisji azotu do powietrza oraz zawartości azotu w ściółce.
b) Dla zoptymalizowania wykorzystania paszy, w okresie od wyklucia się do nieśności, należy
stosować co najmniej dwie dawki.
c) Skład dawek należy zawsze konsultować z doradcą ds. żywienia lub dostawcą pasz, tak aby w
Brojlery
2.2.2.7
Dawki należy ustalać tak, by ograniczyć do minimum ilość azotu wydalanego przez brojlery w cyklu
wzrostu, optymalizując ilości dostarczonych białek surowych i wykorzystanie paszy.
W cyklu produkcyjnym brojlery powinny otrzymywać dawki o coraz niższej zawartości białek.
W przypadku tuczu krótszego niż 56 dni należy stosować co najmniej trzy dawki.
W przypadku tuczu dłuższego niż 56 dni należy stosować co najmniej cztery dawki.
Uwagi:
a) System karmienia ziarnami pszenicy, w którym dana ilość pszenicy mieszana jest z mieszanką
przemysłową, jest dopuszczalny i spełnia wymogi niniejszych wytycznych pod warunkiem, że ptaki
10
w cyklu produkcyjnym otrzymują dawki o malejącej zawartości białka. W efekcie ten system
karmienia umożliwia różnicowanie dawek w miarę zwiększania udziału pszenicy.
b) Zastosowanie w cyklu produkcyjnym żywienia etapowego odznaczającego się malejącymi
dawkami białek (określanych jako białka surowe i/lub aminokwasy egzogenne i endogenne),
spowoduje zmniejszenie ilości wydalanego azotu. Mniejsze ilości wydalanego azotu powodują
obniżenie emisji azotu do powietrza oraz zawartości azotu w ściółce.
c) Skład dawek należy zawsze konsultować z doradcą ds. żywienia lub dostawcą pasz tak, aby w
Indyki
2.2.2.8
Dawki należy ustalać tak, by ograniczyć do minimum ilość azotu wydalanego przez indyki w cyklu
produkcyjnym, optymalizując ilości dostarczanych białek surowych i wykorzystanie pasz.
W czasie cyklu produkcyjnego indyki powinny otrzymywać dawki o malejącej zawartości białek.
Zawartość białek surowych w dawce początkowej nie powinna przekraczać 30%, a w dawce dla
ciężkich samców powyżej 16 tygodnia nie powinna przekraczać 22%.
Młode indyczki przeznaczone do sprzedaży jako pieczone powinny otrzymywać co najmniej dwa
rodzaje dawek pokarmowych.
W przypadku innych indyków chowanych przez okres krótszy niż 16 tygodni należy stosować co
najmniej trzy rodzaje dawek pokarmowych.
W przypadku indyków chowanych w cyklach dłuższych niż 16 tygodni należy stosować co najmniej
cztery dawki.
Uwagi:
a) System karmienia ziarnami pszenicy, w którym dana ilość pszenicy mieszana jest z mieszanką
przemysłową jest dopuszczalny i spełnia wymogi niniejszych wytycznych pod warunkiem, że ptaki
w cyklu produkcyjnym otrzymują dawki o malejącej w czasie cyklu zawartości białka. W efekcie
ten system karmienia umożliwia różnicowanie dawek w miarę zwiększania udziału pszenicy.
b) Zastosowanie w cyklu chowu żywienia etapowego, odznaczającego się malejącymi dawkami białek
(określanego jako białka surowe i/lub aminokwasy egzogenne i endogenne), prowadzi do
zmniejszenia ilości wydalanego azotu. Mniejsze ilości wydalanego azotu powodują obniżenie emisji
azotu do powietrza oraz zawartości azotu w ściółce.
c) Skład dawek należy zawsze konsultować z doradcą ds. żywienia lub dostawcą pasz, tak aby w
Dobór i stosowanie pasz dla drobiu pod kątem ograniczenia ilości podawanego fosforu
2.2.2.9
Zawartość fosforu w dawkach pokarmowych dla drobiu powinna maleć w czasie cyklu produkcyjnego.
Uwagi:
a) Obniżenie zawartości fosforu w dawkach pokarmowych podawanych ptakom powoduje obniżenie
wydalania fosforu, a tym samym również redukowana jest zawartość fosforu w pomiocie.
b) W celu zwiększenia przyswajalności fosforu ze źródeł roślinnych, a tym samym obniżenia
zawartości fosforu w dawce można rozważyć stosowanie fytazy5.
c) Jeżeli jest to możliwe, należy rejestrować ilości całkowitego i przyswajalnego fosforu w dawkach
pokarmowych, może to bowiem być pomocne w ocenie zawartości fosforu w ściółce i pomiocie.
Uzupełnienie: Pasze
5
fytaza - enzym znajdujący się w soku jelitowym, poprawiający współczynnik trawienia
11
Pasze stanowią najważniejszy surowiec w produkcji zwierzęcej. Ze względu na ogromne ilości pasz
zużywanych podczas produkcję w ciągu doby, pewna ich ilość musi być gromadzona na terenie
gospodarstw w postaci rezerw. Ogromne ilości paszy w przypadku ich niekontrolowanego
rozprzestrzeniania się mogą łatwo skazić wody i grunty w najbliższej okolicy farmy. Również
niewłaściwe gospodarowanie paszami, zły ich dobór dla poszczególnych gatunków może spowodować
znaczny wzrost emisji np. amoniaku. Dlatego ważnym jest, aby gospodarka tym surowcem była
dobrze zaplanowana i zorganizowana.
Podział pasz ze względu na konsystencję
Trwałość i konsystencja pasz mają ogromne znaczenie dla ochrony środowiska oraz planowania
gospodarki paszami. Szczególną uwagę należy zwrócić na pasze nietrwałe, a więc takie które powinny
być skarmione zaraz po ich przygotowaniu, gdyż w innym wypadku ulegną szybkiemu zepsuciu stając
się odpadem. Konsystencja pasz ma również znaczenie ze względu na sposób ich niekontrolowanego
przemieszczania się np. z wiatrem, przesiąkanie przez nieszczelne zbiorniki itp.
Pasze stałe gruboziarniste są to wszelkiego rodzaju ziarna zbóż, roślin motylkowych
gruboziarnistych, granulaty przemysłowe, pellety, makuchy itp. Z punktu widzenia środowiska są to
najbezpieczniejsze pasze, gdyż ich samoistne przemieszczanie się jest praktycznie niemożliwe a
stopień pylenia znikomy.
Pasze stałe drobnoziarniste i pyliste – do tej grupy zaliczyć możemy wszelkiego rodzaju śruty, gotowe
mieszanki przemysłowe, dodatki witaminowe, mączki poekstrakcyjne itp. Pasze te mogą swobodnie
przemieszczać się z wiatrem, są trudne do usunięcia po ich rozsypaniu na grunt, szybko ulegają
zakwaszeniu w kontakcie z wodą, dlatego należy zachować szczególne środki ostrożności.
Pasze płynne i półpłynne – są to pasze silnie uwodnione, takie jak wywar, melasa czy serwatka. Pasze
te, z punktu widzenia środowiska również zaliczyć można do niebezpiecznych ze względu na duże
ryzyko rozlewania czy przesiąkania, w wyniku których mogą łatwo trafić do cieków wodnych oraz wód
gruntowych. Szczególną ostrożność należy zachować w czasie transportu.
Standardy w zakresie gospodarowania paszami
Poniżej znaleźć można link do dokumentu, w którym dokonano porównania polskich i europejskich
praktyk w zakresie standardów dotyczących gospodarki paszami.
Link: http://www.ibmer.waw.pl/sgr/sum/FODDER_PL.pdf
2.2.3 Optymalizacja zużycia wody
2.2.3.1
Należy przeprowadzić audit zużycia wody a raport przedłożyć Agencji, przy czym jego zakres powinien
być zgodny z wytycznymi Agencji "Audit gospodarki wodą w rolnictwie" [„Agricultural Water Audit”].
Przegląd powinien być przeprowadzony w ciągu 18 miesięcy od daty wejścia w życie pozwolenia i po
tym terminie należy udostępniać go na wniosek Agencji.
Uwagi:
a) Przykładowy wzór przedstawiono w wytycznych Agencji "Audit gospodarki wodnej w rolnictwie";
opracowanie to zawiera przydatne wzorcowe wskaźniki ilustrujące zużycie wody.
b) Istnieją lub też są w opracowaniu inne wzory auditów, które mogą spełniać niniejsze wymogi.
Należą do nich wytyczne MAFF [Ministerstwa Rolnictwa, Rybołówstwa i Żywności] "Korzyści
finansowe z ograniczenia ilości odpadów wytwarzanych w gospodarstwie rolnym"6 oraz wytyczne
kampanii „Racjonalne zużycie wody"7
6
7
Ang. Opportunities for Saving Money by Reducing Waste on Your Farm
Ang. N F U Waterwise campaign
12
c) Tam gdzie wytyczne wskazują na możliwości ograniczenie marnotrawstwa, powinno się wziąć pod
uwagę następujące działania:
- inwentaryzacja planu całej sieci wodociągowej w obrębie instalacji,
- izolacja rurociągów nadziemnych lub zainstalowanie odpowiednich systemów w celu
ograniczenia ryzyka przemarzania rur,
- zainstalowanie kranów odcinających i zaworów spustowych w sieci wodociągowej
gospodarstwa,
- spuszczenie wody i odcięcie wszystkich odcinków rury, które nie są wykorzystywane,
- zainstalowanie pokryw na zbiornikach na wodę,
- zainstalowanie spustowych regulatorów ciśnienia wody na wszystkich wężach i urządzeniach
do mycia,
- zainstalowanie wodomierzy , które mogą pomóc zlokalizować wycieki i nadmierne zużycie
wody,
- określenie miejsca wodomierza,
- odczytywanie i rejestrowanie wskazań wodomierzy co najmniej raz w miesiącu w celu
monitorowania zużycia wody i wykrycia wycieków,
- zmiatanie, skrobanie lub czyszczenie gumową wycieraczką brudnych powierzchni przed ich
spłukaniem.
2.2.3.2
Należy wyznaczyć osobę, która będzie odpowiedzialna za monitorowanie i zarządzanie zużyciem wody.
Uzupełnienie: Woda
Racjonalne gospodarowanie wodą stanowi obecnie priorytet w wielu zakładach przemysłowych.
Dobrze zaplanowana gospodarka wodna może nieść za sobą znaczący efekt ekonomiczny i
środowiskowy. Fermy przemysłowe ze względu na wyjątkowo wysokie zużycie wody szczególnie w
okresie letnim, mają jeszcze bardziej utrudnione zadanie zapewnienia stałego dostępu do wody, gdyż
przerwa w jej dostawie, nawet kilkugodzinna, mogłaby spowodować utratę całego stada. Przy tak
dużym zużyciu wody jednocześnie powstają duże ilości ścieków z czego większość wymaga
oczyszczenia lub zagospodarowania jako nawozu.
Ujęcia
Zużywana woda może pochodzić z różnych źródeł, np. woda służąca z mycia korytarzy gnojowych,
klatek itp. może pochodzić z zbiorników na deszczówkę czy bezpośrednio z naturalnych zbiorników i
cieków wodnych. Natomiast woda do pojenia czy innych czynności wymagających wody pitnej
powinna być pobierana z ujęć do tego przeznaczonych. Jednocześnie należy pamiętać że ujęcia wody
są chronione przez specjalnie ustanowione do tego przepisy prawne. Więcej na temat ujęć pod
adresami:
-
Wzorcowy program działań dla obszarów szczególnie narażonych na azotany pochodzenia
rolniczego z uwzględnieniem specyfiki regionów polski i występujących problemów rolnośrodowiskowych http://www.azotany.pl/doc/pl_wz_pr_nvz.doc
Wdrażanie programów rolno-środowiskowych w Polsce http://www.most.org.pl/pke-om/rolne.htm
2.2.4 Minimalizacja ilości odpadów
2.2.4.1
W ciągu 18 miesięcy od dnia wydania pozwolenia należy opracować raport dotyczący minimalizacji
ilości wytwarzanych odpadów i po tym terminie udostępniać go na wniosek Agencji wraz z planem
ograniczenia ilości odpadów w obszarach objętych raportem. (w Polsce nie ma podobnych wymagań
jedynie wymogi dot. ewidencji odpadów)8
8
W pozwoleniu zintegrowanym określa się warunki wytwarzania i sposoby postępowania z odpadami na zasadach
określonych w przepisach ustawy o odpadach. Najbliższym odpowiednikiem wymagań określonych w punkcie
2.2.4.1. w polskim ustawodawstwie, jest Art. 37 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62 poz.
628 z późn. zmianami) określający ogólne zasady prowadzenia ewidencji odpadów. Zestawienie danych dot.
13
Uwagi:
a) Wymagania tych wytycznych spełnia przegląd w zakresie ograniczania ilości odpadów zgodny z
wytycznymi MAFF "Korzyści finansowe z ograniczenia ilości odpadów wytwarzanych w
gospodarstwie rolnym".
b) Spośród podanych w wytycznych punktów należy wypełnić następujące:
- środki weterynaryjne,
- zwłoki zwierząt,
- odpady z pasz
- paliwo i smary,
- złom,
- opony,
- opakowania.
Do pozostałych zagadnień ujętych w wytycznych MAFF odnoszą się inne wytyczne.
Na podstawie treści raportu Agencja może stwierdzić potrzebę dalszej minimalizacji ilości odpadów.
Uzupełnienie: Odpady
W fermach przemysłowych, tak jak każdej innej dziedzinie przemysłu, w procesie produkcyjnym
powstają odpady. Przy dużej skali produkcji gospodarka odpadami ze względu na duże ilości
produkowanych odpadów może stanowić znaczne obciążenie dla przedsiębiorstwa. Poniższe
wskazówki, mają ułatwić sporządzenie optymalnego planu gospodarki odpadami z zachowaniem
wymogów ochrony środowiska.
Zagospodarowanie odpadów
Odpady pochodzenia rolniczego z produkcji zwierzęcej, można ze względu na ich specyfikę,
zagospodarować w własnym zakresie np. w nawożeniu, do celów energetycznych, do powtórnego
użycia (np. niektóre opakowania), a także jako materiały budowlane (np. izolacyjne). Jeżeli rodzaj
odpadów nie pozwala na zagospodarowanie we własnym zakresie, jego zagospodarowanie możemy
zlecić uprawnionemu do tego podmiotowi9. Pod adresami wymienionymi poniżej, znaleźć można kilka
przydatnych informacji na ten temat:
Biologiczny nawóz z pierza i puchu http://www.edfa-mainz.de/polnisch/pumwelt.htm
- Lista rodzajów odpadów, które wytwarzający odpady może przekazywać osobom fizycznym do
wykorzystania – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2000 r. w sprawie listy
rodzajów odpadów, które wytwarzający odpady może przekazywać osobom fizycznym do
wykorzystania (Dz. U. Nr 51 poz. 620 )
http://www.mos.gov.pl/1akty_prawne/rozporzadzenia_ms/lista_odpadow2.html
Regulacje prawne dotyczące odpadów
gospodarki odpadami sporządzone zgodnie z wymogami ustawy o których mowa w art. 37, posiadacz odpadów
lub wytwórca komunalnych osadów ściekowych jest obowiązany przekazać marszałkowi województwa
właściwemu ze względu na miejsce wytwarzania, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów w terminie do końca
pierwszego kwartału za poprzedni rok kalendarzowy.
9
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach Art. 25. (Dz. U. Nr 62 poz. 628 z późn. zmianami)
1. Wytwórca odpadów może zlecić wykonanie obowiązku gospodarowania odpadami innemu posiadaczowi
odpadów.
