Rynek pracy [definicja]: ogół form i procesów zatrudnienia
Transkrypt
Rynek pracy [definicja]: ogół form i procesów zatrudnienia
Rynek pracy [definicja]: ogół form i procesów zatrudnienia pracowników przez pracodawców, a także ogół instytucji, uwarunkowań oraz czynników negocjacji warunków zatrudnienia, pracy i płac; ekonomiczny, społeczny i polityczny obszar, na którym rozgrywają się wszelkie procesy z zakresu szeroko rozumianego zatrudnienia i bezrobocia. Doskonały rynek pracy: zwany inaczej konkurencyjnym rynkiem pracy, to taki rynek, na którym ani indywidualny pracodawca ani indywidualny pracownik nie mają możliwości oddziaływania na stawki płacowe. - pracodawca i pracobiorca są wolni w swoich wyborach, - pracodawca posiada swobodę wyboru kandydata na stanowisko pracy, a pracobiorcy nie rezygnują z zajmowanego miejsca pracy, - przejrzysty rynek pracy [żeby było wiadomo gdzie jest praca, a gdzie jej brak] - rynek powinien być mobilny Rynek doskonały- reaguje na zmiany warunków i czynników wpływających na układ stosunków rynkowych. Charakteryzuje się: dużą liczbą kupujących i sprzedających, jednorodność towarów pod względem konsystencji fizycznej i ekonomicznej, przejrzystość rynku co do cen i zamiarów poszczególnych uczestników, brak dyskryminacji- kupujący i sprzedający nie są skrępowani przy zakupie żadnymi ograniczeniami. Niedoskonałe rynki pracy: - zbiorowość pracodawców nie jest jednolita, - zbiorowość zasobów ludzkich też nie jest jednolita pod względem kwalifikacji, umiejętności i kompetencji, - na rynku pracy przeciwwagą dla siły pracodawców stają się organizacje związkowe (pracowników), które mogą ograniczać swobodę przedsiębiorców w zakresie stanowienia płac, redukcji zatrudnienia i kształtowania warunków pracy, - rynek pracy poddawany jest regulacji przez państwo, - żaden podmiot na rynku pracy nie dysponuje pełną informacją, - siła robocza charakteryzuje się niedoskonałą mobilnością, ograniczoną i zróżnicowaną elastycznością cenową podaży. Rynek niedoskonały- istnieje ograniczona liczba kupujących bądź sprzedających, gdy między nimi istnieje zmowa, np. co do ceny sprzedanej wyrobów. Cechy: duża liczba producentów, zmiana cenyprzez zmianę wielkości podaży, duża elastyczność popytu, konkurencyjność, ograniczona podzielność, niepełna przejrzystość cen i zamiarów uczestników. Rynek ziemi: mówiąc o ziemi mamy na myśli nie tylko ziemię w ścisłym tego słowa znaczeniu, np. grunty nadające się pod uprawę czy zabudowę, lecz także wody, lasy, zawarte w ziemi minerały i inne bogactwa naturalne. Posiadanie ziemi umożliwia dostęp do złóż cennych minerałów i kopalin, daje korzyści z tytułu posiadania miejsca na budowę, bądź składowania. Ziemia wykorzystywana rolniczo jest źródłem renty pierwotnej w gospodarstwach i przedsiębiorstwach rolnych Renta gruntowa: opłata za korzystanie z ziemi, inaczej: dochód właściciela ziemi. Jej wysokość przy stałej podaży ziemi zależy przede wszystkim od popytu na ziemię. Obniżenie dochodu właściciela ziemi przez opodatkowanie renty gruntowej nie wpływa na efektywność wykorzystania ziemi (przy stałej podaży ziemi). Rynek kapitałowy: segment rynku finansowego, na którym dokonywane są emisje średnio- i długoterminowych instrumentów finansowych takich jak akcje i obligacje, przeznaczone na finansowanie inwestycji. Cezurą czasową oddzielającą rynek pieniężny od kapitałowego jest termin zapadalności instrumentu finansowego wynoszący jeden rok. Podstawową formą rynku kapitałowego jest rynek papierów wartościowych. Konkurencja monopolistyczna: - produkty na rynku są zróżnicowane i posiadają bliskie substytuty, - swoboda wchodzenia na rynek i opuszczania rynku, - wielu sprzedających i kupujących, - założenie doskonałej informacji o rynku. W konkurencji monopolistycznej głównym sposobem walki jest różnicowanie produktu (a nie konkurencja cenowa). Specyfika oferty pozwala na pobieranie cen różniących się nieco od cen konkurentów, bez ryzyka utraty wszystkich klientów. Oligopol: - produkty jednorodne lub zróżnicowane, - niewielka liczba sprzedawców i wielu kupujących (np. duopol – dwa przedsiębiorstwa na rynku), - ograniczony dostęp do rynku, - pełna informacja o rynku. Oligopol z porozumieniem: - istotą oligopolu jest to, że każdy jego uczestnik musi uwzględniać wpływ własnych działań na poczynania konkurentów, - zmowa – jawne lub tajne porozumienie między przedsiębiorstwami, które ma na celu uniknięcie wzajemnej konkurencji i maksymalizację zysku, - w przypadku zawarcia efektywnego porozumienia i utworzenia kartelu, oligopol zachowuje się podobnie jak wielozakładowy monopol — w pierwszej kolejności stara się zmaksymalizować łączny zysk całej grupy, - dopiero po wyznaczeniu optymalnej skali produkcji i optymalnego poziomu ceny dla całego kartelu, jego uczestnicy mogą szukać dla siebie najkorzystniejszych rozwiązań, ale w ramach ograniczeń narzuconych przez wspólną politykę produkcyjną i cenową. Oligopol z porozumieniem (Kartel) i jego skutki: - członkowie oligopolu mogą się porozumieć aby ich gałąź zachowywała się jak monopol - ograniczyć produkcję, aby cena powędrowała w górę. Porozumienia takie są legalne i jawne (kartele) lub nielegalne i tajne (zmowy), - sytuacja taka nie jest jednak stabilna. Przedsiębiorstwom opłaca się zatem zwiększać sprzedaż ponad uzgodniony poziom, choćby wymagało to pewnej obniżki ceny. Dzięki temu ich zyski w krótkim okresie wzrastają, - w długim okresie oszukani partnerzy, którym zabrano klientów też zwiększają produkcję, - podaż gałęzi się zwiększa, cena spada, zyski nadzwyczajne kurczą się lub zupełnie znikają, co stwarza przesłanki zawarcia nowego porozumienia. Oligopol bez porozumienia: każde z przedsiębiorstw działa na własną rękę, dążąc do maksymalnego zysku dla siebie. Między przedsiębiorstwami działającymi w danej gałęzi toczy się bezwzględna walka konkurencyjna. Niekiedy przyjmuje ona postać wyniszczającej wojny cenowej.