2. Posiadacz odpadów może je przekazywać wyłącznie podmiotom, które uzyskały zezwolenie właściwego organu
na prowadzenie działalności w zakresie gospodarki odpadami, chyba że działalność taka nie wymaga uzyskania
zezwolenia.
(zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 28 maja 2002 r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które
posiadacz odpadów może przekazywać osobom fizycznym (Dz. U. Nr 74, poz. 686), odchody zwierzęce, mogą być
przekazywane osobom fizycznym nie posiadającym specjalnego zezwolenia)
14
Pod poniższymi adresami znaleźć można listę regulacji prawnych dotyczących zasad gospodarki
odpadami:
-
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62 poz. 627 z poźn. zm.)
http://www.mos.gov.pl/1akty_prawne/ustawy/ochrona_srodowiska/
Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. Nr 132,
poz. 622) http://www.umirm.gov.pl/Akty/ustawy/UST130996.htm
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach. (Dz. U. Nr 62 poz. 628 z późn. zmianami)
http://ks.sejm.gov.pl:8009/proc3/ustawy/1703_u.htm
Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych. (Dz. U. Nr 63 poz.
638) http://www.mos.gov.pl/1akty_prawne/ustawy/opakowania.html
Projekt
ustawy
o
zapobieganiu
powstawaniu
zanieczyszczeń
i
odpadów
http://ks.sejm.gov.pl/proc2/opisy/1524.htm
Podstawowe założenia Programu restrukturyzacji i modernizacji przemysłu utylizacyjnego w Polsce
(plik w załączniku)
2.2.5 Utylizacja padliny
2.2.5.1
Zwłoki zwierząt należy unieszkodliwiać zgodnie z Rozporządzeniem w sprawie zwierzęcych produktów
ubocznych z 1999, natomiast nie wolno ich grzebać na terenie gospodarstwa w przypadkach innych
niż przewidziane w uzgodnionym i oznaczonym datą Planem działań na wypadek awarii.
Uwagi:
a) Plan przedstawia się wraz z wnioskiem i musi on zostać uzgodniony z Agencją.
b) Zwłoki mogą być utylizowane poza zakładem przez posiadającą właściwe pozwolenie rzeźnię,
zakład utylizacji, hodowlę psów, fermę larw lub autoryzowaną spalarnię. Padlinę należy usuwać
regularnie aby zapobiec uciążliwościom zapachowym oraz przykrywać je folią lub, jeżeli jest to
możliwe, umieszczać w przykrywanych pojemnikach w celu zabezpieczenia przed dostępem
padlinożerców.10
c) Wytyczne do opracowania planu działań na wypadek awarii przedstawiono w Załączniku nr 2.
2.2.5.2
W przypadku pomoru, zwłoki należy unieszkodliwiać zgodnie z planem lub w przypadku wybuchu
choroby podlegającej obowiązkowi zgłoszenia zgodnie z instrukcjami Państwowych Służb
Weterynaryjnych.
2.3 Techniki zapobiegania zanieczyszczeniom i ich ograniczania
2.3.1 Dostawa, mielenie i przygotowanie pasz
2.3.1.1
Materiały pyliste lub potencjalnie pyliste należy przechowywać w przykrywanych pojemnikach lub
specjalnych silosach.
2.3.1.2
Transport paszy do i z miejsc magazynowania należy organizować tak, by przeciwdziałać emisji pyłów
do powietrza lub ograniczyć do minimum.
10
Polskie przepisy w zakresie gospodarki odpadami zwierzęcymi zezwalają na utylizację padliny i resztek
wyłącznie w specjalnie wyznaczonych i posiadających odpowiednie uprawnienia zakładach utylizacji Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 23 grudnia 1998r. w sprawie szczegółowych
warunków weterynaryjnych wymaganych przy zbieraniu, przetwarzaniu, grzebaniu lub spalaniu zwłok zwierzęcych
i ich części oraz odpadów poubojowych (Dz. U. Nr 3 poz. 23)
15
Uwagi:
a) Działania podejmowane w tym celu mogą obejmować ekstrakcję pyłu z miejsc przygotowania
paszy.
2.3.1.4
Paszę należy przechowywać w zamknięciu, aby zapobiec rozsypywaniu
marnotrawstwo.
2.3.1.5
Zbiorniki na paszę należy zabezpieczyć przed uszkodzeniami przez pojazdy.
i
zminimalizować
Uwagi:
a) Pasze mogą powodować poważne zanieczyszczenie, jeżeli dopuści się do przedostania się ich do
cieków wodnych.
b) Wszystkie pasze mogące przemieszczać się grawitacyjnie należy przechowywać w sposób
uniemożliwiający ich rozsypywanie/rozlewanie się.
c) W Planie działań na wypadek awarii (por. punkt 2.8.1) należy wskazać miejsca wrażliwe, takie jak
obszary o zwiększonym ruchu kołowym.
d) Rozsypywanie/rozlewanie się paszy można uniemożliwić stosując zbiorniki o podwójnych ścianach
lub obwałowania. W przeciwnym wypadku pasze należy przechowywać w miejscach
odizolowanych od systemu wód powierzchniowych.
e) Zabezpieczenie przed uszkodzeniem w wyniku kolizji z pojazdami może polegać na odpowiedniej
lokalizacji w stosunku do strumieni ruchu kołowego połączonej z zastosowaniem takich środków
jak krawężniki lub inne elementy służące zatrzymywaniu cofających pojazdów lub, w przypadku
bardziej wrażliwych miejsc, barierek.
2.3.2 Przechowywanie rolniczych paliw olejowych i innych materiałów
2.3.2.1
Wszystkie obiekty magazynowania paliw olejowych o pojemności powyżej 1500 litrów powinny
spełniać wymogi stosownych przepisów Rozporządzenia o ograniczaniu zanieczyszczeń (kiszonki,
gnojowica i rolnicze paliwa olejowe) z 1991 r. znowelizowanych w 1997 r.11
Uwagi:
a) Zapis rozszerza wymogi dotyczące obiektów przechowywania paliw olejowych na wszystkie
gospodarstwa podlegające wymogowi uzyskania pozwolenia. Poprzednio wymogi te odnosiły się
jedynie do nowo wybudowanych obiektów oraz obiektów w znacznym stopniu rozbudowanych lub
zmodernizowanych po 1 września 1991 r. Rozwiązanie to przyjęto ze względu na wysokie
zagrożenie wyciekami z nie posiadających podwójnego zabezpieczenia zbiorników magazynowych
w wyniku rozlania paliwa, przeciekania zbiornika lub uszkodzenia fizycznego.
b) Wytyczne te nie są stosowane w przypadku paliwa olejowego przeznaczonego do celów bytowogospodarczych.
c) Wytyczne dotyczące podwójnych zabezpieczeń (obudowy zbiorników) zawarte są w opracowanych
przez Agencję Wytycznych zapobiegania zanieczyszczeniom.
11
W Polsce wymagania techniczne dot. zbiorników magazynowych określają jedynie minimalną pojemność
zbiorników w przypadku nawozów płynnych, która musi wystarczyć na zmagazynowania nawozu na okres nie
krótszy niż 6-msc. Podstawowe zasady dotyczące bezpiecznego magazynowania i składowania materiałów
niebezpiecznych zawarte są w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w
sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 129, poz. 844 z późn. zm.; tekst jednolity
znajduje się w Dz. U. z 2003 Nr 169, poz. 1650). Zasady bezpieczeństwa pożarowego zawarte są w
Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie ochrony
przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 121, poz. 1138) a warunki
usytuowania budynków ze względu na ochronę przeciwpożarową zawarte są w rozdziale 7 działu VI
rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim
powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
16
2.3.2.2
Rolnicze paliwo olejowe w ilościach mniejszych od 1500 litrów, inne oleje i chemikalia należy
przechowywać w magazynie lub na nieprzepuszczalnym podłożu z obwałowaniem zdolnym do
zatrzymania wycieków i rozlanych substancji.
Uzupełnienie: Wytyczne dotyczące wymogów technicznych dla zbiorników masowych
Pod poniższymi adresami znaleźć można szczegółowe informacje dotyczące wymogów technicznych,
oraz schematy budowy zbiorników magazynowych oraz sposobów magazynowania i postępowania z
beczkami i zbiornikami masowymi (wytyczne angielskie)
Murowane
obudowy
zbiorników
magazynowych
na
oleje
http://www.ekonet.pl/aa892e0fdb56cd13c2891eb3ea2e1597/aid/ed72f73f9821d5c708f3478062f2b10d
Magazynowanie i postępowanie z beczkami i zbiornikami masowymi http://www.ekonet.pl/aa892e0fdb56cd13c2891eb3ea2e1597/aid/6a7e20ca2859f7fcd89a708af654c4a5
2.3.2.3 Pestycydy należy przechowywać w ognioodpornym magazynie zdolnym do zatrzymania
wycieków i rozlanych substancji, suchym, zabezpieczonym przed mrozem i wtargnięciem osób
postronnych.
Uwagi:
Pestycydy są często silnie toksyczne dla organizmów wodnych i mogą powodować obniżenie
parametrów jakości wód w ciekach wodnych do wartości, które nie odpowiadają normom.
2.3.2.4
Leki weterynaryjne należy przechowywać w magazynie zdolnym do zatrzymania wycieków i rozlanych
substancji, suchym i zabezpieczonym przed wtargnięciem osób postronnych.
2.3.3 Minimalizacja zanieczyszczeń z obiektów chowu zwierząt
Wytyczne dotyczą wszystkich obiektów chowu trzody chlewnej i drobiu
2.3.3.1
Konstrukcja oraz sposób zarządzania i eksploatacji wszystkich obiektów chowu na terenie instalacji
musza być zgodne z wnioskiem.
2.3.3.2
Spływ z zanieczyszczonych podwórzy należy izolować od systemu odprowadzania wody czystej oraz
gromadzić i przechowywać w bezpieczny sposób w zbiorniku, do czasu zastosowania do nawożenia,
zgodnie z Planem gospodarki nawozami zwierzęcymi lub ich wywozu z terenu zakładu.
Uwagi:
a) Gospodarstwo powinno być prowadzone tak, by zapobiegać zanieczyszczeniu systemów
odprowadzania wody czystej.
b) Należy wykorzystywać możliwości izolacji spływu z terenów czystych podwórzy w celu
minimalizacji ilości wytwarzanych wód zanieczyszczonych.
c) Odprowadzanie przez istniejącą jednostkę zanieczyszczonego spływu do wód gruntowych poprzez
studnie chłonne może stanowić naruszenie Ustawy o zasobach wodnych.
2.3.3.3
Nie należy dopuszczać do przelewania się zawartości brodzików dezynfekcyjnych. Ścieki z brodzików
należy odprowadzać na pola razem z gnojowicą lub obornikiem.
17
2.3.3.4
Ścieki z czynności porządkowych w obiektach chowu zwierząt należy gromadzić i przechowywać w
zbiorniku na gnojowicę albo w innym wydzielonym zbiorniku, a następnie odprowadzać na pola
zgodnie Planem gospodarki nawozami zwierzęcymi lub wywozić ją poza teren zakładu.
Minimalizacja zanieczyszczeń z obiektów chowu trzody chlewnej
Z ostatnich badań wynika, że w Wielkiej Brytanii ponad 8% emisji amoniaku ze źródeł rolniczych,
pochodzi z obiektów chowu trzody chlewnej. Techniki ograniczania emisji zależą od rodzaju obiektu
oraz stosowanego systemu gromadzenia gnojowicy lub obornika. W przypadku systemów
bezściółkowych stosuje się głównie techniki polegające na ograniczaniu powierzchni emisji z gnojowicy
oraz na ograniczaniu powierzchni wilgotnych powyżej rusztu, na których może dochodzić do mieszania
się odchodów i moczu. W systemach ściółkowych stosowanie dużej ilości słomy pozwala na związanie
azotu i zapobiega uwalnianiu amoniaku.
Przewiduje się, że wytyczne dotyczące obiektów chowu zwierząt ulegną znacznym modyfikacjom i
zaostrzeniu w celu uwzględnienia rozwoju najlepszych dostępnych technik.
Wytyczne dotyczące nowych obiektów chowu zwierząt odnoszą się do wszystkich nowych obiektów,
budowanych zarówno na terenie nowych, jak i istniejących instalacji.
Wytyczne dotyczące wszystkich obiektów chowu trzody chlewnej
2.3.3.5
Na terenach wokół budynków nie może gromadzić się obornik, gnojowica czy rozsypana pasza.
2.3.3.6
Jeżeli pozwalają na to warunki na polu, obornik i gnojowicę należy rozprowadzać na polach
bezpośrednio po usunięciu z obiektu. W przeciwnym wypadku należy je w bezpieczny sposób
magazynować do czasu, kiedy będą mogły być wykorzystane do nawożenia lub kiedy będzie możliwe
wywiezienie ich z gospodarstwa. Sposób stosowania nawozów zwierzęcych w gospodarstwie powinien
być zgodny z Planem gospodarki nawozami zwierzęcymi.
2.3.3.7
Gospodarstwo powinno być
odprowadzania wody czystej.
prowadzone
tak,
by
zapobiegać
zanieczyszczaniu
systemów
Uwagi:
a) Pod żadnymi pozorem nie można dopuszczać do przedostawania się gnojowicy (a także odcieków
z obornika) do kanalizacji burzowej, ani też do jej przesiąkania do gruntu.
b) W celu minimalizacji ilości wytwarzanych ścieków i gnojowicy należy wykorzystywać każdą
możliwość izolacji systemu odprowadzania wód nie zanieczyszczonych z dachów i podwórzy od
systemu odprowadzania wód zanieczyszczonych.
Wytyczne dotyczące nowych obiektów chowu trzody chlewnej - systemy bezściółkowe
2.3.3.8
Emisje z nowych obiektów chowu trzody chlewnej z pełnym lub częściowym rusztem muszą być
mniejsze niż emisje z obiektów z pełnym rusztem betonowym (podłoże w formie rusztu a pod nim
zbiornik na gnojowicę na całą szerokość kojca).
Uwagi:
a) Wytyczne te będą ulegać modyfikacji w miarę gromadzenia doświadczeń.
b) Wymóg wynikający z powyższych wytycznych można spełnić poprzez zmniejszenie powierzchni
gnojowicy pod rusztem i/lub zmniejszenie powierzchni rusztu.
c) Konstrukcja rusztu i kanały na gnojowicę
18
I.
d)
e)
f)
g)
Konstrukcja rusztu powinna maksymalnie ułatwiać odprowadzanie odchodów i moczu
do kanałów odprowadzających.
II.
Kanały mają służyć do odprowadzania gnojowicy do zbiorników magazynujących, nie
zaś do magazynowania gnojowicy.
III.
Co najmniej raz na trzy dni należy usuwać gnojowicę spod rusztu.
IV.
W strefach oddawania kału i kojcach dla zwierząt odsadzonych od matki należy
stosować samoczyszczący ruszt metalowy lub ruszt powleczony tworzywem sztucznym.
Kojce z podłogami rusztowymi dla loch powinny być zaprojektowane tak, by kanał
odprowadzający gnojowicę znajdował się z tyłu zwierzęcia, z dala od strefy karmienia. Do
przechwytywania rozsypanej paszy lub rozlanej wody oraz odchodów prosiąt należy przewidzieć
niewielkie powierzchnie z rusztem znajdującym się pod korytem/poidłem.
W pomieszczeniach dla zwierząt odsadzonych od matek należy zapewnić wentylację utrzymującą
niską temperaturę gnojowicy.
W przypadku obiektów z rusztem częściowym przeznaczonych do chowu i tuczu powierzchnia
podłoża bez rusztu powinna być lekko nachylona lub perforowana w celu odprowadzenia moczu.
Poza głównym rusztem z przodu kojca, w pobliżu koryta powinien znajdować się dodatkowy
mniejszy ruszt zainstalowany nad niewielkim, częściowo wypełnionym wodą kanałem
odprowadzającym, służący do zbierania rozsypanej paszy. Materiał z tego kanału powinien być
odprowadzany do oddzielnych zbiorników.
Nawyki defekacyjne:
I.
W celu wykształcenia u młodszych zwierząt dobrych nawyków defekacyjnych należy
rozważyć zastosowanie ogrzewania podłogowego.
II.
Należy prawidłowo obliczyć wymaganą powierzchnię podłoża pełnego stanowiącego
legowisko, ponieważ zarówno zbyt duża, jak i zbyt mała powierzchnia legowiska może
być przyczyną złych nawyków defekacyjnych.
III.
Wysoki standard zarządzania obiektem i skuteczna kontrola warunków
środowiskowych w nim panujących pomagają w utrzymaniu legowisk w czystości.
IV.
W celu zapewnienia zwierzętom chłodu w gorące dni i wykształcenia dobrych
nawyków defekacyjnych można instalować nad rusztem natryski wodne.
h) Przestrzeń zapewniona zwierzętom musi spełniać minimalne standardy określone w
Rozporządzeniu w sprawie humanitarnego traktowania zwierząt inwentarskich z 1994 r.
i) Wymogi dotyczące procentowego udziału podłoża pełnego mogą ulegać zmianie wraz ze
zmianami w przepisach dotyczących odpowiedniego traktowania zwierząt.
Minimalizacja zanieczyszczeń z nowych obiektów chowu trzody chlewnej systemem
ściółkowym
2.3.3.9
Nowe budynki dla trzody chlewnej należy projektować i eksploatować tak, aby:
- ilość stosowanej słomy lub innej ściółki była wystarczająca dla zapewnienia czystego, suchego
podłoża,
- poidła i koryta uniemożliwiały rozlewanie wody oraz rozsypywanie paszy,
- w strefach czyszczonych nie powstawały kałuże i nie gromadził się mocz.
Uwagi:
a) Wytyczne te będą podlegały zmianom w miarę zbierania doświadczeń.
b) W systemach ściółkowych należy wyraźnie wyodrębniać strefy oddawania kału i legowiska. Dzięki
temu legowiska pozostaną czyste i suche.
c) Strefy oddawania kału powinny być czyszczone (skrobane) co najmniej trzy razy w tygodniu.
d) Zarówno strefy oddawania kału jak i legowiska powinny być nachylone w celu umożliwienia
odprowadzania moczu i przeciwdziałania powstawaniu kałuż.
e) Ilość słomy lub innej ściółki powinna być wystarczająca do utrzymania legowisk w czystości i
suchości oraz do związania azotu w celu ograniczenia emisji amoniaku.
f) Należy prawidłowo obliczyć wymaganą powierzchnię podłoża, ponieważ zarówno zbyt duża jak i
zbyt mała powierzchnia może być przyczyną oddawania przez zwierzęta kału na legowiskach.
19
g) Zapewniona zwierzętom przestrzeń musi spełniać minimalne standardy określone w
Rozporządzeniu w sprawie humanitarnego traktowania zwierząt inwentarskich z 1994 r 12,13.
h) W pomieszczeniach dla zwierząt odsadzonych od matek należy zapewnić wentylację wystarczającą
do utrzymania niskiej temperatury obornika!
12
Polski odpowiednik - Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 września 2003 r. (Dz. U. Nr
167, poz.1629) w sprawie minimalnych warunków utrzymania poszczególnych gatunków zwierząt gospodarskich.
13
Ang. Welfare of Livestock Regulations 1994.
20
Minimalizacja emisji z istniejących obiektów chowu trzody chlewnej
2.3.3.10
Należy dokonać przeglądu istniejących obiektów i praktyk gospodarskich w obszarze instalacji. W
przeglądzie należy wskazać działania mające prowadzić do obniżenia emisji, określić spodziewane
koszty tych działań i przedstawić proponowany harmonogram ich wdrażania. Przegląd należy
przedstawić w Agencji w terminie 12 miesięcy od daty wydania pozwolenia.
2.3.3.11
Plan działań naprawczych należy wdrożyć z uwzględnieniem zmian lub uzupełnień nakazanych
pisemnie przez Agencję.
Uwagi:
a) Wytyczne te będą podlegały zmianom w miarę gromadzenia doświadczeń.
b) W przeglądzie należy odnieść się do następujących kwestii:
I. Systemy bezściółkowe
-
Jakim sposobem można zmniejszyć eksponowaną powierzchnię gnojowicy pod rusztem?
Jakim sposobem można zmniejszyć powierzchnię rusztu?
Jakim sposobem można zmniejszyć wilgotną powierzchnię rusztu lub powierzchnię, na której
może dochodzić do mieszania odchodów i moczu?
Czy możliwe jest zainstalowanie samoczyszczącego rusztu metalowego lub powleczonego
tworzywem sztucznym? Jeżeli tak, to w jaki sposób?
Czy możliwe jest częstsze usuwanie gnojowicy z budynku (najlepiej co 3 dni)?
Czy zwierzęta mają suche legowiska?
Czy możliwe jest wykształcenie poprawnych nawyków defekacyjnych i/lub eliminacja złych
nawyków defekacyjnych? Jeżeli tak, to w jaki sposób? (Rozwiązaniem mogą być natryski w
strefie oddawania kału).
Czy obsada zwierząt w budynku jest prawidłowa?
II. Systemy ściółkowe
-
Czy
stosowane ilości słomy lub innej ściółki zapewniają czyste i suche podłoże i
wystarczają do związania azotu?
Czy możliwe są usprawnienia systemu poideł i koryt?
Czy w przypadku powstawania kałuż lub gromadzenia się moczu możliwe jest wyeliminowanie
tego zjawiska?
Czy zwierzęta posiadają suche legowiska?
Czy strefy wymagające czyszczenia czyści się wystarczająco często? (najlepiej 3 razy w
tygodniu)
W jaki sposób można zainstalować samoczyszczący ruszt metalowy lub powleczony
tworzywem sztucznym?
Czy możliwe jest częstsze usuwanie obornika z budynku? (najlepiej 3 razy w tygodniu)
Czy obsada zwierząt w budynku jest prawidłowa?
Minimalizacja zanieczyszczeń z kurników
Najważniejszymi emisjami z kurników są emisje amoniaku i zapachów do powietrza. Ostatnie badania
wskazują, że w Wielkiej Brytanii ponad 12% emisji amoniaku z źródeł rolniczych pochodzi z kurników.
Zarówno w przypadku systemów ściółkowych jak i bezściółkowych, stosowane techniki polegają na
zwiększaniu zawartości suchej masy w ściółce lub pomiocie poprzez zapobieganie rozlewaniu wody
oraz dosuszaniu. Nowe budynki powinny spełniać to kryterium. Problem może stanowić emisja pyłów,
zwłaszcza w przypadku chowu większych ptaków. Nie powinno się dopuszczać do niekontrolowanego
odprowadzania ścieków z mycia.
21
Wytyczne dotyczące nowych obiektów stosowane są do wszystkich nowych obiektów, budowanych
zarówno na nowych jak również istniejących instalacjach.
Wytyczne dotyczące wszystkich kurników
2.3.3.12
Spływy z zanieczyszczonych podwórzy należy:
- oczyszczać w zarośniętych rowach lub sztucznych zbiornikach
lub,
- izolować od systemu odprowadzania wód czystych oraz gromadzić i przechowywać je bezpiecznie
do momentu zagospodarowania przez nawożenie, zgodnie z Planem gospodarki nawozami
zwierzęcymi, lub wywiezienia z gospodarstwa.
Uwagi:
a) Gospodarstwo powinno być prowadzone tak, by zapobiegać zanieczyszczeniu systemów
odprowadzania wód czystych.
b) W celu minimalizacji ilości wytwarzanych ścieków należy wykorzystywać możliwości izolowania
odpływu z czystych podwórzy.
2.3.2.13
Należy podejmować wszelkie racjonalne kroki w celu utrzymania ściółki w stanie tak suchym i sypkim
jak to tylko możliwe.
Uwagi:
a) Jakość ściółki zależy od wielu czynników takich jak wentylacja, temperatura, wilgotność, żywienie,
obsada oraz system prowadzenia gospodarstwa. Właściwa gospodarka ściółką ma zasadnicze
znaczenie i aby uniknąć nadmiernych emisji, należy utrzymywać ściółkę w stanie tak suchym i
sypkim jak to tylko możliwe. W sytuacji, która powoduje nadmierne uwilgotnienie ściółki należy
powziąć odpowiednie kroki, by przywrócić zalecaną wilgotność ściółki.
b) Powyższych warunków nie muszą spełniać obiekty dla kaczek ze względu na fizjologiczne i
behawioralne zapotrzebowanie tych ptaków na wodę.
2.3.3.14
Po usunięciu z budynku pomiot i ściółkę należy:
- wykorzystać bezpośrednio do nawożenia, jeżeli istnieje taka możliwość, zgodnie z punktem 2.5;
lub
- zabezpieczyć do czasu, kiedy będzie można je wykorzystać do nawożenia lub wywieźć z
gospodarstwa.
Minimalizacja emisji ze wszystkich nowych obiektów drobiarskich
2.3.3.15
Nowe budynki należy projektować z rozdzielczym systemem odprowadzania wód i zbiornikiem do
gromadzenia ścieków z mycia.
Uwagi:
a) Wykorzystanie systemu powierzchniowego oraz zablokowanie odpływu nie będzie rozwiązaniem
wystarczającym.
22
Minimalizacja emisji z obiektów dla niosek
Nowe obiekty dla niosek
2.3.3.16
Należy ograniczać emisje pyłu z budynków
Uwagi:
a) W przypadku budynków z wentylacją boczną, pył może być gromadzony w pojemnikach lub na
regularnie czyszczonym podłożu stałym.
b) W przypadku wentylacji dachowej należy przewidzieć sposób zbierania pierwszej zanieczyszczonej
partii deszczówki. Do oczyszczania takich wód mogą służyć proste konstrukcje, takie jak sztuczne
nasadzenia trzcinowe i zarośnięte rowy.
c) Powstawanie pyłu w budynku należy ograniczać poprzez utrzymywanie właściwego nawilgocenia
ściółki i odpowiedniej jakości powietrza.
d) Dalsze wytyczne dotyczące pyłów zostaną opracowane po ukazaniu się wyników prac
prowadzonych w Instytucie Badawczym Silsoe.
2.3.3.17
Systemy klatkowe należy projektować jako systemy z wietrzonymi tunelami lub z czyszczeniem
taśmowym.
2.3.3.18
W systemach z wietrzonymi tunelami stosuje się pionowe baterie klatek z centralnie umieszczonymi
szczelinami i zgarniaczem pod każdym "piętrem". Ponadto, pomiędzy klatką a strefą gromadzenia
pomiotu powinien znajdować się zawór regulacyjny. Zawór należy ustawiać tak, by zapewnić
wietrzenie pomiotu przy jednoczesnej minimalizacji przeciągów w klatkach.
Uwagi:
a) Tam gdzie to możliwe, w strefach gromadzenia pomiotu, należy projektować duże otwory
umożliwiające wlot powietrza i wspomagające proces suszenia.
2.3.3.19
W przypadku systemów z czyszczeniem taśmowym należy przewidzieć suszenie na taśmie za pomocą
wymuszonego przepływu powietrza. Systemy z czyszczeniem taśmowym należy projektować mając na
uwadze optymalny przepływ powietrza do ilości odkładanego pomiotu dla zapewnienia maksymalnego
suszenia na taśmie.
2.3.3.20
W systemach chowu wolierowego i wolnowybiegowego gniazda powinny znajdować się nad lub przy
ruszcie. Nad rusztami nie wolno umieszczać żadnych poideł dzwonkowych.
Uwagi:
a) Systemy należy projektować mając na uwadze maksymalną redukcję amoniaku.
b) Badane są systemy wymuszonego suszenia pomiotu pod rusztami.
Istniejące budynki dla kur nieśnych
2.3.3.21
Istniejące budynki należy eksploatować tak, aby maksymalizować stopień suszenia jednocześnie
minimalizując pylenie.
23
Uwagi:
a) W budynkach z systemem klatkowym z tunelami należy zapewnić wentylację, aby zwiększyć
stopień wysuszenia powietrza w tunelach.
b) Do oczyszczania wód zanieczyszczonych pyłem można stosować proste konstrukcje techniczne jak
sztuczne bagna i zarośnięte rowy.
Minimalizacja emisji z budynków dla brojlerów i indyków
Największy wpływ na emisję amoniaku w budynkach inwentarskich ma jakość ściółki. Jakość ściółki
regulują takie czynniki jak: temperatura, wentylacja, typ poideł i ich eksploatacja, typ koryt paszowych
i ich eksploatacja, materiały ściółkowe i grubość ściółki, kondensacja, obsada, skład i jakość paszy
oraz kondycja ptaków.
24
Nowe budynki dla brojlerów i indyków
2.3.3.22
Wentylacja powinna być zaprojektowana i eksploatowana tak, by zapewnić minimalne uwilgotnienie,
niezależnie od warunków meteorologicznych i pory roku. Budynek powinien być wyposażony we
właściwą izolację termiczną i przeciwwilgociową.
Uwagi:
a) Konstrukcja wentylacji powinna zapewnić możliwość wykorzystanie ciepła z ogrzanego powietrza
pod sufitem w procesie suszenia pomiotu.
b) Przeciąg w pierwszych kilku tygodniach cyklu produkcji brojlerów powoduje zwiększone
zapotrzebowania na ciepło. W ramach audytu energetycznego obiektu należy zaplanować
niezbędny minimalny poziom wentylacji w celu ograniczenia nadmiernej konsumpcji energii
cieplnej.
2.3.3.23
Podstawowym źródłem wody powinny być poidła smoczkowe. W przypadku indyków lub kurcząt w
wieku poniżej 14 dnia jako uzupełnienie mogą być stosowane poidła dzwonkowe.14
Uwagi:
a) Wymiana poideł dzwonkowych na poidła smoczkowe może być prowadzona stopniowo, jeżeli
zostanie to uwzględnione w programie naprawczym.
2.3.3.24
Należy ograniczać emisje pyłu z budynków
Uwagi:
a) W przypadku budynków z wentylacją boczną, pył może być gromadzony w pojemnikach lub na
regularnie czyszczonym podłożu stałym.
b) W przypadku wentylacji dachowej należy przewidzieć sposób zbierania pierwszej zanieczyszczonej
c) Powstawanie pyłu w budynku należy ograniczać poprzez utrzymywanie właściwego nawilgocenia
ściółki i odpowiedniej jakości powietrza.
Istniejące budynki dla brojlerów i indyków
2.3.3.25
Podstawowym źródłem wody powinny być poidła smoczkowe. W przypadku indyków lub kurcząt w
wieku poniżej 14 dnia jako uzupełnienie mogą być stosowane poidła dzwonkowe.15
Uwagi:
a) Wymiana poideł dzwonkowych na poidła smoczkowe może być prowadzona stopniowo, jeżeli
zostanie to uwzględnione w programie naprawczym.
2.3.3.26
Istniejące budynki należy eksploatować w sposób pozwalający na minimalizację emisji pyłów.
14
Poidła smoczkowe, nie powinny być stosowane w przypadku indyków, gdyż się nie sprawdzają i mają znacznie
gorszy wpływ na jakość ściółki niż poidła dzwonkowe czy miseczkowe.
25
Uwagi:
a) W przypadku wentylacji dachowej należy przewidzieć sposób zbierania pierwszej zanieczyszczonej
Minimalizacja emisji z obiektów dla kaczek
Proponowany projekt wytycznych przekazano przedstawicielom branży w celu omówienia.
Minimalizacja emisji z chowu kurcząt
Proponowany projekt wytycznych przekazano przedstawicielom branży w celu omówienia.
2.3.4 Magazynowanie gnojowicy, pomiotu i obornika
Magazynowanie gnojowicy i obornika z chowu trzody chlewnej
Wytyczne nowych magazynów i lagun na gnojowicę odnoszą się do wszystkich nowych obiektów i
lagun, zarówno w przypadku nowych jak i istniejących instalacjach.
Magazynowanie gnojowicy
2.3.4.1
Wszystkie nowe obiekty do magazynowania gnojowicy należy projektować jako obiekty zakryte.
Uwagi:
a) Lustro gnojowicy w zbiornikach powinno być zakryte w celu ograniczenia do minimum emisji
zapachu i amoniaku. Jako rozwiązanie może posłużyć sztywna pokrywa przymocowana do
zbiornika stalowego lub betonowego lub zastosowanie przykrycia z lekkiego porowatego kruszywa
gliniastego pływającego na powierzchni. Materiały takie jak słoma czy torf toną i nie zapewniają
skutecznej redukcji emisji. Przykrycie izoluje zbiornik od deszczu pozwalając dodatkowo
zredukować objętość gnojowicy.
2.3.4.2
Propozycje dotyczące zabezpieczenia lub wymiany starych zbiorników na gnojowicę należy przedstawić
Agencji w terminie 6 miesięcy od daty uzyskania pozwolenia.
2.3.4.3
Nie jest dopuszczalna budowa nowych lagun ziemnych, chyba że zostaną opracowane skuteczne
technologie ich zabezpieczenia.
2.3.4.4
Jeżeli zbiornik nie jest wyposażony w pokrywę minimalizującą emisje do powietrza, należy podjąć
wszelkie możliwe działania w celu:
- maksymalnego ograniczenia mieszania gnojowicy oraz
- zastosowania podpowierzchniowej metody wprowadzania gnojowicy.
Uwagi:
a) Pokrywy pływające są skuteczne pod warunkiem, że powierzchnia cieczy będzie zakłócana w
minimalnym stopniu. Mieszanie może być niezbędne do rolniczego wykorzystania gnojowicy jako
nawozu, natomiast przestrzeganie poprzedniego punktu powinno zazwyczaj spowodować
ograniczenie emisji amoniaku i zapachu.
26
Rozporządzenie o ograniczaniu zanieczyszczeń (kiszonki, gnojowica i rolnicze paliwa
olejowe) z 1991 r. (zmienione w 1997 r.).
Należy zaznaczyć, że wszystkie nowe, znacząco zmodernizowane (przebudowane/rozbudowane)
instalacje do magazynowania gnojowicy muszą spełniać wymogi Rozporządzenia o ograniczaniu
zanieczyszczeń (kiszonki, gnojowica i rolnicze paliwa olejowe) z 1991 r. (zmienionego w 1997 r.).
Uwagi:
a) Typowe obiekty do przechowywania gnojowicy muszą posiadać następujące cechy:
I.
Dno zbiornika magazynowego oraz zbiornika na odcieki, a także wszystkie elementy
kanalizacji i studzienka odbiorcza muszą być nieprzepuszczalne.
II.
Powierzchnie wewnętrzne zbiornika magazynowego, studzienka odbiorcza i elementy
kanalizacji muszą być zabezpieczone przed korodowaniem, zgodnie z BS 5502, Część
50.
III.
Zbiornik magazynowy oraz studzienka odbiorcza muszą być zaprojektowane zgodnie z
BS 5502, Część 50.
IV.
Pojemność studzienki odbiorczej i kanałów musi odpowiadać ilości gnojowicy
wytwarzanej co najmniej w ciągu dwóch dni.
V.
Minimalna
pojemność
zbiornika
magazynowego
powinna
odpowiadać
czteromiesięcznej produkcji gnojowicy w normalnych warunkach, z uwzględnieniem
objętości wód opadowych. Zbiornik magazynowy musi być zaprojektowany tak, by nie
przekraczał wysokości 300 mm powyżej górnej krawędzi zbiornika.
VI.
W przypadku braku pisemnej zgody Agencji Ochrony Środowiska odległość wszystkich
omawianych powyżej konstrukcji musi być większa niż 10 m od cieku wodnego.
VII.
Konstrukcje muszą być zaprojektowane na 20-letni okres rutynowej eksploatacji.
VIII.
Każdy rurociąg powinien mieć dwa szeregowo zamontowane zawory odcinające go na
czas, gdy nie jest eksploatowany. (Należy zapewnić wymaganą odległość pomiędzy
zaworami - niebawem pojawi się Brytyjska Norma w tym zakresie).
W przypadku nieszczelności ścian zbiornika magazynowego na gnojowicę wymagane jest
zastosowanie drenażu opaskowego wraz ze zbiornikiem na odcieki. Fundament zbiornika musi byś
szerszy niż obwód ścian.
W zbiornikach z wałami ziemnymi, lustro cieczy musi zawsze znajdować się co najmniej 750 mm
poniżej górnej krawędzi zbiornika.
Magazynowanie obornika
2.3.4.5
Obornik przechowywany na podwórzu powinien być składowany na nieprzepuszczalnej płycie
obornikowej wyposażonej w system zbierania odcieków wraz ze zbiornikiem.
Uwagi:
a) Płyty obornikowe muszą posiadać system zbierania odcieków zgodnie z Rozporządzeniem o
ograniczaniu zanieczyszczeń (kiszonki, gnojowica i rolnicze paliwa olejowe) z 1991 r.
(nowelizowanym w 1997 r.). Rozdział 6 opracowanego przez MAFF „Kodeksu dobrych praktyk
rolniczych w zakresie ochrony wód” zawiera zalecenia dotyczące budowy obiektów do
przechowywania obornika.
b) Dla zmniejszenia ilości odcieków należy rozważyć zastosowanie zadaszenia lub przykrycia pryzmy.
2.3.4.6
Pryzm obornika na polach nie można sytuować nad drenami a także w odległości nie mniejszej niż 10
metrów od cieków wodnych oraz 50 metrów od źródeł i studni kopanych lub wierconych, na wodę
pitną lub do użytku w gospodarstwach mleczarskich.
27
Uwagi:
a) Pryzmy na polach nie powinny zastępować płyt obornikowych ze zbiornikami na odcieki.
b) Agencja może zażądać przemieszczenia pryzmy, jeżeli stwarza ona ryzyko zanieczyszczenia wód.
Procesy przetwarzania gnojowicy
Wyróżnia się różne sposoby przetwarzania gnojowicy, takie jak cedzenie, rozdział, kompostowanie,
rozkład tlenowy i fermentacja beztlenowa. Każdy z tych procesów może znaleźć zastosowanie w
określonych miejscach, w przypadku występowania specyficznych problemów (np. związanych z
uciążliwością zapachową). Jednak żaden z procesów nie przyniósłby wyraźnych korzyści we wszystkich
gospodarstwach. Procesy przetwarzania mogą mieć większe znaczenie praktyczne tylko tam, gdzie
istnieje kilka gospodarstw mogących zapewnić odpowiedni przerób. W każdym przypadku niezbędne
jest indywidualne określenie najlepszej dostępnej techniki. Obecnie nie istnieją żadne powszechnie
obowiązujące wytyczne w tym zakresie.
Magazynowanie ściółki i pomiotu z chowu drobiu i produkcji jaj
2.3.4.7
Miejsca przechowywania ściółki i pomiotu drobiowego we wszystkich nowych lub istotnie
zmodernizowanych instalacjach musza być zadaszone lub przykryte.
Uwagi:
a) W miarę możliwości należy unikać przechowywania na polu, gdyż aktualnie nie istnieją metody
pozwalające na skuteczne zabezpieczenie takiej pryzmy.
b) Przy zawartości suchej masy powyżej 60% emisje amoniaku i zapachów są minimalne.
2.3.4.8
W przypadku istniejących instalacji, w których nie jest możliwe przechowywanie innymi metodami niż
na polu, ściółkę i pomiot należy przechowywać w zbitych pryzmach o przekroju w kształcie litery A.
2.3.4.9
Pryzm na polach nie można sytuować nad drenami a także w odległości nie mniejszej niż 10 metrów
od cieków wodnych oraz 50 metrów od źródeł i studni kopanych lub wierconych, na wodę pitną lub do
użytku w gospodarstwach mleczarskich.
Uwagi:
a) Pryzmy na polach nie powinny zastępować płyt obornikowych ze zbiornikami na odcieki.
b) Agencja może zażądać przemieszczenia pryzmy, jeżeli stwarza ona ryzyko zanieczyszczenia wód.
2.3.4.10
Pomiot lub ściółka przechowywane na podwórzu powinny być składowane na
nieprzepuszczalnej płycie wyposażonej w system zbierania odcieków wraz z zbiornikiem.
Uwagi:
a) Płyty obornikowe muszą posiadać system zbierania odcieków zgodnie z Rozporządzeniem o
ograniczaniu zanieczyszczeń (kiszonki, gnojowica i rolnicze paliwa olejowe) z 1991 r.
(nowelizowanym w 1997 r. )(Prawodawstwo angielskie).
b) Dla zmniejszenia ilości odcieków należy rozważyć zastosowanie zadaszenia lub przykrycia pryzmy.
Uzupełnienie: Sposoby przechowywania nawozów naturalnych pochodzenia zwierzęcego
Ważną zasadą przechowywania nawozów naturalnych pochodzenia zwierzęcego pozwalającą na
ograniczenie niekorzystnego wpływu na środowisko jest prawidłowe ich przechowywanie, pozwalające
28
na maksymalne ograniczenie niekontrolowanych emisji. Tam, gdzie nawozy naturalne pochodzenia
zwierzęcego są przechowywane bezpośrednio pod zwierzętami np. w systemach chowu na głębokiej
ściółce, zasady te nie mają zastosowania. Natomiast wszędzie tam, gdzie odchody, ściółka oraz mocz
usuwane są na bieżąco, pojawia się problem bezpiecznego przechowywania odpadów. Służy do tego
szereg budowli technicznych. Informacje na temat prawidłowej eksploatacji, projektowania i
umiejscowienia niektórych budowli i urządzeń oraz zasad przechowywania nawozów, znaleźć można
pod adresami:
- Warunki techniczne i użytkowe jakim powinny odpowiadać płyty i zbiorniki na nawozy zwierzęce
http://www.wfosigw.bialystok.pl/PortalVBVS/uploads/war_tech.doc
- Zasady przechowywania nawozów http://www.ibmer.org.pl/zasady.htm
- Budowa płyty obornikowej http://www.ostw.pl/pliki_do_pobrania/plyty%20obornikowe.doc oraz
http://www.ostw.pl/materialy.html#plyta
- Nawozy naturalne (obornik, gnojówka i gnojowica) - przechowywanie i zagospodarowanie zgodnie
z zasadami ochrony środowiska http://odr.zetobi.com.pl/ochrona/nawozy.htm
2.3.5 Wykorzystanie obornika i gnojowicy w rolnictwie oraz planowanie gospodarki nawozami
pochodzenia zwierzęcego
Stosowanie poza gospodarstwem
2.3.5.1
Operatorzy opierający się na wykorzystaniu obornika lub gnojowicy w celach rolniczych poza terenem
własnego gospodarstwa muszą przedstawić Agencji Ochrony Środowiska pisemne poświadczenie, aby
wykazać, że dostępny teren jest wystarczający do przyjęcia wywożonego z gospodarstwa obornika lub
gnojowicy w uzgodnionym zakresie. (Patrz również punkt 2.10.6.)
Uwagi:
a) Należy podać przynajmniej dane osobowe (nazwisko/imię i adres) odbiorców oraz powierzchnię
udostępnioną dla wykorzystania rolniczego nawozów zwierzęcych.
b) Hodowca jest zobowiązany powiadomić Agencję o wszelkich zmianach w liczbie odbiorców oraz
prowadzić przez cały czas stosowną ewidencję nawożonych gruntów.
c) Wytyczne te stosowane są w przypadku gdy:
- wykonawca zatrudniony przez rolnika nawozi grunty strony trzeciej,
lub
- rolnik nawozi grunty strony trzeciej16,
d) W przypadku zatrudnienia pośrednika lub innej strony trzeciej przejmującej odpowiedzialność za
usuwanie odpadów z instalacji, hodowca musi przedstawić odpowiednie potwierdzenie
(poświadczenie), że strona trzecia zapewni rolnicze wykorzystanie obornika/gnojowicy,
przynajmniej w stopniu zgodnym z wymogami Kodeksu dobrych praktyk rolniczych w zakresie
ochrony gleb, powietrza i wody. Najlepiej byłoby, gdyby wykorzystanie pokrywało się z Planem
gospodarki nawozami zwierzęcymi dla terenu, na którym nawozy z instalacji są wykorzystywane.
2.3.5.2
Dokumentację rozwiązań zastępczych na wypadek sytuacji awaryjnych lub braku możliwości dalszego
wykorzystywania dotychczasowych gruntów należy udostępnić Agencji na żądanie.
Uwagi:
a) Informacje te mogą być przedstawione jako element planu działań na wypadek awarii.
16
W przypadku kiedy rolnik nawozi grunty osoby trzeciej, należy sporządzić właściwą dokumentację zawierającą
informacje o ilości przekazywanego nawozu, podstawowe informacje na temat osoby, której grunty będą
nawożone, umowę pomiędzy prowadzącym instalację a udostępniającym grunty do nawożenia, mapkę glebową z
nawożonymi gruntami. Składowe dokumentacji dotyczącej stosowania nawozów na gruntach osoby trzeciej
można skonsultować z właściwym organem odpowiedzialnym za wydanie pozwolenia zintegrowanego.
29
Wykorzystanie na terenie gospodarstwa
Jeżeli właściciel pozwolenia sam kontroluje wykorzystanie obornika/gnojowicy w celach rolniczych,
wówczas stosuje się wytyczne rolniczego wykorzystania nawozów zwierzęcych, opisane w punktach od
2.3.5.3 do 2.3.5.14 niniejszego dokumentu. Wytyczne te odnoszą do przypadków, w których:
- stosowaniem nawozów na polach gospodarstwa zajmuje się rolnik lub jego pracownik,
lub
- stosowaniem nawozów na polach gospodarstwa zajmuje się zatrudniony przez rolnika
podwykonawca.
Planowanie gospodarki nawozami zwierzęcymi
Plan gospodarki nawozami zwierzęcymi
Gnojowica i obornik z intensywnego chowu zwierząt są potencjalnie cennymi źródłami składników
odżywczych dla roślin, mogą jednak stanowić przyczynę zanieczyszczenia. Istotne jest wykazanie, że
w gospodarstwie stosuje się najlepsze metody wykorzystywania gnojowicy i obornika oraz ogranicza
się maksymalnie ryzyko zanieczyszczenia. Oznacza to konieczność pełnego bilansowania azotu, fosforu
i potasu (NPK) zawartego w gnojowicy/oborniku wraz z uwzględnieniem zasobności gleby, ilości
pobieranych przez rośliny oraz zapotrzebowania na substancje biogenne.
W przypadku wykorzystania obornika lub gnojowicy do celów rolniczych w obszarach wrażliwych na
azotany należy przestrzegać zasad programu działań.
2.3.5.3
Należy wdrożyć uzgodniony i oznaczony datą Plan gospodarki nawozami zwierzęcymi
2.3.5.4
Należy prowadzić kontrolę postępu we wdrażaniu planu (Patrz. punkt 2.10.4)
2.3.5.5
Co najmniej raz w roku operator powinien przeprowadzić ocenę planu.
2.3.5.6
Operator ma obowiązek informowania Agencji o wszelkich zmianach i uzupełnieniach planu, które
uznano za niezbędne w wyniku weryfikacji. Przed wprowadzeniem lub uzupełnieniem takich zmian
niezbędne jest uzyskanie pisemnej akceptacji Agencji.
Uwagi:
a) W przypadku gdy w instalacji obornik/pomiot/gnojowicę wykorzystywany jest we własnym
zakresie, Plan gospodarki nawozami zwierzęcymi należy przedłożyć wraz z wnioskiem o
pozwolenie. Plan wymaga uzgodnienia z Agencją.
b) W przypadku gdy gnojowica, obornik lub pomiot mają być wykorzystywane rolniczo na gruntach
gospodarstwa, konieczna jest analiza ryzyka pozwalająca ustalić, w jakim terminie i które grunty
można nawozić. Plan musi również uwzględnić wszelkie nawozy dostarczane z poza gospodarstwa,
w tym osady ściekowe oraz inne odpady organiczne.
c) Wytyczne do opracowywania planów gospodarki nawozami zwierzęcymi zawarte są w podręczniku
Agencji „Planowanie gospodarki nawozami zwierzęcymi w instalacjach IPPC” oraz w dokumencie
MAFF „Zagospodarowanie nawozów zwierzęcych".
d) Zmiany, które wymagają powiadomienia Agencji zawierają: dostarczanie innych odpadów do
gospodarstwa w celu ich wykorzystania w celach rolniczych, zmiany w areale, na którym istnieje
możliwość nawożenia.
30
2.3.5.7
W obrębie instalacji należy oceniać i analizować zawartość składników pokarmowych w glebie i
nawozach zwierzęcych z częstotliwością określoną przez Agencję (Patrz. punkt 2.10.4.)
Uwagi:
a) Początkowo zawartość składników pokarmowych w oborniku, gnojowicy lub pomiotu powinny być
analizowane dwa razy w roku lub raz w cyklu produkcyjnym w przypadku, gdy cykl ten trwa dłużej
niż sześć miesięcy, przy czym analiza powinna obejmować azot i fosfor.
b) Analiza gleby powinna być początkowo przeprowadzana raz na cztery lata i powinna ona
obejmować przynajmniej zawartość fosforu.
c) Korzystne może być objęcie w analizie także potasu, siarki oraz kwasowości gleby.
d) Wskazówki można znaleźć w Kodeksie Wodnym oraz dokumencie (MAFF) „Planowanie gospodarki
nawozami zwierzęcymi w obszarach wrażliwych na azotany", w trzech broszurach MAFF
poświęconych gospodarce nawozami zwierzęcymi i w „Wytycznych nawożenia upraw polowych i
ogrodowych -RB209 MAFF". Pomoc można również uzyskać od doradcy ds. produkcji roślinnej.
e) Wytyczne do analiz gleby i nawozów mogą ulegać zmianie w świetle zebranych doświadczeń, a co
za tym idzie mogą zostać złagodzone, jeżeli otrzymywane wyniki będą odznaczały się wysoką
regularnością, lub zaostrzone, jeżeli wyniki będą charakteryzować się dużą zmiennością.
Uzupełnienie: Planowanie gospodarki nawozowej
Plan gospodarki nawozowej stanowi integralną część zasad postępowania z nawozami organicznymi.
Właściwie zaplanowana gospodarka nawozowa pozwala na zwiększenie efektywności produkcji, przy
jednoczesnym ograniczeniu nadmiernych emisji. Prawidłowy plan gospodarki nawozami opracować
można
kierując
się
zasadami
z
dokumentu
umieszczonego
na
stronie
http://www.ostw.pl/pliki_do_pobrania/Plan%20nawozowy.doc
Wykorzystanie obornika, nawozu drobiowego oraz gnojowicy do celów rolniczych
Wykorzystanie obornika lub gnojowicy do celów rolniczych może powodować emisję amoniaku do
atmosfery oraz zanieczyszczenie wód powierzchniowych i/lub podziemnych biogenami i/lub związkami
organicznymi. Poniżej opisane działania mają za zadanie zapobiegać w/w zjawiskom lub maksymalnie
je ograniczać, a jednocześnie maksymalizować korzyści płynące z wykorzystania obornika i gnojowicy
w celach rolniczych.
Jeżeli wyniki analizy wykażą niski poziom azotu przyswajalnego, wówczas nawóz kaczy można
traktować jak obornik, a nie jak nawóz drobiowy.
Minimalizacja emisji do powietrza przy stosowaniu nawozów na polach
Protokół UNECE w sprawie transgranicznych zanieczyszczeń powietrza zobowiązuje Wielką Brytanię do
obniżenia emisji amoniaku pochodzącego z rolniczej gospodarki nawozami zwierzęcymi o 30% w
stosunku do poziomu z 1990 r. Duże znaczenie dla redukcji emisji do powietrza ma szybkie przykrycie
nawozu na polu.
Obornik
2.3.5.8
W przypadku stosowania obornika na polach bez upraw lub na nieosłoniętej glebie, nawóz należy
przykryć w ciągu 24 godzin, z wyłączeniem sytuacji kiedy obornik stosuje się, za zgodą Agencji, w celu
zmniejszenia erozji wietrznej na glebach wrażliwych na to zjawisko.
Uwagi:
a) Obornik przykrywa się przeważnie przez zastosowanie pługa, brony talerzowej lub kultywatora
rotacyjnego.
b) Jeżeli obornik ma pozostać na powierzchni w celu ograniczenia erozji wietrznej, należy
przedstawić Agencji informacje odnośnie podatności gleb na taką erozję.
31
c) Obornik nie wymaga przykrywania przy zastosowaniu na użytkach zielonych lub polach z
uprawami.
Gnojowica
2.3.5.9
Gnojowicę można wprowadzać na pola wyłącznie przy zastosowaniu następujących urządzeń:
- iniektorów lub kultywatorów z rozlewaczem,
i/lub
- dowolnych urządzeń z łopatkami rozlewającymi, jeżeli gnojowica zostanie przykryta w ciągu 6
godzin od jej zastosowania oraz urządzenia te funkcjonują w sposób uniemożliwiający rozpylanie i
unoszenie się cieczy z wiatrem, tj. przy niskim ciśnieniu roboczym pozwalającym na powstawanie
dużych kropli,
i/lub
- deszczowni, jeżeli gnojowica jest stosowana na uprawy i urządzenia te zapewniają niską
trajektorię rozrzutu (pracują przy niskim ciśnieniu roboczym umożliwiającym powstawanie dużych
kropli).
Stosowanie nawozów z uwzględnieniem minimalizacji zanieczyszczenia wód
2.3.5.10
Wykorzystanie obornika i gnojowicy w celach rolniczych musi być zgodne z Planem gospodarki
nawozami zwierzęcymi.
2.3.5.11
Nawozów organicznych nie można stosować, jeżeli grunt jest:
- nasycony wodą,
- podtopiony,
- zamarznięty,
- ośnieżony,
- spękany do poziomu drenażu lub warstwy filtracyjnej.17
Uwagi:
a) W Planie gospodarki nawozami zwierzęcymi należy uwzględnić areały nie nadające się do
nawożenia obornikiem/gnojowicą. Obniżenie dawek nawozu, a tym samym ładunku substancji
stałych, ogranicza ryzyko spływu oraz możliwość przemieszczania się substancji organicznych,
azotanów, fosforu i azotu amonowego do cieków wodnych.
b) Nawozy organiczne powinny być stosowane tak, by umożliwić maksymalny dostęp upraw do
substancji biogennych oraz zminimalizować ryzyko spływu do cieków wodnych i zanieczyszczenie
wód gruntowych.
2.3.5.12
Nawozów organicznych nie można stosować w przypadku pól położonych na stromych zboczach.
Uwagi:
a) Przy nawożeniu należy zachowywać ostrożność bez względu na stopień nachylenia terenu, gdyż
spływ powierzchniowy może nastąpić nawet na prawie płaskim terenie. Ryzyko spływu wzrasta
wraz z nachyleniem zbocza.
17
Zgodnie z polskim Kodeksem Dobrych Praktyk Rolniczych, nawozów nie wolno stosować
•
w terminie od 30 listopada do 1 marca,
•
przy poziomie wód gruntowych powyżej 1,2 m,
•
w odległości mniejszej niż 20 m od stref ochronnych źródeł i ujęć wody,
•
jeżeli przyoranie nawozu jest niemożliwe najpóźniej następnego dnia,
•
w postaci płynnej na gruntach bez okrywy roślinnej o nachyleniu powyżej 10%,
w postaci płynnej podczas wegetacji roślin przeznaczonych do bezpośredniego spożycia przez człowieka.
32
b) Stoki są złożonymi strukturami krajobrazu i nie jest praktycznie możliwe dokładne określenie
krytycznego kąta nachylenia zbocza. Jednak orientacyjnie można przyjąć za strome stoki, które są
nachylone pod kątem powyżej 11° (stosunek wysokości do długości około 1:8), natomiast za
średnio nachylone - pod kątem 8-11° (od 1:12 do 1:8).18
2.3.5.13
Nawozów organicznych nie można stosować w odległości mniejszej niż 10 metrów od cieków wodnych
oraz 50 metrów od źródeł i studni kopanych lub wierconych na wodę pitną lub do użytku w
gospodarstwach mleczarskich..
Minimalizacja zanieczyszczeń
akumulacji związków
substancjami
odżywczymi
pochodzącymi
z
gleby
i
Nawozy organiczne powinny być stosowane tak, by umożliwić maksymalny dostęp upraw do
substancji biogennych oraz zminimalizować ryzyko spływu do cieków wodnych i zanieczyszczenie wód
gruntowych.
Azot
2.3.5.14
Dawki czystego azotu nie mogą w przekraczać 250 kilogramów azotu na 1 ha/na rok19. Limit ten
stosuje się do wszystkich nawozów organicznych, w tym do osadów ściekowych i innych odpadów
organicznych, natomiast nie dotyczy on nawozów mineralnych.
Uwagi:
a) Łączną zawartość azotu w nawozach organicznych pochodzenia zwierzęcego, określa się na
podstawie analiz, zgodnie z punktem 2.3.5.7.
b) Dla nowych instalacji zawartość azotu szacuje się na podstawie danych standardowych podanych
w dokumencie MAFF "Planowanie gospodarki nawozami zwierzęcymi w obszarach wrażliwych na
azotany".
c) Termin jednego roku zastosowano jako ekwiwalentny do Programu działań dla obszarów
wrażliwych na azotany.
d) Przy spełnianiu tego warunku należy uwzględnić lokalne warunki klimatyczno-glebowe oraz rodzaj
uprawy.
Fosfor
Wytyczne dla gospodarki fosforem są nadal w opracowaniu.
Duże ilości fosforu mogą odkładać się w glebach regularnie nawożonych dużymi dawkami nawozów
organicznych. Może to powodować wzrost ilości fosforu wprowadzanego do wód.
Fosfor z nawozów pochodzenia zwierzęcego może przedostawać się do wód powierzchniowych
różnymi drogami.
Najważniejsze drogi to:
- spływ powierzchniowy, szczególnie przy nawozach świeżo rozprowadzonych,
- erozja cząstek gleby bogatych w fosfor,
- spływ nierozpuszczalnych oraz rozpuszczonych związków fosforowych z wodami z systemów
melioracyjnych.
18
Zgodnie z polskim prawodawstwem, nie wolno stosować nawozów w postaci płynnej na gruntach bez okrywy
roślinnej o nachyleniu powyżej 10%.
19
Roczna dawka nawozu naturalnego nie może przekraczać ilości zawierającej 170 kg azotu całkowitego na 1 ha
użytków rolnych (Ustawa z dnia 26 lipca 2000 r. o nawozach i nawożeniu, Rozdz. 3, Art. 11. Pkt. 3. (Dz. U. Nr 89,
poz. 991)) . Jeżeli ilość nawozów naturalnych produkowanych w gospodarstwie, przeliczonych na azot całkowity
przekracza 170 kg azotu na 1 ha, wskazuje to na nadmierną obsadę inwentarza. Rolnik powinien wówczas albo
zmniejszyć obsadę zwierząt albo zawrzeć umowę z sąsiadami na odbiór nadwyżkowych ilości nawozów
naturalnych (zbiór zasad Dobrej Praktyki Rolniczej w oparciu o Dyrektywę Azotanową)
33
Zagrożenie strat fosforu w wyniku spływu powierzchniowego można minimalizować postępując
zgodnie z Planem gospodarki nawozami zwierzęcymi. Zagrożenie erozji gleby można minimalizować
postępując zgodnie ze wskazówkami zawartymi w Kodeksie Glebowym lub w zestawie informacyjnym
MAFF - "Ograniczanie erozji gleby". Ilości traconego fosforu zależą od jego zawartości w glebie. Im
wyższa jest zawartość fosforu w glebie tym straty będą większe. W przypadku pól regularnie
nawożonych nawozami pochodzenia zwierzęcego istnieje ryzyko odkładania się fosforu w ilościach
przekraczających zapotrzebowanie pokarmowe uprawianych roślin.
2.3.6 Działania w zakresie ograniczania uciążliwości zapachowych
Wymogi określające stosowanie ograniczania uciążliwości zapachowych należy ustalać indywidualnie,
w zależności od położenia gospodarstwa. Dla gospodarstw, które nie emitują żadnych uciążliwych
zapachów, nie stosuje się wymogu opracowania planu działań w zakresie ograniczania uciążliwości
zapachowych. Dla instalacji, na które został nałożony wymóg opracowania takiego planu, poradnik
jest dostępny w wydanych przez Agencję Wytycznych opracowywania planów działań w zakresie
ograniczania uciążliwości zapachowych. Szereg zasad mających na celu ograniczenie emisji
zanieczyszczeń do powietrza także powoduje ograniczenie emisji zapachów.
Inne wskazówki dotyczące ograniczania uciążliwości zapachowych można znaleźć w Kodeksie dobrych
praktyk rolniczych w zakresie ochrony powietrza.
2.4 Odprowadzanie zanieczyszczeń do wód podziemnych
Rozporządzenie o wodach podziemnych reguluje zagadnienia dotyczące redukcji bezpośredniego i
pośredniego odprowadzania szeregu substancji do wód podziemnych. Szczegóły dotyczące tych
substancji opisano na listach I i II-giej załączonych do w/w Rozporządzenia. Odprowadzanie tych
substancji do gruntu wymaga pozwolenia na mocy Rozporządzenia o wodach podziemnych. Nie
wymaga natomiast pozwolenia stosowanie tych substancji. Jest to istotne w kontekście intensywnego
chowu zwierząt, gdyż istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że stosowane podczas niego środki
chemiczne zawierają substancje z w/w list. Podejmując gospodarkę tymi środkami należy założyć, że
wszystkie one podlegają przepisom, o których mowa i stosować rozwiązania pozwalające na spełnienie
przedstawionych wymogów. Dodatkowe informacje można uzyskać w Agencji.
2.5 Gospodarka odpadami, przechowywanie i postępowanie z odpadami
Przepisy dotyczące zintegrowanego zapobiegania i ograniczania zanieczyszczeń zawierają szereg
wymogów dotyczących gospodarki odpadami. Stosowana obecnie w Wielkiej Brytanii definicja
odpadów nie zawiera w sobie odpadów z terenów wykorzystywanych na działalność rolną. W związku
z tym starający się o pozwolenie nie są zobowiązani do wykazywania stosownych informacji we
wnioskach o pozwolenie, gdyż nie istnieją żadne zasady ani wytyczne techniczne w tym zakresie.
Jednak są propozycje zmiany definicji odpadów, więc należy zakładać, że sytuacja w przyszłości
ulegnie zmianie.20
Należy również podkreślić, że przepisy wymagają aby obszar instalacji został przywrócony do stanu
zadawalającego przed jej likwidacją. Występowanie na obszarze instalacji jakichkolwiek pozostałości
po odpadach w momencie jej likwidacji może stanowić przeszkodę w uznaniu obszaru za ostatecznie
zrekultywowany.
20
W pozwoleniu zintegrowanym określa się warunki wytwarzania i sposoby postępowania z odpadami na
zasadach określonych w przepisach ustawy o odpadach. Najbliższym odpowiednikiem wymagań określonych w
punkcie 2.2.4.1. w polskim ustawodawstwie, jest Art. 37 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr
62 poz. 628 z późn. zmianami) określający ogólne zasady prowadzenia ewidencji odpadów. Zestawienie danych
dot. gospodarki odpadami sporządzone zgodnie z wymogami ustawy o których mowa w art. 37, posiadacz
odpadów lub wytwórca komunalnych osadów ściekowych jest obowiązany przekazać marszałkowi województwa
właściwemu ze względu na miejsce wytwarzania, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów w terminie do końca
pierwszego kwartału za poprzedni rok kalendarzowy.
34
Uzupełnienie: Regulacje prawne
Poniżej znaleźć można listę podstawowych regulacji prawnych dotyczących zasad gospodarki
odpadami:
-
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z późn. zm)
http://www.mos.gov.pl/1akty_prawne/ustawy/ochrona_srodowiska/
Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach(Dz. U. Nr 132,
poz. 622) http://ks.sejm.gov.pl:8010/proc2/ustawy/1463_u.htm
Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych. (Dz. U. Nr 63 poz.
638 z poźn. zm) http://www.mos.gov.pl/1akty_prawne/ustawy/opakowania.html
Projekt
ustawy
o
zapobieganiu
powstawaniu
zanieczyszczeń
i
odpadów
http://www.otzo.most.org.pl/prawo/u_zpzo96.html
2.6 Odzysk i unieszkodliwianie odpadów
Patrz. Rozdział 2.5.
2.7 Zużycie energii
2.7.1
W przypadku instalacji, które nie są stronami Umowy dotyczącej podatków od zmian klimatycznych,
należy przeprowadzić audit energetyczny oraz raz do roku ocenić możliwości ograniczenia konsumpcji
energii, a jeżeli zajdzie taka potrzeba, dokonać odpowiednich zmian. Należy prowadzić ewidencję
prowadzonych kontroli i udostępniać ją na żądanie Agencji.
Uwagi:
a) W przypadku instalacji będących stronami Umowy dotyczącej podatków od zmian klimatycznych,
stosuje się wymóg przedstawiania ewidencji jako dowodu wywiązywania się z warunków umowy.
Strony we wnioskach o wydanie pozwolenia muszą informować Agencję o szczegółach
dotyczących umowy.
b) W przypadku pozostałych instalacji istnieje szereg podręczników oraz zestawów informatorów
dotyczących auditów ułatwiających spełnienie powyższego wymogu, takie jak: podręcznik MAFF
"Korzyści finansowe z ograniczenia ilości odpadów wytwarzanych w gospodarstwie rolnym" oraz
przykłady auditów opracowane przez Ośrodek ds. Energii w Gospodarstwach Rolnych21. W ramach
auditu formułowane są zalecenia odnośnie poprawy efektywności gospodarki energetycznej w
ujęciu ekonomicznym.
c) Ograniczenie zużycia energii uzyskane poprzez zwiększenie efektywności prowadzi do obniżenia
emisji dwutlenku węgla (gazu cieplarnianianego).
d) Aktualne dane szacunkowe wskazują, że konsumpcja energii w fermach chowu trzody chlewnej i
drobiu charakteryzuje się dużą zmiennością i w wielu przypadkach istnieją możliwości redukcji
kosztów.
e) Dla energii zużywanej na ogrzewanie budynków redukcję kosztów uzyskania energii oraz emisji
dwutlenku węgla można osiągnąć stosując np. ogrzewanie olejowe lub gazowe zamiast energii
elektrycznej, pod warunkiem, że zapewniona zostanie odpowiednia kontrola ilości zużywanego
paliwa.
Uzupełnienie: Energia
Oszczędne gospodarowanie energią, oprócz wymiernych korzyści ekonomicznych, ma również bardzo
duże znaczenie dla ochrony środowiska. Dlatego wiele przedsiębiorstw opracowuje indywidualne plany
energetyczne, dostosowane do wewnętrznych potrzeb oraz możliwości związanych z infrastrukturą
gospodarstwa.22
21
Farm Energy Centre
Hodowcy, którzy planują przeprowadzenie inwestycji związanych z modernizacją systemu grzewczego, zgodnie
z Ustawą z dnia 18 grudnia 1998 r. o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych Art.1 pkt. 1c (Dz. U. Nr
22
35
Odnawialne źródła energii w rolnictwie http://odr.zetobi.com.pl/ochrona/odnaw.htm
2.8 Zapobieganie awariom i postępowanie w przypadku ich wystąpienia
2.8.1
Należy opracować Plan działań na wypadek awarii.
2.8.2
Operator powinien przeprowadzić ocenę planu w przypadku wystąpienia każdej sytuacji awaryjnej
oraz w każdym innym przypadku raz ciągu roku kalendarzowego (nawet jeśli nie wystąpiła awaria).
2.8.3
Operator jest zobowiązany do informowania Agencji o wszelkich powstałych korektach i
uzupełnieniach planu uznanych za niezbędne w wyniku oceny. Zanim zmiany te zostaną
wprowadzone, niezbędna jest pisemna zgoda Agencji.
Uwagi:
a) Plan powinien być dołączony do wniosku i musi być uzgodniony z Agencją, zgodnie z
wymaganiami określonymi w ogólnie przyjętych standardach.
b) Szczegółowy plan rozmieszczenia całej powierzchni systemów odprowadzania wód
zanieczyszczonych należy przechowywać w biurze zakładu, a kopię tego planu należy dodatkowo
przechowywać w innym miejscu na wypadek, gdyby biuro w chwili awarii było niedostępne.
c) Cały personel musi znać miejsce przechowywania i treść Planu działań na wypadek awarii, a także
obowiązki poszczególnych pracowników w przypadku jej wystąpienia.
d) Dodatkowe wytyczne odnośnie planowania działań na wypadek awarii w gospodarstwach, które
wymagają pozwolenia zintegrowanego zawiera Załącznik 2
e) Ocena planu po wystąpieniu awarii lub innym incydencie stanowi skuteczny sposób zapobiegania
powtarzaniu się podobnych problemów.
Uzupełnienie: Awarie - Środki zapobiegawcze
Nawet w przypadku prawidłowego zabezpieczenia i magazynowania materiałów i surowców, mogą
nastąpić sytuacje nieprzewidziane np. wycieki, rozlewy, uszkodzenia na skutek działania czynników
mechanicznych czy meteorologicznych. W takim przypadku, w zależności od substancji może dojść do
zagrożenia poważnego skażenia środowiska na skutek niekontrolowanych emisji. Dlatego, aby
maksymalnie ograniczyć ryzyko wystąpienia poważnych skutków awarii należy przeprowadzić analizę
zagrożeń oraz stworzyć plan działania w przypadku awarii. Poniżej kilka informacji na ten temat:
- Co należy uwzględnić
przed przystąpieniem do sporządzania planu przeciw pożarowego
http://www.mikrofirmabhp.pl/5616.html
- Przykładowa
instrukcja
bezpieczeństwa
pożarowego
http://www.iop.uw.edu.pl/DOC/Instrukcja%20Bezpieczenstwa%20nowa%20wersja%20II.doc
2.9 Działania w zakresie ograniczania hałasu i wibracji
Wytyczne dotyczące ograniczania hałasu należy ustalać indywidualnie, w zależności od położenia
gospodarstwa. Dla gospodarstw, które nie powodują emisji hałasu i wibracji nie wymaga się
opracowania Planu działań w zakresie ograniczania hałasu. Dla instalacji, na które został nałożony
wymóg opracowania takiego planu, poradnik jest dostępny w wydanych przez Agencję Wytycznych
162, poz. 1121), mogą starać się o dofinansowanie inwestycji mających na celu całkowitą lub częściową zamianę
konwencjonalnych źródeł energii na źródła niekonwencjonalne, w tym źródła odnawialne (np. kotłownie
metanowe z fermentacji gnojowicy itp.)
36
opracowywania planów działań w zakresie ograniczania hałasu. Odpowiednie wytyczne zostały
również opracowane przez ADAS i MAFF:
- Wytyczne ograniczania hałasu dla zakładów produkcji trzody chlewnej,
- Wytyczne ograniczania hałasu dla zakładów produkcji drobiu.
2.10 Prowadzenie ewidencji i monitoring
Wymogi ogólne
2.10.1
Kopie dokumentacji, raportów z kontroli i planów należy udostępniać Agencji na jej żądanie. Jeżeli
cytowane informacje znajdują się w oddzielnym dokumencie, należy podać źródło tego dokumentu.
Dokumentację należy zachować przez okres minimum dwóch lat.
Uwagi:
a) Do dokumentacji, auditów i planów, które należy każdorazowo przedstawiać wraz z wnioskiem,
należą:
- Raport o obiekcie i plany obiektu,
- Plan działań na wypadek awarii (aktualny plan musi cały czas znajdować się na terenie
obiektu),
- Spis surowców,
- Plan likwidacji.
Agencja zatrzymuje kopie tych dokumentów. W przypadku zmian w dokumentacji należy dostarczyć
Agencji stosowne kopie.
b) Do dokumentacji, raportów z auditów i planów składanych wraz z wnioskiem, ale nie
wymaganych w przypadku wszystkich zakładów, należą:
- Plany działań w zakresie ograniczania hałasu i/lub zapachu,
- Dokumentacja dotycząca wykorzystania obornika/gnojowicy w celach rolniczych na gruntach
stron trzecich - w przypadku instalacji unieszkodliwiających ściółkę, obornik i gnojowicę poza
terenem gospodarstwa,
- Dokumentacja dotycząca innych stosowanych rozwiązań w zakresie unieszkodliwiania ściółki,
obornika czy gnojowicy poza obszarem gospodarstwa,
- Plan gospodarki nawozami zwierzęcymi - w przypadku wykorzystujących rolniczo ściółkę,
obornik lub gnojowicę na terenie instalacji. (w Polsce przekazywanie informacji wynika z
ustawy Prawo ochrony środowiska, informacje składa się do Marszałka Województwa).
Jeżeli w/w dokumenty są wymagane należy je załączyć do wniosku. Jeżeli nastąpią zmiany, należy
dostarczyć Agencji stosowne kopie. Aktualna dokumentacja powinna znajdować się także w biurze
zakładu.
c) Do rejestrów, raportów z auditów i planów, które należy opracować po oddaniu instalacji do
użytku, należą:
- Raport z auditu energetycznego (zakłady nie będące stronami umów w sprawie podatków od
zmian klimatycznych),
- Raport z auditu gospodarki wodnej,
- Raport z auditu minimalizacji odpadów,
- Plan działań naprawczych w zakresie obniżenia emisji amoniaku (w przypadku istniejących
instalacji),
- Ewidencje analiz obornika/ściółki/gnojowicy,
- Ewidencje analiz gleby (w przypadku gospodarstw stosujących nawozy pochodzenia
zwierzęcego na gruntach własnych),
- Ewidencje zmian pogłowia zwierząt,
- Ewidencje przypadków zanieczyszczenia środowiska i działań naprawczych w ramach Planu
likwidacji.
37
Dokumenty te muszą być złożone w Agencji w terminach określonych stosownymi wytycznymi.
2.10.2
Należy opracowywać streszczenia ewidencji wymienionych w punktach 2.10.3 i 2.10.4 i raz w roku
przekazywać je Agencji w terminie zbieżnym z czerwcowym spisem rolnym prowadzonym przez MAFF.
Ewidencja inwentarza
2.10.3
Należy prowadzić ewidencję pogłowia zwierząt i ich obrotu (do gospodarstwa i z gospodarstwa) oraz
udostępniać Agencji na żądanie. (przepis dot. bilansu)
Uwagi:
a) Informacje te służą do obliczania szacunkowej emisji amoniaku do powietrza z instalacji,
zastępując bezpośrednie pomiary emisji.
Wykorzystanie i unieszkodliwianie gnojowicy, obornika lub ściółki na terenie zakładu
2.10.4
Jeżeli rolnik, jego pracownicy lub podwykonawcy nawożą grunty gospodarstwa gnojowicą, obornikiem
lub ściółką z chowu drobiu, należy prowadzić ewidencję:
- zawartości substancji biogennych w oborniku lub gnojowicy dawkowanej na każde pole,
- masy obornika lub gnojowicy dawkowanej na każde pole.
Nawozy zwierzęce muszą być stosowane zgodnie z Planem gospodarki nawozami zwierzęcymi.
Uwagi:
a) Jeżeli taka ewidencja już jest prowadzona w innych celach, np. ze względu na wymogi odnośnie
obszarów wrażliwych na azotany lub w ramach programu zapewnienia jakości, ich forma w
większości wypadków spełnia powyższy wymóg.
b) Zastosowanie raz na pewien czas ważenia umożliwiłoby bardziej dokładne oszacowanie ilości
stosowanego nawozu.
Wykorzystanie i unieszkodliwianie gnojowicy, obornika lub ściółki poza terenem zakładu
2.10.5
Jeżeli obornik i/lub gnojowicę wywozi się poza obszar instalacji, przekazując odpowiedzialność za ich
wykorzystanie do celów rolniczych stronie trzeciej, posiadacz pozwolenia jest zobowiązany do
prowadzenia dokumentacji:
- odbiorców,
- wywożonych ilości,
- całkowitej zawartość azotu i fosforu (w oparciu o standardowe wartości lub na podstawie analiz),
- nawożonych areałów,
- terminów wywozu.
Dokumentację należy przechowywać przez minimum dwa lata.
2.10.6
Jeżeli obornik/gnojowica wywożone są poza obszar instalacji w celach innych, należy prowadzić
ewidencję odbiorców, wywożonych ilości i dat wywozu, zgodnie z punktem 2.3.3.13.
Dokumentację należy przechowywać przez okres co najmniej dwóch lat.
38
Uwagi:
a)
Należy rozważyć zastosowanie od czasu do czasu wagi pomostowej, co umożliwiłoby bardziej
dokładne oszacowanie ilości wywożonego obornika/gnojowicy.
Uzupełnienie: Przekazywanie obowiązku zagospodarowania odpadów
W przypadku kiedy gospodarstwo nie dysponuje własnym areałem istnieje możliwość przekazania
nawozów podmiotowi uprawnionemu do ich przejęcia. Schemat powyższej operacji znaleźć można
otwierając stronę http://www.ekolog.pl/Odpady_Definicje_13.html
Nawozy zwierzęce
Podział i zawartości składników
Nawozy naturalne pochodzenia zwierzęcego, dzieli się na podstawie różnych kryteriów np. stopnia
uwodnienia, gatunku zwierzęcia, okresu przechowywania itp. Aby prawidłowo wykorzystać te nawozy
oraz uniknąć błędu podczas tworzenia planu nawozowego należy przede wszystkim znać orientacyjną
zawartość składników odżywczych w poszczególnych nawozach, na podstawie której można obliczyć
dawki nawozów.
Informacje na temat pod adresami:
- Zalecenia dotyczące wykorzystania nawozów gospodarskich takich jak: gnojówka i gnojowica na
trwałe użytki zielone http://www.wodrbratoszewice.agro.pl/rada/RADA10_2001/agrotechnik.htm#agro3
- Nawożenie organiczne ziemniaka skrobiowego http://www.hd.pl/~agrol/doc/tabela6.doc
- Nawożenie organiczne łąk i pastwisk http://www.kki.pl/wirpoz/raporty/nawozenieuz.htm
- Nawożenie organiczne kukurydzy kiszonkowej
http://www.kukurydza.iung.pulawy.pl/nawoz_kiszonka.html
Regulacje prawne
Gospodarka nawozowa oraz wszystko co się z nią wiąże, ze względu na swój istotny wpływ na
środowisko, regulowana jest przez szereg aktów prawnych. Znajomość niektórych zasad jest
niezbędna w procesie planowania, projektowania i realizacji tej gospodarki. Poza aktami prawnymi
powstało również szereg dokumentów, w formie „dobrych praktyk”, które ułatwiają postępowanie z
nawozami. Poniżej przedstawiamy niektóre z nich:
-
-
Ustawa o nawozach i nawożeniu z dnia 26 lipca 2000 r (Dz. U. Nr 89, poz. 991).
Projekt o zmianie ustawy o nawozach, i nawożeniu wraz z projektami podstawowych aktów
wykonawczych http://www.senat.gov.pl/k5/dok/sejm/058/2467.pdf
Ustawa Prawo wodne z 18 lipca 2001 roku (Dz. U. Nr 115, poz. 1229.)
http://www.mos.gov.pl/1akty_prawne/ustawy/prawo_wodne.html
Ustawa o ochronie roślin uprawnych z dnia 12 lipca 1995 r. (Dz. U. Nr 171, poz 1079.)
Ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. Nr 62, poz. 628)
Dyrektywa Rady Europejskiej 91/676/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. o ochronie wód przed
zanieczyszczeniami pochodzącymi z działalności rolniczej.
http://www.zgwrp.org.pl/ue/poradnik/dokumenty/01_prawo/srodowisko/Ochrona%20wod/1991676-EEC/tekst-pl/31991L0676.doc
Skrócony zbiór zasad dobrej praktyki rolniczej dla potrzeb wdrażania Dyrektywy Azotanowej
http://www.azotany.pl/pages.php?d=1&mid=10
39
2.11 Likwidacja
2.11.1
Należy opracować plan likwidacji oraz dokonać jego oceny według potrzeb.
2.11.2
Operator jest zobowiązany do informowania Agencji o wszelkich powstałych korektach i
uzupełnieniach planu uznanych za niezbędne w wyniku oceny. Zanim zmiany te zostaną
wprowadzone, niezbędna jest pisemna zgoda Agencji.
Uwagi:
a) W oparciu o wymagania prawne występujący o pozwolenie jest zobowiązany do przedstawienia
planu likwidacji przed otrzymaniem pozwolenia. Jest to niezbędne do wykazania, że uwzględniono
odpowiedni sposób likwidacji zakładu i rekultywacji terenu do zadowalającego stanu.
b) Plan likwidacji powinien być dołączony do wniosku i musi być uzgodniony z Agencją.
c) Zaleca się bezwzględnie, aby operator uwzględnił w planie likwidacji prowadzenie ewidencji
wszystkich przypadków wystąpienia zanieczyszczeń, takich jak wycieki oleju, przecieki z obiektów
magazynowych oraz działań podjętych w celu usunięcia skutków takich zdarzeń. Będzie to
pomocne w ustaleniu, czy obszar zakładu w chwili zaprzestania działalności jest w stanie
zadowalającym.
d) Agencja nie przyjmie wniosku o cofnięcie pozwolenia, dopóki nie zostanie udowodnione, że:
- Nie ma ryzyka zanieczyszczenia,
- Nie są konieczne żadne dodatkowe działania w celu przywrócenia terenu do zadawalającego
stanu.
40
Załącznik1 Surowce – wzór
Spis surowców
Na
zatwierdzonych Wykorzystywane
listach (patrz. Uwaga1) (kg/r.)
przechowywane
ilości Ilości
na terenie zakładu (kg)
a. Biocydy ( w tym
środki
dezynfekcyjne,
środki do konserwacji
drewna,
środki
do
zwalczania śluzowców
c. Leki weterynaryjne
(por. Uwaga 2)
d. Rodzaje ściółki (por.
Uwaga 3)
e. Paliwa
Uwaga 1: Zatwierdzone listy
Podręcznik MAFF/HSE [Reference Book 500]
- Pestycydy
Poradnik Krajowego Urzędu Zdrowia Zwierząt
- Leki weterynaryjne
Lista środków dezynfekcyjnych, zatwierdzona przez MAFF Środki dezynfekcyjne
Uwaga 2: Leki weterynaryjne
Należy prowadzić ewidencję objętości lub masy produktów przechowywanych w zakładzie do użytku
ogólnego.
Nie jest wymagane przygotowanie do epidemii takich chorób, jak np. CSF lub pryszczyca, chodzi
raczej o wykazanie, jakie leki znajdują się na stanie zakładu w normalnych warunkach.
Uwaga 3: Ściółka
Należy podać rodzaje wykorzystywanej ściółki. Nie są potrzebne dane o ilości przechowywanej ściółki.
41
Załącznik 2
Planowanie działań na wypadek awarii w gospodarstwach podlegających
obowiązkowi uzyskania pozwolenia zintegrowanego
Niniejsze wytyczne zostały opracowane, aby pomóc Państwu w opracowaniu planu działań na
wypadek awarii w zakładzie. Celem planu będzie przeciwdziałanie i ograniczenie szkód
spowodowanych w środowisku w wyniku epidemii lub awarii, takich jak wycieki lub pożary. Wytyczne
skierowane są do gospodarstw podlegających Przepisom PPC i stanowią modyfikację publikacji PPG21:
Planowanie działań na wypadek awarii, opracowanej wspólnie przez Agencję Ochrony Środowiska
Anglii i Walii23, Agencję Ochrony Środowiska Szkocji24 oraz Wydział Środowiska i Dziedzictwa
Narodowego Irlandii Północnej25, zwane dalej Agencją lub Agencjami.
Przewiduje się, że niniejsze wytyczne zostaną uzupełnione o przykładowy plan.
1. Wstęp
Wytyczne Agencji dotyczące obiektów przemysłowych (PPG 11 - por. poz 1 w spisie literatury)
zawierają podstawowe wskazówki na temat aktywnego zapobiegania zanieczyszczeniom. Dodatkowe
informacje na temat postępowania z wodami z gaszenia pożarów i metod postępowania w przypadku
wystąpienia poważnych wycieków można znaleźć w publikacji PPG18 (por. poz. 1 w spisie literatury).
Niniejsze opracowanie zawiera dodatkowe wskazówki dotyczące planowania działań w przypadku
awarii. Wyjaśnia się tu, dlaczego potrzebny jest plan działań na wypadek awarii i jakie informacje
należy w nim uwzględnić; przedstawiony został także szablon stanowiący punkt wyjścia dla osób
opracowujących taki plan. Ma on pomóc rolnikom w ustaleniu odpowiedniego poziomu szczegółowości
opracowania dla danego gospodarstwa z uwzględnieniem zagrożeń i zagospodarowania obiektu.
2. Dlaczego opracowuje się plan działań na wypadek awarii?
Gospodarstwa rolne mogą stanowić istotne zagrożenie dla środowiska oraz zasobów wodnych i
zdrowia społeczeństwa. Agencje publikują szereg wytycznych, których przestrzeganie minimalizuje
ryzyko wystąpienia awarii; jednak zawsze będzie istniało pewne ryzyko wystąpienia awarii lub
nadzwyczajnej sytuacji mogącej powodować poważne problemy ekologiczne. Poza oczywistym
zagrożeniem stwarzanym przez chemikalia i oleje, nawet materiały, które nie są niebezpieczne dla
człowieka, takie jak pasze czy napoje, mogą powodować poważne szkody w środowisku. Wody z
gaszenia pożaru mogą również być bardzo niebezpieczne.
Oddziaływanie takich zdarzeń na środowisko może być długotrwałe, a w przypadku wód podziemnych
może utrzymywać się przez dziesięciolecia a nawet dłużej. Konsekwencje prawne oraz konsekwencje
operacji usuwania skutków takich zdarzeń mogą być bardzo kosztowne. Zanieczyszczenia mogą
przedostawać się poza gospodarstwo ciekami wodnymi, kanalizacją, przepustami, systemami drenażu,
wodociągami i rurociągami technologicznymi. W efekcie skutki zrzutu zanieczyszczeń mogą nie być
widoczne w obrębie gospodarstwa, natomiast mogą pojawić się dopiero w pewnej od niego odległości.
W niektórych przypadkach, na przykład podczas pożaru, zanieczyszczenia mogą być również unoszone
na znaczne odległości w atmosferze.
W większości przypadków zdarzenia tego typu nie muszą powodować poważnych szkód w środowisku
pod warunkiem, że przewidziano odpowiednie środki zapobiegania rozprzestrzenianiu się
zanieczyszczeń. Kluczowe znaczenie w tym względzie ma posiadanie planu działań na wypadek awarii.
Jego opracowanie nie musi być kosztowne, natomiast może on zminimalizować skutki wystąpienia
sytuacji nadzwyczajnych.
3. Opracowanie planu działań na wypadek awarii
Plan działań na wypadek awarii powinien zawierać następujące elementy:
23
24
25
Environment Agency for England and Wales.
Scottish Environment Protection Agency (SEPA).
Environment&Heritage Service in Northern Ireland.
42
a. Strona tytułowa
Należy na niej umieścić informacje umożliwiające identyfikację gospodarstwa oraz adresatów planu.
Należy wypełnić następujące pozycje:
Ramka 1 - Nazwa i pełny adres pocztowy firmy
Ramka 2 - Krótka charakterystyka podstawowej działalności gospodarstwa, na przykład "intensywny
chów trzody chlewnej z magazynowaniem gnojowicy"
Ramka 3 - Data opracowania planu i termin oceny planu
Ramka 4 - Plan powinien zostać podpisany przez upoważnionego przedstawiciela kierownictwa
Ramka 5 - Lista użytkowników planu
b. Spis kontaktów
Spis powinien zawierać najważniejsze numery telefoniczne służb pogotowia, Agencji Ochrony
Środowiska/SEPA, miejscowych przedsiębiorstw wodociągów i kanalizacji, inspektora BHP, Państwowej
Służby Weterynaryjnej oraz wykonawców świadczących specjalistyczne usługi w zakresie usuwania
skutków awarii. Należy wskazać pracowników posiadających klucze, którzy muszą być powiadomieni w
przypadku wystąpienia poważnej awarii (z podaniem numerów telefonów domowych i komórkowych).
Należy uwzględnić numery kontaktowe jednostek mogących udzielić specjalistycznych wskazówek,
w tym dostawców chemikaliów i producentów, których produkty znajdują się na terenie gospodarstwa.
c. Plan urządzeń wodno-kanalizacyjnych i kanalizacji deszczowej
Powinien to być czytelny plan gospodarstwa, przedstawiający szczegóły dotyczące rozmieszczenia
i dostępu do obiektów wraz ze schematycznym przedstawieniem urządzeń wodno-kanalizacyjnych
i drenażu w gospodarstwie. Sieci odprowadzające ścieki należy zaznaczyć kolorem czerwonym, a
kolorem niebieskim – kanalizację deszczową, przy czym należy wyraźnie oznaczyć kierunki przepływu.
Podobnie należy oznaczyć pokrywy studzienek w gospodarstwie, które można również ponumerować,
co ułatwi ich identyfikację.
Plan powinien przedstawiać:
I.
Ogólne rozmieszczenie budynków.
II.
Wyraźnie zaznaczone drogi dojazdowe dla służb pogotowia.
III.
Rozmieszczenie hydrantów, „skrzynek p-poż” (por. rozdział 6) oraz materiałów
wykorzystywanych do zapobiegania rozprzestrzenianiu się zanieczyszczeń (takich jak zestawy
do likwidacji wycieków czy słoma).
IV.
Wskazanie wszelkich obszarów obwałowanych/mających zatrzymać wycieki wraz z podaniem
rodzaju przechowywanych substancji i szacunkowej zdolności retencyjnej.
V.
Rozmieszczenie budynków inwentarskich oraz obiektów przeróbki i przechowywania obornika
i gnojowicy.
VI.
Rozmieszczenie obszarów lub obiektów wykorzystywanych do przechowywania surowców
i odpadów.
VII.
Rozmieszczenie obiektów do przechowywania gazu płynnego.
VIII.
Rozmieszczenie zaworów regulujących tryskaczowej instalacji przeciwpożarowej (jeżeli taka
istnieje) oraz głównych zaworów odcinających na sieci wodociągowej.
IX.
Lokalizację takich obiektów jak punkty inspekcyjne służące do wykrywania zanieczyszczeń
(np. wyloty kanalizacji deszczowej do rowów lub strumieni, odolejacze, urządzenia służące
ograniczaniu rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń, takie jak zawory odcinające sieci
kanalizacyjnej). Wskazać miejsca odpowiednie dla ustawienia przenośnych zbiorników
przechwytujących lub umożliwiające zablokowanie przewodów. Należy przedstawić krótki opis
ich działania i upewnić się, że obiekty tego typu są wyraźnie oznakowane powyżej poziomu
terenu.
X.
Jeżeli wody opadowe odprowadzane są do studni chłonnych, to należy wskazać ich
rozmieszczenie, głębokość i podać szczegóły konstrukcyjne.
XI.
Rozmieszczenie ewentualnych cieków wodnych, studni wierconych lub kopanych znajdujących
się na terenie gospodarstwa lub przylegających do niego. Należy zaznaczyć kierunek
przepływu (lub głębokość studni), miejsca powierzchniowego odpływu wód z terenu
gospodarstwa i punkty nadające się do zainstalowania zapór pływających lub tamowania
43
przepływu w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń. Jeżeli jest to możliwe,
kotwica zapory pływającej powinna być na stałe zamocowana w odpowiednim miejscu, z
uwzględnieniem przepływów, jakie potencjalnie mogą wystąpić.
Ważne jest też posiadanie uproszczonego planu urządzeń wodno-kanalizacyjnych i kanalizacji
deszczowej w gospodarstwie przedstawiającego najważniejsze szczegóły. W niektórych przypadkach
konieczne będą dodatkowe rysunki przedstawiające bardziej szczegółowe informacje. Należy je
dołączyć do planu działań i odnieść się do nich w planie.
d. Spis olejów, chemikaliów i surowców znajdujących się na terenie zakładu
Konieczność inwentaryzacji materiałów wynika z Przepisów PPC. W planie działań należy określić
miejsce przechowywania spisu.
4. Procedury postępowania w przypadku wystąpienia awarii
Procedury postępowania w przypadku wystąpienia awarii powinny określać zakres działań objętych
procedurami, obowiązki pracowników oraz procedury postępowania w przypadku wystąpienia takich
awarii jak rozlanie zanieczyszczeń lub powstanie przecieku w zbiorniku. Poziom reakcji powinien być
uzależniony od aspektów BHP, przeszkolenia personelu, rodzaju dostępnego sprzętu ochrony
osobistej, charakteru rozlanych materiałów i rodzajów dostępnych w gospodarstwie urządzeń do
ograniczania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń. Tak więc sposób reagowania będzie różny dla
różnych gospodarstw. Ważne jest przeanalizowanie, co mogłoby się zdarzyć w najgorszym wypadku
oraz uwzględnienie tego przy opracowywaniu procedur. Przydatna może być lista sprawdzająca
dotycząca prowadzonych działań.
Ogólnie procedury powinny odnosić się do następujących zagadnień:
I.
II.
III.
IV.
V.
VI.
VII.
VIII.
IX.
X.
XI.
XII.
Strategia walki z pożarami. Trzeba ją uzgodnić ze strażą pożarną. Jeżeli uzgodnioną opcją jest
kontrolowane spalanie (szczegóły można znaleźć w poz. 2 spisu literatury), to należy to
wyraźnie zaznaczyć w procedurze.
Strategia postępowania w przypadku pojawienia się chorób. Działania, które należy podjąć w
celu likwidacji obsady. Dokument powinien zawierać awaryjny plan unieszkodliwiania zwłok
zwierząt poza gospodarstwem, a także, na wypadek wprowadzenia ograniczeń dotyczących
przemieszczania się, na terenie gospodarstwa. Procedury dotyczące postępowania w
przypadku chorób podlegających obowiązkowi zgłoszenia powinny być uzgodnione z
Państwową Służbą Weterynaryjną.
Pobliskie nieruchomości, ujęcia wód położone w dole rzeki lub obszary wrażliwe pod
względem ekologicznym, potencjalnie zagrożone nadzwyczajnymi zdarzeniami.
Skutki awarii dla pobliskich nieruchomości.
Procedury ostrzegania pracowników znajdujących się na terenie gospodarstwa i ewentualnie
osób na terenach sąsiednich. Należy uwzględnić również procedury ewakuacji.
Powiadamianie służb pogotowia, Agencji, władz lokalnych i innych zainteresowanych
organizacji oraz współpraca z prasą.
W Planie działań na wypadek awarii należy zwrócić uwagę na substancje stwarzające
szczególne zagrożenia.
Dobór odpowiedniego sprzętu ochrony osobistej.
Sposoby zabezpieczania cieknących zbiorników.
Procedury izolowania wycieków, rozlewów i wód z gaszenia pożarów. Należy opisać lokalizację
i sposób wykorzystania zestawów do likwidacji wycieków/rozlewów, urządzeń blokujących
kanały oraz innego sprzętu do ograniczania zanieczyszczeń, a także sposób działania urządzeń
do ograniczania zanieczyszczeń.
Należy określić główne drogi rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w przypadku
rozlewu/wycieku. Pozwoli to na szybkie zablokowanie dróg rozprzestrzeniania się
zanieczyszczeń oraz zapobieżenie szkodom w środowisku.
Procedury zbierania rozlanych substancji oraz bezpiecznego postępowania i unieszkodliwiania
wszelkich odpadów powstałych w wyniku awarii. Dokument PPG 18 (poz. 2 spisu literatury)
zawiera pewne przydatne informacje w tym zakresie.
44
XIII.
Procedury postępowania z:
a) gnojowicą, obornikiem i ściółką w przypadku:
- silnych opadów,
- przemarznięcia gruntu,
- ograniczeń związanych z uprawą/ wypasem. Należy uwzględnić sezonowość wytwarzania i
zagospodarowania odpadów,
- ograniczeń związanych z przeciwdziałaniem uciążliwościom zapachowym (w pewnych
warunkach pogodowych).
b) Działania, które należy podjąć w przypadku:
- Przerw w dostawie energii/awarii mechanicznej
- Przelania się zbiornika - czy wysokie i niskie poziomy alarmowe są odpowiednio dobrane?
- Awarii podczas wylewania gnojowicy na pole
- Dodatkowe zabezpieczenia w przypadku, gdy pompy zasilające system odprowadzający
wodę deszczową pracują w nocy.
5. Szkolenie
Skuteczność każdego planu działań na wypadek awarii będzie zależała od przeszkolenia pracowników.
Wszyscy pracownicy i podwykonawcy pracujący w gospodarstwie powinni zostać zapoznani z planem i
powinni znać swoje zadania w chwili wystąpienia awarii. Należy przeprowadzić ćwiczenia w celu
zapoznania pracowników z operacjami ujętymi w planie i sprawdzenia jego skuteczności.
Dokumentację takich ćwiczeń należy dołączyć do wymaganej pozwoleniem dokumentacji szkoleń
pracowników.
6. Przekazanie i okresowa ocena planu
Jeden egzemplarz planu działań na wypadek awarii należy przedłożyć Agencji wraz z wnioskiem o
wydanie pozwolenia zintegrowanego. Jeden egzemplarz planu należy przechowywać w biurze zakładu,
a ponadto jeszcze jeden egzemplarz powinien być przechowywany na terenie zakładu w miejscu łatwo
dostępnym, poza budynkiem głównym, na przykład na portierni przy bramie lub w wyznaczonej
"skrzynce przeciwpożarowej", do której mogą się dostać służby pogotowia. Miejsce przechowywania
planu powinno być wskazane w informacji przy wjeździe do gospodarstwa. Wreszcie niezmiernie
ważne dla skuteczności planu jest regularne przeprowadzanie jego oceny oraz odzwierciedlanie w
uaktualnionych planach wszelkich istotnych zmian. Należy dopilnować, aby egzemplarze
uaktualnionych planów zostały wysłane do wszystkich posiadaczy planu oraz aby zniszczone zostały
stare wersje.
7. Literatura
1. PPG11 : Preventing pollution on industrial sites
2. PPG 18: Managing fire-water and major spillages
45
Przykładowy plan Awaryjny
PLAN AWARYJNY DLA:
DATA:
DATA REWIZJI PLANU:
ZATWIERDZONY PRZEZ:
KOPIA DO:
DATA WYSŁANIA:
SPIS RZECZY:
Karta 1 – Spis telefonów awaryjnych
Karta 2 – Plan sytuacyjny systemu drenażu
Karta 3 – Procedury awaryjne
SPIS TELEFONÓW AWARYJNYCH
Służby pogotowia :
999
Policja lokalna:
Lekarz:
Gorąca linia ekologiczna: (np. WIOŚ)
Władze lokalne:
Przedsiębiorstwo kanalizacji:
Przedsiębiorstwo wodociągów:
Dostawca gazu:
Dostawca energii elektrycznej:
Dostawca oleju:
Podwykonawca - nawożenie:
Podwykonawca - konserwacja:
Wskazówki specjalistyczne:
Podwykonawca - unieszkodliwianie odpadów:
Podwykonawca - usuwanie skutków awarii:
KONTAKT Z FIRMĄ
Dyrektor:
Kierownik zakładu:
Telefon do głównego biura:
W godzinach pracy
Po godzinach pracy
46
Plan sytuacyjny systemu kanalizacji deszczowej
47
Procedury awaryjne
48
Załącznik 3 Wytyczne w trakcie opracowania
Poniższe wytyczne są obecnie omawiane są przez grupy robocze ds. chowu trzody chlewnej i drobiu
oraz podlegające im podgrupy techniczne. Przewiduje się ustalenie wytycznych regulujących
następujące zagadnienia:
1. Dobór i wykorzystanie pasz
Projekt wytycznych dotyczących żywienia został zmieniony po konsultacjach z podgrupami ds.
żywienia i obecnie zmienione wytyczne zostały uwzględnione w niniejszych wytycznych. Przyszłe
wersje nie będą już podawały, że wytyczne w tym zakresie nie zostały jeszcze opracowane.
2. Unieszkodliwianie zwłok zwierząt poprzez spalanie
Agencja kontynuuje prace nad oceną ryzyka prowadzone wspólnie z Komisją ds. Mięsa i Zwierząt
Inwentarskich. Zagadnienie emisji z małych krematoriów padliny nie zostało jeszcze dobrze
rozpoznane. Zasadniczo krematoria przy gospodarstwach powinny być zaprojektowane i
eksploatowane tak, aby:
• zapobiegać ich przeciążeniu
• móc wykazać dobre spalanie
• utrzymać dobre spalanie
3. Fosfor
Podstawą projektu tych wytycznych jest Kodeks dobrych praktyk rolniczych w zakresie ochrony wód.
W przypadku nawożenia nawozami zwierzęcymi gleb charakteryzujących się wartościami wskaźnika
ADAS P wynoszącymi 3 lub powyżej, całkowita dawka fosforu nie może przekraczać ilości usuwanej
wraz plonami w płodozmianie.
Uwagi:
a) Oznacza to, że niektóre pola będą otrzymywały w danym roku w nawozach organicznych mniej niż
250 kg N/ha, co pozwoli uniknąć przenawożenia gleb fosforem.
b) W niektórych regionach Wielkiej Brytanii, zapotrzebowanie na grunty do zagospodarowania
gnojowicy/obornika może wzrosnąć trzykrotnie.
c) Istnieją pewne obawy, że pomiar fosforu metodą Olsona, na której oparty jest kodeks MAFF,
może nie być najlepszym sposobem oceny zagrożenia dla środowiska.
d) W Szkocji wykorzystuje się inna metodę oznaczania zawartości fosforu w glebie.
e) Konieczne są jeszcze dodatkowe prace dla upewnienia się, że wytyczne są zarówno możliwe do
zastosowania w praktyce przez większość gospodarstw, jak i zgodna z praktykami przyjętymi w
Anglii i Szkocji.
4. Minimalizacja emisji z obiektów chowu młodzieży remontowej
Proponuje się następujący projekt wytycznych dotyczących chowu młodzieży remontowej:
Budynki
1.1
Wszystkie nowe budynki, w których stosuje się metodę chowu podłogowego młodzieży remontowej
muszą być zgodne z wytycznymi odnoszącymi się do nowych obiektów chowu brojlerów.
1.2
Istniejące budynki, w których stosuje się metodę chowu podłogowego młodzieży remontowej muszą
być zgodne z wytycznymi odnoszącymi się do istniejących obiektów chowu brojlerów.
49
Uwagi:
a) W obiektach chowu młodzieży remontowej metodą chowu podłogowego może wystąpić tendencja
do przesuszenia ściółki prowadząca do podwyższenia emisji pyłów. Niezbędne mogą okazać się
dodatkowe działania mające na celu zmniejszenie emisji pyłów z obiektów.
b) Punkt 2.3.3.21 dotyczący wykorzystania poideł smoczkowych nie będzie stosowany do młodzieży
hodowanej na potrzeby chowu kur nieśnych w systemach wolnowybiegowych. Wynika to z faktu,
że w systemach tych ptaki korzystają z poideł dzwonkowych. Punkt 2.3.3.21 będzie wymagał
wprowadzenia zmian po uwzględnieniu proponowanych wytycznych dotyczących chowu
młodzieży.
1.3
Wszystkie nowe obiekty chowu młodzieży oparte na systemie klatkowym muszą być zgodne z
wytycznymi dotyczącymi nowych obiektów chowu kur nieśnych w systemie klatkowym.
1.4
Istniejące obiekty chowu młodzieży oparte na systemie klatkowym muszą być zgodne z wytycznymi
dotyczącymi istniejących obiektów chowu kur nieśnych w systemie klatkowym.
Przechowywanie ściółki i pomiotu
Punkty 2.3.4.6 do 2.3.4.9 odnoszące się do przechowywania ściółki i pomiotu ze wszystkich obiektów
chowu drobiu będą się również odnosiły do przechowywania ściółki i pomiotu z obiektów chowu
młodzieży.
Gospodarka nawozami zwierzęcymi i nawożenie ściółką/obornikiem/gnojowicą
Wymogi Sekcji 2.3.5 wytycznych dotyczących standardowych instalacji chowu zwierząt będą się
również odnosiły do ściółki i pomiotu z obiektów chowu młodzieży.
Inne
Wszystkie inne wytyczne, np. odnoszące się do wody, zużycia energii, pasz, surowców, zapachu i
hałasu będą się również stosowały do chowu młodzieży.
5. Minimalizacja emisji z obiektów chowu kaczek
Konieczne są konsultacje z przedstawicielami przemysłu i ich udział w opracowaniu wytycznych.
Wytyczne zostaną opracowane na podstawie najlepszych istniejących praktyk, podobnie jak w
przypadku obiektów chowu pozostałego drobiu oraz, w zależności od terminów i dostępnych informacji
na podstawie wytycznych zawartych w BREF (dokumenty referencyjne najlepszych dostępnych
technik). Spotkanie w sprawie tych wytycznych zostało odwołane w związku z epidemią pryszczycy.
50
Wzory dokumentów i formularzy
-
Wzory tablic informacyjnych BHP http://znaki.bhpinfo.pl/sklep/pl/1/2/P
Oznakowanie środków, surowców i materiałów http://znaki.bhpinfo.pl/sklep/pl/1/2/P
Wzór karty przekazania odpadów http://www.eko-pak.com.pl/upload/zal/aktC05_zal3.pdf
Portale Rolne
Poniżej odnaleźć można adresy internetowe kilku portali rolnych oraz innych stron, na których znaleźć
można wiele ciekawych informacji, skorzystać z zamieszczonych wzorów dokumentów, czy fachowej
porady specjalistów z zakresu hodowli zwierząt
-
Pierwszy Portal Rolny - największy polski portal rolny poświęcony tematyce rolnictwa http://ppr.pl
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi – strona domowa http://www.bip.minrol.gov.pl
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa - http://www.arimr.gov.pl/sapard.html
Rolnictwo – portal na którym można znaleźć oferty kupna-sprzedaży maszyn i urządzeń
wykorzystywanych w rolnictwie http://www.rolnictwo.com.pl
Wojewódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Szpetowie http://odr.zetobi.com.pl
Portal Doradztwa Rolniczego http://www.odr.net.pl/
Dolnośląski Wojewódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego http://www.dor-rol.com.pl
Regionalne Centrum Doradztwa Rozwoju Wsi i Obszarów Wiejskich w Przysieku
http://www.przysiek.pl
Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej
Kodeks dobrej Praktyki Rolniczej jest zbiorem zasad, które pozwalają na maksymalne ograniczenie
negatywnego wpływy rolnictwa na środowisko naturalne. Powstał on w oparciu o szereg Dyrektyw
Unijnych regulujących ogólne zasady i obowiązki w zakresie ochrony środowiska. Uwzględnia on
jednak tylko te zapisy, które dotyczą bezpośrednio produkcji rolniczej, w tym zwierzęcej.
Treść całego dokumentu znajduje się pod poniższym adresem:
http://www.mos.gov.pl/1materialy_informacyjne/raporty_opracowania/kodeks/
Przewodnik dla ubiegających się o dofinansowanie inwestycji w gospodarstwach rolnych
z Programu SAPARD
Przewodnik został opracowany przez Krajowe Centrum Doradztwa Rozwoju Rolnictwa i Obszarów
Wiejskich Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Jest to zbiór wskazówek jakie mogą być
pomocne w przygotowaniu wniosku o dofinansowanie inwestycji w gospodarstwie, między innymi
budowy urządzeń i instalacji, możliwości ograniczenia negatywnego wpływy gospodarstwa na
środowisko. Przewodnik znajduje się pod adresem: http://serwisy.gazeta.pl/im/980/m980712.pdf
Tekst został przetłumaczony za zgodą Agencji Ochrony Środowiska Anglii i Walii
Sfinansowano ze środków
Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
51

Wytyczne dotyczące standardowych instalacji chowu - Eko

Transkrypt

Podobne dokumenty

Zarządzanie obornikiem i gnojowicą. Nowoczesne techniki

03-08 - zszarzecze

03-09 - zszarzecze

KMP W KALISZU NIELEGALNA SPRZEDAŻ ZWIERZĄT

Starter Auto to realna pomoc na drodze – w przypadku awarii

Nawozy naturalne Jednym z najważniejszych czynników

05-03 - zszarzecze